Οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ευρώπη τα πήγαν καλύτερα από άλλες περιοχές ως απάντηση στην COVID-19, αναφέρει νέα έκθεση

Σύμφωνα με την έκθεση Λαμβάνοντας τη μακροπρόθεσμη άποψη: Μαθήματα αντοχής από ευρωπαϊκές οικογενειακές επιχειρήσεις, η οποία στηρίχτηκε σε έρευνα που έγινε μεταξύ 1.332 ηγετών ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων και διεξήχθη μέσω μιας συνεργασίας μεταξύ της Παγκόσμιας Κοινοπραξίας του Προγράμματος STEP, των Ευρωπαϊκών Οικογενειακών Επιχειρήσεων (EFB) και της KPMG Private Enterprise, αναφορικά με τις οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ευρώπη

• Σημειώθηκε μείωση του εργατικού δυναμικού κατά 4,1% σε σύγκριση με το 8,56% των οικογενειακών επιχειρήσεων παγκοσμίως
• Μόνο το 15% έκλεισε προσωρινά τις δραστηριότητες του
• Λιγότερο από 1% έκλεισε μόνιμα
• Η πλειοψηφία είδε τα έσοδα να μειώνονται βραχυπρόθεσμα, ωστόσο το 11% είχε αυξήσεις εσόδων.
• Πάνω από το 70% έλαβε κρατική στήριξη, και συγκεκριμένα ορισμένα ειδικά προγράμματα δανειοδότησης.
• Ήταν πιο πιθανό να αντλήσουν πρόσθετα κεφάλαια και να αναλάβουν μεγαλύτερο χρέος για να διατηρήσουν την ανεξαρτησία και τον έλεγχό τους, σε σύγκριση με άλλες περιφέρειες.

Για τις επιχειρήσεις όλων των τύπων, ο πρώτος αντίκτυπος στην πανδημία έγινε αισθητός στα έσοδα. Το 64% των ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων ανέφερε αρχικές απώλειες εσόδων σε σύγκριση με το 69% των οικογενειακών επιχειρήσεων παγκοσμίως, το 25% κατάφερε να διατηρήσει τα επίπεδα εσόδων τους και το 11% σημείωσε αυξήσεις.

Οι οικογένειες έλαβαν τρία άμεσα μέτρα για να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο της μείωσης των εσόδων στην επιχείρησή τους: 1) σταθεροποίηση της επιχείρησης μέσω αλλαγών στην απασχόληση και μείωσης των δαπανών, 2) πρόσβαση στην κρατική στήριξη, 3) εξορθολογισμό των δραστηριοτήτων τους και επαναπροσδιορισμό του μέλλοντος για τις εταιρείες τους. Η διατήρηση όσο το δυνατόν περισσότερων εργαζομένων, καθώς και οι μακροχρόνιες σχέσεις με προμηθευτές, πελάτες και άλλους σημαντικούς ενδιαφερόμενους φορείς, τέθηκαν ως προτεραιότητα.

Σημασία μιας μακροπρόθεσμης νοοτροπίας

Οι ραγδαίες αρχικές αντιδράσεις, σε συνδυασμό με την επικέντρωση στο μέλλον, έχουν φέρει τις οικογενειακές επιχειρήσεις σε ισχυρή θέση για να στηρίξουν την ανάκαμψη της οικονομίας της Ευρώπης. Ο Tom McGinness, Global Leader, Family Business, KPMG Private Enterprise και Συνέταιρος της KPMG στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε: «Αναγνωρίζεται ευρέως ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις σκέφτονται σε όρους δεκαετιών, όχι στα οικονομικά αποτελέσματα του επόμενου τριμήνου. Η σημασία μιας μακροπρόθεσμης νοοτροπίας είναι ενσωματωμένη από γενιά σε γενιά και αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των οικογενειακών επιχειρήσεων. Έχει επίσης αποδειχθεί ζωτικής σημασίας πηγή της αντοχής τους καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας στην Ευρώπη. Υπήρξαν μια ισχυρή, σταθεροποιητική επιρροή στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών, και οι ποικίλες δεξιότητες, γνώσεις και ιδέες που επεκτείνονται σε πολλές γενιές συμβάλλουν σημαντικά στην επανεκκίνηση της οικονομικής μηχανής της Ευρώπης. Μεταξύ αυτών, και όχι ασήμαντη, είναι η δυνατότητα που έχουν τα νεαρότερα μέλη της οικογένειάς να θέσουν ζητήματα ESG (Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρική Διακυβέρνηση) σε υψηλή προτεραιότητα στη στρατηγική ημερήσια διάταξη της εταιρείας τους.»

Η έκθεση αναφέρει ότι, λόγω του απρόβλεπτου της πανδημίας, ορισμένες οικογενειακές επιχειρήσεις πιθανότατα έλαβαν βραχυπρόθεσμες αποφάσεις για να διατηρήσουν μέρος του κεφαλαίου τους, διακόπτοντας ή αναβάλλοντας προγραμματισμένες επενδύσεις και ανακατανέμοντας τους οικονομικούς πόρους τους για να διατηρήσουν και να στηρίξουν τους υπαλλήλους τους. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι εγκαταλείπουν τα μακροπρόθεσμα σχέδιά τους. Αντίθετα, είναι πιο πιθανό να έχουν δώσει προτεραιότητα στην ανάγκη σταθεροποίησης των επιχειρήσεών τους και διατήρησης της προσιτότητάς τους για να εξασφαλίσουν μια ισχυρή θέση για το μέλλον. Το 22,56% ανέφερε αναβολή ή ακύρωση των επενδύσεων έρευνας και ανάπτυξης, ιδίως βραχυπρόθεσμα, σε σύγκριση με το 17,1% των μη οικογενειακών ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Επίδραση των οικογενειακών αξιών

Το 23% των ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων ανέβαλε ή μείωσε τις αμοιβές των στελεχών, σε σύγκριση με το 29% παγκοσμίως. Μόλις το 13% εξέτασε εναλλακτικές ρυθμίσεις αποζημίωσης για τα στελέχη τους. Ο κ. Jesús Casado Navarro-Rubio, Γενικός Γραμματέας των Ευρωπαϊκών Οικογενειακών Επιχειρήσεων (EFB), δήλωσε: «Με την ενσωματωμένη μακροπρόθεσμη νοοτροπία τους, οι ευρωπαϊκές οικογενειακές επιχειρήσεις ήταν λιγότερο πιθανό να προβούν σε μειώσεις των εργαζομένων ή να προσαρμόσουν την αποζημίωση των στελεχών τους σε σύγκριση με άλλες περιοχές. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί, εν μέρει, από τις υποκείμενες οικογενειακές αξίες που επηρεάζουν τις αποφάσεις των οικογενειακών επιχειρήσεων. Σε περιόδους κρίσης και οικονομικών προκλήσεων, τα βραχυπρόθεσμα οικονομικά κίνητρα εντός των οικογενειακών επιχειρήσεων είναι συνήθως δευτερεύοντα σε σχέση με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της εταιρείας και την επιθυμία να ενισχύσουν και να διατηρήσουν τις μακροχρόνιες σχέσεις τους με τους εργαζομένους».

Άσκηση της δύναμης της οικογένειας

Η έκθεση επισημαίνει μια μοναδική πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μεταξύ των οικογενειακών επιχειρήσεων σε σύγκριση με άλλους τύπους επιχειρήσεων, που είναι ο σκοπός και οι αξίες της οικογένειας και η επίδρασή τους στην επιχείρηση. Με πολλές γενιές να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, οι οικογενειακές επιχειρήσεις αντέδρασαν γρήγορα για να προστατεύσουν την επιχείρηση και να συμφωνήσουν στη στρατηγική της κατεύθυνση.

• Οι οικογενειακές επιχειρήσεις σταθεροποίησαν επιτυχώς τις επιχειρήσεις τους βραχυπρόθεσμα ως απάντηση στον άμεσο αντίκτυπο της COVID-19, αξιοποιώντας παράλληλα την επιχειρηματική τους νοοτροπία για να διατηρήσουν μια έντονη εστίαση στις μακροπρόθεσμες προοπτικές.
• Οι γνώσεις και οι δεξιότητες πολλών γενεών μελών της οικογένειας συγκεντρώθηκαν προκειμένου να επαναπροσδιορίσουν τη στρατηγική κατεύθυνση της επιχείρησης, αυξάνοντας παράλληλα την ευαισθητοποίησή τους για την ανάγκη αντιμετώπισης των ζητημάτων ESG ως στρατηγικών προτεραιοτήτων.
• Οι οικογενειακές αξίες που στηρίζουν τις επιχειρήσεις τους αντανακλώνται στον τρόπο με τον οποίο οι οικογένειες δίνουν προτεραιότητα στις ανησυχίες όλων των ενδιαφερόμενων μερών τους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.

Εφιστώντας την προσοχή στο σημαντικό ρόλο της οικογένειας στις οικογενειακές επιχειρήσεις, η Andrea Calabrò, STEP Project Global Consortium Global Academic Director δήλωσε: «Πολλά ανώτερα μέλη της οικογένειας επέστρεψαν στις οικογενειακές τους επιχειρήσεις για να φέρουν ένα ιστορικό πλαίσιο – ή αυτό που συχνά αναφέρεται ως «ιστορική μνήμη» – για να αντιμετωπίσουν τον άμεσο αντίκτυπο της πανδημίας και τις αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν για να συνεχίσει η επιχείρηση να προχωρά. Παράλληλα, τα νεότερα μέλη της οικογένειας βασίστηκαν στον εντοπισμό ψηφιακών λύσεων για να μετασχηματίσουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και να αναπτύξουν προϊόντα νέας τεχνολογίας ή νέες υπηρεσίες. Αυτή είναι η δύναμη της οικογενειακής επιχείρησης: ο συνδυασμός μιας νέας νοοτροπίας με την πρακτική εμπειρία της επιτυχούς αντιμετώπισης κρίσεων στο παρελθόν».

Ο κ. Δημήτρης Βάκης, Μέλος Δ.Σ. και Επικεφαλής Οικογενειακών Επιχειρήσεων στην KPMG Κύπρου, δήλωσε: «Η Πράσινη Συμφωνία της Ευρώπης, η ταχεία ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από νέες καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις και παγκόσμιους φορείς, σημαίνουν ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Κύπρο πρέπει να εκσυγχρονίσουν και να εξορθολογίσουν τις λειτουργίες, να θέσουν νέες φιλοδοξίες και στρατηγικές και να αξιοποιήσουν την τεχνολογία. Η ενίσχυση της μοναδικότητάς τους που απορρέει από τις οικογενειακές αξίες και την παράδοσή τους, θα είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη βιώσιμης κερδοφορίας, καθώς η μία γενιά παραδίδει τη δάδα στην άλλη».