You are here

Βόμβα σε βιομηχανία και επιχειρήσεις από «πανδημική» ακρίβεια

23/11/2021 07:26

Βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας αποτελούν οι υπέρογκες αυξήσεις που καταγράφονται στις τιμές πρώτων υλών και ειδικότερα των ναυτιλιακών ναύλων, ως αποτέλεσμα των δραματικών επιπτώσεων που προκαλεί η συνεχιζόμενη πανδημική κρίση.

Πολλές εγχώριες επιχειρήσεις βρίσκονται σε δεινή κατάσταση, ειδικότερα εταιρείες οι οποίες είχαν κερδίσει προσφορές του δημοσίου πριν ξεσπάσει η υγειονομική κρίση, για εκτέλεση διαφόρων έργων που είναι σε εξέλιξη.

Το κόστος των πρώτων υλών που είχαν υπολογίσει και περιλάβει στις τελικές τους προσφορές στο δημόσιο, ήταν στη βάση των τιμών που επικρατούσαν τότε στις διεθνείς αγορές ενώ, σήμερα έχουν εκτοξευτεί, χωρίς να υπάρχουν πρόνοιες κάλυψης των μεγάλων ζημιών που υφίστανται.

Η δραματική εικόνα που προκαλεί η «πανδημική» ακρίβεια, ως αποτέλεσμα της εκτόξευσης των τιμών στις πρώτες ύλες και ειδικότερα του πετρελαίου, προκαλούν σοβαρά ρήγματα στον κατασκευαστικό κλάδο, στις βιομηχανίες χαρτικών, πλαστικών, εξοπλισμού μεταφορών, αθλητικού εξοπλισμού, στους κατασκευαστές επίπλων και κατοικιών καθώς και στη βιομηχανία γεωργικών προϊόντων διατροφής.  

Το ΚΕΒΕ, με επιστολή του στους υπουργούς Οικονομικών, Ενέργειας και Εσωτερικών, στη Γενική Λογίστρια και πρόεδρο του ΚΕΑΑ και στο Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας, αποτυπώνει το μέγεθος των αρνητικών αυτών επιπτώσεων σε ζωτικούς τομείς της οικονομίας.

 Είναι ενδεικτική η επισήμανση του Εμπορικού Επιμελητηρίου ότι τους τελευταίους 20 μήνες, από τότε δηλαδή που είχε ξεσπάσει η πανδημική κρίση, η τιμή για την αποστολή ενός εμπορευματοκιβωτίου (40ποδών) από την Ανατολική Ασία που ήταν περίπου 1200 δολάρια, σήμερα ανέρχεται στα 23.000 δολάρια.

Το ΚΕΒΕ, στην επιστολή του που κατέχει η StockWatch, παραθέτει σειρά από παραδοχές και εισηγήσεις για προτεινόμενα μέτρα, σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να αξιοποιηθούν από την κυβέρνηση για τη διαμόρφωση στοχευμένων μέτρων και πολιτικών για βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση των αρνητικών δεδομένων που έχουν προκύψει. 

Σημειώνει ότι ο κατασκευαστικός και ο οικοδομικός τομέας έχουν επηρεαστεί σημαντικά από αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών, όπως των καυσίμων του χάλυβα, του χαλκού, των σιδηρομεταλλευμάτων, του ψευδάργυρου και του ξύλου.

 Οι τομείς αυτοί, προστίθεται, επηρεάζονται επίσης από διάφορες ελλείψεις άλλων βασικών υλών και από τις καθυστερήσεις στον εφοδιασμό. . 

Σημειώνεται ότι αν και οι τιμές αυξήθηκαν ήδη το 2020, υπήρξαν από τον Δεκέμβριο του 2020 περαιτέρω αυξήσεις της τάξης του 22 % για την ξυλεία, του 24 % για τον χάλυβα και σκυρόδεμα και του 20 % για τα προϊόντα με βάση το πετρέλαιο.  

Η τιμή των εισαγόμενων πρώτων υλών, τρόφιμα, αγροτικά και βιομηχανικά, ορυκτά, αυξήθηκε κατά μέσο όρο 25,2 %.

«Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως τα σιδηρούχα μέταλλα η αύξηση (91,3 %), είναι αστρονομική. Η τιμή του φυσικού καουτσούκ έχει κάνει άλμα κατά 35,4 %, ενώ του κρέατος κατά 50 %», προστίθεται στην επιστολή.

 Εκτοξεύτηκαν τα μεταφορικά ναύλα

Το Εμπορικό Επιμελητήριο αναφέρεται εκτενώς στο πρόβλημα της αύξησης των μεταφορικών εξόδων σημειώνοντας:

Πριν από δύο χρόνια η τιμή για την αποστολή ενός εμπορευματοκιβωτίου (40 ποδών) από την Ανατολική Ασία και ειδικότερα από την Κίνα, προς την Ευρώπη ήταν περίπου 1200 δολάρια ενώ τώρα έχει αυξηθεί σε περίπου 23.000 δολάρια.

H έλλειψη εμπορευματοκιβωτίων αλλά και ο αποκλεισμός σε διάφορους θαλάσσιους λιμένες λόγω της πανδημίας, έχουν οδηγήσει σε σοβαρές καθυστερήσεις και ελλείψεις πρώτων υλών και ανταλλακτικών για τον τομέα της μεταποίησης αλλά και τελικών προϊόντων για τον τομέα του λιανικού εμπορίου.  

Οι οργανισμοί αυτοί έχουν επηρεάσει αρνητικά πολλές ΜμΕ.

Αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στα περιθώρια κέρδους τους, γεγονός που αυξάνει τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία για τις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα των ΜμΕ.  

Στον τομέα του λιανικού εμπορίου, ορισμένα προϊόντα φθάνουν συχνά πολύ αργά για τις εποχιακές πωλήσεις.

Ορισμένοι τομείς δυσκολεύονται να εκκινήσουν εκ νέου τη δραστηριότητά τους.  

Ορισμένες ΜμΕ αναβάλλουν, εάν είναι δυνατόν, τις ημερομηνίες παράδοσης ή απορρίπτουν περαιτέρω συμβάσεις για όσο διάστημα εξακολουθεί να υφίσταται η τρέχουσα κατάσταση.     

Τι μέτρα  προτείνει το ΚΕΒΕ σε εθνικό επίπεδο

Το ΚΕΒΕ στην επιστολή του προς τους τρείς υπουργούς προτείνει μεταξύ άλλων:

Οι δημόσιες αναθέτουσες αρχές να απέχουν από την απαίτηση για σύναψη συμβάσεων με σταθερές τιμές προκειμένου να αποφευχθεί η έκθεση των επιχειρήσεων σε μεγάλους οικονομικούς κινδύνους.

Για τις δημόσιες συμβάσεις με αναθεωρήσιμες τιμές να λαμβάνεται υπόψη η εξέλιξη των τιμών των πρώτων υλών.

Για τις υφιστάμενες δημόσιες συμβάσεις, να εφαρμόζεται η πρακτική της ανώτερης βίας, εάν υπάρχει ζήτημα που σχετίζεται με τις πρώτες ύλες.

Οι δημόσιες συμβάσεις θα πρέπει να επιδέχονται αναπροσαρμογή των τιμών με βάση τη χρονολογική εξέλιξη τους και να μην επιβάλλονται κυρώσεις για καθυστέρηση σε περίπτωση έλλειψης πρώτων υλών που δεν επιτρέπουν την έγκαιρη εκτέλεση. 

Να διορίζεται διαμεσολαβητής επιχειρήσεων σε περίπτωση ανάγκης αναθεώρησης των όρων των συμβάσεων.

Να θεσπιστεί μορατόριουμ για την καταβολή των εισφορών των κοινωνικών ασφαλίσεων αλλά και άλλων εισφορών.

Να εισαχθεί στις μελλοντικές συμβάσεις, με δημόσιες αρχές, ρήτρα αναπροσαρμογής των τιμών. 

Να μειωθεί προσωρινά o ΦΠΑ ή και άλλων φορολογιών, ιδιαίτερα εκεί που αυτές αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της τελικής τιμής πώλησης, όπως για παράδειγμα στα καύσιμα.

Να συνεχιστεί η επιχορήγηση της τιμής του ηλεκτρισμού από την ΑΗΚ μέχρι οι τιμές να επιστρέψουν στα φυσιολογικά επίπεδα.  

Να παραχωρηθούν αυξημένα κίνητρα για τεχνολογική αναβάθμιση, ψηφιοποίηση και επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη που θα αποφέρουν μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση μείωση των τιμών.

Να προωθηθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ

Το ΚΕΒΕ επεκτείνει τις εισηγήσεις του και προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και καλεί τις κυπριακές αρχές να προτείνουν στους θεσμούς των Βρυξελλών κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη που θα εφαρμόζονται από όλες τις δημόσιες αρχές σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων.

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να επιτρέπουν κάποια ευελιξία (π.χ. απουσία κυρώσεων σε περίπτωση καθυστερημένης ολοκλήρωσης, παράτασης των καθυστερήσεων) όταν οι αλυσίδες εφοδιασμού διαταράσσονται ως συνέπεια της αύξησης των τιμών των πρώτων υλών ή των τιμών των εμπορευματοκιβωτίων.       

Να δημιουργηθεί ευρωπαϊκή στρατηγική για τις πρώτες ύλες, ιδίως όσον αφορά τα κατασκευαστικά υλικά.

Η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει και να εφαρμόσει τη στρατηγική αυτονομία της.

Το Εμπορικό Επιμελητήριο ζητά να συνεχίσει το έργο της για τη στήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων όσον αφορά τη μείωση των εξαρτήσεων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους.

Σημειώνει ότι η ΕΕ θα μπορούσε να έχει ηγετικό ρόλο στις κοινές αγορές πρώτων υλών.

Η πρακτική αυτή, προστίθεται, εφαρμόστηκε επιτυχώς κατά τη διάρκεια της κρίσης της πανδημίας, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπραγματεύτηκε εξ ονόματος των κρατών μελών την αγορά εμβολίων και άλλων μέσων προστασίας, όπως μάσκες προσώπου. 

Του Λεύκου Χρίστου