You are here

Καταχρεωμένοι μετά τον κορωνοϊό

04/06/2020 07:05

Στο ψηλότερο ιστορικό επίπεδο εκτοξεύεται το δημόσιο χρέος μετά την πανδημική κρίση αφήνοντας βαρύ λογαριασμό που θα κληθούν να πληρώσουν σε βάθος χρόνου οι φορολογούμενοι.

Νέα στοιχεία της Cystat δείχνουν το μέγεθος της ζημιάς που έχει κάνει στο ήδη βεβαρημένο με χρέος δημοσιονομικό προφίλ της Κύπρου η πανδημική κρίση, που ξεπερνά ακόμα και αυτό που προκάλεσε η τραπεζική κρίση.

Μέσα σε λίγες βδομάδες, το δημόσιο χρέος της Κύπρου αυξήθηκε κατά περίπου 18 ποσοστιαίες μονάδες, ξεπερνώντας τα επίπεδα που είχε φτάσει μετά την απότομη συρρίκνωση της οικονομίας που προκάλεσε η τραπεζική κρίση του 2013.  Πριν την πανδημική κρίση η Κύπρος ήταν ήδη μια από τις πιο χρεωμένες χώρες της ΕΕ, μετά την Ελλάδα και την Ιταλία.

Οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν πως παρά την απότομη αύξηση, το χρέος παραμένει βιώσιμο, καθώς η επιστροφή στην ομαλότητα θα αλλάξει το δημοσιονομικό ισοζύγιο. 

Προειδοποιούν όμως ότι ένας νέος κύκλος εξάπλωσης του ιού μπορεί να αλλάξει δραματικά τα δεδομένα.  Υποστηρίζουν την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις που θα οχυρώσουν την Κύπρο έναντι δημοσιονομικών κινδύνων, ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το χρέος ανέρχεται στα €24,6 δισ. ή 113% του ΑΕΠ από 95,5% που ήταν τέλος του 2019.

Ο διευθυντής της υπηρεσίας οικονομικών ερευνών της Τρ. Κύπρου Γιάννης Τιρκίδης αναφέρει ότι η απότομη αύξηση του δημοσίου χρέους αντανακλά τις πρόσφατες εκδόσεις ευρωομολόγων και εγχώριων ομολόγων για τη  χρηματοδότηση του προγράμματος στήριξης της οικονομίας έναντι των επιπτώσεων της κρίσης του κορωνοϊού.

«Η αύξηση του δημοσίου χρέους και των ελλειμμάτων ως απότοκο της κρίσης συμβαίνει όχι μόνο στην Κύπρο αλλά σε πολλές χώρες της ΕΕ δημιουργώντας αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του. Η βιωσιμότητα του χρέους όμως, δεν εξαρτάται μόνο από το απόλυτο μέγεθός του ή το ποσοστό έναντι του ΑΕΠ. Εξαρτάται από το κόστος εξυπηρέτησης που είναι χαμηλό για την Κύπρο, και τις υποκείμενες τάσεις του κρατικού προϋπολογισμού, που αν εξαιρέσουμε τα μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας, είναι σταθεροποιητικές», τονίζει.

Επιπρόσθετα, επισημαίνει, σε επίπεδο ΕΕ υπάρχει ένα ευρύ πρόγραμμα στήριξης αποτελούμενο από χορηγίες και δάνεια, από το οποίο η Κύπρος θα μπορέσει να αντλήσει σημαντική ρευστότητα με ευνοϊκούς όρους. «Ενώ το δημόσιο χρέος αυξάνεται σημαντικά το 2020 και ενδεχομένως και το 2021, παραμένει βιώσιμο δεδομένων των παραμέτρων που ανέφερα πιο πάνω», επισημαίνει.

Ο πρόεδρος του δημοσιονομικού συμβουλίου Δημήτρης Γεωργιάδης κληθείς να απαντήσει εάν το χρέος είναι βιώσιμο σημειώνει στη StockWatch ότι oι απαντήσεις σε όλα αυτά τα προβλήματα βασίζονται σε αριθμό παραδοχών, οι οποίες πολλές φορές έχουν περισσότερη σημασία από ότι το ερώτημα και η απάντηση.

«Αν δεν επανέλθει η πανδημία σε βαθμό που θα επαναφέρει την ανάγκη επιβολής μέτρων που θα περιορίζουν σημαντικά την οικονομική δραστηριότητα και επανέλθει η τουριστική βιομηχανία σε περίπου τα ίδια επίπεδα όπως πριν και επιταχύνουμε τις μεταρρυθμίσεις που μειώνουν τη γραφειοκρατία και ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και τις αντοχές της οικονομίας η απάντηση είναι ναι», τονίζει.

Ακόμη και σε αυτά τα επίπεδα, προσθέτει, το χρέος θα μπορεί να εξυπηρετηθεί.

«Από αυτές τις παραδοχές είμαστε σε θέση να επηρεάσουμε κάποιες. Το μήνυμα λοιπόν παραμένει το ίδιο όπως και πριν. Να χτίσουμε αντοχές και να προωθήσουμε τις μεταρρυθμίσεις τις όποιες όλοι γνωρίζουμε», υπογραμμίζει. 
 
Το υπουργείο οικονομικών εκτιμούσε ότι με τη συνέχιση των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης σε συνδυασμό με την πολιτική δημοσιονομικής πειθαρχίας το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ θα υποχωρούσε φέτος στο 91%.
 
Ωστόσο η κρίση του κορωνοϊού, τα μέτρα προστασίας κατά της εξάπλωσης της νόσου, το συνεπαγόμενο δίμηνο lockdown, σε συνδυασμό με τα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης της οικονομίας επέφεραν ολική ανατροπή στους σχεδιασμούς. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση προχώρησε σε δύο έκτακτες πράξεις δανεισμού, προκειμένου να ενισχύσει τα ρευστά της διαθέσιμα, για να είναι σε θέση να στηρίξει την πραγματική οικονομία, την απασχόληση και το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων.
 
Στις αρχές Απριλίου, το Υπουργείο Οικονομικών άντλησε €3,0 δισ. με δύο πράξεις δανεισμού, με έκδοση δύο ομολόγων στις διεθνείς αγορές (€1,75 δισ) και ένα εγχώριο ομόλογο ύψους €1,25 δισ. Συνολικά, η άντληση ρευστότητας μέσω των εκδόσεων ευρωπαϊκών μεσοπρόθεσμων ομολόγων και του εγχώριου ομολόγου από τις αρχές του 2020 ανήλθε σε €4,75 δισ μέχρι και τον Απρίλιο.

Με το βασικό σενάριο να προβλέπει συρρίκνωση της οικονομίας με ρυθμό 7%, το ΥΠΟΙΚ εκτιμά πλέον ότι το δημόσιο χρέος θα εκτοξευθεί στο 117% στο τέλος του χρόνου.

Ωστόσο, με βάση τις εκτιμήσεις του ΥΠΟΙΚ, όπως αυτές καταγράφονται στο πρόγραμμα σταθερότητας, η ανοδική πορεία του χρέους αναμένεται να περιοριστεί στο 2020, καθώς η επιστροφή της ανάπτυξης το 2021 εκτιμάται ότι θα περιορίσει τον δείκτη χρέους ως προς το ΑΕΠ στο 103%.

Της Γεωργίας Χαννή