You are here

Αναβάθμιση Κύπρου από Fitch

11/03/2023 00:05

Σε αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής αξιολόγησης της Κύπρου σε ξένο νόμισμα κατά μία βαθμίδα στο BBB από BBB-, προχώρησε πριν από λίγο ο οίκος αξιολόγησης Fitch. Οι προοπτικές είναι σε σταθερό ορίζοντα.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του οίκου, η αναβάθμιση προέκυψε κυρίως λόγω της σημαντικής βελτίωσης στα δημοσιονομικά και της πτωτικής πορείας του χρέους ενώ θετικά συνέβαλε στην αξιολόγηση η ανθεκτικότητα της οικονομίας στην ενεργειακή κρίση και η βελτίωση της ποιότητας ενεργητικού των τραπεζών.

Ξεπέρασαν εκτιμήσεις τα πλεονάσματα

Όπως τονίζει ο οίκος, τα δημόσια οικονομικά βελτιώθηκαν σημαντικά το 2022 , με το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης να μετατρέπεται από έλλειμμα 1,7% του ΑΕΠ το 2021 σε πλεόνασμα 2,3%, πολύ υψηλότερο από την πρόβλεψη του Fitch για μικρό έλλειμμα στην προηγούμενη αναθεώρηση το Σεπτέμβριο του 2022.

Οι δημόσιες δαπάνες ως προς το ΑΕΠ μειώθηκαν απότομα, καθώς διακόπηκαν τα μέτρα στήριξης του Covid-19, ενώ τα έσοδα αυξήθηκαν με ταχύτερο ρυθμό από το ονομαστικό ΑΕΠ.

Οι βελτιωμένες τάσεις των δημόσιων οικονομικών υπεραντιστάθμισαν τον αντίκτυπο των μέτρων στήριξης στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας.

Για φέτος, ο οίκος αναμένει χαμηλότερο πλεόνασμα, λόγω της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, που θα μειώσει την αύξηση των εσόδων, και τη συνέχιση των μέτρων στήριξης που σχετίζονται με την ενέργεια.

Εκτιμάται ότι το πλεόνασμα θα μειωθεί στο 1,8% φέτος, πριν βελτιωθεί οριακά στο 2,0% του ΑΕΠ το 2024. «Μια πιο απότομη από την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και ιδιαίτερα της εγχώριας ζήτησης αντιπροσωπεύει κίνδυνο για τις προβλέψεις μας για ονομαστικά και πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα», προστίθεται.

Σε καθοδική τροχιά το χρέος

Ο οίκος τονίζει ότι η ισχυρή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ και η πολύ βελτιωμένη δημοσιονομική θέση μεταφράζονται σε απότομη πτώση του δείκτη του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ το 2022, σε 86,5%, από 101,1% το 2021.

«Οι προβλέψεις μας είναι συνεπείς με το δημόσιο χρέος Ο δείκτης θα μειωθεί περαιτέρω τα επόμενα δύο χρόνια, στο 81,3% το 2024. Αυτό θα εξακολουθούσε να αφήνει τον δείκτη χρέους σημαντικά υψηλότερο από τη διάμεση τιμή «BBB» (πρόβλεψη για το 2024 περίπου 56%)», αναφέρεται.

Σύμφωνα με τις βασικές προβλέψεις των Fitch, ο δείκτης χρέους θα συνεχίσει να μειώνεται μεσοπρόθεσμα, σε περίπου 73% το 2027.

Αναμένεται ότι οι κυπριακές αρχές θα διατηρήσουν ένα σημαντικό απόθεμα ρευστότητας, σύμφωνα με τη συνετή στρατηγική διαχείρισης του χρέους τους, και θα εκδίδουν τακτικά ομόλογα για να καλύψουν τουλάχιστον εν μέρει τις λήξεις χρεών.

Οι αποδόσεις του δημόσιου χρέους έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου 0,95% που εκδόθηκε στις αρχές του 2022 τώρα να κυμαίνεται γύρω στο 4,3%.

Το μέσο κόστος του δημόσιου χρέους της Κύπρου θα αυξηθεί πολύ πιο αργά, δεδομένης της μέσης διάρκειας του χρέους λίγο κάτω των 7,5 ετών. Αναμένεται ότι ο δείκτης τόκων προς έσοδα θα αυξηθεί από 3,6% το 2022 σε 4,2% το 2024, που είναι χαμηλότερο από την πρόβλεψη για τη διάμεση τιμή «BBB» (8,0%).

Μακροοικονομική ανθεκτικότητα σε κραδασμούς

Στην ανακοίνωσή του ο οίκος, επισημαίνει παράλληλα ότι η κυπριακή οικονομία έχει δείξει έναν βαθμό ανθεκτικότητας στους εξωτερικούς κραδασμούς που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,6% το 2022 (πάνω από την πρόβλεψή του οίκου για 4,7% τον περασμένο Σεπτέμβριο), καθώς οι δαπάνες των τουριστών ξεπέρασαν το 90% του επιπέδου του 2019, παρά την απουσία τουριστών από τη Ρωσία για το μεγαλύτερο μέρος του έτους.

Το 2019, η Ρωσία αντιπροσώπευε σχεδόν το 20% των αφίξεων τουριστών, αλλά η απώλεια αυτής της αγοράς αντισταθμίστηκε κυρίως από υψηλότερους αριθμούς από το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ισραήλ και τις χώρες της ΕΕ. Επιπλέον, η ισχυρή ανάπτυξη σε άλλους τομείς της οικονομίας (π.χ. υπηρεσίες τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών) υποδηλώνει μεγαλύτερη διαφοροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας.

Βελτίωση ποιότητας ενεργητικού τραπεζών

Τονίζεται παράλληλα ότι η συνολική τάση στη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού στον κυπριακό τραπεζικό τομέα ήταν ανθεκτική σε εξωτερικούς κραδασμούς στην οικονομία.

Λίγο πριν από την εξάπλωση της πανδημίας Covid-19 τον Ιανουάριο του 2020, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) ήταν 28,0%. Μειώθηκε  στο 10,5% τον Οκτώβριο του 2022 από 11,7% τον Ιανουάριο, και τα ΜΕΔ μειώθηκαν περαιτέρω, καθώς οι δύο συστημικές τράπεζες της Κύπρου ολοκλήρωσαν μία και είναι κοντά στην ολοκλήρωση μιας περαιτέρω μεγάλης πώλησης ΜΕΔ.

Ο Δείκτης Τραπεζικού Συστήματος (BSI) των Fitch για την Κύπρο παραμένει «β», μεταξύ των πιο αδύναμων ευρωπαϊκών κρατών με αξιολόγηση. Ωστόσο, οι θετικές προοπτικές για τις αξιολογήσεις των δύο συστημικών κυπριακών τραπεζών, οι οποίες και οι δύο αναβαθμίστηκαν πρόσφατα, δείχνουν πιθανές βελτιώσεις στον BSI. Εκκρεμεί ακόμη η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εφαρμογή του σχεδίου ενοίκιο έναντι δόσης για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ των πιο ευάλωτων δανειοληπτών.

Θεμελιώδεις παράγοντες αξιολόγησης

Ο οίκος σημειώει ότι τα κατά κεφαλήν επίπεδα εισοδήματος και οι δείκτες διακυβέρνησης είναι πολύ πάνω από τη διάμεση τιμή «BBB» και συγκρίνονται επίσης ευνοϊκά με τη διάμεσο «A».

Τα θεσμικά πλεονεκτήματα και η αξιοπιστία των πολιτικών υποστηρίζονται από την ένταξη στην ΕΕ και στην ευρωζώνη. Αυτά τα πλεονεκτήματα εξισορροπούνται από τα ακόμη υψηλά επίπεδα χρέους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, τις ευπάθειες στον χρηματοπιστωτικό τομέα και το πλαίσιο περιφερειακών πολιτικών εντάσεων που σχετίζονται με τη διαίρεση του νησιού.

Επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης

Ο οίκος αναμένει επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης φέτος, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός διαβρώνει τα πραγματικά εισοδήματα και τα αυξανόμενα επιτόκια περιορίζουν τη ζήτηση για δάνεια, επηρεάζοντας τη δυναμική της κατανάλωσης και τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Ταυτόχρονα, η διάθεση κονδυλίων μέσω του Next Generation της ΕΕ, αναμένεται να αντισταθμίσει μέρος της αδύναμης ιδιωτικής εγχώριας ζήτησης. Αναμένεται αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,1% φέτος και 2,7% το 2024, καθώς η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται με ταχύτερους ρυθμούς από τα μέσα του τρέχοντος έτους.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, σημειώνεται ότι υποχωρεί από την κορύφωσή του τον Ιούλιο του 2022, όταν ο ΕνΔΤΚ έφτασε στο 10,6%. Έκτοτε, ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 6,7% τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους. Αναμένεται ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μειώνεται φέτος, λόγω της χαμηλότερης τιμής του πετρελαίου, κατά μέσο όρο 4,5%, και περαιτέρω πτώση το 2024, στο 2,5%.

Μεγάλο εξωτερικό έλλειμμα

Σε σχέση με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αναφέρεται ότι επιδεινώθηκε απότομα το 2022 ως αποτέλεσμα των υψηλών τιμών του εισαγόμενου πετρελαίου και της ισχυρής εγχώριας ζήτησης.

Αυτό αντισταθμίστηκε εν μέρει από το βελτιωμένο ισοζύγιο υπηρεσιών, αλλά εκτιμάται ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν 9,7% του ΑΕΠ το 2022, πολύ υψηλότερο από τη διάμεση τιμή «BBB» (εκτίμηση 2022: έλλειμμα 1,8%).

Αναμένεται  θα περιοριστεί από το επόμενο έτος σε ένα πλαίσιο ασθενέστερης εγχώριας ζήτησης και χαμηλότερων τιμών των εμπορευμάτων, φτάνοντας το 6,5% το 2024.

Οι εξωτερικοί ισολογισμοί επηρεάζονται από τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις που καταχωρούνται για οντότητες ειδικού σκοπού (SPE) που εδρεύουν στην Κύπρο, αλλά με μικρή σχέση με την κυπριακή οικονομία. Εξαιρουμένων των SPE, η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση εξακολουθεί να είναι ουσιαστικά αρνητική, αν και σε μια σταδιακή βελτιωμένη τροχιά (-38,6% του ΑΕΠ το 3ο τρίμηνο του 22, έναντι -52,5% πέντε χρόνια νωρίτερα).

Νέος Πρόεδρος

Όσον αφορά την εκλογή του Νίκου Χριστοδουλίδη στην προεδρία της Δημοκρατίας, σημειώνεται ότι δεν αναμένεται ουσιαστική αλλαγή στην ευρεία κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής υπό τη νέα διοίκηση.

Τί ενδέχεται να αλλάξει τα ratings

Ο οίκος αναφέρεται στους παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε αρνητική ενέργεια/υποβάθμιση αξιολόγησης αλλά και θετική ενέργεια/αναβάθμιση αξιολόγησης,

Αρνητική αξιολόγηση θα μπορούσε να προέλθει από ένα δυσμενές σοκ που έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στις μακροοικονομικές επιδόσεις και την ποιότητα του ενεργητικού στον τραπεζικό τομέα, μια περαιτέρω, σημαντική επιδείνωση των εξωτερικών οικονομικών που προκύπτει, για παράδειγμα, από δυσμενείς μακροοικονομικές εξελίξεις σε μεγάλους εμπορικούς εταίρους ή από την ανανεωμένη αστάθεια των τιμών της ενέργειας και μια ανοδική τάση του δημόσιου χρέους/ΑΕΠ, για παράδειγμα λόγω ασθενούς ανάπτυξης, διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης ή υλοποίησης ενδεχόμενων υποχρεώσεων.

Θετική αξιολόγηση θα προκύψει εάν παρατηρηθεί περαιτέρω πρόοδος στην αντιμετώπιση τρωτών σημείων στον χρηματοπιστωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των βελτιώσεων της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων στον τραπεζικό τομέα, που συνάδει με την αύξηση της ανθεκτικότητας της οικονομίας και την ενίσχυση της παροχής πιστώσεων στον ιδιωτικό τομέα.

Μειωμένη ευπάθεια σε εξωτερικούς κραδασμούς, για παράδειγμα, που απορρέει από τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και την αυξημένη διαφοροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας, θα οδηγούσε επίσης σε θετική αξιολόγηση.

Αναβάθμιση θα μπορούσε να προκύψει ακόμη από μια ταχύτερη από την αναμενόμενη μείωση του δημόσιου χρέους μεσοπρόθεσμα.

Της Γεωργίας Χαννή