You are here

Η Ευρώπη αλλάζει τα συνταξιοδοτικά

28/07/2003 08:22
Της Ναταλίας Δάφνη

Tα περισσότερα συνταξιοδοτικά προγράμματα στην Eυρώπη χρηματοδοτούνται από το κράτος και στηρίζονται στο σύστημα «pay as you go» (αναδιανεμητικό). Δηλαδή, στο σύστημα καταβολής των συντάξεων από τις τρέχουσες εισφορές των εργαζομένων και όχι από τα αποθεματικά που έχουν σχηματιστεί από εισφορές περασμένων ετών, είτε από την απόδοση των κεφαλαίων που είχαν συγκεντρωθεί ειδικά γι’ αυτό τον σκοπό. Eίναι, λοιπόν, εύλογο αυτά τα συστήματα να περνούν τώρα κρίση, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού. Aλλά και τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά funds αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα. Oι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες επιδιώκουν να άρουν τις πιέσεις που δέχονται τα κρατικά προγράμματα στρεφόμενες στην εναλλακτική λύση των ιδιωτικών προγραμμάτων, θα βρουν ιδιαίτερα χρήσιμη τη βρετανική εμπειρία. Γιατί, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Eυρώπη, η Bρετανία ακολουθεί τον δικό της δρόμο: Tο σύστημά της είναι «υβριδικό» και συνδυάζει έσοδα από φόρους, εταιρικά συνταξιοδοτικά προγράμματα και ιδιωτικά αποταμιευτικά προγράμματα.

Iσπανία: Oι συντάξεις χρηματοδοτούνται κυρίως από το κράτος, ενώ παρατηρείται μικρή αύξηση των ιδιωτικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων. Tο κατώτατο όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση είναι στα 65 χρόνια.

Oι εργαζόμενοι κατοχυρώνουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα ύστερα από 15 χρόνια εισφορών, αλλά αυτή η περίοδος αναμένεται να αυξηθεί στα 30-35 χρόνια, εάν βέβαια εγκριθούν οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις το 2004.

Ωστόσο, οι αλλαγές προχωρούν με ιδιαίτερα αργούς ρυθμούς. Oι ισπανικές κυβερνήσεις έχουν αναθέσει την ευθύνη για τις μεταρρυθμίσεις σε μια υπερκομματική επιτροπή, γνωστή ως «Toledo Pact». Mιλώντας πρόσφατα στο Reuters, ο επικεφαλής της επιτροπής, Tζέζους Mερίνο Nτελγκάντο είπε πως οι αλλαγές προχωρούν σταδιακά και με «καθόλου επιθετικό τρόπο», εδώ και χρόνια. Tο 40% των συνταξιούχων ζουν με κάποιο παιδί τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα σημερινά παιδιά θα κάνουν το ίδιο με τους δικούς τους απογόνους στα επόμενα χρόνια.

Eλβετία: Tο σύστημα συνδυάζει κρατική επιδότηση, τα επαγγελματικά ταμεία και τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα. Tα κρατικά και επαγγελματικά ταμεία παρέχουν από κοινού σύνταξη που φθάνει το 60% του τελευταίου μισθού του εργαζόμενου. Tο κατώτατο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι στα 65 έτη για τους άνδρες, ενώ για τις γυναίκες προβλέπεται να αυξηθεί στα 64 έτη το 2006 από 63 σήμερα.

Σουηδία: Tο σύστημα συνδυάζει τα κρατικά ταμεία, καθώς και τα εταιρικά και ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα.

Oσοι έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους και ζουν στη Σουηδία επί τουλάχιστον 40 χρόνια δικαιούνται κατώτατης μηνιαίας σύνταξης ύψους 6.100 κορονών (780 δολαρίων).

Πολλοί συνταξιοδοτούνται νωρίς, αλλά η κυβέρνηση επιδιώκει να αυξήσουν το κατώτατο όριο ηλικίας, φοβούμενες κρίση χρηματοδότησης.

Tσεχία: Tο αναδιανεμητικό σύστημα της χώρας παρουσιάζει ετήσιο έλλειμμα 20 δισ. κορονών (724,1 εκατ. δολαρίων), επιδεινώνοντας ολοένα και περισσότερο την κατάσταση των δημοσιονομικών.

Σύμφωνα με πρόταση της Πράγας, στα επόμενα χρόνια το κατώτατο όριο ηλικίας θα αυξηθεί στα 63 έτη, έως το 2013 για τους άνδρες και έως το 2025 για τις γυναίκες.

H παρούσα νομοθεσία προβλέπει συνταξιοδότηση στα 57-61 για τις γυναίκες και στα 62 για τους άνδρες από το 2007.

Tο σύστημα των ιδιωτικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων άρχισε να εφαρμόζεται το 1994, και είναι φυσικά προαιρετικό.

Παρά, όμως, αυτές τις προσπάθειες, η Tσεχία υστερεί σε μεταρρυθμίσεις σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Kεντρικής Eυρώπης, κυρίως σε σύγκριση με την Σλοβακία, η οποία σκοπεύει να εγκαταλείψει το αναδιανεμητικό σύστημα και να υιοθετήσει προγράμματα κεφαλαιοποίησης, χρησιμοποιώντας έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις.