You are here

Όμηρος των μακροοικονομικών ανισορροπιών η Κύπρος

24/11/2022 06:27

Η Κύπρος συνεχίζει και αντιμετωπίζει υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες, ιδίως με πολύ υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων που επιβαρύνουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα, το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος, ενώ υπάρχουν ανησυχίες για τους δείκτες χρέους.

Με βάση την έκθεση Μηχανισμού Ειδοποίησης 2023 προς το Συμβούλιο, στην Κύπρο, οι ανησυχίες σχετικά με τους δείκτες χρέους των νοικοκυριών και μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, του δημόσιου και του εξωτερικού χρέους προς το ΑΕΠ παραμένουν, αν και συνέχισαν την πτωτική πορεία τους μετά την κρίση του COVID-19.

Παρά τις βελτιώσεις, οι μη χρηματοοικονομικοί δείκτες χρέους των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών προς το ΑΕΠ εξακολουθούν να είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ.

Το μεγάλο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε, αλλά προβλέπεται να αυξηθεί και πάλι, εν μέσω της επιδείνωσης του εξωτερικού περιβάλλοντος. Ο τραπεζικός τομέας αποδείχθηκε ανθεκτικός, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Η ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ προβλέπεται σε 5,6% το 2022 και 1% το 2023. Ο πληθωρισμός είναι υψηλός. Σε ετήσια βάση, μειώθηκε στο 8,6% τον Οκτώβριο, με το βασικό πληθωρισμό να εκτιμάται στο 5,9%. Οι τιμές αναμένεται να αυξηθούν ταχύτερα από τους μισθούς.

Επισημαίνεται ότι οι ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα του κόστους είναι περιορισμένες. Το ονομαστικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος μειώθηκε ελαφρά το 2021, αλλά προβλέπεται να αυξηθεί, υπό το πρίσμα του υψηλού δομικού πληθωρισμού. Υπάρχει μερική αναπροσαρμογή των μισθών στον πληθωρισμό.

Ο δείκτης χρέους των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων προς το ΑΕΠ παραμένει μεταξύ των υψηλότερων στην ΕΕ, αλλά βρίσκεται σε πτωτική πορεία. Συνέχισε να μειώνεται το πρώτο εξάμηνο του 2022, αλλά παραμένει υψηλότερο τόσο προληπτικά όσο και σε θεμελιώδη σημεία αναφοράς.

Το υψηλό μερίδιο του εξωτερικού χρέους των μη χρηματοπιστωτικών πλοιοκτητών οντοτήτων ειδικού σκοπού και τα αποθέματα ασφαλείας υψηλής ρευστότητας μετριάζουν τους κινδύνους.

Τα εταιρικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) των τραπεζών παραμένουν αυξημένα και υπάρχουν επίσης μη εξυπηρετούμενα δάνεια που κατέχονται από εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.

Ο δείκτης του χρέους των νοικοκυριών προς το ΑΕΠ είναι επίσης από τους υψηλότερους στην ΕΕ και είναι πάνω από το εκτιμώμενο προληπτικό όριο αναφοράς. Ωστόσο, ο δείκτης μειώθηκε το 2021 και συνέχισε να μειώνεται το πρώτο εξάμηνο του 2022. Μέρος του χρέους των νοικοκυριών είναι με τη μορφή μη εξυπηρετούμενων δανείων που κατέχουν τράπεζες ή εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.

Σημειώνεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με το δείκτη του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ. Ο δείκτης του δημόσιου χρέους μειώθηκε στο 101% του ΑΕΠ το 2021 και προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω, κάτω από το επίπεδο του 2019 το 2022. Τα spread των κρατικών ομολόγων τείνουν να είναι υψηλότερα από ό,τι σε άλλα μέλη της EA. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο προβλέπεται να μετατραπεί σε πλεόνασμα το 2022 και τα προβλεπόμενα πρωτογενή πλεονάσματα αναμένεται να διατηρήσουν τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της κυβέρνησης σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Επιπλέον, η Κύπρος έχει σημαντικά αποθέματα μετρητών.

Η Κύπρος είναι επίσης μια από τις 17 χώρες για τις οποίες ο Μηχανισμός Επαγρύπνησης προτείνει εις βάθος έκθεση, ούτως ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο επηρεάζονται από πιθανές μακροοικονομικές ανισορροπίες που απαιτούν τη λήψη συγκεκριμένων δράσεων πολιτικής. Η Κύπρος, καθώς και η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Σουηδία ήταν αντικείμενο έκθεσης για τον κύκλο 2021 - 2022, ενώ στη λίστα φέτος προστίθενται η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Σλοβακία και η Τσεχία.

Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε χθες η Eurostat, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση (NIIP), ο δείκτης χρέους του ιδιωτικού τομέα και ο δείκτης δημόσιου χρέους υπερβαίνουν το ενδεικτικό όριο.

Ο τρεχούμενος λογαριασμός της κυβέρνησης, παρουσίασε μεγάλο έλλειμμα 7,5% του ΑΕΠ το 2021. Το ευρωπαϊκό όριο είναι -4%/+6%. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών προβλέπεται να αυξηθεί το 2022, προτού υποχωρήσει εκ νέου, παραμένοντας μεγάλο, και δεν ευνοεί τη διατήρηση της καθαρής διεθνούς επενδυτικής θέσης (NIIP) σε συνετά επίπεδα.

Το ιδιωτικό χρέος ανήλθε στο 248,4% του ΑΕΠ έναντι 133% που είναι το όριο στην ΕΕ.

Ενώ ο δείκτης του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μειώθηκε το 2021, παραμένει σε επίπεδα πέραν του ορίου του 60%, στο 101% του ΑΕΠ.

Της Γεωργίας Χαννή