19/03/2022 05:47
Σε επιβεβαίωση των αξιολογήσεων της Κύπρου στο ΒΒΒ- προχώρησε ο οίκος αξιολόγησης Fitch διατηρώντας σταθερό το outlook.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του οίκου, η αξιολόγηση της Κύπρου υποστηρίζεται από δείκτες διακυβέρνησης και επίπεδα κατά κεφαλήν ΑΕΠ πολύ πάνω από τη διάμεση τιμή των ομοτίμων της κατηγορίας «BBB». Οι θεσμικές δυνάμεις και η αξιοπιστία των πολιτικών υποστηρίζονται από την ένταξη στην ευρωζώνη.
Σημειώνεται ότι αυτά τα δυνατά σημεία εξισορροπούνται από τα υψηλά επίπεδα χρέους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, τις μεγάλες εξωτερικές ανισορροπίες και τα τρωτά σημεία του τραπεζικού τομέα.
Όσον αφορά τη σταθερή προοπτική αντικατοπτρίζει την άποψη του οίκου ότι, ενώ η κυπριακή οικονομία είναι πολύ εκτεθειμένη στη Ρωσία μέσω των τουριστικών και επενδυτικών της διασυνδέσεων, οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι μετριάζονται από την ενισχυμένη δημοσιονομική θέση της κυβέρνησης και τη συνεχιζόμενη ομαλοποίηση των δαπανών μετά το σοκ της πανδημίας. Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης παραμένουν θετικές λόγω του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRP).
Κίνδυνοι για προοπτικές
Όπως αναφέρεται, η κυπριακή οικονομία ανέκαμψε ισχυρά το 2021, καταγράφοντας ρυθμό ανάπτυξης 5,5% μετά από ύφεση 5,0% το 2020.
Επισημαίνεται ότι η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας θα πλήξει τον τουριστικό τομέα, ενώ οι επιπτώσεις των κυρώσεων στη Ρωσία και ο αντίκτυπος στις χρηματοοικονομικές ροές προς την Κύπρο και τον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών της είναι λιγότερο βέβαιος.
Ο οίκος μείωσε την πρόβλεψη για την ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ για το 2022 κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες, στο 3,1%, με τους κινδύνους να είναι κατά κύριο λόγο καθοδικοί.
Έκθεση στη Ρωσία
Όσον αφορά τη ρωσο-ουκρανική διένεξη αναφέρεται ότι η Ρωσία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή τουριστών για την Κύπρο (περίπου 20%). Για το 2022, ο οίκος αναμένει την πλήρη απουσία αυτής της αγοράς. Ωστόσο, εξακολουθεί να αναμένει υψηλότερη τουριστική δραστηριότητα σε σχέση με πέρυσι, αντανακλώντας περαιτέρω χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών πανδημίας σε άλλες βασικές αγορές (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ελλάδα).
Επίσης αναφέρεται ότι η Κύπρος είναι ένας μικρός καθαρός εισαγωγέας ρωσικών αγαθών (0,1% του ΑΕΠ, 2019). Ωστόσο, η υψηλή εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας (93% έναντι του μέσου όρου της ΕΕ 60%) την αφήνει εκτεθειμένη στο τρέχον παγκόσμιο σοκ στις τιμές των βασικών εμπορευμάτων.
Σύμφωνα με τους Fitch, οι οικονομικοί δεσμοί μεταξύ Κύπρου και Ρωσίας είναι σημαντικοί, αντανακλώντας σε μεγάλο βαθμό τις δραστηριότητες των οντοτήτων ειδικού σκοπού (SPEs). Γενικά, οι SPE έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στην εγχώρια οικονομία, αλλά επηρεάζουν τη ζήτηση για επαγγελματικές υπηρεσίες (π.χ. νομικές και οικονομικές). Η έκθεση των κυπριακών τραπεζών στη Ρωσία έχει μειωθεί σημαντικά.
Ενισχυμένη δημοσιονομική θέση
Σε σχέση με τα δημοσιονομικά, ο οίκος επισημαίνει ότι το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης της Κύπρου μειώθηκε στο 1,8% του ΑΕΠ το 2021 (έναντι -5,6% το 2020), ξεπερνώντας σημαντικά το στόχο για έλλειμμα 4,9%. Το χαμηλότερο έλλειμμα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα υψηλότερα από τα αναμενόμενα φορολογικά έσοδα. Οι Fitch εκτιμούν ότι η λήξη των μέτρων στήριξης του Covid-19 του περασμένου έτους (3,1% του ΑΕΠ) θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2022 στο 0,9% του ΑΕΠ.
«Τα μέτρα διακριτικής ευχέρειας που περιγράφονται στον προϋπολογισμό του 2022 αντικατοπτρίζουν κυρίως δαπάνες (0,8% του ΑΕΠ) στο πλαίσιο του κρατικού RRP, που χρηματοδοτούνται με επιχορηγήσεις (0,6% του ΑΕΠ) και δάνεια (0,2% του ΑΕΠ). Οι προσωρινές μειώσεις φόρων για τις τιμές των καυσίμων για κατανάλωση και τον ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα κρατικά έσοδα», σημειώνεται.
Προστίθεται ότι στο αβέβαιο περιβάλλον του υψηλού πληθωρισμού και των προοπτικών για τον τουριστικό τομέα, οι βραχυπρόθεσμοι δημοσιονομικοί κίνδυνοι παραμένουν αυξημένοι.
Υπολογίζεται ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε κατά 11,1 π.μ. το 2021 στο 103,9% του ΑΕΠ, από το ανώτατο όριο του 115% του ΑΕΠ το 2020. Η μεγάλη μείωση των κρατικών καταθέσεων (που ισοδυναμεί με 4,2% του ΑΕΠ, σε ένα ακόμη υψηλό 16,5% του ΑΕΠ τέλος του 2021), καθώς και η υψηλότερη οικονομική ανάπτυξη, οδήγησαν στη μείωση του χρέους. Οι προβλέψεις για πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα το 2022 και το 2023 θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μειώσεις του χρέους, σε 96,4% του ΑΕΠ το 2022 και 92,7% το 2023.
Επισημαίνεται ότι παρά το γεγονός ότι ο δείκτης χρέους είναι σημαντικά υψηλότερο από τον τρέχοντα διάμεσο των ομοτίμων «BBB» (60,3%) του ΑΕΠ, 2021), η βιωσιμότητα του χρέους υποστηρίζεται από χαμηλό μερίδιο βραχυπρόθεσμου χρέους (1,2%) και μεγάλη μέση σταθμισμένη διάρκεια χρέους (7,9 έτη).
Τρωτά σημεία του τραπεζικού τομέα
Για τον τραπεζικό κλάδο, αναφέρεται ότι καταγράφεται βελτίωση παρά το σοκ της πανδημίας. Η κεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών είναι υψηλή (μέσος δείκτης κοινών μετοχών Tier 1 για τον κλάδο στο 17,5% τον Δεκέμβριο του 2021), αλλά ο κλάδος αντιμετωπίζει προκλήσεις σχετικά με το υπόλοιπο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL), το 45% των οποίων έχει καθυστερήσεις τουλάχιστον πέντε χρόνια σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο οίκος αναφέρει ότι σημειώθηκε αξιοσημείωτη πρόοδος στην πώληση και διαγραφή κληροδοτημένων ΜΕΔ (αναλογία στο 9,8% του συνόλου των δανείων τον Δεκέμβριο του 2021, έναντι 26,1% τον Δεκέμβριο του 2019). Οι κυπριακές αρχές σχεδιάζουν να διευκολύνουν τη μελλοντική πώληση των εκκρεμών ΜΕΔ μέσω της κρατικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων της, ΚΕΔΙΠΕΣ, αν και αυτό εξακολουθεί να αναμένει έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο οίκος τονίζει ότι προτάσεις για πιθανή αλλαγή στο πλαίσιο εκποιήσεων, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τη μελλοντική πρόοδο στην επίλυση των ΜΕΔ.
Ο οίκος αναφέρει ότι μια ανοδική τάση του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ, για παράδειγμα λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, ασθενούς ανάπτυξης ή υλοποίησης ενδεχόμενων υποχρεώσεων, αυξημένοι κίνδυνοι στον τραπεζικό τομέα, για παράδειγμα από σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας του ενεργητικού και σημαντική επιδείνωση των εξωτερικών οικονομικών ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αρνητική πράξη αξιολόγησης/ υποβάθμιση.
Αντίθετα, αναβάθμιση θα προκύψει εάν το δημόσιο χρέος παραμένει σε σταθερή πτωτική τάση μεσοπρόθεσμα, σημειωθεί πρόοδος στη βελτίωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων στον τραπεζικό τομέα, με χαμηλότερες προβλέψεις και ενισχυμένη παροχή πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα ενώ σημειώνεται μειωμένη ευπάθεια σε εξωτερικούς κραδασμούς, ιδίως λόγω της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.