07/10/2021 16:35
Το δημογραφικό είναι ίσως η πιο μεγάλη πρόκληση για τη διατήρηση της βιωσιμότητας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ), επεσήμανε ο αναλογιστής Κώστας Σταυράκης, ο οποίος μέχρι πρόσφατα ήταν ανώτατος λειτουργός στο ΤΚΑ και έφορος των ταμείων προνοίας. Σήμερα ιδιωτεύει.
Ο κ. Σταυράκης, μιλώντας στο πλαίσιο παρουσίασης στη διάρκεια της τρίτης μέρας των εργασιών του Παγκυπρίου Συνεδρίου της ΣΕΚ, με θέμα «Το συνταξιοδοτικό σύστημα – προκλήσεις και ευκαιρίες για εκσυγχρονισμό των συστημάτων», έδωσε στατιστικά στοιχεία σε σχέση με τη γονιμότητα και το προσδόκιμο ζωής, που επηρεάζουν το σκέλος των δαπανών του ΤΚΑ.
Σύμφωνα με τον κ. Σταυράκη, τα τελευταία 40 χρόνια το προσδόκιμο ζωής καταγράφει μία αύξηση κατά μέσο όρο 2,5 χρόνια, για κάθε δεκαετία, την οποία χαρακτήρισε αρκετά μεγάλη.
Η τάση αυτή, είπε, φαίνεται να σταθεροποιείται την τελευταία πενταετία, αλλά ανεξάρτητα αυτού, τόνισε, είναι ένα ζήτημα το οποίο θα πρέπει να παρακολουθείται και να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα.
Από 2,5 που ήταν η τάση από τις αρχές του 1990, τα τελευταία έξι χρόνια φαίνεται να σταθεροποιείται στο 1,3.
Τόνισε ότι με βάση σχετική μελέτη, ένας συνταξιούχος πέραν των 65 ετών, στηρίζεται από τέσσερα άτομα που είναι στην αγορά εργασίας. Η σχέση αυτή, είπε, (4 προς 1) θα γίνει δύο προς έναν συνταξιούχο το 2080.
Εξήγησε ότι στο νόμο περί κοινωνικών ασφαλίσεων περιλαμβάνονται πρόνοιες οι οποίες διασυνδέουν το προσδόκιμο ζωής με το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης και αυτός είναι ένας τρόπος, όπως σημείωσε, ώστε να αναπροσαρμόζεται το σύστημα για να αντιμετωπίζεται η αναμενόμενη αύξηση προσδόκιμης ζωής.
Λαμβάνοντας υπόψη τη δημόσια συζήτηση που γίνεται κατά πόσο θα πρέπει να αυξηθεί σταδιακά το όριο αφυπηρέτησης πέραν του 65ου, εξαιτίας ακριβώς της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, ο αναλογιστής είπε ότι στο παρόν στάδιο δεν προκύπτει ένα τέτοιο θέμα, όπως άλλωστε έχει δηλώσει και η ίδια η υπουργός εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου.
Ο κ. Σταυράκης αναφερόμενος στη βιωσιμότητα του ΤΚΑ, τόνισε ότι τα θεμέλια του ΤΚΑ είναι πολύ στέρεα από την αρχή της σύστασης του.
«Έχουν περιληφθεί πρόνοιες εξαιρετικά καλές και προληπτικές τις οποίες άλλες χώρες δεν της έχουν» παρατήρησε.
Εξήγησε ότι υπάρχει πρόνοια με βάση την οποία αν διαπιστωθεί ότι οι εισφορές δεν είναι ικανοποιητικές για να καλύπτονται οι ανάγκες του ταμείου, τότε προβλέπεται η ανάγκη για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.
«Δεν αφήνεται τίποτε στον αυτόματο πιλότο. Προβλέπονται μελέτες βιωσιμότητας κάθε τρία χρόνια, για να λαμβάνονται έγκαιρα και προληπτικά μέτρα»
Αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Ελλάδας που σε μία νύκτα, είπε, αυξήθηκε το όριο αφυπηρέτησης από τα 65 στα 67.
Σημείωσε ότι η τελευταία εικόνα έχει δείξει η αναλογιστική μελέτη είναι ότι το ΤΚΑ είναι βιώσιμο μέχρι το 2080 και εξέφρασε την άποψη ότι η απόφαση για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού γίνεται την κατάλληλη ώρα.
Είναι σημαντικό, είπε, να ξεκινάς από μία καλή βάση για να κάνεις μία μεταρρύθμιση, όπως είναι αυτή του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Υπεραμύνθηκε της καθολικότητας του ΤΚΑ επισημαίνοντας ότι τίποτε δεν μπορεί να είναι άσπρο ή μαύρο.
Στο ΤΚΑ θα πρέπει να συνεισφέρουν όλοι και να είναι δικαιούχοι όλοι στη βάση του αναλογιστικού συστήματος.
Δεν μπορούμε να εστιάζουμε τις προσπάθειες βελτίωσης του συστήματος μόνος στους χαμηλοσυνταξιούχους, διότι αν ξεχάσουμε τους υπόλοιπους θα είναι άδικο.
Το ΤΚΑ στηρίζεται στην αλληλεγγύη και όπως νοιαζόμαστε για τους σημερινούς συνταξιούχους θα πρέπει να νοιαζόμαστε και για τους μελλοντικούς.
Αναφερόμενος σε παρατήρηση συνέδρου ότι οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα επιχορηγούν τις συντάξεις των αυτοεργοδοτούμενων, ο κ. Σταυράκης επικαλέστηκε δική του μελέτη, σύμφωνα με την οποία έδειξε το αντίθετο αποτέλεσμα.
«Έμεινα και εγώ έκπληκτος» ανέφερε, «διότι μέσα από την μακρά μελέτη, διαπιστώθηκε πως οι αυτοτελώς εργαζόμενοι μπορεί να έχουν πιο μειωμένες συνεισφορές, ωστόσο, δεν έχουν κενά στη συνεισφορά τους, όπως συμβαίνει κυρίως με τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.