You are here

Αναβάθμισαν προοπτικές Κύπρου οι Moody’s

20/08/2022 05:11

Ο οίκος αξιολόγησης Moody's αναβάθμισε τις προοπτικές της Κύπρου σε θετικές από σταθερές επιβεβαιώνοντας τα μακροπρόθεσμα ratings σε ξένο και εγχώριο νόμισμα στο Ba1.

Ταυτόχρονα, ο οίκος επιβεβαίωσε επίσης τις αξιολογήσεις του προγράμματος μη εξασφαλισμένων μεσοπρόθεσμων τραπεζογραμματίων (MTN) σε ξένο νόμισμα και σε τοπικό νόμισμα στο (P)Ba1.

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, η απόφαση να αλλάξουν οι προοπτικές για την Κύπρο σε θετικές αντανακλά τους ακόλουθους βασικούς παράγοντες:

1). Ισχυρή μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους της Κύπρου φέτος, την οποία ο Moody's αναμένει να συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, μετά από μια μείωση άνω των δέκα ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ πέρσι

2) Ισχυρότερη από την αναμενόμενη  ανθεκτικότητα της οικονομίας στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και επίσης στην πανδημία, σε συνδυασμό με σταθερές μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης του ΑΕΠ, οι οποίες με τη σειρά τους υποστηρίζονται από το πακέτο επιχορηγήσεων και δανείων της ΕΕ επόμενης γενιάς .

Το πρώτο εξάμηνο του έτους, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ ήταν 6%, μεταξύ των ισχυρότερων επιδόσεων στην ευρωζώνη.

3) Συνεχής ενίσχυση του τραπεζικού τομέα, με τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα να συνεχίζουν να μειώνονται. Επίσης, η έκθεση του τραπεζικού τομέα στη Ρωσία είναι περιορισμένη, σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές της δεκαετίας του 2010.

Η επιβεβαίωση της αξιολόγησης Ba1 αντανακλά έναν συνδυασμό συγκριτικά υψηλής οικονομικής και θεσμικής ισχύος και σχετικά υψηλής έκθεσης σε κινδύνους γεγονότων που σχετίζονται με το μεγάλο μέγεθος του τραπεζικού συστήματος.

Εξηγήσεις για αναβάθμιση

Όπως αναφέρεται, ο πρώτος μοχλός για την αλλαγή των προοπτικών σε θετικές είναι η βελτίωση του χρέους και των δημοσιονομικών μετρήσεων της Κύπρου. Μια σταθερή οικονομική ανάκαμψη το 2021 επέτρεψε τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες στο 1,7% του ΑΕΠ. Σε συνδυασμό με τη μείωση του αποθέματος μετρητών από την κυβέρνηση, αυτό οδήγησε σε ταχεία μείωση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ κατά περισσότερες από δέκα ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε 103,6% από 115% του ΑΕΠ ένα χρόνο νωρίτερα.

Οι Moody's αναμένουν ότι το βάρος του δημόσιου χρέους της Κύπρου θα συνεχίσει να μειώνεται με ταχείς ρυθμούς τα επόμενα χρόνια και επί του παρόντος προβλέπει δείκτη χρέους περίπου στο 88% του ΑΕΠ το 2023. Εάν επιτευχθεί, αυτό θα ήταν το χαμηλότερο επίπεδο χρέους για την Κύπρο από το 2012. Ένας συνδυασμός ισχυρής δημοσιονομικής εξυγίανσης, σταθερής αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ και περαιτέρω μείωσης του ταμειακού αποθέματος που ήταν περίπου 11,5% του ΑΕΠ τον Ιούνιο του 2022  θα είναι οι κύριοι παράγοντες της μείωσης του χρέους.

Ο οίκος πιστεύει ότι οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι που προκύπτουν από τον υψηλό πληθωρισμό είναι σχετικά χαμηλοί. Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση έχει εφαρμόσει σχετικά μικρά, στοχευμένα και προσωρινά μέτρα στήριξης για να θωρακίσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τη σημαντική αύξηση των τιμών της ενέργειας. Πρόσθετες δαπάνες για επιδοτήσεις που σχετίζονται με τον πληθωρισμό ή άλλες αποφάσεις σχετικά με τις δαπάνες ενδέχεται να πραγματοποιηθούν καθώς πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 5 Φεβρουαρίου 2023. Ωστόσο, κατά την άποψη των Moody's, η κυβέρνηση έχει σημαντικά δημοσιονομικά περιθώρια, δεδομένου ότι οι δημοσιονομικές επιδόσεις είναι πολύ ισχυρές το πρώτο εξάμηνο του 2022.

Ενώ ο δείκτης χρέους της Κύπρου παραμένει σημαντικά υψηλότερος από τις άλλες χώρες στο επίπεδο αξιολόγησης Ba1, οι μετρήσεις προσιτότητας χρέους της Κύπρου είναι από τις ισχυρότερες. 

Ο οίκος αναμένει αυτή τη βελτίωση παρά την αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) συσφίγγει τη νομισματική πολιτική. Η κυπριακή κυβέρνηση επωφελείται από μια ευνοϊκή δομή χρέους χωρίς κυμαινόμενο επιτόκιο ή χρέος σε ξένο νόμισμα, πολύ χαμηλό μερίδιο βραχυπρόθεσμου χρέους και σχετικά μεγάλη σταθμισμένη μέση διάρκεια χρέους 7,7 ετών από το τέλος Ιουνίου 2022. Σε αυτό το πλαίσιο , η κυβέρνηση εξακολουθεί να αναχρηματοδοτεί το χρέος που λήγει με χαμηλότερο κόστος, ενώ το μεγάλο απόθεμα μετρητών επιτρέπει στην κυβέρνηση υψηλό βαθμό ευελιξίας όσον αφορά τη χρηματοδότηση. Τα ταμειακά αποθέματα της κυβέρνησης είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερα από τους ελάχιστους στόχους της.

Ανθεκτικότητα οικονομίας

Η δεύτερη κινητήρια δύναμη για την αλλαγή των προοπτικών σε θετική είναι η ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανθεκτικότητα της κυπριακής οικονομίας σε συνδυασμό με σταθερές μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης του ΑΕΠ. Σε αντίθεση με προηγούμενες προσδοκίες, η κυπριακή οικονομία έχει αποδειχθεί ανθεκτική στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου.

Το 2021, το 27% των αφίξεων τουριστών προέρχονταν από τη Ρωσία και το 5% από την Ουκρανία, εγείροντας ανησυχίες για μια σημαντική ύφεση στη σημαντική τουριστική βιομηχανία φέτος. Ο κλάδος αντιπροσωπεύει άμεσα και έμμεσα το 13,7% του ΑΕΠ (στοιχεία 2019) σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού. Ωστόσο, ο τουριστικός τομέας ανέκαμψε ισχυρά, με τον αριθμό των τουριστών να αυξάνεται κατά 258% το πρώτο εξάμηνο του έτους σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, βοηθούμενος από την επιτυχημένη εκστρατεία των αρχών να προσελκύσουν τουρίστες από άλλες χώρες, τις υψηλότερες δαπάνες από τους τουρίστες και γενική ανάκαμψη του τουρισμού εν μέσω υψηλής περιορισμένης ζήτησης.

Επιπλέον, η οικονομία στο σύνολό της ανέκαμψε επίσης καλά από το σοκ της πανδημίας, με το ΑΕΠ να έχει φτάσει στο επίπεδο πριν από την πανδημία ήδη το 2021, καθώς οι υπηρεσίες που δεν σχετίζονται με τον τουρισμό σταθεροποίησαν την οικονομία κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τα αποτελεσματικά μέτρα στήριξης των αρχών μετριάζουν τον αντίκτυπο το σοκ στην πλευρά της προσφοράς της οικονομίας.

Στο βασικό του σενάριο, ο Moody's προβλέπει τώρα αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για την Κύπρο 4,8% φέτος και 2% το 2023 αντίστοιχα, που θα είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ στο 2,2% το 2022 και 0,9% το 2023. Το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους η ανάπτυξη ανέρχεται στο 6%, υπερβαίνοντας τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ κατά περισσότερες από δύο ποσοστιαίες μονάδες.

Εκτός από τα ταξίδια, η κυπριακή οικονομία έχει περιορισμένη έκθεση στη Ρωσία μέσω του εμπορίου χρηματοοικονομικών και άλλων επιχειρηματικών υπηρεσιών, ενώ οι εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία είναι πολύ χαμηλές, μόλις στο 1,7% του ενεργειακού της μείγματος, πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 24,4%. Ενώ η Ρωσία αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο του αποθέματος άμεσων ξένων επενδύσεων στην Κύπρο, οι καθαρές ροές ήταν αρνητικές τα τελευταία χρόνια και η αγορά ακινήτων μεγάλο μέρος των ρωσικών επενδύσεων δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά από την απώλεια Ρώσων αγοραστών.

Μεσοπρόθεσμα, οι προοπτικές ανάπτυξης για την Κύπρο είναι σταθερές με τη δυνητική ανάπτυξη που εκτιμάται από τον οίκο να κυμαίνεται μεταξύ 2,5-3,0%. Η οικονομική ανάπτυξη θα υποστηριχθεί από τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις και επενδυτικά έργα στο πλαίσιο του επενδυτικού πακέτου της Ευρωπαϊκής Ένωσης  και το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (NRRP). Οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις επικεντρώνονται στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης, της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της διαφάνειας, του χρηματοπιστωτικού τομέα και της δημόσιας διοίκησης και των ψηφιακών δεξιοτήτων.

Ενίσχυση τραπεζικού τομέα

Ο τρίτος μοχλός για την αλλαγή των προοπτικών σε θετικές είναι οι συνεχιζόμενες βελτιώσεις στην υγεία του τραπεζικού τομέα. Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) έχουν πέσει κάτω από το 10% των συνολικών δανείων και κατά την άποψη του οίκου θα συνεχίσουν να βελτιώνονται καθώς οι τράπεζες μειώνουν τα προβληματικά δάνεια μέσω ενός συνδυασμού εξυγίανσης και πωλήσεων, κάτι που είναι πιστωτικά θετικό για τις τράπεζες.

Ταυτόχρονα, τα επίπεδα κεφαλαίου είναι σταθερά και οι θέσεις χρηματοδότησης και ρευστότητας των τραπεζών είναι ισχυρές, με τις τράπεζες να βασίζονται κυρίως σε σταθερές εγχώριες καταθέσεις για τη χρηματοδότησή τους. Τα ισχυρά αποθέματα ρευστότητας των τραπεζών θα υποστηριχθούν από τις συνεχιζόμενες πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και την περιορισμένη αύξηση των δανείων, η οποία πρόσφατα ξεπέρασε την αύξηση των καταθέσεων.

Επίσης, η έκθεση του τραπεζικού τομέα στη Ρωσία είναι περιορισμένη, σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές της δεκαετίας του 2010. Η Ρωσία αντιπροσώπευε μόνο περίπου το 3,8% των υποχρεώσεων των τραπεζών (κυρίως καταθέσεις) στο τέλος του 2021, ενώ η έκθεση στην πλευρά του ενεργητικού ήταν ακόμη χαμηλότερη.

Τονίζεται ότι η ισχυρή θεσμική ικανότητα και η αποτελεσματική χάραξη πολιτικής υποστηρίζουν το πιστωτικό προφίλ της Κύπρου, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα από την εύρωστη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού, με ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στην ΕΕ. 

Παραμένουν οι κίνδυνοι

Απέναντι σε αυτά τα δυνατά σημεία, ο οίκος θεωρεί ότι οι κίνδυνοι που απορρέουν από τον τραπεζικό τομέα παραμένουν σχετικά υψηλοί. Ενώ η πιστωτική ισχύς του εγχώριου τραπεζικού συστήματος έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, μειώνοντας τους κινδύνους μιας συστημικής τραπεζικής κρίσης, το μέγεθος του τραπεζικού τομέα στο 225% του ΑΕΠ καθώς και τα σχετικά υψηλά επίπεδα χρέους των νοικοκυριών και η αδύναμη καθαρή θέση ενεργητικού παραμένει ανησυχητική στο πλαίσιο της ραγδαίας αύξησης των επιτοκίων.

Η αξιολόγηση της Κύπρου θα μπορούσε να αναβαθμιστεί εάν οι δημοσιονομικές μετρήσεις και οι μετρήσεις του χρέους της χώρας βελτιωθούν σε γενικές γραμμές σύμφωνα με το βασικό σενάριο του οίκου τους επόμενους 12 μήνες. Η συνεχής απόδειξη ισχυρής οικονομικής ανθεκτικότητας σε συνδυασμό με την υψηλή απορρόφηση της χρηματοδότησης της ΕΕ και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του NRRP θα υποστηρίξει επίσης μια αναβάθμιση. Περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό τομέα, οι οποίες θα μείωναν την έκθεση του κράτους στους κινδύνους του τραπεζικού τομέα, θα ήταν επίσης θετικές.

Οι θετικές προοπτικές σηματοδοτούν ότι η αξιολόγηση είναι απίθανο να υποβαθμιστεί σύντομα. Ωστόσο, οι προοπτικές θα επανέλθουν πιθανότατα σε σταθερές εάν η οικονομική απόδοση της Κύπρου αποδειχτεί σημαντικά χαμηλότερη από ό,τι αναμενόταν από τους Moody's. Μια διαρκής, ουσιώδης επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της κυβέρνησης θα ήταν επίσης πιστωτικά αρνητική, όπως και μια σημαντική επιδείνωση της υγείας του τραπεζικού τομέα.

Της Γεωργίας Χαννή