18/11/2021 11:43
Η Κύπρος ανακάμπτει γρηγορότερα απ’ ότι αναμενόταν και το πραγματικό ΑΕΠ βρίσκεται σε καλό δρόμο για να φτάσει τα επίπεδα προ πανδημίας μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2021, σύμφωνα με σημείωμα του οίκου αξιολόγησης DBRS.
Όπως αναφέρεται, παρόλο που υπάρχουν εμπόδια και προκλήσεις, οι ευνοϊκές μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της Κύπρου θα διευκολύνουν τη διόρθωση των δημοσίων οικονομικών της χώρας και την περαιτέρω εξυγίανση του τραπεζικού της συστήματος.
Παρά τη σημασία του τουρισμού, η κυπριακή οικονομία έχει αποδειχθεί αρκετά ανθεκτική απέναντι στο σοκ του κορωνοϊού ενώ λόγω των δημοσιονομικών αποθεμάτων προχώρησε σε μέτρα στήριξης.
«Αν η Κύπρος δεν είχε κάνει τη φιλόδοξη προσαρμογή μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, η κατάσταση τώρα θα μπορούσε να ήταν εντελώς διαφορετική», τονίζεται.
Ο οίκος θεωρεί ότι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της Κύπρου είναι ισχυρές και υποστηρίζουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης για μείωση του χρέους.
Επισημαίνεται ότι η επιτυχής υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP) θα είναι σημαντική για τη δημιουργία μακροχρόνιων βελτιώσεων στο κυπριακό μοντέλο και για την ενίσχυση της δυνητικής ανάπτυξης. Η οικονομική ανθεκτικότητα υποστηρίζεται από στοχευμένη δημόσια στήριξη.
Ξεπέρασε επιδόσεις πλην της Ελλάδας
Ο οίκος στην έκθεσή του, αναφέρει ότι η κυπριακή οικονομία έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής πιο ανθεκτική στην κρίση του κορωνοϊού από ό,τι αρχικά αναμενόταν.
Σε σύγκριση με άλλες οικονομίες της Νότιας Ευρώπης, οι οποίες έχουν επίσης σημαντικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό, η ανάκαμψη της Κύπρου ξεπέρασε όλες τις επιδόσεις εκτός από την Ελλάδα.
Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το εποχικά προσαρμοσμένο πραγματικό ΑΕΠ της Κύπρου αυξήθηκε κατά 5,3% ετησίως και 1,3% σε τριμηνιαία βάση το τρίτο τρίμηνο του 2021, με τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό και τον μεταποιητικό τομέα να είναι οι κύριοι μοχλοί της ανάπτυξης.
Το τρίτο τρίμηνο του 2021, το πραγματικό ΑΕΠ της χώρας είναι μόλις 0,7% χαμηλότερο από το τέταρτο τρίμηνο του 2019.
Ο DBRS εκτιμά ότι η στοχευμένη και αρκετά μεγάλη δημοσιονομική στήριξη της Κύπρου, η οποία αμβλύνει το πλήγμα στην εγχώρια ζήτηση και τα σχετικά πιο αποτελεσματικά μέτρα περιορισμού του κορωνοϊού έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη σχετικά ευνοϊκή επίδοση.
Επίσης, θεωρεί ότι η διόρθωση του ισολογισμού του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα της Κύπρου από την παγκόσμια οικονομική κρίση έχουν προσφέρει περιθώριο για την αντιμετώπιση του σοκ της πανδημίας.
Επισημαίνεται ότι η Κύπρος εισήλθε στην κρίση του COVID-19, μετά από μια περίοδο ουσιαστικής βελτίωσης όσον αφορά την εξυγίανση του δημοσιονομικού και τραπεζικού συστήματος, την απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα και την ισχυρή ανάπτυξη.
Εξετάζοντας την τομεακή κατανομή μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2021 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), ο οίκος σημειώνει ότι η ταχεία ανάκαμψη κατέστη δυνατή χάρη στη σημαντική ανάπτυξη στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, στον τομέα της πληροφόρησης και επικοινωνίας και στον τομέα της δημόσιας διοίκησης, της εκπαίδευσης και των κοινωνικών έργων.
Αυτοί οι τρεις τομείς είχαν ήδη ξεπεράσει τα προ-πανδημικά επίπεδα τους το δεύτερο τρίμηνο του 2021, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ανάκαμψη.
Επίσης, ο βιομηχανικός τομέας ανέκτησε τα επίπεδα προ πανδημίας το δεύτερο τρίμηνο του 2021.
Οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό φαίνεται να ανακάμπτουν έντονα το 2021.
Η επιτυχής εφαρμογή του εμβολιαστικού προγράμματος και η χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών σε όλη την Ευρώπη στις αρχές του καλοκαιριού του 2021 επέτρεψαν μια ισχυρή ανάκαμψη στις αφίξεις τουριστών στην Κύπρο κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021.
Οι αφίξεις τουριστών είναι 274% περισσότερες από το ίδιο τρίμηνο πριν από ένα χρόνο, αλλά εξακολουθούν να είναι περίπου 40% χαμηλότερα από την ίδια περίοδο το 2019.
Ωστόσο, αναφέρεται, οι πρόσφατες επιδόσεις είναι μια ουσιαστική βελτίωση από το πρώτο εξάμηνο του 2021, όταν οι αφίξεις τουριστών ήταν σχεδόν 80% κάτω από το επίπεδο του πρώτου εξαμήνου του 2019.
Οι αφίξεις τουριστών από τη Ρωσία είχαν σχετικά καλή απόδοση και για τους πρώτους εννέα μήνες του 2021 αντιπροσωπεύοντας περίπου το 32% των συνολικών αφίξεων τουρισμού, ξεπερνώντας το Ηνωμένο Βασίλειο ως την κύρια αγορά μέχρι στιγμής φέτος.
Οι μεσοπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Κύπρου είναι ισχυρές, υποκινούμενες από τα ταμεία της ΕΕ.
Ευνοϊκές οι συνθήκες
Ο οίκος θεωρεί ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για ισχυρή ανάπτυξη στην Κύπρο μεσοπρόθεσμα. Στην τελευταία της πρόβλεψη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ) προβλέπει ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα φτάσει το 5,4% το 2021, 4,2% το 2022 και 3,5% το 2023, σύμφωνα με τις προβλέψεις της κυπριακής κυβέρνησης.
Η ιδιωτική κατανάλωση, η οποία συρρικνώθηκε απότομα το 2020, αναμένεται να ανακάμψει ισχυρά το 2021, λόγω της απελευθέρωσης της συσσωρευμένης ζήτησης και της ενίσχυσης της αγοράς εργασίας καθώς η οικονομία ανοίγει ξανά ενώ θα επιβραδυνθεί μεσοπρόθεσμα.
Η συνεχιζόμενη ανάκαμψη στον τουριστικό τομέα, με τις αφίξεις τουριστών να θεωρείται ότι θα φτάσουν τα προ-πανδημικά επίπεδα έως το 2023, αναμένεται να ενισχύσει τις πραγματικές εξαγωγές κατά περισσότερο από 6% ετησίως κατά την περίοδο 2021–23.
Οι πραγματικές επενδύσεις εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 5% ετησίως κατά την περίοδο 2021–2023, οι οποίες τονώνονται από τα ταμεία ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, δεδομένων των σχετικά χαμηλών επιπέδων επενδύσεων στην Κύπρο από την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Κίνδυνοι για τις προοπτικές
Αναφορικά με τις προοπτικές, επισημαίνεται ότι η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων κορωνοϊού σε όλη την Ευρώπη ενέχει κίνδυνο για την ανάκαμψη της τουριστικής βιομηχανίας, η οποία θεωρείται βασικός πυλώνας της ανάκαμψης της Κύπρου.
Επίσης, η αύξηση του πληθωρισμού, που μέχρι στιγμής οφείλεται κυρίως στο αυξανόμενο κόστος ενέργειας, θα μπορούσε να μειώσει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και την κερδοφορία των επιχειρήσεων.
Αυτές οι τάσεις, σε συνδυασμό με διαταραχές από την πλευρά της προσφοράς, θα μπορούσαν τελικά να επιβραδύνουν την ανάπτυξη.
Από την άλλη πλευρά, η ιδιωτική κατανάλωση θα μπορούσε να εκπλήξει ανοδικά, δεδομένης της υψηλότερης από τη συνηθισμένη αποταμίευση των νοικοκυριών.
Επίσης, η αποτελεσματική υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων στο Σχ. Ανάκαμψης της Κύπρου υποστηρίζεται ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε ισχυρότερη ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Ο DBRS τονίζει ότι το ΣΑΑ της Κύπρου παρουσιάζει μια μοναδική ευκαιρία για την αντιμετώπιση ορισμένων από των προκλήσεων που εμπόδιζαν τις οικονομικές επιδόσεις στο παρελθόν. Αυτές περιλαμβάνουν το υψηλό επίπεδο προβληματικών περιουσιακών στοιχείων της χώρας, τη σχετικά ασθενή παραγωγικότητα, την ψηφιοποίηση, τα χαμηλά επίπεδα παραγωγικών επενδύσεων και την αδύναμη ενεργειακή απόδοση.
Αναφέρεται ότι η ικανότητα της Κύπρου να επιτύχει τα βασικά ορόσημα και τους στόχους με την ΕΕ θα καθορίσει τελικά την ταχύτητα και το συνολικό ποσό που θα λάβει. Αυτό απαιτεί διακομματική υποστήριξη για την ψήφιση μεταρρυθμίσεων και νομοθεσίας, η έλλειψη των οποίων έχει παγώσει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων στο πρόσφατο παρελθόν.
Επιπρόσθετα, η συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα θα παραμείνει το κλειδί για την αποτελεσματικότητα.
Τονίζεται ότι το ξεκλείδωμα των δυνατοτήτων στην ΕΕ της επόμενης γενιάς δεν είναι δεδομένο.