You are here

Αναβάθμιση Κύπρου από S&P, ισχυρές επιδόσεις δεκαετίας

03/09/2022 05:45

Σε αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης και βραχυπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου, σε ξένο και τοπικό νόμισμα , σε «BBB/A-2» από «BBB-/A-3», προχώρησε ο οίκος αξιολόγησης Standard and Poor's. Οι προοπτικές, είναι σταθερές.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του οίκου, η αναβάθμιση αντανακλά τις σχετικά ισχυρές επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας την τελευταία δεκαετία και την προσδοκία να συνεχιστούν, παρά τις επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Όπως σημειώνεται, η σταθερή προοπτική εξισορροπεί τους κινδύνους ότι οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία θα αποδυναμώσουν σημαντικά την κυπριακή οικονομία, έναντι της διαφοροποιημένης δομής και της ανθεκτικότητας της οικονομίας σε εξωτερικούς κραδασμούς, παράλληλα με την προσδοκία ότι η δημοσιονομική θέση της κυβέρνησης, θα συνεχίσει να βελτιώνεται.

Τονίζεται ότι, η οικονομία της Κύπρου αποδείχθηκε σχετικά ανθεκτική στους περιορισμούς που σχετίζονται με την πανδημία το 2020, με συρρίκνωση 5%.

Το 2021, η οικονομία ανέκαμψε έντονα, με την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ να φθάνει το 5,5%. Αναμένεται ότι η οικονομία θα ενισχυθεί κατά 4,5% το 2022 (έναντι 2,7% που αναμενόταν πριν), ακόμη και εάν ληφθούν υπόψη οι ισχυροί δεσμοί της Κύπρου με τη Ρωσία, ιδίως στους τομείς του τουρισμού και των επιχειρηματικών υπηρεσιών, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 14% και το 11% του κυπριακού ΑΕΠ, αντίστοιχα.

Η Ρωσία αντιπροσωπεύει επίσης, μεγάλο μερίδιο των συνολικών εξαγωγών. Ενώ ο αριθμός των Ρώσων τουριστών μειώθηκε απότομα το 2022, αφού αντιστοιχούσε στο 27% των συνολικών αφίξεων πέρσι, ο οίκος τονίζει  ότι ο κλάδος θα έχει καλές επιδόσεις φέτος.

Κερδίζουν άλλες αγορές τουρισμός, επιχειρήσεις

Σημειώνεται ότι οι δυναμικοί τομείς του τουρισμού και των επιχειρηματικών υπηρεσιών, θα προμηθεύονται τις δραστηριότητές τους από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, για να αντισταθμίσουν σε μεγάλο βαθμό την απώλεια των ρωσικών επιχειρήσεων.

Επίσης, αναφέρεται ότι, ενώ η Κύπρος είναι ευάλωτη στις διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου, δεν εισάγει φυσικό αέριο από τη Ρωσία και δεν εκτίθεται στον άμεσο αντίκτυπο των διαταραχών του εφοδιασμού που αντιμετωπίζει η υπόλοιπη Ευρώπη.

Ισχυρές οι προοπτικές

Επισημαίνεται ότι, ενώ οι κίνδυνοι έχουν ουσιαστικά αυξηθεί από την έναρξη του πολέμου και αναμένεται ότι η ανάπτυξη της ευρωζώνης θα υπο-αποδώσει, οι προοπτικές για την Κύπρο, παραμένουν ισχυρές. Αναμένεται ότι η οικονομική δραστηριότητα, θα ενισχυθεί κατά 2,8% κατά μέσο όρο ετησίως , την περίοδο 2023-2025.

Η οικονομική δυναμική, θα προέλθει από την άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης, λόγω της ζήτησης, τις μερικές προσαρμογές του κόστους ζωής και την επενδυτική δραστηριότητα.

Βραχυπρόθεσμα, ο οίκος αναμένει ότι, ο υψηλός πληθωρισμός θα επιβαρύνει την κατανάλωση, αλλά η μερική προσαρμογή του κόστους ζωής, η οποία προσαρμόζει τους μισθούς ανάλογα με τον πληθωρισμό, θα πρέπει να μετριάσει κάπως τον αντίκτυπο των υψηλότερων τιμών.

Οι καθαρές εξαγωγές θα συνεχίσουν να αυξάνονται, κυρίως χάρη στην τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών και στον τουρισμό. Οι αρχές εργάζονται για τη διαφοροποίηση των αγορών πηγών τουρισμού με σημαντικά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, που σχετίζονται με την ανάπτυξη μαρίνων ή του ολοκληρωμένου καζίνο θέρετρο, τα οποία θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις προοπτικές του κλάδου.

Επιπλέον, η εκταμίευση κεφαλαίων από το ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ και οι σχετικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο ανάκαμψης της χώρας, θα στηρίξουν, κατά την άποψη των Fitch, την οικονομική δραστηριότητα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες να εκταμιεύσει €85 εκατ. από τα €170 εκατ. που πρόκειται να λάβει η Κύπρος το 2022. Η Κύπρος σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει αυτά τα κεφάλαια, για να υποστηρίξει μια πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Το σχέδιο ανάκαμψης περιλαμβάνει μέτρα για την ενίσχυση του συστήματος υγείας, την αύξηση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων υπηρεσιών και του δικαστικού συστήματος, την ανάπτυξη ενός εκσυγχρονισμένου φορολογικού συστήματος και την υποστήριξη της εκπαίδευσης.

Πέφτει η ανεργία

Όσον αφορά την ανεργία, αναφέρεται ότι μετά από χρόνια σταθερής πτώσης, αυξήθηκε μέτρια στο 7,6% το 2020 από 7,1% το 2019, με τα μέτρα κρατικής στήριξης να αποτρέπουν μια πιο σημαντική άνοδο.

Το 2021, η ανεργία μειώθηκε στο 7,5%, αλλά αναμένεται ότι η δυναμική οικονομική δραστηριότητα, θα υποστηρίξει μια μείωση στο 5% έως το 2025.

Ενώ η απορρόφηση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων του πολέμου στον πληθυσμό, θα αποτελέσει προτεραιότητα βραχυπρόθεσμα, αναμένεται ότι οι αρχές θα συνεχίσουν να επικεντρώνονται στην αποκατάσταση του δημοσιονομικού πλεονάσματος, στην επιδίωξη μείωσης του δημόσιου χρέους και στην ενίσχυση της ανάκαμψης του τραπεζικού τομέα.

Τονίζεται ότι η οικονομική ευπάθεια που σχετίζεται με τα υψηλά επίπεδα χρέους του ιδιωτικού τομέα, θα παραμείνει. Αυτό είναι πιθανό να παραμείνει υψηλό μεσοπρόθεσμα, αν και μειώνεται αργά μέσω αποπληρωμών που χρηματοδοτούνται από αποταμιεύσεις, αναδιάρθρωση, διαγραφές και ανταλλαγές χρέους έναντι περιουσιακών στοιχείων με τράπεζες.

Για το ΦΑ, σημειώνεται ότι τα οικονομικά οφέλη από την ανακάλυψη, αναμένεται να πραγματοποιηθούν πέρα από τον προβλεπόμενο ορίζοντα μέχρι το 2025. Συγκεκριμένα, η παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα της Αφροδίτης, έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το 2027.

Δημοσιονομική βελτίωση

Ο οίκος αναφέρει ακόμη ότι, ενώ οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό φέτος, αναμένεται ότι το έλλειμμα θα μειωθεί στο 0,9% του ΑΕΠ καθώς τα μέτρα που σχετίζονται με την πανδημία, υποχωρούν και τα κρατικά έσοδα συνεχίζουν να αυξάνονται, λόγω της ακόμα ισχυρής οικονομικής δραστηριότητας.

Μετά από μια σημαντική αύξηση το 2020 που προκλήθηκε από την πανδημία, το  χρέος της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ επανέλαβε την απότομη πτωτική του τάση, φθάνοντας στο 103% στο τέλος του 2021 από 115% του ΑΕΠ το 2020. Καθώς η δημοσιονομική απόδοση συνεχίζει να βελτιώνεται και λόγω της σταθερής αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ, αναμένεται ότι θα συνεχιστεί, με το χρέος της γενικής κυβέρνησης να φθάνει περίπου το 75% του ΑΕΠ το 2025.

Υψηλά ακόμα τα ΜΕΔ

Για τις τράπεζες, αναφέρεται ότι ενώ το απόθεμα προβληματικών περιουσιακών στοιχείων έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, κυρίως χάρη στις πωλήσεις των περιουσιακών στοιχείων από τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, παραμένει αρκετά μεγάλο σε σύγκριση με εκείνα των ευρωπαϊκών τραπεζών (περίπου 11% των ακαθάριστων δανείων στο τέλος Μαΐου 2022 έναντι 18% ένα χρόνο πριν).

Η επίδραση της πανδημίας στα ΜΕΔ, ήταν περιορισμένη. Ωστόσο, αναμένεται ότι το μεγάλο μέρος των δανείων του Σταδίου 2 (περίπου 15% του συνόλου έναντι μέσου όρου της ΕΕ 9%), σε συνδυασμό με υψηλή συγκέντρωση στον τομέα του τουρισμού που εξακολουθεί να ανακάμπτει (10%), θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάποια υποβάθμιση της ποιότητας του ενεργητικού .

Το τρέχον οικονομικό περιβάλλον, πιθανότατα, θα καθυστερήσει τις ουσιαστικές βελτιώσεις στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων. Παρά το γεγονός αυτό, η επιτυχία όσον αφορά το κυβερνητικό σχέδιο στεγαστικών δανείων προς ενοικίαση που θα μπορούσε να μετριάσει τα στεγαστικά δάνεια κύριας κατοικίας αξίας έως και €250.000, θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της αναλογίας ΜΕΔ έως και 1,7 ποσοστιαίες μονάδες.

Οι κυπριακές τράπεζες, έχουν μειώσει την εξάρτησή τους από καταθέσεις στο εξωτερικό και η ρευστότητα στο σύστημα είναι επαρκής. Οι καταθέσεις εξωτερικού, αντιπροσώπευαν περίπου το 17% των συνολικών καταθέσεων στο τέλος Ιουνίου 2022, έναντι άνω του 30% στο τέλος του 2012.

Υπολογίζεται ότι μόνο το 5% περίπου του συνόλου, αφορά Ρώσους πελάτες.

Ο μέσος δείκτης συνολικού κεφαλαίου, ήταν περίπου 20% στα τέλη Μαρτίου 2022, πολύ πάνω από τα ρυθμιστικά ελάχιστα και το μέσο όρο της ΕΕ.

Ωστόσο, αναμένεται ότι η εσωτερική παραγωγή κεφαλαίου των τραπεζών, θα παραμείνει περιορισμένη τα επόμενα δύο χρόνια, καθώς συνεχίζουν να επενδύουν στη μείωση της λειτουργικής δομής και του ψηφιακού μετασχηματισμού, ενώ οι πληθωριστικές πιέσεις παραμένουν. Η αύξηση των επιτοκίων, θα ενισχύσει τα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών, επειδή τα χαρτοφυλάκια δανείων είναι σε μεγάλο βαθμό κυμαινόμενα.

Το προφίλ του δημόσιου χρέους, είναι επίσης ευνοϊκό, με μέση διάρκεια περίπου οκτώ έτη από το Μάιο του 2022. Η κυβέρνηση διατηρεί σημαντικά αποθέματα μετρητών, που ισοδυναμούν με τουλάχιστον εννέα μήνες κρατικών χρηματοδοτικών αναγκών, μειώνοντας σημαντικά το βραχυπρόθεσμο κίνδυνο αναχρηματοδότησης.

Τονίζεται ότι, οι αξιολογήσεις  για την Κύπρο παραμένουν περιορισμένες από τα αυξημένα αποθέματα δημόσιου και ιδιωτικού χρέους και το υψηλό ακόμη ποσοστό ΜΕΔ στο τραπεζικό σύστημα, παρά την απότομη πτώση από την κρίση, σε περίπου 11% των συνολικών δανείων τον Μάιο του 2022.

Ο οίκος θα μπορούσε να αναβαθμίσει τις αξιολογήσεις, μετά τη βελτιωμένη σταθερότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, από την περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον ισολογισμό του τραπεζικού τομέα, που θα μπορούσε να μειώσει την ενδεχόμενη υποχρέωση του κλάδου προς την κυβέρνηση, να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της μετάδοσης νομισματικής πολιτικής και τη βελτίωση της πρόσβασης των τραπεζών στις αγορές κεφαλαίων χρέους.

Υποβάθμιση των αξιολογήσεων, θα μπορούσε να προκύψει, εάν οι επιπτώσεις του πολέμου, είχαν ως αποτέλεσμα ουσιαστικά ασθενέστερες προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης ή η δημοσιονομική εξυγίανση επιβραδυνόταν σημαντικά, σε σύγκριση με τις προβλέψεις του οίκου, απειλώντας το ρυθμό μείωσης του δημόσιου χρέους.

Της Γεωργίας Χαννή