Ιράν: Προκλήσεις και εμπορικές προοπτικές

Στις 16 Ιανουαρίου 2016, ημερομηνία ορόσημο για την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, εφαρμόστηκε το Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), δηλαδή η συμφωνία-πρόγραμμα σε σχέση με τον πυρηνικό εξοπλισμό του Ιράν, μεταξύ των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και της Γερμανίας από τη μια, και του Ιράν από την άλλη. Ο ενθουσιασμός και ηευφορία ήταν εμφανείς στην επιχειρηματική κοινότητα του Ιράν, εφόσον με τον τερματισμό του διεθνούς «εμπάργκο» άνοιγαν διάπλατα οι πόρτες για ελεύθερο εμπόριο με όλο τον κόσμο, πλην των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (Η.Π.Α.). Οι Η.Π.Α. συνεχίζουν να επιβάλλουν «εμπάρκο» που ισχύει για όλες τις αμερικάνικες επιχειρήσεις αλλά επίσης επεκτείνεται και πέραν των συνόρων των Η.Π.Α., σε επιχειρήσεις ανά τον κόσμο, των οποίων τα προϊόντα έχουν διπλή χρήση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή όπλων.

Το Ιράν είναιτο μεγαλύτερο κράτος στη Μέση Ανατολή και έχει 80 εκατομμύρια κάτοικους με μέσο όρο ηλικίας τα 30. Συνορεύει με 15 άλλα κράτη που έχουν συνολικό πληθυσμό 600εκ. κατοίκους, δηλαδή το 12% περίπου του πληθυσμού της γης. Χαρακτηριστικό είναι το υψηλό ποσοστό εκπαίδευσης, της τάξεως του 98% στις ηλικίες 15 μέχρι 24 ετών με 4,3εκ. φοιτητές, εκ των οποίων τα 2εκ. είναι γυναίκες.Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.), με βάση τα στοιχεία της διεθνούς τράπεζας για το 2014, ανήλθε στα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια με 1% περίπου ποσοστό ανάπτυξης. Το ποσοστό δανεισμού της κυβέρνησης ανέρχεται μόλις στο 15,9% του ΑΕΠ. Το Ιράν είναι μια από τις μεγαλύτερες χώρες σε παραγωγή ενέργειας. Είναι πρώτο σε αποθέματα φυσικού αερίου, κατέχοντας το 20% των παγκοσμίων αποδεδειγμένων αποθεμάτων και τέταρτο σε αποθέματα υδρογονανθράκων.

Με αυτά τα δεδομένα, και με μια οικονομία «κλειστή» για δέκα και πλέον χρόνια ελέω «εμπάργκο», φυσικό επακόλουθο ήταν το Ιράν, μετά την ημερομηνία εφαρμογής της συμφωνίας, να μετατραπεί σε μήλο της έριδος για τις άλλες χώρες. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τη μέρα εφαρμογής της συμφωνίας μέχρι σήμερα, επισκέφθηκαν το Ιράν και κυρίως στην πρωτεύουσα του Τεχεράνη, πέραν των διακοσίων εμπορικών αποστολών, με σκοπό την ανάπτυξη των εμπορικών και επιχειρηματικών δεσμών.

Σε μια τέτοια ευκαιρία, η Κύπρος δεν θα μπορούσε να παραμένει θεατής.Η πρώτη κυπριακή αποστολή μάλιστα διοργανώθηκε από το Κυπριακό Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο (Κ.Ε.Β.Ε.) μέσα στο 2015, δηλαδή πριν ακόμα τεθείσε ισχύ η συμφωνία.Τον ίδιο χρόνο,στις4 Αυγούστου του 2015, δημιουργήθηκε ο Κύπρο-Ιρανικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος στην παρουσία του Υπουργού Οικονομικών κ. Χάρη Γεωργιάδη και του Υφυπουργού Οικονομικών του Ιράν Δρ. Αλί Ασκάρι και αφού προηγουμένως οι δύο είχαν υπογράψει συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας. Στο Ιδρυτικό Συνέδριο ο σύνδεσμος απαριθμούσε πέραν των 100 μελών. Έκτοτε, η δράση του εξελίχθηκε κυρίως γύρω από τρεις πυλώνες, την αεροπορική σύνδεση, την ενίσχυση της Πρεσβείας της Κύπρου στην Τεχεράνη με εμπορικό ακόλουθο και τις τραπεζικές συναλλαγές μεταξύ τραπεζών της Κύπρου και του Ιράν. Δυστυχώς μέχρι σήμερα, δεν έγινε κατορθωτό να διεξάγονται ελεύθερα τραπεζικές συναλλαγές μεταξύ της Κύπρου και του Ιράν, πράγμα το οποίο εμποδίζει την απρόσκοπτη ανάπτυξη του εμπορίου, των επενδύσεων και του τουρισμού μεταξύ των δύο χωρών. Επιπρόσθετα, η στάση που διατηρούν οι Η.Π.Α. στις κυρώσεις αλλά και η κυβέρνηση Τραμπ που απειλεί να διακόψει την συμφωνία, δημιουργεί σοβαρή αβεβαιότητα, η οποία αποθαρρύνει τους επιχειρηματίες στο να προχωρήσουν είτε σε επενδύσεις είτε σε εμπόριο. Θα χρειαστεί επίσης χρόνος έτσι ώστε οι τράπεζες του Ιράν να εναρμονιστούν με τις διάφορες οδηγίες και κυρίως της επιτροπής της Βασιλείας, για την εποπτεία του Τραπεζικού Συστήματος, Βασιλεία ΙΙ και ΙΙΙ.

Παρά τις προκλήσεις, ο Κυπρο-Ιρανικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος πιστεύει ότι αν δοθεί ο απαραίτητος χρόνος, θα βελτιωθούν οι συνθήκες για την ανάπτυξη του εμπορίουκαι την προσέλκυση επενδύσεων από το Ιράν στην Κύπρο. Η Κύπρος θα μπορούσε να διατελέσει τον συνδετικό κρίκο διοχέτευσης επενδύσεων στο Ιράν, χρησιμοποιώντας το πολύ καλά ανεπτυγμένο δίκτυο συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολογίας αλλά και το ευνοϊκό καθεστώς δημιουργίας επενδυτικών κεφαλαίων που ισχύουν στην Κύπρο.

Όπως είπε ο Δρ. Αμίρ-Ασλανί στην ομιλία του στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του Κύπρο-Ιρανικού συνδέσμου, «είναι καθόλα νόμιμο και νομότυπο να εμπορεύεσαι με το Ιράν».

Μάριος Γρηγοριάδης, Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited, τηλ. 22209000, ηλεκτρ. διεύθ. [email protected].