Κυπριακές επιχειρήσεις: Πρακτικές εισηγήσεις για επιβίωση στο ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον

Επιχειρηματική βιωσιμότητα

Η επιχειρηματική ανθεκτικότητα απαιτεί προληπτικές και επαρκώς σχεδιασμένες δράσεις από τις επιχειρήσεις για να οχυρώσουν τη βραχυπρόθεσμη συνέχιση της λειτουργίας τους και να διαμορφώσουν μια εύρωστη στρατηγική με σκοπό τη μεσο-μακροπρόθεσμη επιβίωση.

Το συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον έχει καταστεί ακόμα πιο δυσμενές, ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης πανδημίας. Στο εξωτερικό, ο αριθμός επιχειρήσεων που έχουν χρεοκοπήσει τους τελευταίους μήνες παρουσιάζει ανοδική πορεία και αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία καθώς συνεχίζεται η κρίση.

Η προληπτική και ενεργή διαχείριση του ισολογισμού των τοπικών επιχειρήσεων καθίσταται ζωτικής σημασίας, καθότι μεγάλος αριθμός αντιμετωπίζει σοβαρή μείωση στον κύκλο εργασιών και το μέλλον παραμένει αβέβαιο.   Συνεπώς, απαιτείται άμεσος προγραμματισμός και υλοποίηση ενεργειών, προκειμένου να σχεδιαστεί ένα ισχυρό υπόβαθρο για την επιβίωση των επιχειρήσεων.

Η επιχειρηματική επιβίωση αναπόφευκτα στηρίζεται, αφενός, στην πρόσβαση σε επαρκείς πηγές ρευστότητας και ρευστών διαθεσίμων και, αφετέρου, στην ικανότητα των επιχειρήσεων να εξυπηρετήσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις.

Επιχειρηματικός σχεδιασμός

Η πανδημία έχει επηρεάσει δραστικά ολόκληρο το πλέγμα της επιχειρηματικότητας: τον κύκλο εργασιών, την εφοδιαστική αλυσίδα, την εισπρακτική ικανότητα, κλπ, δημιουργώντας μία εντελώς νέα τάξη πραγμάτων.

Προκειμένου να προετοιμαστούν για αυτή τη νέα πραγματικότητα και να αντιμετωπίσουν τις ρευστοτικές προκλήσεις και τις δανειακές απαιτήσεις, όλες οι επιχειρήσεις, ακόμη και οι πιο μικρές, οφείλουν να καταρτίσουν, εάν δεν το έχουν πράξει ήδη, ένα επιχειρηματικό σχέδιο (business plan) που θα καθοδηγεί τις επόμενες ενέργειες. Η πολυπλοκότητα ή η απλότητα του σχεδίου είναι σε άμεση συνάρτηση με την πολυπλοκότητα και το μέγεθος της επιχείρησης.

Το επιχειρηματικό σχέδιο πρέπει να εντοπίζει τις βασικές επιχειρηματικές παραμέτρους (key business drivers) στις οποίες εστιάζεται, ή από τις οποίες επηρεάζεται, η ουσιαστική λειτουργία της επιχείρησης. Το σχέδιο πρέπει να στοιχειοθετεί και να τεκμηριώνει με ρεαλιστικές υποθέσεις / παραδοχές την αναμενόμενη μελλοντική πορεία της επιχείρησης (το βασικό σενάριο), ενώ συστήνεται να δημιουργηθούν και εναλλακτικά σενάρια με δυσμενέστερες υποθέσεις, που θα καταδείξουν την ευαισθησία συγκεκριμένων παραμέτρων (π.χ. κύκλος εργασιών, καθυστέρηση στην είσπραξη των χρεωστών, κλπ.).

Πρόσβαση σε επαρκή ρευστότητα

Η άμεση ρευστότητα (σε μετρητά) είναι θεμελιώδους σημασίας για τις επιχειρήσεις. Χωρίς ρευστότητα, η χρεοκοπία των επιχειρήσεων είναι το φυσικό επακόλουθο, με πολλαπλασιαστικές συνέπειες σε όλη την αλυσίδα της οικονομίας.

Η κατάρτιση ενός ενδελεχούς προϋπολογισμού εβδομαδιαίων ή έστω μηνιαίων ταμειακών ροών, που θα ανανεώνεται / αναθεωρείται κάθε τρεις μήνες, ο οποίος θα βασίζεται στις βασικές παραδοχές του βασικού επιχειρηματικού σχεδίου αλλά και των εναλλακτικών δυσμενέστερων υποθέσεων, είναι το άλφα και το ωμέγα για τη συνέχιση της λειτουργίας οποιασδήποτε επιχείρησης. Αυτή η άσκηση θα καταδείξει τις άμεσες / βραχυχρόνιες χρηματοδοτικές ανάγκες της επιχείρησης και θα καθοδηγήσει τις επόμενες ενέργειες προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια της ρευστότητας.

Τα πραγματικά αποτελέσματα θα πρέπει να παρακολουθούνται εβδομαδιαίως / μηνιαίως έναντι του προϋπολογισμού και να λαμβάνονται διορθωτικές ενέργειες όπου και όταν χρειάζεται.

Αναδιάρθρωση δανειακών υποχρεώσεων

Ο ιδιωτικός τομέας στην Κύπρο είναι, διαχρονικά, υπερβολικά δανεισμένος. Ο δανεισμός των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών είναι μια από τις βασικότερες μακρο-οικονομικές ανισορροπίες της χώρας και δημιουργεί σημαντικούς κινδύνους, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων και ραγδαίων κοινωνικοοικονομικών αλλαγών.

Η ανισορροπία μεταξύ ιδίων και ξένων κεφαλαίων είναι τυπική στις τοπικές επιχειρήσεις και αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία σε περιόδους μειωμένων εισοδημάτων και περιορισμένης ρευστότητας.

Η αναντιστοιχία μεταξύ της πραγματικής ικανότητας αποπληρωμής (λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα συγκυρία μειωμένων εσόδων και μη έγκαιρης είσπραξης εμπορικών εισπρακτέων) και της συμφωνηθείσας δανειακής δόσης υπονομεύει την επιβίωση των επιχειρήσεων.

Συνεπακόλουθα, η ενεργητική αναδιάρθρωση των υφιστάμενων χρεών με σκοπό την ευθυγράμμιση της ρεαλιστικής ικανότητας αποπληρωμής της επιχείρησης (υπό τις παρούσες περιστάσεις και στη βάση του επιχειρηματικού σχεδίου της επιχείρησης) με το δανειακό πρόγραμμα αποπληρωμής, είναι ένας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για τη συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα και επιβίωση.

Συμπέρασμα

Η κυπριακή πραγματικότητα καταδεικνύει ότι, σε γενικές γραμμές, οι επιχειρήσεις της χώρας δεν προγραμματίζουν επαρκώς για το μέλλον: είτε αναβάλλουν τις δύσκολες αποφάσεις είτε  θεωρούν ότι δεν υπάρχει ανάγκη για προγραμματισμό είτε δεν έχουν τις γνώσεις ή και τους πόρους για να προβούν στον σχεδιασμό για το μέλλον τους.

Οι παρούσες συνθήκες προϊδεάζουν όμως για το τι μέλλει γενέσθαι.  Συνεχείς κοινωνικο-οικονομικές μεταβολές, αναταραχή και αβεβαιότητα και ραγδαίες επιχειρηματικές ανακατατάξεις.  Είναι προφανές ότι οι τοπικές επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμόσουν την νοοτροπία και την κουλτούρα τους στο νέο περιβάλλον, προετοιμάζοντας και σχεδιάζοντας το μέλλον τους, προκειμένου να δημιουργήσουν συνθήκες επιβίωσης και ανθεκτικότητας. Αυτό προϋποθέτει, κατ’ ελάχιστον, τη δημιουργία τεκμηριωμένων επιχειρηματικών πλάνων και την έγκαιρη επικοινωνία με τις χρηματοδότριες τράπεζες, ώστε να διασφαλιστεί η ρευστοτική επάρκεια και η βιωσιμότητα των δανειακών τους υποχρεώσεων.

Ρένος Ιωαννίδης, Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Cyprus, Restructuring [email protected]