You are here

Η χρήση καινοτόμων μεθόδων αναβαθμίζει τη διαδικασία «Γνώριζε τον πελάτη σου» (KYC)

12/04/2021 08:47

Η αυξητική τάση στη ψηφιοποίηση των συναλλαγών και επιχειρηματικών σχέσεων των τελευταίων χρόνων έχει οδηγήσει σε μεγάλο βαθμό στον περιορισμό των «παραδοσιακών» μορφών των επιχειρηματικών σχέσεων, όπου εξυπακούεται εξ επαφής συνάντηση με τον πελάτη.

Η πανδημία έχει θέσει καινούργια δεδομένα, όπως ο περιορισμός των εξ επαφής σχέσεων των πελατών με τους πάροχους υπηρεσιών-επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα να αναδειχθούν σημαντικές ελλείψεις αλλά και η αναγκαιότητα για εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων προνοιών και διαδικασιών που καλύπτουν τις υποχρεώσεις των παρόχων για τον προσδιορισμό της ταυτότητας των εξ αποστάσεως πελατών τους.

Υποχρεώσεις των υπόχρεων οντοτήτων- παρόχων υπηρεσιών

Σύμφωνα με το υφιστάμενο νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, οι υπόχρεες οντότητες πρέπει να προβαίνουν στην εξακρίβωση και επαλήθευση της ταυτότητας του πελάτη και του πραγματικού δικαιούχου βάσει εγγράφων, στοιχείων ή πληροφοριών που εκδίδονται ή λαμβάνονται από αξιόπιστη και ανεξάρτητη πηγή.

Στη βάση του ισχύοντος πλαισίου, σε περιπτώσεις που καθίσταται αδύνατη η εξ επαφής συνάντηση, η χρήση βιντεοκλήσεων με την προϋπόθεση καταγραφής και σχετικής αρχειοθέτησης μπορεί να καταστεί προσωρινά αποδεκτή από κάποιες εποπτικές αρχές, χωρίς όμως να κατατάσσεται σε ισοδύναμο μέσο όπως η συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο.

Σε ό,τι αφορά την ηλεκτρονική ταυτοποίηση, σύμφωνα με τη σχετική Οδηγία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, αυτή μπορεί να καταστεί αποδεκτή στη βάση πλήρωσης κάποιων προϋποθέσεων. Ωστόσο, στην πράξη, η εν λόγω διαδικασία περιορίζεται μόνο στη χρήση βιντεοκλήσης με την εφαρμογή σχετικών ασφαλιστικών δικλείδων, ως επιλογή από τη λίστα των επαυξημένων μέτρων δέουσας επιμέλειας για εξ αποστάσεως πελάτες.

Μέτρα εκσυγχρονισμού της ισχύουσας κατάστασης

Στις 23 Ιανουάριου 2018 η Ευρωπαϊκή Εποπτική Αρχή εξέδωσε γνώμη σχετικά με τη χρήση καινοτόμων λύσεων στη διαδικασία δέουσας επιμέλειας πελάτη από πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, μέσω της οποίας ενθάρρυνε τις αρμόδιες αρχές των κρατών να προωθήσουν τη ψηφοποίηση της διαδικασίας ταυτοποίησης των πελατών, καθώς και τη χρήση καινοτόμων λύσεων για σκοπούς βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των διαδικασιών των υπόχρεων οντοτήτων. Στην εν λόγω γνώμη παρατίθεται μια σειρά τυποποιημένων κριτήριων και απαιτήσεων, που στην ουσία εδράζεται σε δύο βασικές αρχές: της τεχνολογικής ουδετερότητας και της αξιολόγησης των κινδύνων.

Τον Μάρτιο του 2020 η Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) εξέδωσε κατευθυντήρια γραμμή «Ψηφιακή Ταυτότητα» (Digital Identity), αναλύοντας τους τεχνολογικούς κινδύνους σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρονικά συστήματα ψηφιακής ταυτοποίησης και παραθέτοντας πλαίσια διασφάλισης και τεχνικά πρότυπα προς εξασφάλιση ενός πιο ασφαλούς πλαισίου. Σχετικά με την αξιολόγηση των κινδύνων, οι υπόχρεες οντότητες θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζουν τους κίνδυνους που απορρέουν από τη χρήση καινοτόμων μεθόδων και να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα.

Προτεινόμενες μέθοδοι εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής ταυτοποίησης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την τηλεδιάσκεψη (videoconference), τη λήψη δυναμικού αυτοπορτραίτου (dynamic-selfie), την άντληση δεδομένων και πληροφόρησης μέσω πλατφόρμας με αλυσίδα συστοιχιών όπου τα φυσικά πρόσωπα/πελάτες θα είναι σε θέση να διαμοιράζουν τα αναγκαία έγγραφα με ασφάλεια με τη εφαρμογή τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology), και τέλος τα πιστοποιητικά από κρατικές υπηρεσίες, τα οποία θα παρέχονται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

Γιατί είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός;

Παρόλο που η χρήση καινοτόμων μεθόδων και τεχνολογικών μέσων εγκυμονεί κινδύνους, ωστόσο πλαισιώνεται από πλεονεκτήματα όπως:

(α) Μείωση των μη αποδεκτών/ελλιπών διαδικασιών προσδιορισμού ταυτότητας και μέτρων δέουσας επιμέλειας των πελατών

(β) Μείωση του διοικητικού κόστους που επωμίζεται ο πελάτης για σκοπούς επιβεβαίωσης της ανθεκτικότητας των εγγράφων που προσκομίζει στην υπόχρεη οντότητα

(γ) Δυνατότητα διασφάλισης ισότιμων όρων στη διεθνή αγορά για τις υπόχρεες οντότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας και διευκόλυνση διεκπεραίωσης επιχειρηματικών σχέσεων μέσω μεθόδων που ήδη υιοθετούνται από άλλα κράτη μέλη

(δ) Δυνατότητα στις υπόχρεες οντότητες επιλογής άλλων μεθόδων προσδιορισμού της ταυτότητας σε περίπτωση που καταστεί αδύνατη ή περιορίζεται η απευθείας επαφή με τον πελάτη.

Αναμφίβολα, η ισχύουσα κατάσταση έχει αναδείξει σοβαρές ελλείψεις και την ανάγκη για αναθεώρηση των υφιστάμενων διαδικασιών. Είναι σημαντικό οι ανάγκες αυτές να ληφθούν υπόψη από τις αρμόδιες αρχές του κράτους και να υιοθετηθούν εναρμονισμένα μέτρα και πολιτικές ως προς το εν λόγω θέμα μέσω υιοθέτησης συγκεκριμένων προτύπων και κριτηρίων.

Ως αποτέλεσμα, η υιοθέτηση ενός εναρμονισμένου πλαισίου θα ενισχύσει την ασφάλεια και σαφήνεια των συγκεκριμένων διαδικασιών, περιορίζοντας ή εξαλείφοντας τις όποιες δυσκολίες παρουσιάζονται στις εξ αποστάσεως επιχειρηματικές σχέσεις, όπως επίσης θα αποτελέσει τη βάση για την υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων και για άλλες διαδικασίες (π.χ. συλλογή πληροφοριών για τη σκοπούμενη φύση της επιχειρηματικής σχέσης αλλά και για την παρακολούθηση των συναλλαγών των πελατών).

Αγγέλικα Θεοφάνους, Assistant Manager, KPMG Limited, 22209000, [email protected]