11/01/2017 13:45
Μειωμένες προοπτικές κερδοφορίας για τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες του κλάδου ζωής διαβλέπει η Κεντρική Τράπεζα στο παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.
Στην έκθεση της για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα η ΚΤ επισημαίνει τους κινδύνους που υπάρχουν για το χρηματοοικονομικό σύστημα.
Αναφέρεται ότι τα ευάλωτα σημεία που έχουν εντοπισθεί ως οι κύριες πηγές κινδύνου για το χρηματοοικονομικό σύστημα της Κύπρου είναι η χαμηλή ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου λόγω της υπερβολικής έκθεσης του τραπεζικού τομέα σε μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, ο υπερδανεισμός του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα (δηλαδή, τα νοικοκυριά και οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις) και οι μειωμένες προοπτικές κερδοφορίας για τα πιστωτικά ιδρύματα και τις ασφαλιστικές εταιρείες του κλάδου ζωής σε παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.
Για την ποιότητα του δανεικού χαρτοφυλακίου αναφέρεται ότι η πτωτική τάση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων συνεχίζεται, καθώς πολλές αναδιαρθρωμένες χορηγήσεις (forborne loans) έχουν πλέον καταστεί εξυπηρετούμενες χορηγήσεις.
Τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν αναδιοργανώσει τις δραστηριότητές τους, έχουν δημιουργήσει ειδικές μονάδες διαχείρισης ακινήτων και εξετάζουν στρατηγικές προκειμένου να ρευστοποιηθούν τα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στην κατοχή τους. Κάποια θετικά αποτελέσματα έχουν ήδη αρχίσει να παρατηρούνται και ο ρυθμός των αναδιαρθρώσεων των χορηγήσεων αναμένεται να επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο.
Η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης και η αποτελεσματική εφαρμογή του σύγχρονου πλαισίου αφερεγγυότητας, αναμένεται να επιφέρουν επιτάχυνση στη διαδικασία μείωσης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.
Χρέος
Σύμφωνα με την ΚΤ, το ψηλό επίπεδο δανεισμού των νοικοκυριών και των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων πιθανό να δημιουργήσει δυσκολίες στην αποπληρωμή σε περίπτωση απότομης μείωσης των διαθέσιμων εισοδημάτων τους.
Η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης και η αποφασιστική εφαρμογή του νέου πλαισίου αφερεγγυότητας, αναμένεται να μειώσουν το συνολικό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων και να επιφέρουν επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης του χρέους του ιδιωτικού τομέα.
Σημειώνεται ότι οι πιέσεις στην κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ασφαλιστικών εταιρειών του κλάδου ζωής συνεχίζονται. Τα πιστωτικά ιδρύματα επηρεάζονται από τα χαμηλά επιτόκια καθώς τα καθαρά έσοδα από τόκους είναι η πιο σημαντική πηγή των εσόδων τους. Η κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων μπορεί να μειωθεί περαιτέρω αν τα πιστωτικά ιδρύματα δεν πετύχουν να την αντισταθμίσουν με αύξηση στον όγκο των χορηγήσεων ή / και με τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες του κλάδου ζωής επηρεάζονται από το παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, αφού περιορίζονται τα έσοδά τους από επενδύσεις.
«Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, το περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων μπορεί να είναι ευνοϊκό για το χρέος του εγχώριου μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα και για το δημόσιο χρέος, καθότι έχουν μειωθεί τα δανειστικά επιτόκια. Όμως, η διατήρηση των χαμηλών δανειστικών επιτοκίων για μια παρατεταμένη περίοδο απειλεί την κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων. Τα πιστωτικά ιδρύματα αναμένεται ότι θα επηρεαστούν αρνητικά από τα χαμηλά επιτόκια λόγω της συρρίκνωσης του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου, καθώς τα καθαρά έσοδα από τόκους είναι η πιο σημαντική πηγή των εσόδων τους, με μερίδιο 75% των συνολικών εσόδων τους κατά το πρώτο εξάμηνο του 2016. Αυτό το επίπεδο είναι υψηλό σε σύγκριση με τα ποσοστά των πιστωτικών ιδρυμάτων άλλων κρατών μελών της ΕΕ. Ίσως τα πιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου να πρέπει να επαναξιολογήσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα.
Το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, καθιστά απαραίτητη τη συνέχιση της εν εξελίξει διαδικασίας αναδιάρθρωσης και της αύξησης της αποτελεσματικότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων, χωρίς τη δημιουργία λειτουργικών κινδύνων».
Απομόχλευση
Η ΚΤ αναφέρει ότι η διαδικασία απομόχλευσης στον τραπεζικό τομέα συνεχίζεται και έχει οδηγήσει στη μείωση του συνόλου των ενοποιημένων στοιχείων ενεργητικού του τομέα κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2010 - Ιουνίου 2016 κατά 53%. Συγκεκριμένα, ο λόγος των στοιχείων ενεργητικού του συνόλου των πιστωτικών ιδρυμάτων ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε στο 378% (€66 δισ.) στο τέλος Ιουνίου του 2016 από 431% (€75 δισ.) τον Ιούνιο του 2015 και 813% (€155 δισ.) το Δεκέμβριο του 2010.
Σύμφωνα με την ΚΤ, η βελτίωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ανάκαμψη του τραπεζικού τομέα και η επιστροφή στην κερδοφορία είναι αναγκαία για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα έκλεισαν το πρώτο εξάμηνο του 2016 με κέρδη, όμως σημειώθηκε μείωση στα καθαρά έσοδα από τόκους σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2015.
Αναφέρεται ότι κατά το 2016, η κυπριακή οικονομία συνέχισε να καταγράφει οικονομική μεγέθυνση για δεύτερη συνεχή χρονιά μετά από τρία χρόνια συρρίκνωσης και εισήλθε σε πορεία σταδιακής ανάκαμψης. Η οικονομική δραστηριότητα παρουσίασε μεγαλύτερη ανάπτυξη από την αναμενόμενη, με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν να αναμένεται να παρουσιάσει ετήσια αύξηση κατά 2,8% για το 2016, καθώς και για το 2017.
«Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται από τον Μάρτιο του 2016 εκτός Μνημονίου, έχοντας ολοκληρώσει επιτυχώς το μακροοικονομικό πρόγραμμα προσαρμογής που συμφωνήθηκε με τους διεθνείς δανειστές τον Μάρτιο του 2013. Η πρόσβαση της Κύπρου στις αγορές για χρηματοδότηση και το κόστος χρηματοδότησης έχουν βελτιωθεί, όπως αντικατοπτρίζεται στην επιτυχή έκδοση τίτλων του δημοσίου στις διεθνείς αγορές κατά το 2016», σημειώνεται.
Η οικονομική κατάσταση των πιστωτικών ιδρυμάτων ανακάμπτει σταδιακά, η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος έχει βελτιωθεί και ο ρυθμός των αναδιαρθρώσεων των χορηγήσεων σε καθυστέρηση επιταχύνεται.
«Ενώ οι οικονομικές συνθήκες παρουσιάζουν σαφή βελτίωση, οι προκλήσεις παραμένουν», αναφέρεται.
Σύμφωνα με την ΚΤ, το τραπεζικό σύστημα έχει πολύ υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων και επιβάλλεται η δραστική μείωσή τους, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη χρηματοδότηση της οικονομίας και να εξυγιανθούν οι ισολογισμοί των πιστωτικών ιδρυμάτων.
«Η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης και η αποτελεσματική εφαρμογή του σύγχρονου πλαισίου αφερεγγυότητας που εισήχθηκε το 2015, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτάχυνση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων», αναφέρει.
Η χορήγηση νέων δανείων βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο, ενώ τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα χρέους.
Στην αγορά εργασίας, η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, παρά την πτωτική πορεία που ακολουθεί τα τελευταία τρία έτη.
Ο τομέας των επενδυτικών οργανισμών και επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια σημαντική ανάπτυξη και ως εκ τούτου, τυγχάνει στενής μακροπροληπτικής επίβλεψης.
Παρατηρούνται επίσης γεωπολιτικές εξελίξεις εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δυνητικά θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος της Κύπρου.
Της Γεωργίας Χαννή
Στην έκθεση της για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα η ΚΤ επισημαίνει τους κινδύνους που υπάρχουν για το χρηματοοικονομικό σύστημα.
Αναφέρεται ότι τα ευάλωτα σημεία που έχουν εντοπισθεί ως οι κύριες πηγές κινδύνου για το χρηματοοικονομικό σύστημα της Κύπρου είναι η χαμηλή ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου λόγω της υπερβολικής έκθεσης του τραπεζικού τομέα σε μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, ο υπερδανεισμός του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα (δηλαδή, τα νοικοκυριά και οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις) και οι μειωμένες προοπτικές κερδοφορίας για τα πιστωτικά ιδρύματα και τις ασφαλιστικές εταιρείες του κλάδου ζωής σε παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.
Για την ποιότητα του δανεικού χαρτοφυλακίου αναφέρεται ότι η πτωτική τάση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων συνεχίζεται, καθώς πολλές αναδιαρθρωμένες χορηγήσεις (forborne loans) έχουν πλέον καταστεί εξυπηρετούμενες χορηγήσεις.
Τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν αναδιοργανώσει τις δραστηριότητές τους, έχουν δημιουργήσει ειδικές μονάδες διαχείρισης ακινήτων και εξετάζουν στρατηγικές προκειμένου να ρευστοποιηθούν τα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στην κατοχή τους. Κάποια θετικά αποτελέσματα έχουν ήδη αρχίσει να παρατηρούνται και ο ρυθμός των αναδιαρθρώσεων των χορηγήσεων αναμένεται να επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο.
Η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης και η αποτελεσματική εφαρμογή του σύγχρονου πλαισίου αφερεγγυότητας, αναμένεται να επιφέρουν επιτάχυνση στη διαδικασία μείωσης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.
Χρέος
Σύμφωνα με την ΚΤ, το ψηλό επίπεδο δανεισμού των νοικοκυριών και των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων πιθανό να δημιουργήσει δυσκολίες στην αποπληρωμή σε περίπτωση απότομης μείωσης των διαθέσιμων εισοδημάτων τους.
Η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης και η αποφασιστική εφαρμογή του νέου πλαισίου αφερεγγυότητας, αναμένεται να μειώσουν το συνολικό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων και να επιφέρουν επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης του χρέους του ιδιωτικού τομέα.
Σημειώνεται ότι οι πιέσεις στην κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ασφαλιστικών εταιρειών του κλάδου ζωής συνεχίζονται. Τα πιστωτικά ιδρύματα επηρεάζονται από τα χαμηλά επιτόκια καθώς τα καθαρά έσοδα από τόκους είναι η πιο σημαντική πηγή των εσόδων τους. Η κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων μπορεί να μειωθεί περαιτέρω αν τα πιστωτικά ιδρύματα δεν πετύχουν να την αντισταθμίσουν με αύξηση στον όγκο των χορηγήσεων ή / και με τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες του κλάδου ζωής επηρεάζονται από το παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, αφού περιορίζονται τα έσοδά τους από επενδύσεις.
«Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, το περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων μπορεί να είναι ευνοϊκό για το χρέος του εγχώριου μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα και για το δημόσιο χρέος, καθότι έχουν μειωθεί τα δανειστικά επιτόκια. Όμως, η διατήρηση των χαμηλών δανειστικών επιτοκίων για μια παρατεταμένη περίοδο απειλεί την κερδοφορία των πιστωτικών ιδρυμάτων. Τα πιστωτικά ιδρύματα αναμένεται ότι θα επηρεαστούν αρνητικά από τα χαμηλά επιτόκια λόγω της συρρίκνωσης του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου, καθώς τα καθαρά έσοδα από τόκους είναι η πιο σημαντική πηγή των εσόδων τους, με μερίδιο 75% των συνολικών εσόδων τους κατά το πρώτο εξάμηνο του 2016. Αυτό το επίπεδο είναι υψηλό σε σύγκριση με τα ποσοστά των πιστωτικών ιδρυμάτων άλλων κρατών μελών της ΕΕ. Ίσως τα πιστωτικά ιδρύματα της Κύπρου να πρέπει να επαναξιολογήσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα.
Το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, καθιστά απαραίτητη τη συνέχιση της εν εξελίξει διαδικασίας αναδιάρθρωσης και της αύξησης της αποτελεσματικότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων, χωρίς τη δημιουργία λειτουργικών κινδύνων».
Απομόχλευση
Η ΚΤ αναφέρει ότι η διαδικασία απομόχλευσης στον τραπεζικό τομέα συνεχίζεται και έχει οδηγήσει στη μείωση του συνόλου των ενοποιημένων στοιχείων ενεργητικού του τομέα κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 2010 - Ιουνίου 2016 κατά 53%. Συγκεκριμένα, ο λόγος των στοιχείων ενεργητικού του συνόλου των πιστωτικών ιδρυμάτων ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε στο 378% (€66 δισ.) στο τέλος Ιουνίου του 2016 από 431% (€75 δισ.) τον Ιούνιο του 2015 και 813% (€155 δισ.) το Δεκέμβριο του 2010.
Σύμφωνα με την ΚΤ, η βελτίωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ανάκαμψη του τραπεζικού τομέα και η επιστροφή στην κερδοφορία είναι αναγκαία για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα έκλεισαν το πρώτο εξάμηνο του 2016 με κέρδη, όμως σημειώθηκε μείωση στα καθαρά έσοδα από τόκους σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2015.
Αναφέρεται ότι κατά το 2016, η κυπριακή οικονομία συνέχισε να καταγράφει οικονομική μεγέθυνση για δεύτερη συνεχή χρονιά μετά από τρία χρόνια συρρίκνωσης και εισήλθε σε πορεία σταδιακής ανάκαμψης. Η οικονομική δραστηριότητα παρουσίασε μεγαλύτερη ανάπτυξη από την αναμενόμενη, με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν να αναμένεται να παρουσιάσει ετήσια αύξηση κατά 2,8% για το 2016, καθώς και για το 2017.
«Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται από τον Μάρτιο του 2016 εκτός Μνημονίου, έχοντας ολοκληρώσει επιτυχώς το μακροοικονομικό πρόγραμμα προσαρμογής που συμφωνήθηκε με τους διεθνείς δανειστές τον Μάρτιο του 2013. Η πρόσβαση της Κύπρου στις αγορές για χρηματοδότηση και το κόστος χρηματοδότησης έχουν βελτιωθεί, όπως αντικατοπτρίζεται στην επιτυχή έκδοση τίτλων του δημοσίου στις διεθνείς αγορές κατά το 2016», σημειώνεται.
Η οικονομική κατάσταση των πιστωτικών ιδρυμάτων ανακάμπτει σταδιακά, η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος έχει βελτιωθεί και ο ρυθμός των αναδιαρθρώσεων των χορηγήσεων σε καθυστέρηση επιταχύνεται.
«Ενώ οι οικονομικές συνθήκες παρουσιάζουν σαφή βελτίωση, οι προκλήσεις παραμένουν», αναφέρεται.
Σύμφωνα με την ΚΤ, το τραπεζικό σύστημα έχει πολύ υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων και επιβάλλεται η δραστική μείωσή τους, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη χρηματοδότηση της οικονομίας και να εξυγιανθούν οι ισολογισμοί των πιστωτικών ιδρυμάτων.
«Η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης και η αποτελεσματική εφαρμογή του σύγχρονου πλαισίου αφερεγγυότητας που εισήχθηκε το 2015, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτάχυνση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων», αναφέρει.
Η χορήγηση νέων δανείων βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο, ενώ τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα χρέους.
Στην αγορά εργασίας, η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, παρά την πτωτική πορεία που ακολουθεί τα τελευταία τρία έτη.
Ο τομέας των επενδυτικών οργανισμών και επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια σημαντική ανάπτυξη και ως εκ τούτου, τυγχάνει στενής μακροπροληπτικής επίβλεψης.
Παρατηρούνται επίσης γεωπολιτικές εξελίξεις εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δυνητικά θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος της Κύπρου.
Της Γεωργίας Χαννή
Ειδήσεις Σχετικών Θεμάτων
