You are here

Στη σκιά ΓεΣΥ, ΚΕΔΙΠΕΣ οι δημοσιονομικές προοπτικές

11/11/2021 13:16

Θετικές είναι οι οικονομικές προβλέψεις της Κομισιόν για την Κύπρο για το φθινόπωρο του 2021, ενώ οι κυριότεροι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές περιλαμβάνουν τη δημοσιονομική βιωσιμότητα του ΓεΣΥ και τις επιπτώσεις της σχεδιαζόμενης επέκτασης της ΚΕΔΙΠΕΣ.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 5,4% στο σύνολο του 2021, ενώ το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να βρεθεί ξανά στα προ της πανδημίας επίπεδα κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2021.

Επίσης αναμένεται συνέχιση της ανάπτυξης, με αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,2% το 2022 και κατά 3,5% το 2023.

Τα έσοδα από τον τουρισμό υπερδιπλασιάστηκαν το 2021 σε σύγκριση με το 2020, όμως παραμένουν στο 35% των επιπέδων του 2019, κάτι που σημαίνει πως ο συγκεκριμένος τομέας παραμένει ευάλωτος λόγω και της συνεχιζόμενης πανδημίας.

Προβλέπεται επίσης συνέχιση της μείωσης του δείκτη της ανεργίας, στο 7,5% το 2021, στο 7,1% το 2022 και στο 6,6% στο 2023.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί στο 1,9% το 2021 και να υποχωρήσει στο 1,7% το 2022 και στο 1,2% το 2023.

Όσον αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα, αναμένεται μείωση λόγω της αυξημένης φορολογίας που φέρνει η οικονομική ανάκαμψη αλλά και οι αυξημένες συνεισφορές στο ΓεΣΥ.

Σε σχετική ανακοίνωση εκ μέρους του υπουργείου Οικονομικών, σημειώνεται ότι οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ανακοινώθηκαν σήμερα, αναγνωρίζουν την ισχυρή ανάκαμψη που κατέγραψε το ΑΕΠ της Κύπρου κατά το 2021 αναθεωρώντας το ρυθμό ανάπτυξης προς τα πάνω κατά 1,1% ποσοστιαία μονάδα από 4,3% σε 5,4%, συμβαδίζοντας έτσι με την εκτίμηση του Υπουργείου Οικονομικών για ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 5,5% για το 2021, φτάνοντας στα προ πανδημίας επίπεδα το τέταρτο τρίμηνο του έτους.

Επισημαίνεται παράλληλα, ότι ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της Κύπρου είναι ψηλότερος από τον μέσο όρο τόσο της Ευρωζώνης όσο και της ΕΕ που υπολογίζεται 5%.

Οι προβλέψεις για την Κύπρο

Στη γενική περιγραφή της οικονομικής κατάστασης στην Κύπρο, η έκθεση αναφέρει πως η οικονομική δραστηριότητα ανέκαμψε έντονα το πρώτο εξάμηνο του 2021 και πως κύριος μοχλός ανάπτυξης μέχρι στιγμής ήταν η εγχώρια ζήτηση, με τη βοήθεια της δημοσιονομικής στήριξης.

Μετά από μια ιστορική πτώση, ο τομέας του τουρισμού ανακάμπτει, αν και εξακολουθεί να βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα από τα επίπεδα της περιόδου πριν την πανδημία. Η οικονομία αναμένεται να συνεχίσει να παρουσιάζει ισχυρές αναπτυξιακές επιδόσεις κατά τη διάρκεια του ορίζοντα των προβλέψεων.

Έχοντας επηρεαστεί αρνητικά από την κρίση κατά το 2021, τα δημόσια οικονομικά αναμένεται να βελτιωθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια.

Αναλυτικότερα οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν για την Κύπρο:

- Ισχυρή ανάκαμψη του ΑΕΠ το 2021

Μετά από σοβαρή ύφεση της τάξης του 5,2% το 2020, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,1% το πρώτο εξάμηνο του 2021 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2020, με την εγχώρια ζήτηση να αποτελεί τον κύριο μοχλό.

Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 2% το πρώτο εξάμηνο του έτους, χάρη στην αύξηση της απασχόλησης.

Η κρατική κατανάλωση αυξήθηκε σημαντικά, κατά 15,1%, ως αποτέλεσμα των μέτρων στήριξης για απάμβλυνση της κρίσης. Υπήρξε επίσης ανάκαμψη στις επενδύσεις, με το κύριο υπόβαθρο να αποτελείται από την έντονη οικοδομική δραστηριότητα δραστηριότητα σε έργα στέγασης και υποδομών στους τομείς του τουρισμού, της ενέργειας και της εκπαίδευσης.

Η εσωτερική ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες αυξήθηκε κατά 3,1%, ενώ η εξωτερική ζήτηση για υπηρεσίες αυξήθηκε κατά 8.2%.

Ειδικότερα σε σχέση με την εξωτερική ζήτηση, η επιτυχής εκστρατεία εμβολιασμού στην Κύπρο και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση έφερε χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών στις αρχές του καλοκαιριού, η οποία οδήγησε σε σχετικά καλές επιδόσεις για τον τουριστικό τομέα.

Τα έσοδα από τον τουρισμό υπερδιπλασιάστηκαν μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου 2021 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2020, ωστόσο παρέμειναν περίπου στο 35% των επιπέδων του 2019.

Η συνολική ανάπτυξη του ΑΕΠ για το σύνολο του 2021 αναμένεται να φτάσει στο 5,4% καθώς το οικονομικό κλίμα έχει βελτιωθεί σημαντικά και οι προοπτικές για τον τουριστικό τομέα είναι θετικές. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να φτάσει τα επίπεδα στα οποία βρισκόταν πριν την πανδημία κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2021.

- Αναμένεται συνέχιση της ανάπτυξης

Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται το 2022 και το 2023 λόγω της ανεκπλήρωτης ζήτησης και της θετικών προοπτικών απασχόλησης. Την ίδια στιγμή, η κρατική κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί σημαντικά, καθώς τα μέτρα στήριξης θα σταματήσουν να ισχύουν σταδιακά.

Οι πραγματικές επενδύσεις το 2022 αναμένεται να ξεπεράσουν τα επίπεδα του 2019, με την ενίσχυση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η πρόβλεψη ενσωματώνει επίσης δαπάνες που χρηματοδοτούνται από επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, οι οποίες προβλέπεται να αυξηθούν σταδιακά από 0,2% του ΑΕΠ το 2021 σε 0,8% του ΑΕΠ το 2023.

Η εξωτερική ζήτηση για τουρισμό προβλέπεται να ανακάμψει σταδιακά και να φθάσει στα επίπεδα του 2019 μέχρι το τέλος του 2023.

Συνολικά, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4,2% το 2022 και κατά 3,5% το 2023.

Ωστόσο συνεχίζει να υπάρχει αβεβαιότητα και καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης προοπτικές, κυρίως λόγω της πανδημίας, γεγονός που καθιστά τον τομέα του τουρισμού ιδιαίτερα ευάλωτο.

- Θετικές προοπτικές για την αγορά εργασίας

Ο δείκτης ανεργίας αυξήθηκε κατά 8,5% κατά το πρώτο μισό του 2021 από 7,1% κατά μέσο όρο το 2019. Η ευρεία αξιοποίηση των μέτρων στήριξης της απασχόλησης βοήθησαν στον περιορισμό περεταίρω αύξησης της ανεργίας.

Μετά το εκ νέου άνοιγμα της οικονομίας, μόνο στοχευμένα μέτρα για τον τουρισμό και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κατέγραψαν σημαντικές απώλειες παραμένουν.

Κατά την επόμενη περίοδο, η απασχόληση αναμένεται να αυξηθεί λόγω της επέκτασης της οικονομίας και την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο αναμένεται ακόμα να διευκολύνει την ανακατανομή του εργατικού δυναμικού μέσω της επανεκπαίδευσης και της εξειδίκευσης.

Το 2021 ο δείκτης της ανεργίας προβλέπεται πως θα μειωθεί στο 7,5%, ενώ αναμένεται να μειωθεί ακόμα περισσότερο το 2022 και το 2023, στο 7,1% και στο 6,6% αντίστοιχα.

- Μετάβαση σε θετικό πληθωρισμό

Ο ονομαστικός πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί το 2021 στο 1,9%, από το -1,1% όπου βρισκόταν το 2019, λόγω των υψηλότερων τιμών για την ενέργεια, τις υπηρεσίες, και βιομηχανικά προϊόντα εκτός του τομέα της ενέργειας.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να επιβραδυνθεί το 2022 στο 1,7% και να υποχωρήσει στο 1,2% το 2023, κυρίως λόγω της αναμενόμενης εξομάλυνσης των τιμών ενέργειας.

- Μείωση δημοσιονομικού ελλείμματος και δημόσιου χρέους

Το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί στο 4,9% το 2021. Αυτό οφείλεται κυρίως στις αυξημένες κοινωνικές πληρωμές που σχετίζονται με την δεύτερη φάση της μεταρρύθμισης του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ).

Επίσης, κατά το δεύτερο μισό του χρόνου εγκρίθηκαν τρεις συμπληρωματικοί προϋπολογισμοί, οι οποίοι περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την επέκταση των μέτρων που σχετίζονται με τον COVID-19, όπως μέτρα στήριξης που σχετίζονται με τον τομέα της υγείας, επιδοτήσεις μισθών και ενισχύσεις ρευστότητας στις επιχειρήσεις.

Οι επιπτώσεις αυτές αναμένεται να αντισταθμιστούν από αύξηση των εσόδων κατά 9,6% το 2021, κυρίως λόγω της αύξησης των φορολογικών εσόδων εξ αιτίας της οικονομικής ανάκαμψης, και λόγω των αυξημένων κοινωνικών πληρωμών λόγω υψηλότερων συνεισφορών στο πλαίσιο του ΓεΣΥ.

Το έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί στο 1,4% του ΑΕΠ το 2022 και στο 0,9% το 2023, με τη βοήθεια της συνεχιζόμενης ανάπτυξης της οικονομίας και την άρση των μέτρων που σχετίζονται με τον COVID-19. Ειδικότερα, τα κυβερνητικά έσοδα αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται κατά 4,5% το 2022 και κατά 3,7% το 2023.

H υλοποίηση ενδεχομένων υποχρεώσεων, η δημοσιονομική βιωσιμότητα του ΓεΣΥ καθώς και οι δημοσιονομικές επιπτώσεις της σχεδιαζόμενης επέκτασης της ΚΕΔΙΠΕΣ, της κρατικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, αποτελούν τους κύριους κίνδυνους για τις δημοσιονομικές προοπτικές.

Το δημόσιο χρέος αναμένεται να φτάσει στο υψηλότερο του σημείο στο 115,3% του ΑΕΠ το 2020, προτού μειωθεί στο 104,1% του ΑΕΠ φέτος, λόγω της μεγάλης αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ και τη αξιοποίηση ταμειακών αποθεμάτων που συγκεντρώθηκαν τον προηγούμενο χρόνο.

Η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί περεταίρω στο 97,6% και στο 93,4% το 2022 και το 2023 αντίστοιχα.

ΥΠΟΙΚ: Ισχυρή ανάκαμψη το 2021

Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ανακοινώθηκαν σήμερα, αναγνωρίζουν την ισχυρή ανάκαμψη που κατέγραψε το ΑΕΠ της Κύπρου κατά το 2021, αλλά και τη δυναμική των επόμενων ετών αναφέρει το Υπουργείο Οικονομικών, σχολιάζοντας τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν, που εκδόθηκαν την Πέμπτη.

Το ΥΠΟΙΚ επισημαίνει πως στις προβλέψεις της, η Κομισιόν αναθεώρησε προς τα πάνω το ρυθμό ανάπτυξης κατά 1,1% ποσοστιαία μονάδα από 4,3% σε 5,4%, συμβαδίζοντας έτσι με την εκτίμηση του Υπουργείου Οικονομικών για ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 5,5% για το 2021, φτάνοντας στα προ πανδημίας επίπεδα το τέταρτο τρίμηνο του έτους.

Επίσης, το ΥΠΟΙΚ σημειώνει πως ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της Κύπρου είναι ψηλότερος από το μέσο όρο τόσο της Ευρωζώνης όσο και της ΕΕ που υπολογίζεται 5%.

Για την εκτίμηση του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ το 2022 και το 2023, δηλαδή κατά 4,2% και 3,5% αντίστοιχα, το ΥΠΟΙΚ σημειώνει πως παρόλο που η πρόβλεψη για το 2021 είναι κοντά στην πρόβλεψη του Υπουργείου Οικονομικών για ρυθμό ανάπτυξης 5,5%, οι προβλέψεις της ΕΕ για τα έτη 2022-2023 είναι ακόμη υψηλότερες από αυτές του Υπουργείου.

«Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι οι προβλέψεις του Υπουργείου ήταν πιο συντηρητικές και παράλληλα ότι η οικονομία διατηρεί την ισχυρή δυναμική της μεσοπρόθεσμα», τονίζει το ΥΠΟΙΚ.