You are here

S&P: Αργεί νέα αναβάθμιση της Κύπρου

10/09/2019 06:49

Το μακρύ δρόμο που θα πρέπει να καλύψει η Κύπρος πριν προκύψουν νέες αναβαθμίσεις του αξιόχρεού της, αναδεικνύει σε νέα του έκθεση ο οίκος Standard and Poor’s, που ως γνωστό διατηρεί σταθερό τον ορίζοντα της διαβάθμισης της Κύπρου από τον Σεπτέμβριο του 2018.

Ο οίκος διαβλέπει πιθανή αναβάθμιση εντός των επόμενων δύο ετών κρίνοντας ότι το μεγάλο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος καθηλώνουν το αξιόχρεο της Κύπρου στα υφιστάμενα επίπεδα, παρά το θετικό δημοσιονομικό ισοζύγιο.

Η διαβάθμιση της Κύπρου παραμένει στο ΒΒΒ-, που είναι το όριο της επενδυτικής κατηγορίας.

Όπως σημειώνεται σε έκθεση που εξέδωσε την Παρασκευή για την οικονομία και χθες για τις τράπεζες, οι σταθερές προοπτικές «εξισορροπούν την άποψή μας για τις ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης της Κύπρου σε σχέση με τους βεβαρημένους σε μέχρι δημόσιους και ιδιωτικούς ισολογισμούς».

«Θα μπορούσαμε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο βελτίωσης των αξιολογήσεων για την Κύπρο τα επόμενα δύο χρόνια εάν υπάρξει σημαντική απομόχλευση στην οικονομία ή εάν ο τραπεζικός τομέας μειώσει σημαντικά τα ΜΕΔ και οι χρηματοοικονομικές συνθήκες βελτιωθούν», αναφέρεται.

Αντίθετα, θα μπορούσαν να ασκηθούν πιέσεις στις αξιολογήσεις εάν η οικονομική ανάπτυξη είναι σημαντικά χαμηλότερη από τις προβλέψεις, θέτοντας σε κίνδυνο την εξυπηρέτηση του ιδιωτικού χρέους και τις περαιτέρω βελτιώσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα, ή εάν, αντίθετα με τις προσδοκίες, το δημόσιο χρέος αυξηθεί σημαντικά.

Οι εκτιμήσεις του οίκου υποστηρίζονται από τα επίπεδα εισοδήματος της Κύπρου και τις προσπάθειες για την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών και την αποκατάσταση της υγείας του τραπεζικού τομέα.

Προβλέπεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά μέσον όρο περισσότερα από 30.000 δολάρια στον ορίζοντα της πρόβλεψης, δηλαδή μέχρι το 2022.

Ωστόσο, οι αξιολογήσεις περιορίζονται από το ψηλό χρέος της οικονομίας, το οποίο αντανακλάται τόσο στους δημόσιους όσο και στους ιδιωτικούς ισολογισμούς της, καθώς και στο ψηλό ποσοστό ΜΕΔ στο τραπεζικό σύστημα. Οι αυξανόμενες εξωτερικές αβεβαιότητες, κυρίως η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ (Brexit) και η ενδεχόμενη βραδύτερη ανάπτυξη στο μπλοκ, επίσης επηρεάζουν τις αξιολογήσεις.

Επιπλέον, αναφέρει ο οίκος, «πιστεύουμε ότι η νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μπορεί να μην συμβαδίζει πάντα με τον κύκλο στην Κύπρο, δεδομένου του μεγέθους της οικονομίας της σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωζώνη».

Απομόχλευση μέχρι το 2022

Στην έκθεση σημειώνεται ότι οι προοπτικές σταθερής ανάπτυξης θα επιτρέψουν στην οικονομία να προχωρήσει σε απομόχλευση μέχρι το 2022.

Εκτιμάται ότι η κυπριακή οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,9% τα έτη 2019-2022 σε πραγματικούς όρους, με το ρυθμό να περιορίζεται στον ορίζοντα πρόβλεψης. Η εγχώρια ζήτηση θα παραμείνει ένας σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης.

Η αύξηση της κατανάλωσης θα επιβραδυνθεί, καθώς τα νοικοκυριά θα διοχετεύουν μεγαλύτερο μερίδιο των κερδών του διαθέσιμου εισοδήματος προς την εξυπηρέτηση του χρέους.

Η επενδυτική δραστηριότητα είναι πιθανό να παραμείνει ισχυρή, υποστηριζόμενη από συνεχιζόμενα έργα κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ιδίως στον τομέα του τουρισμού και της ενέργειας. Αναμένεται επίσης ότι οι εξαγωγές θα συνεχίσουν να αυξάνονται με συμβολή στην ανάπτυξη έως το 2022.

Επισημαίνεται ότι οι οικονομικές αδυναμίες εξακολουθούν επίσης να οφείλονται σε ψηλά επίπεδα χρέους του ιδιωτικού τομέα. Παρά τη σταθερή οικονομική ανάπτυξη, το χρέος του ιδιωτικού τομέα είναι πιθανό να παραμείνει ψηλό μεσοπρόθεσμα, μολονότι μειώνεται αργά μέσω των αποπληρωμών.

Τονίζεται ακόμη ότι ενώ άλλοι τομείς αποτελούν σημαντικούς παράγοντες όπως οι επαγγελματικές υπηρεσίες και το εμπόριο, η σημαντική συμβολή του τουρισμού και των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων στην ανάπτυξη παρουσιάζει έναν άλλο δυνητικό κίνδυνο.

Τουρισμός

Στην έκθεση αναφέρεται ότι το ένα τρίτο των αφίξεων τουριστών στην Κύπρο ήταν από το Ηνωμένο Βασίλειο το τελευταίο έτος και εάν η χώρα εγκαταλείψει την ΕΕ χωρίς συμφωνία, θα είχε πιθανώς αρνητικό αντίκτυπο στη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη της Κύπρου.

«Ωστόσο, αναμένουμε ότι η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί παρά να υπάρξει οικονομική συρρίκνωση, και κατανοούμε ότι οι αρχές εργάζονται για τη διαφοροποίηση των αγορών πηγών τουρισμού. Η Κύπρος είναι, όπως οι περισσότερες μικρές ανοιχτές οικονομίες, επιρρεπείς σε εξωτερικούς κινδύνους. Ως εκ τούτου, εάν αυξηθεί ο προστατευτισμός ή η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην ΕΕ ή σε παγκόσμια κλίμακα, θα επηρεαστούν οι οικονομικές προοπτικές για την Κύπρο», αναφέρεται.

Αναφορικά με τον τραπεζικό κλάδο, αναφέρεται ότι η εφαρμογή του σχεδίου Εστία και η ενδεχόμενη περαιτέρω πώληση δανείων σε εταιρείες που αγοράζουν πιστώσεις θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των ΜΕΔ σε εύχρηστα επίπεδα τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, σημειώνεται, εξακολουθούν να υφίστανται νομικές αβεβαιότητες σχετικά με πιθανές τροποποιήσεις του νόμου περί εκποιήσεων.

Οι τράπεζες έχουν μειώσει την εξάρτησή τους από τις ξένες καταθέσεις και η ρευστότητα στο σύστημα είναι άνετη. Σημειώνεται ότι ενώ το κράτος απολαμβάνει καλή πρόσβαση στην αγορά, οι τράπεζες εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση στις αγορές εμπορικών χρεών, μόνο σε πολύ ψηλότερες τιμές. Αυτό, σε συνδυασμό με τα περιορισμένα νέα δάνεια και το ψηλό κόστος κινδύνου, σημαίνει ότι οι συνθήκες λειτουργίας στο χρηματοπιστωτικό τομέα παραμένουν δύσκολες.

Βόμβα €844 εκ. στα δημοσιονομικά

Στην έκθεση ο οίκος αναφέρεται και στην απόφαση του δικαστηρίου για την αναδρομική καταβολή μισθών στο δημόσιο τομέα.

Σημειώνεται ότι υπάρχουν κίνδυνοι μείωσης των δημόσιων οικονομικών μετά από απόφαση του διοικητικού δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να συνεπάγεται αναδρομικές πληρωμές ύψους €844 (3,9% του εκτιμώμενου ΑΕΠ του 2019) για τα έτη 2019 μέχρι 2022.

«Η κυβέρνηση άσκησε έφεση ενώπιον του ανωτάτου δικαστηρίου και πιστεύουμε ότι θα επιδιώξει αντισταθμιστικά μέτρα σε περίπτωση που θα γίνει δεκτή η απόφαση», προστίθεται.

Το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε ήδη να προτείνει την ταυτόχρονη επαναφορά των περικοπών των μισθών, εξουδετερώνοντας το φορολογικό αποτέλεσμα μέσω νέας νομοθετικής δράσης που υποστηρίζεται από μια τροποποίηση του συντάγματος.

Ο οίκος αναμένει ότι το δημόσιο χρέος θα μειωθεί στο 75% μέχρι το 2022 σε ακαθάριστους όρους και 70% σε καθαρούς όρους.

Θετική η τάση οικονομικού κινδύνου

Σε δεύτερη έκθεσή του για τον τραπεζικό κλάδο, ο οίκος σημειώνει ότι η τάση οικονομικού κινδύνου της Κύπρου είναι θετική, αντανακλώντας την προσδοκία ότι η χώρα θα απορροφήσει σταδιακά το πιστωτικό κόστος από την πτώση της πιστωτικής φούσκας και την επακόλουθη βαθιά ύφεση.

Η βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη, σε συνδυασμό με τις νομικές μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν το 2018 και την ανάκαμψη της αγορά ακινήτων, θα βοηθήσει τις τράπεζες να καθαρίσουν τις προβληματικές τους εκθέσεις σε διψήφιο αριθμό τιμή.

Αναμένεται ότι η κάλυψη των ΜΕΔ θα κυμανθεί γύρω στο 50% το 2019 και το 2020 μετά την υιοθέτηση του Διεθνούς Προτύπου Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS) 9 το 2018.

Ο κίνδυνος του τραπεζικού κλάδου της Κύπρου είναι σταθερός, αντανακλώντας την προσδοκία ότι η κερδοφορία του τραπεζικού συστήματος θα παραμείνει γενικά μέτρια ενόσω εξακολουθούν να υπάρχουν ψηλές ανάγκες σε προβλέψεις, χαμηλά επιτόκια και
μέτρια αύξηση του όγκου.

«Παρόλα αυτά, αναμένουμε ότι οι πιστωτικές ζημίες θα μειωθούν σταδιακά και θα προκύψουν ορισμένα κέρδη από την επιτυχή ενοποίηση των τομέων και τις προσπάθειες ψηφιοποίησης των τραπεζών», υπογραμμίζεται.

«Εμείς πιστεύουμε επίσης ότι τα προφίλ χρηματοδότησης των τραπεζών θα παραμείνει ανισόρροπο, με μεγαλύτερο βάρος στις καταθέσεις μη μόνιμων κατοίκων σε σχέση με τους ξένους. Δεν περιμένουμε από τις τράπεζες να έχουν πρόσβαση σε χονδρική χρηματοδότηση σε προσιτές τιμές μέχρι να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους».

Στα πλεονεκτήματα του τομέα περιλαμβάνεται η συνέχιση της οικονομικής ανάκαμψης και η σταδιακή αποκατάσταση της βάσης καταθετών μετά την πλήρη άρση των ελέγχων κεφαλαίου
Αντίθετα, αδυναμίες αποτελούν το πολύ ψηλό απόθεμα ΜΕΔ, οι σημαντικές ανάγκες προβλέψεων τα επόμενα δύο χρόνια, το υπερβολικό χρέος του ιδιωτικού τομέα και το ψηλό ποσοστό καταθέσεων μη κατοίκων.

Της Γεωργίας Χαννή