You are here

Καθησυχάζουν για επιπτώσεις από κατάρρευση τραπεζών

14/03/2023 06:50

Καθησυχάζουν οι οικονομολόγοι σε ότι αφορά τυχόν επιπτώσεις στην Ευρώπη από την κατάρρευση των αμερικανικών τραπεζών Silicon Valley Bank (SVB) και Signature Bank.

Σε δηλώσεις τους στη StockWatch, υποδεικνύουν ότι η πτώχευση των αμερικανικών τραπεζών είναι διαφορετική από την κατάσταση του 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers, επισημαίνοντας την αποφασιστική παρέμβαση των αρχών σε αυτή την περίπτωση.

Αναφέρονται ακόμα στους λόγους που οδήγησαν στην «πτώση» αρχικά της Silicon Valley Bank και ακολούθως, της Signature Bank, υπογραμμίζοντας το ρόλο που διαδραμάτισε η απότομη αύξηση των επιτοκίων.

Αναθεώρηση πολιτικής αύξησης επιτοκίων

Η Fed που σχεδίαζε να συνεχίσει τις αυξήσεις επιτοκίων, όπως και η ΕΚΤ στην επικείμενη συνεδρίασή της, φαίνεται να κάνει δεύτερες σκέψεις.

Ο καθηγητής οικονομικών και Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Σωφρόνης Κληρίδης, εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι κεντρικές τράπεζες θα κινηθούν προς αναθεώρηση της πολιτικής αύξησης των επιτοκίων ως μέτρο για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού ύστερα από την κατάρρευση των δύο μικρομεσαίων αμερικανικών τραπεζών τις τελευταίες ημέρες.

Κρίση λόγω αύξησης επιτοκίων

Ο καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School, Αλέξανδρος Μιχαηλίδης, απέδωσε την κατάρρευση της Silicon Valley Bank στην απότομη αύξηση των επιτοκίων στην Αμερική που όπως αναφέρει, επιδείνωσε το πρόβλημα αναντιστοιχίας ωρίμανσης (maturity mismatch) στην τράπεζα.

Μιλώντας στη StockWatch, εξήγησε ότι τα μακροπρόθεσμα ομόλογα στα οποία είχε επενδύσει η τράπεζα έχασαν αξία και πολλοί καταθέτες άρχισαν να παίρνουν τα χρήματα τους από την τράπεζα.

«Αυτό δημιούργησε κρίση ρευστότητας και καθώς η τράπεζα άρχισε να πουλά στοιχεία ενεργητικού για να πληρώσει τους καταθέτες, η κρίση ρευστότητας πήγε να μετατραπεί σε κρίση φερεγγυότητας», σημειώνει.

Υπογραμμίζει ότι η γρήγορη και συντονισμένη αντίδραση των αρχών στην Αμερική (Κεντρική Τράπεζα, Υπουργείο Οικονομικών και Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων) το απόγευμα της Κυριακής, αναμένεται να περιορίσει τον πανικό σε κάποιο σημαντικό βαθμό, προσθέτοντας ότι η εβδομάδα αυτή θα δείξει πως οι αγορές θα αποτιμήσουν την ενέργεια και αν η πίεση σε τραπεζικές μετοχές θα συνεχιστεί.

Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, η αρχική αιτία που είναι τα ψηλά επιτόκια, παραμένει και θα συνεχίσει να υφίσταται, ειδικά στην Ευρώπη που είναι πιο κοντά στον πόλεμο που ξεκίνησε η Ρωσία και πρέπει να πληρώνει ακριβότερη ενέργεια, όπως ανέφερε.

«Ο πληθωρισμός παραμένει ψηλός και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα συνεχίσει να ανεβάζει τα επιτόκια και άρα τα οικονομικά των νοικοκυριών και επιχειρήσεων και στην Κύπρο, θα συνεχίσουν να είναι κάτω από πίεση. Άρα αναμένω περισσότερη αστάθεια για το επόμενο έτος και ενόσω ο πόλεμος συνεχίζεται», υπογράμμισε.

Ανησυχίες στην αγορά

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Μάριο Κληρίδη, η αγορά ανησυχεί για το ενδεχόμενο να υπάρξουν κι άλλες τράπεζες με παρόμοια προβλήματα.

«Η τράπεζα είχε κυβερνητικά ομόλογα τα οποία είχε αγοράσει με χαμηλό επιτόκιο και τώρα λόγω της αύξησης των επιτοκίων, έχασαν πολλά από την αξία τους, επειδή ήταν μακροχρόνια», εξηγεί, σε δηλώσεις του στη StockWatch.

«Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε, οι κυπριακές τράπεζες δεν φαίνεται να έχουν τέτοια έκθεση σε ομόλογα τα οποία να αγόρασαν με χαμηλό επιτόκιο», υπογραμμίζει.

Σύμφωνα με τον κ. Κληρίδη, δεύτερη πηγή ανησυχίας της αγοράς, είναι οι επιπτώσεις μετάδοσης. Δηλαδή, το ενδεχόμενο να παρατηρηθούν προβλήματα σε τράπεζες που έχουν συναλλαγές με την SVB.

Εταιρείες και επενδυτικά ή συνταξιοδοτικά ταμεία που είχαν επενδύσει ποσά στις τράπεζες που κατέρρευσαν, ήδη επηρεάζονται από τις εξελίξεις.

Διαφορετικά τα χαρακτηριστικά νέας πτώχευσης

Τις διαφορές της σημερινής περίπτωσης, από την κρίση του 2008, επισημαίνει ο οικονομολόγος Γιώργος Συρίχας.

Όπως επεσήμανε στην προηγούμενη περίπτωση, οι αρχές «άφησαν» την Lehman Brothers να καταρρεύσει.

Ο κ. Συρίχας εκφράζει την εκτίμηση πως «δεν φαίνεται ότι η κρίση θα επεκταθεί στην Ευρώπη».

Σημειώνει ότι η άμεση ανταπόκριση της Fed θα περιορίσει το φαινόμενο, καθώς γίνεται ήδη προσπάθεια να πωληθεί η SVB σε μια άλλη τράπεζα.

«Τυχόν ζημιές δεν θα τις επωμιστεί το κράτος, αλλά το υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα», επισημαίνει.

Παράλληλα, εκτιμά ότι δεν φαίνεται να προκύπτει γενικευμένη χρηματοοικονομική κρίση όπως έγινε στην περίπτωση του 2008, σημειώνοντας ωστόσο, ότι κάποιες επιπτώσεις ήδη εμφανίζονται στις αγορές.

Ζημιές λόγω επενδύσεων και επιτοκίων

Στην μεγάλη έκθεση της SVB σε χρεόγραφα σταθερού επιτοκίου που επέφεραν ζημιές μετά την αύξηση των επιτοκίων, εντοπίζει στους λόγους της κατάρρευσης της τράπεζας ο οικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης.

Σημειώνει ότι η συγκεκριμένη τράπεζα εξυπηρετούσε κυρίως επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταν στον τομέα της τεχνολογίας, οι οποίες είχαν ιδιαίτερη ανάπτυξη κατά την περίοδο της πανδημίας και είχαν εξασφαλίσει σημαντικά ποσά σε αποταμιεύσεις.

«Τα συγκεκριμένα ποσά μαζί με κεφάλαια επενδυτικών και άλλων ταμείων που σκοπό είχαν να επενδύσουν στον τομέα, βρίσκονταν στη συγκεκριμένη τράπεζα η οποία δεν κατάφερε να διοχετεύσει την επιπλέον ρευστότητα σε δανεισμό με σημαντικό κεφαλαιακό κέρδος».

«Οι επενδύσεις σε χρεόγραφα σταθερού επιτοκίου, καλυπτόμενα από την κυβέρνηση, αν και ασφαλής επένδυση προσωρινά, δημιούργησε ζημιές λόγω της μείωσης στις αποτιμήσεις μετά την αύξηση των επιτοκίων», εξήγησε.

Επεσήμανε ωστόσο, ότι η παρέμβαση του Υπουργείου Οικονομικών της Αμερικής, και των εποπτικών αρχών διασφάλισαν τους καταθέτες και την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Επίκαιρη η έννοια διαφοροποίησης

Ο οικονομολόγος Ανδρέας Ιωσήφ, σε άρθρο του σημειώνει ότι αρκετοί χρηματοοικονομικοί αναλυτές δεν περιμένουν η πτώχευση αυτή να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον ευρύτερο τραπεζικό τομέα.

«Η Silicon Valley ήταν μεγάλη, αλλά με ένα ιδιάζων χαρακτηριστικό, αφού στην πλειονότητα εξυπηρετούσε τον τεχνολογικό τομέα και εκεί επικεντρωνόταν. Ο τεχνολογικός κλάδος υπέστη απώλειες το περασμένο έτος, όπως αυτές αντικατοπτρίζονται στη μετοχική αξία των μεγαλύτερων τεχνολογικών κολοσσών, καθώς και στα οικονομικά αποτελέσματα τους».

«Η έννοια της διαφοροποίησης, μια από τις θεμελιώδεις αρχές του Risk Management, λοιπόν, καθίσταται για ακόμη μια φορά πιο επίκαιρη από ποτέ», τονίζει, σημειώνοντας ότι άλλες μεγάλες τράπεζες επιτυγχάνουν διαφοροποίηση σε διάφορους κλάδους, μειώνοντας την πιθανότητα πτώχευσης σε περίπτωση δυσμενών σεναρίων σε ένα ορισμένο κλάδο.

Επιπρόσθετα, σημειώνει ότι ο τελευταίος γύρος «stress test» στις μεγαλύτερες τράπεζες, από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, κατέδειξε ότι σε μια περίπτωση βαθιάς ύφεσης, οι τράπεζες έχουν τα απαραίτητα εργαλεία προκειμένου να ανταπεξέλθουν.

Σε θέση να απορροφήσουν κραδασμούς οι τράπεζες

Ο οίκος αξιολόγησης DBRS αναφέρει ότι οι τράπεζες που αξιολογεί διαθέτουν επαρκή ρευστότητα και σταθερή χρηματοδότηση και κεφάλαια για να ανταπεξέλθουν σε αυτή την αναταραχή της αγοράς.

Προσθέτει ωστόσο, πως αναμένει μετά την ταχεία αύξηση των επιτοκίων, ορισμένες τράπεζες να επανατοποθετήσουν τα χαρτοφυλάκιά τους, πουλώντας τίτλους με χαμηλότερες αποδόσεις και επανεπενδύοντας τα έσοδα σε περιουσιακά στοιχεία με υψηλότερες αποδόσεις, προκαλώντας ζημίες.

Εντούτοις, ο οίκος εκτιμά ότι οι τράπεζες είναι σε θέση να απορροφήσουν αυτές τις πιθανές ζημίες μέσω των κερδών και των ισχυρών κεφαλαιακών αποθεμάτων.

Της Γεωργίας Χαννή