14/07/2021 13:59
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί κίνδυνο για το δημόσιο χρέος στην Ευρώπη, σύμφωνα με έρευνα-ανάλυση του καθηγητή Χρηματοοικονομικής και Διοικητικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Σταύρου Ζένιου.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Κύπρου, με βάση την έρευνα, υποστηρίζεται πως στις ολοκληρωμένες αναλύσεις εθνικών θεσμών για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μιας χώρας (debt sustainability analysis, DSA) θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και να ενσωματώνονται, με διαφάνεια, οι κίνδυνοι που πηγάζουν από την κλιματική αλλαγή.
Χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, για το δημόσιο χρέος, είναι, μεταξύ άλλων, οι ακραίες καιρικές συνθήκες, οι επιδράσεις στην παραγωγικότητα από τη σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας, η απειλή από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας και η μετάβαση της Ευρώπης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Προστίθεται ότι οι κλιματικοί κίνδυνοι αποτιμώνται από επενδυτές και μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας μίας χώρας καθώς και την ικανότητά της να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις, καθώς και ότι οι καινοτομίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή μπορούν να ωθήσουν την ανάπτυξη.
Ο κ. Ζένιος, στην έρευνά του υπό τον τίτλο, “The risks from climate change to sovereign debt in Europe”, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα από την ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης διεθνούς οικονομίας Bruegel, σημειώνει ότι οι κυβερνήσεις και οι ανεξάρτητες δημοσιονομικές αρχές ή τα Δημοσιονομικά Συμβούλια, που είναι επιφορτισμένα με τη διασφάλιση και ενίσχυση της δημοσιονομικής σταθερότητας, έχουν συμφέρον να καταγράφουν με διαφάνεια τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στο δημόσιο χρέος.
Παράλληλα, επισημαίνεται η επιτακτική ανάγκη για μια καλύτερη αξιολόγηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης της διασύνδεσης μεταξύ κλιματικής αλλαγής και της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους μιας χώρας.
«Η ανθεκτικότητα του δημόσιου χρέους μιας χώρας στην αλλαγή του κλίματος είναι σημαντική, ανεξάρτητα από το αν η χώρα συμβάλλει πολύ ή λίγο στο πρόβλημα. Δεν εναπόκειται σε καμία χώρα από μόνη της να μετριάσει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αλλά, εναπόκειται σε κάθε χώρα και στα αρμόδια θεσμικά όργανα της Ε.Ε. να διασφαλίσουν ότι, οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές θέσεις των κρατών μελών είναι ανθεκτικές», σημειώνει ο κ. Ζένιος.
Επισημαίνει ότι τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι εθνικές Δημοσιονομικές Αρχές πρέπει να ενσωματώσουν την ανάλυση κινδύνου για το κλίμα στα δημόσια οικονομικά, αναφέρεται στην έρευνα. Η προσομοίωση ακραίων καταστάσεων (stress test) της δυναμικής του δημοσίου χρέους, υποστηρίζει, απαιτεί διασύνδεση μεταξύ των περιφερειακών κλιματικών σεναρίων και της δυναμικής του χρέους μιας χώρας.
Υποστηρίζεται ακόμα, η υιοθέτηση διαφόρων σεναρίων πολιτικής για το κλίμα, για τη χάραξη εθνικών πολιτικών.
«Προτείνουμε στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. να καταβάλουν συντονισμένη προσπάθεια για τη διενέργεια ολοκληρωμένης αξιολόγησης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής στο δημόσιο χρέος. Η εξέταση της κλιματικής αλλαγής στην ανάλυση και τον καθορισμό της βιωσιμότητας του χρέους συνεπάγεται προοπτική εκτίμησης σεναρίων κινδύνων. Όταν πρόκειται για κινδύνους σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, οι μακροοικονομικές προβλέψεις είναι παγκόσμιες. Απαιτείται κεντρική εμπειρογνωμοσύνη. Θα μπορούσε να προκύψει από μια συνεργατική προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας στην ανάπτυξη σεναρίων των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή στα δημόσια οικονομικά», αναφέρει ο κ. Ζένιος.
Τριπλή προσέγγιση αντιμετώπισης κλιματικών κινδύνων
Στην ειδική ανάλυση προτείνονται τρεις άξονες για τη διαχείριση και αντιμετώπιση των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή για τη διαχρονική βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών:
-ο συντονισμός των ευρωπαϊκών θεσμών διασφάλισης της δημοσιονομικής σταθερότητας,
-η ανάλυση των κλιματικών κινδύνων στα δημόσια οικονομικά, και
-η διαφάνεια στην αναγνώριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα.
Όπως σημειώνεται, τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. θα πρέπει να καταβάλουν συντονισμένη προσπάθεια για τη διενέργεια ολοκληρωμένης αξιολόγησης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής στο δημόσιο χρέος.
Στην έρευνα προτείνεται η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Δικτύου Δημόσιων Οικονομικών για την προστασία από το κλίμα που θα συγκεντρώσει ευρωπαϊκούς θεσμούς των κρατών-μελών της Ε.Ε., κατ’ αναλογία με το δίκτυο για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που δημιουργήθηκε από τις Κεντρικές Τράπεζες.
«Τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι από τα λιγότερο ευάλωτα και καλύτερα προετοιμασμένα παγκοσμίως. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές οικονομίες εκτίθενται στις οξείες επιπτώσεις των δυσμενών καιρικών συνθηκών και των χρόνιων επιπτώσεων από τις μακροπρόθεσμες τάσεις», τονίζει ο κ. Ζένιος.