Ανάχωμα στην ακρίβεια, ανακαινίσεις και ΑΠΕ

Εισηγήσεις για στήριξη της οικονομίας και μείωση των επιπτώσεων του πληθωρισμού και της ακρίβειας, κατάθεσε στην κυβέρνηση το ΕΤΕΚ, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται ανακαινίσεις κτιρίων για μείωση της εξάρτησης σε πρώτες ύλες, μείωση χρήσης αυτοκίνητου και περαιτέρω χρήση της τεχνολογίας και ΑΠΕ.

Πέραν της λήψης άμεσων και στοχευμένων ανακουφιστικών μέτρων, το ΕΤΕΚ θεωρεί πως κάθε επιπλέον ευρώ το οποίο δαπανάται από το κράτος θα πρέπει να στοχεύει σε δράσεις οι οποίες να δημιουργούν και αποπληθωριστικές δυνάμεις και να ενισχύουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας.

Σε επιστολή που απέστειλε στον πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και κοινοποίησε στον υπουργό Οικονομικών Κωνσταντίνο Πετρίδη, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κωνσταντίνος Κωνσταντή σημειώνει ότι ο πληθωρισμός είναι σε μεγάλο βαθμό απότοκο της αύξησης της τιμής της ενέργειας, της αυξημένης ζήτησης ως αποτέλεσμα της βελτίωσης των υγειονομικών συνθηκών από την πανδημία και μιας γενικευμένης μειωμένης προσφοράς σε συγκεκριμένες πρώτες ύλες και αγαθά.

«Με δεδομένο το υψηλό δημόσιο χρέος της χώρας και την επικείμενη αναμενομένη αύξηση των επιτοκίων, θεωρούμε ότι η χρήση δημόσιου χρήματος πρέπει να γίνει με φειδώ και στοχευμένα, ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυ προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού αλλά και για την προστασία θέσεων εργασίας», προσθέτει στην επιστολή του στον Πρόεδρο.

Περαιτέρω τονίζει ότι κύριο μέλημα θα πρέπει να είναι η διαφύλαξη του παραγωγικού ιστού και η αποφυγή κλεισίματος υγιών επιχειρήσεων, ενώ προστίθεται ότι παράλληλος στόχος θα πρέπει να είναι η χώρα να μην εισέλθει σε κατάσταση ύφεσης.

Υπογραμμίζει πως πέραν της λήψης άμεσων και στοχευμένων ανακουφιστικών μέτρων κάθε επιπλέον ευρώ το οποίο δαπανάται από το κράτος θα πρέπει να στοχεύει σε δράσεις οι οποίες να δημιουργούν και αποπληθωριστικές δυνάμεις και να ενισχύουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας.

Αυτοί οι τομείς, σύμφωνα με το πρόεδρο του ΕΤΕΚ αφορούν την αυξημένη ενεργειακή απόδοση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την απεξάρτηση (ή και μείωση χρήσης) από το ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο, την περαιτέρω χρήση της τεχνολογίας, τα συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (μείωση οχηματικών κινήσεων, μείωση χρήσης πρώτων υλών κλπ).

Σε ότι αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο, προτείνει μέτρα και πολιτικές οι οποίες ενθαρρύνουν την ανακαίνιση και επανάχρηση κτιρίων και οικοδομών και θα έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της εξάρτησης σε πρώτες ύλες, των οποίων η σπανιότητα είναι βασικό συστατικό του σημερινού πληθωρισμού.

Εισηγείται επίσης την παρέμβαση του κράτους για την προμήθεια επαρκών ποσοτήτων κρίσιμων πρώτων υλών για τον ιδιωτικό τομέα.

Περαιτέρω προτείνει το κράτος ως αναθέτουσα αρχή μέσω δημόσιων προμηθειών ή συμβάσεων να δείξει ευελιξία και ταχύτητα σε ζητήματα προκαταβολών, προπληρωμών και διατήρησης αποθεμάτων έτσι ώστε να μην δημιουργούνται αδιέξοδα και ανυπέρβλητα εμπόδια στις δημόσιες προμήθειες ή στην υλοποίηση δημόσιων έργων.

Οι εισηγήσεις του ΕΤΕΚ

-Άμεση εφαρμογή της νέας οδηγίας (ΕΕ) 2022/542 σε σχέση με τους συντελεστές φόρου προστιθέμενης αξίας αναφορικά με την επιβολή χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ για την ανακαίνιση, μετατροπή, ανακατασκευή και επισκευή κατοικιών συμπεριλαμβανομένου και τοποθέτησης (ή αντικατάστασης) εξοπλισμού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) μικρής κλίμακας π.χ. φωτοβολταϊκού ή θερμικού ηλιακού συστήματος.

-Να μελετηθεί το νέο νομικό πλαίσιο που ετοιμάζεται στην Ελλάδα το οποίο αφορά εγκαταλειμμένες ή ημιτελείς ή και κενές οικοδομές και δίνει δυνατότητες και προοπτική αξιοποίησης τους υπό συγκεκριμένες περιστάσεις από την τοπική αυτοδιοίκηση ή και άλλους ιδιωτικούς φορείς και να ετοιμαστεί τάχιστα ένα τέτοιο πλαίσιο και για την Κύπρο. Η επαναχρησιμοποίηση οικοδομών έχει σειρά θετικών επιπτώσεων και πλεονεκτημάτων, στην προκείμενη περίπτωση όμως μπορεί να λειτουργήσει και αποπληθωριστικά.

-Να καταβληθεί προσπάθεια όπως όλα τα προγράμματα, σχέδια κλπ των διαρθρωτικών ταμείων ή και του RRF τα οποία αφορούν ενθάρρυνση χρήσης ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα, ή βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων να εφαρμοστούν χρονικά εμπροσθοβαρώς.

-Στο ίδιο πλαίσιο θα πρέπει να απλοποιηθούν ή απαλειφθούν άμεσα τυχόν αχρείαστες διοικητικές και άλλες διαδικασίες αδειοδότησης μικρών συστημάτων ΑΠΕ.  Τέλος, θα πρέπει να επισπευσθούν οι προσπάθειες για τη λειτουργία δανειοδοτικού χρηματοδοτικού εργαλείου στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (σχετική η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 2018).

-Κατά αντίστοιχο τρόπο θα πρέπει να επισπευσθούν σχεδιασμοί, προγράμματα κλπ είτε αυτά χρηματοδοτούνται με ευρωπαϊκούς πόρους είτε με εθνικούς και τα οποία αφορούν συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και εξυπηρέτησης του πολίτη και των επιχειρήσεων μέσω διαδικτύου (π.χ Ιππόδαμος, ηλεκτρονική καταβολή χαρτόσημων  κοκ)

-Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη και ειδική σημασία στον ενεργοβόρο τομέα των μεταφορών. Ενδεικτικά σημειώνεται πως το συνολικό κόστος καυσίμων κίνησης χερσαίων μεταφορών εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 1.5 δισ. ευρώ για το 2022.

Το πιλοτικό μέτρο της μεταφοράς μαθητών από πόρτα σε πόρτα πέρα όλων των προτερημάτων του, μπορεί να λειτουργήσει αντιπληθωριστικά και ανακουφιστικά έναντι των υψηλών τιμών των καυσίμων. Συνεπώς θα πρέπει να αναζητηθούν παρόμοια μέτρα ή και πολιτικές που να ενθαρρύνουν τη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς (π.χ. δωρεάν εισιτήρια σε ευάλωτους, επέκταση του θεσμού χρήσης λεωφορείου από πόρτα σε πόρτα και σε γυμνάσια κοκ).

Στο ίδιο πλαίσιο μπορεί να ιδωθεί και η πιλοτική επέκταση της εφαρμογής του ολοήμερου σχολείου στη δημοτική εκπαίδευση.  Περαιτέρω, θα πρέπει να κορυφωθούν οι προσπάθειες για μεγιστοποίηση της χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς, αξιοποιώντας τις νέες συμβάσεις που υπεγράφησαν ή υπό τις νέες έκτακτες και ασυνήθιστες συνθήκες να γίνουν μετά από διαπραγμάτευση νέες επιμέρους συμφωνίες ή και ρυθμίσεις με τους παρόχους των υπηρεσιών αυτών.

Το κράτος οφείλει να καθορίσει πολιτική για τους υπαλλήλους και στόλο αυτοκίνητων του (κίνητρα και αντικίνητρα) που να προωθούν τη χρήση λεωφορείων, ή την κοινή χρήση αυτοκινήτου κλπ και οι πολιτικές αυτές να αποτελέσουν παράδειγμα προς όλους μας. Επίσης θα πρέπει επανέλθουν στο προσκήνιο και να εφαρμοστούν μέτρα τα οποία κατά καιρούς είχαν προταθεί, αλλά δεν υλοποιήθηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό π.χ. park and ride.

-Τέλος, θα πρέπει να επιταχυνθεί η θεσμοθέτηση και εφαρμογή της τηλεργασίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

-Σε περιπτώσεις στοχευμένης επιδότησης της ηλεκτρικής ενέργειας σε ότι αφορά την επιχειρηματική δραστηριότητα θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά πόσο η ενέργεια αφορά σημαντική συνιστώσα παραγωγής σε αγαθά πρώτης ανάγκης ή είναι το τελικό προϊόν (π.χ. ηλεκτρική ενέργεια σε ένα συνοικιακό φούρνο ή σε μια καφετέρια).

-Το κράτος να διερευνήσει κατά πόσο ενδείκνυται να παρέμβει και να οργανώσει συγκεκριμένους τομείς αγοράς και εφόσον κριθεί απόλυτα αναγκαίο να ενεργήσει καταλυτικά και συντονιστικά στην προμήθεια συγκεκριμένα κρίσιμων πρώτων υλών κατά αναλογία του τι έγινε με την προμήθεια σιτηρών π.χ. οικοδομικού σιδήρου ή χαλκού κοκ.

-Σε ότι αφορά τον τομέα των δημόσιων συμβάσεων το κράτος οφείλει να δείξει ευελιξία και ταχύτητα σε ζητήματα προκαταβολών, προπληρωμών, διατήρησης αποθεμάτων έτσι ώστε να μην δημιουργούνται αδιέξοδα και ανυπέρβλητα εμπόδια στις δημόσιες προμήθειες ή στην υλοποίηση δημόσιων έργων.

Ειδικότερα σε ότι αφορά την υλοποίηση δημόσιων έργων το ΕΤΕΚ εισηγείται αύξηση του ποσοστού προκαταβολής, μείωση της κράτησης από 10% στο 5% και πληρωμή υλικών στο εργοτάξιο ή εκτός με προσκόμιση ασφαλιστηρίων.

Επίσης αναπροσαρμογή στο ποσό συμβολαίου εξαιτίας αύξησης του κόστους των εργατικών και υλικών στη βάση της πραγματικής τους συνεισφοράς στο ποσό του Έργου, γρηγορότερες πληρωμές, άμεση εφαρμογή της Κριτικής Διαδικασίας σε όλα τα Συμβόλαια, παραχώρηση επιπλέον παράτασης χρόνου χωρίς εκατέρωθεν αποζημιώσεις και χρηματική επιβράβευση σε όσα έργα ολοκληρώνονται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα τους, παρά τις αντίξοες συνθήκες της αγοράς (κάτι που ανακοινώθηκε πρόσφατα και εφαρμόζεται στην Ελλάδα).