Μαθαίνοντας από το παρελθόν, διαμορφώνοντας το μέλλον: Μαθήματα από το ΓεΣΥ

Το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) υλοποιήθηκε σε δύο φάσεις στην Κύπρο, με την πρώτη να εισάγεται το 2019 καλύπτοντας τις υπηρεσίες εξωτερικών ασθενών, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών και ειδικών ιατρών και τη δεύτερη φάση τον Ιούνη του 2020, προσθέτοντας την ενδονοσοκομειακή κάλυψη. Άλλες υπηρεσίες, όπως τμήματα επειγόντων περιστατικών και αποκατάστασης, έχουν ενταχθεί σταδιακά έκτοτε. Οι βασικές αρχές του ΓεΣΥ περιλαμβάνουν την χωρίς διακρίσεις, ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ελεύθερη επιλογή παρόχων, τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Μέχρι σήμερα, οι εγγεγραμμένοι δικαιούχοι έχουν ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο ενώ πέραν του 90% των γιατρών και 95% των ιδιωτικών νοσοκομείων και κλινικών έχουν ενταχθεί στο σύστημα. Η ελεύθερη επιλογή παρόχων από τους δικαιούχους είχε ως αποτέλεσμα την αναδιανομή του φόρτου εργασίας από τα δημόσια στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, με το 60% των ενδονοσοκομειακών περιπτώσεων να περιθάλπονται πλέον από τον ιδιωτικό τομέα, σε αντίθεση με 40% προ ΓεΣΥ.

Ενώ η έναρξη και λειτουργία του ΓεΣΥ έχει κριθεί ως ορόσημο για την μεταρρύθμιση της υγείας, παραμένουν αρκετές προκλήσεις που χρήζουν χειρισμού. Σύμφωνα με πρόσφατη παρουσίαση του κ. Ανδρέα Παπακωνσταντίνου, Διευθυντή του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), ο ΟΑΥ εργάζεται για να τον εντοπισμό των προκλήσεων και λήψη μέτρων, στοχεύοντας στη διασφάλιση όχι μόνο της οικονομικής αλλά και της γενικής βιωσιμότητας του ΓεΣΥ. Επί του παρόντος ο ΟΑΥ βρίσκεται στη διαδικασία επιβολής αναθεωρημένων πολιτικών και διαδικασιών που θα στοχεύουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος, με ταυτόχρονη βελτιστοποίηση της κατανομής του προϋπολογισμού για τους παρόχους. Ορισμένοι από τους τομείς που χρήζουν βελτίωσης περιλαμβάνουν την εφαρμογή εκτεταμένων μηχανισμών εποπτείας σε επίπεδο πολιτικής, την ομοιομορφία των δομών αποζημίωσης μεταξύ των παρόχων, την παροχή ομοιογένειας μέσω ολοκληρωμένων τεκμηριωμένων κλινικών πρωτοκόλλων καθώς και την εφαρμογή αυστηρότερων ποιοτικών ελέγχων. Επιπρόσθετα, η ανάγκη για ψηφιοποίηση και χρήση τεχνολογίας καθώς και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού εξακολουθούν να συγκαταλέγονται στις βασικές προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν ΓεΣΥ, ΟΑΥ και παρόχοι.  

Η μετάβαση στο ΓεΣΥ έχει πυροδοτήσει συζητήσεις, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι έχει διακυβευθεί η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει ο ιδιωτικός τομέας. Μετά από τέσσερα χρόνια λειτουργείας του ΓεΣΥ, μια κρίσιμη δεύτερη συμφωνία που αφορά την αποζημίωση της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση μεταξύ του ΟΑΥ και των συμβεβλημένων νοσοκομείων και κλινικών. Στη προσπάθεια του ΟΑΥ να αντιμετωπίσει την ανάγκη για υψηλού επιπέδου ποιότητα περίθαλψης, η νέα συμφωνία ενσωματώνει μια προσέγγιση αποζημίωσης βάσει αξίας (value based reimbursement), εισάγοντας σχετικά Ποιοτικά Κριτήρια (¨ΠΚ¨). Τα ΠΚ στοχεύουν στην προώθηση του ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων, δίνοντας τους κίνητρα να εστιαστούν στην ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν.

Επιπρόσθετα, η νέα συμφωνία διακρίνει μεταξύ εξειδικευμένων και μη ιατρικών περιστατικών με σκοπό την διαφοροποίηση στη δομή αποζημίωσης βάσει του είδους και της πολυπλοκότητας των περιστατικών που λαμβάνουν φροντίδα και σε συνδυασμό με το επίπεδο ποιότητας που προσφέρεται από τα εν λόγω νοσηλευτήρια. Σε αντίθεση με την αρχική συμφωνία όπου μεγάλο μέρος της αμοιβής των νοσηλευτηρίων υπόκειτο στη διαπραγματευτική ισχύ και χωρητικότητα του κάθε νοσηλευτηρίου, η νέα συμφωνία στοχεύει στην προώθηση μιας πιο τεκμηριωμένης και δίκαιης δομής αμοιβών, χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση βάσει αξίας η οποία θα εφαρμόζεται ισότιμα για όλους τους παρόχους.

Ως μέρος της μεθοδολογίας αποζημίωσης, τα ΠΚ θα περιλαμβάνουν παράγοντες όπως τις δυνατότητες των νοσοκομείων και κλινικών, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων εάν προσφέρουν υπηρεσίες όπως Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών αλλά και τη χωρητικότητά τους, οποιεσδήποτε διαπιστεύσεις, το επίπεδο ικανοποίησης των ασθενών (η οποία θα καταγράφεται μέσω ερευνών), το προφίλ των ασθενών για σκοπούς αποφυγής πιθανών διακρίσεων καθώς και άλλων κριτηρίων όπως τη δημιουργία εσωτερικών επιτροπών των νοσηλευτηρίων με στόχο τη διασφάλιση της ασφάλειας των ασθενών.

Οι αυξανόμενες ανάγκες για τις υπηρεσίες υγείας και η μετάβαση στη νέα προσέγγιση αποζημίωσης, ωθούν τα νοσηλευτήρια να προβούν σε εντατικές κεφαλαιουχικές επενδύσεις για τη βελτίωση των υποδομών και των τεχνολογικών τους δυνατοτήτων, αναβαθμίζοντας τον υφιστάμενο ιατρικό εξοπλισμό, αποκτώντας νέα ιατρικά εργαλεία, εισάγοντας νέες εξειδικευμένες θεραπείες, ενσωματώνοντας εσωτερικά συστήματα διαχείρισης υγειονομικής περίθαλψης σε όλα τα τμήματα των νοσηλευτηρίων. Αυτές οι αναβαθμίσεις παρέχουν καλύτερη λειτουργεία των παρόχων καθώς και ταχύτερα και ακριβέστερα αποτελέσματα, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους προς τους ασθενείς.

Στην προσπάθεια απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, ο ιδιωτικός τομέας έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται ταχύτερα στην υιοθέτηση βελτιωτικών μέτρων σε σχέση με τον δημόσιο τομέα. Αυτό αντικατοπτρίζεται τα τελευταία χρόνια και από το αυξανόμενο ενδιαφέρον ξένων επενδυτών και τις επιτυχείς εξαγορές υφιστάμενων ιδιωτικών νοσοκομείων αλλά και εισροών ξένων επενδύσεων σε νέα έργα στον κλάδο της υγείας. Όλα αυτά έχουν βοηθήσει στην εισαγωγή διεθνούς εμπειρίας και τεχνογνωσίας στη χώρα, καθώς και στην επιτάχυνση των επενδύσεων για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών.

Παρόλα τα βήματα ανάπτυξης, η υιοθέτηση νέων προσεγγίσεων είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική ανταπόκριση στο μέγεθος των σημερινών και μελλοντικών προκλήσεων στον τομέα της υγείας και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ΓεΣΥ. Το ΓεΣΥ αλλά και οι ίδιοι οι πάροχοι θα πρέπει να επικεντρωθούν σε μια πιο αποτελεσματική παροχή φροντίδας μέσω ψηφιακών μετασχηματισμών και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, έμφασης σε μοντέλα περίθαλψης με επίκεντρο τον ασθενή, αντιμετώπισης ζητημάτων στελέχωσης και εξασφάλισης της ικανοποίησης του προσωπικού μέσω αποτελεσματικής διαχείρισης ανθρώπινων δυναμικού και τέλος, αποτελεσματικής βελτίωσης των  λειτουργικών, οικονομικών και εσωτερικών πολιτικών διακυβέρνησης. Η εισαγωγή της δεύτερης συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων ποιότητας, μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήριος δύναμη για την αντιμετώπιση πολλών από των προαναφερθέντων προκλήσεων και τη διασφάλιση της υψηλής ποιότητας υγειονομικής περίθαλψης από τους παρόχους.

Ιάκωβος Γαλανός, Διοικητικός Σύμβουλος, COO, Επικεφαλής Τομέα Υγείας KPMG Κύπρου.

Έλενα Πουρή, Αdvisor II, Deal Advisory, ΚPMG Κύπρου.