29/09/2021 07:20
Μεγαλύτερη από τις πλείστες χώρες της ΕΕ και της ευρωζώνης είναι η δημοσιονομική επιδείνωση στην Κύπρο, με την πανδημία να αφήνει μεγάλο δημοσιονομικό στίγμα που θα χρειαστεί χρόνια να εξαλειφθεί.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η StockWatch, η Κύπρος περιλαμβάνεται στις εννέα χώρες της ΕΕ με τη μεγαλύτερη αρνητική διαφορά πλεονάσματος/ελλείμματος από το 2019 στο 2020, ενώ είναι η τρίτη χώρα με τη μεγαλύτερη αύξηση του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, κατά την αντίστοιχη περίοδο.
Η Κύπρος κατέγραψε έλλειμμα 5,7% το 2020 έναντι πλεονάσματος 1,5% το 2019. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο επιδεινώθηκε κατά 7,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2020, σε σύγκριση με το 2019.
Το χρέος της Κύπρου αποτελεί σημείο αναφοράς σε όλες τις αξιολογήσεις της Κύπρου, χωρίς προς το παρόν να τις επηρεάζει. Την Παρασκευή ο οίκος Fitch ανέφερε στην έκθεση του ότι το χρέος της Κύπρου είναι διπλάσιο από αυτό χωρών με αντίστοιχη διαβάθμιση αλλά διατήρησε τη διαβάθμιση λόγω των αναπτυξιακών προοπτικών.
Τη μεγαλύτερη δημοσιονομική επιδείνωση στην ΕΕ κατέγραψε η Αυστρία (-15,4 ποσοστιαίες μονάδες), η Λιθουανία (-11,7) και η Μάλτα (-11,2).
Τη μικρότερη επιδείνωση παρουσίασε η Ουγγαρία (-1,1), η Εσθονία (-2) και το Λουξεμβούργο (-2,5).
Μεγάλη επιδείνωση στο δημόσιο χρέος
Σε ότι αφορά το δημόσιο χρέος, η Κύπρος κατέγραψε το 2020 την τρίτη χειρότερη πορεία σε σύγκριση με το 2019, ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ.
Το δημόσιο χρέος της Κύπρου ανήλθε στο 118,2% του ΑΕΠ από 94,4% το 2019, καταγράφοντας επιδείνωση 24,2 ποσοστιαίων μονάδων.
Η μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους, φαίνεται να αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό των χωρών που εξαρτώνται σε μεγαλύτερο βαθμό από τον τουρισμό.
Συγκεκριμένα, πρωτιά στην επιδείνωση του δημόσιου χρέους κατέχει η Ελλάδα όπου το χρέος αυξήθηκε κατά 25,1 ποσοστιαίες μονάδες το 2020, έναντι του 2019. Ακολουθεί στη δεύτερη θέση η Ισπανία με αύξηση 24,5 ποσοστιαίων μονάδων στο δημόσιο χρέος.
Την τέταρτη χειρότερη πορεία, μετά την Κύπρο, κατέγραψε η Ιταλία με αύξηση του δημόσιου χρέους κατά 21,2 ποσοστιαίες μονάδες.
Τη μικρότερη επιδείνωση, παρουσιάζουν η Εσθονία (+2,1 ποσοστιαίες μονάδες), το Λουξεμβούργο (+2,9 ποσοστιαίες μονάδες), η Βουλγαρία (+4,8) και η Σουηδία (+4,9).
Οι εκτιμήσεις οικονομολόγων διίστανται σε ότι αφορά τη μελλοντική πορεία του κυπριακού δημόσιου χρέους.
Επίδραση πανδημίας στο σύνολο οικονομίας
Ο οικονομολόγος και συνέταιρος της KPMG Τάσος Γιασεμίδης δήλωσε στη StockWatch ότι η Κύπρος ως εξωγενής οικονομία επηρεάζεται σημαντικά από οποιεσδήποτε αρνητικές εξελίξεις, ειδικά σε χώρες οικονομικά συνδεδεμένες με αυτή.
«Η κρίση της πανδημίας είναι διαφορετική από τις προηγούμενες εφόσον επηρεάζει στο σύνολο τους τις οικονομίες», τονίζει.
Όπως αναφέρει, η εξάπλωση της πανδημίας οδήγησε στην αύξηση των δαπανών και των ελλειμάτων από τη μια και του ποσοστού του δημόσιου χρέους, λόγω των αυξημένων ιατρικών δαπανών και των μέτρων που εφαρμόστηκαν για στήριξη των επιχειρήσεων και της απασχόλησης.
«Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχει ανάλυση ευαισθησίας ειδικά όσον αφορά στα κρατικά έσοδα. Για να γίνει αυτό είναι σημαντικό να αναλυθούν τα έσοδα ανά τομέα και πως αυτά επηρεάζονται από τις τάσεις της αγοράς, αλλά και τις αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον», επισημαίνει.
Σε ότι αφορά το δημόσιο χρέος για το 2021, ο κ. Γιασεμίδης εκτιμά ότι θα μειωθεί σημαντικά και θα περιοριστεί στο 107,8% του ΑΕΠ σε σύγκριση με ποσοστό ύψους 118,2% στο τέλος του προηγούμενου χρόνου.
Σύμφωνα με τον κ. Γιασεμίδη, η μείωση του ποσοστού του Δημόσιου Χρέους ως προς το ΑΕΠ της χώρας θα οφείλεται στην αποπληρωμή δανείων μέχρι το τέλος του χρόνου πέραν των €600 εκατ. και στην ενίσχυση του παρονομαστή μέσα από την ανάκαμψη της οικονομίας.
Επισημαίνει ότι είναι σημαντικό μέσα από τον προϋπολογισμό να γίνεται ορθολογιστική χρήση των οικονομικών πόρων, κάτι που εκτιμά ότι μπορεί να οδηγήσει σε απελευθέρωση των παραγωγικών μονάδων της οικονομίας και στην ανάπτυξη.
Προσθέτει πως σημαντικό είναι ακόμα, να αναλύονται οι κρατικές δαπάνες και να αποφευχθούν συμπληρωματικοί προϋπολογισμοί που θα επιβαρύνουν την κατάσταση.
Προβλέψεις για αύξηση του δημόσιου χρέους
Ο οικονομολόγος Μάριος Σούπασιης αναφέρει στη StockWatch ότι τα υψηλά ελλείματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία, είναι απόρροια της πανδημίας, αφού οι ενέσεις ρευστότητας και υποστήριξης ήταν αρκετά γενναιόδωρες σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο.
«Το ζητούμενο τώρα είναι η επιστροφή στην ομαλότητα, ή στην μετά την πανδημία εποχή», σημειώνει.
Προσθέτει ότι η μετεξέλιξη της οικονομίας σε ένα αναπροσαρμοσμένο μοντέλο πράσινης ανάπτυξης και ψηφιοποίησης σε συνάρτηση με τη σύμπλευση μας με τις κατευθυντήριες Ευρωπαϊκές γραμμές, θα πρέπει να «τρέξει» σε ένα αυτοχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα χωρίς τεράστιες δημόσιες δαπάνες, αλλά με τη συμβολή του ιδιωτικού και επιχειρηματικού τομέα.
Σύμφωνα με τον κ. Σούπασιη, κατά τα επόμενα δύο χρόνια, το έλλειμα θα «τρέχει» και θα συσσωρεύει το δημόσιο χρέος, ενώ η αύξηση στον πληθωρισμό θα αυξήσει το κόστος δανεισμού και θα διογκώσει περισσότερο το υφιστάμενο χρέος.
«Παρόλο που ο προβλεπόμενος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της Κυπριακή Οικονομίας είναι ικανοποιητικός και αναμένεται να αναπροσαρμόσει το δείκτη χρέους προς ΑΕΠ σε χαμηλότερα επίπεδα, το έλλειμα θα εξακολουθήσει να κυμαίνεται γύρω από το 5,5%-7% του ΑΕΠ. Αυτό ίσως να επηρεάσει την πιστοληπτική διαβάθμιση της Κυπριακής οικονομίας», σημειώνει.
Εσωτερικοί και εξωτερικοί κίνδυνοι για τα δημοσιονομικά
Σε παρουσίαση στο υπουργικό συμβούλιο για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2022, ο υπουργός οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης ανέφερε ότι από πλευράς του εσωτερικού περιβάλλοντος, αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία δύναται να προέλθουν από πηγές που σχετίζονται με την πανδημία, τα ΜΕΔ και το ΓεΣΥ.
Κυριότερος δυνητικός εξωτερικός κίνδυνος βραχυπρόθεσμα αποτελεί η τυχόν περαιτέρω εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού, ειδικά σε χώρες με τις οποίες η Κύπρος διατηρεί στενή οικονομική σχέση, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία. Μια τέτοια εξέλιξη αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία της Κύπρου, ειδικά μέσω του τομέα του τουρισμού, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ.
Όπως εκτιμά το Υπουργείο, η κυπριακή οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 4% το 2022, ενώ για τα έτη 2023 και 2024 ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να κυμανθεί στο 3,4% και 3,0%, αντίστοιχα.
Την ίδια στιγμή σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο, η οικονομία αναμένεται να παρουσιάσει χρηματοδοτικά ελλείμματα €1,2 δισ. το 2022, €1,5 δισ. το 2023 και €1,7 δισ. το 2024.