22/03/2004 10:43
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την πορεία των χρηματιστηρίων και της οικονομίας στην Ευρώπη;
Τα ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια έχουν ενισχυθεί σημαντικά φέτος και πέρυσι. Αντιθέτως, η οικονομία δεν έχει ανακάμψει στον ίδιο βαθμό σε σύγκριση με την αμερικανική και την ιαπωνική. Στην ερώτηση «Αυτό είναι φυσιολογικό ή θα πρέπει να ανησυχήσουμε;» θα απαντούσαμε ότι ιστορικά η οικονομία της Ευρώπης μένει πίσω στα πρώτα στάδια της διεθνούς οικονομικής ανάκαμψης. Είναι μια «παλαιάς κοπής οικονομία», υπό την έννοια ότι δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των νέων τεχνολογιών (που έδωσαν σημαντική ώθηση στην οικονομία των ΗΠΑ). Επομένως δεν είναι έκπληξη που η Ευρώπη έχει μείνει πίσω σε αυτή τη φάση. Βεβαίως, εγείρεται το ερώτημα εάν μπορεί να κάνει το άλμα προς τα μπρος, αν μπορεί να γίνει πιο ευέλικτη. Υπάρχουν διαρθρωτικής φύσης προβλήματα που, κατά την άποψή μας, δεν μπορούν να λυθούν σε αυτό τον οικονομικό κύκλο, ίσως ούτε και στον επόμενο. Η οικονομία της Ευρώπης πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη, αλλά το γεγονός ότι είναι «δύσκαμπτη» δεν σημαίνει ότι δεν θα ανακάμψει καθόλου στην παρούσα φάση. Οι δείκτες επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στέλνουν ενθαρρυντικά μηνύματα. Ένας από τους παράγοντες που λειτουργούσε ανασταλτικά μέχρι τώρα ήταν η ισχύς του ευρώ. Αν υποθέσουμε ότι το ράλι του νομίσματος πλησιάζει προς το τέλος του, η ανάπτυξη θα αποκτούσε επιπλέον ώθηση....
Άρα πιστεύετε ότι το «ράλι» του ευρώ πλησιάζει στο τέλος του ;
Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Αν ήξερα την απάντηση δεν θα ήμουν εδώ! Θεωρούμε ότι το δολάριο είχε πολύ καλούς λόγους για να υποχωρήσει από τα ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα που βρισκόταν, καθώς η προσοχή των επενδυτών επικεντρώθηκε στα «δίδυμα» ελλείμματα των ΗΠΑ (σ.σ. δημοσιονομικό και εμπορικό ισοζύγιο). Η αμερικανική οικονομία χρειάζεται να «ρουφά» τεράστια ποσά από τις χρηματαγορές σε καθημερινή βάση για να κλείσει τη «μαύρη τρύπα» στο εμπορικό ισοζύγιο. Αυτό ήταν σχετικά εύκολο όσο οι αγορές είχαν εμπιστοσύνη στις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας μακροπρόθεσμα. Αυτό που άλλαξε τους τελευταίους μήνες ήταν ότι, καθώς εμφανίστηκε ένα τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα ως... συνοδεία του εμπορικού, οι επενδυτές άρχισαν να αμφισβητούν τη βιωσιμότητα και την ποιότητα της οικονομίας, κάτι που οδήγησε σε μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων στις ΗΠΑ και των εισροών ξένων επενδυτικών κεφαλαίων σε αμερικανικές μετοχές. Αυτό άφησε μόνο μια πηγή χρηματοδότησης για το εμπορικό έλλειμμα, δηλαδή τις τοποθετήσεις σε αμερικανικά ομόλογα από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών που είχαν πλεονασματικά εμπορικά ισοζύγια με τις ΗΠΑ. Ξαφνικά, έμεινε ένας μόνο αγοραστής, κάτι που οι υπόλοιποι «παίκτες» της αγοράς είδαν ως ευκαιρία για να οδηγήσουν το δολάριο σε χαμηλότερα επίπεδα. Αυτό αποτελεί μάλλον καλό νέο, γιατί μια από τις προϋποθέσεις για εξισορρόπηση των παγκόσμιων δημοσιονομικών ανισορροπιών είναι ένα αδύναμο δολάριο. Για να έχουμε όμως ουσιαστική πρόοδο, απαραίτητη είναι και η αλλαγή του νομισματικού «στάτους κβο» στην Άπω Ανατολή, δηλαδή η ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος, του γιουάν. Επειδή όμως πρόκειται για ιδιαίτερα πολύπλοκο θέμα με πολιτικές προεκτάσεις, δεν νομίζουμε ότι θα συμβεί στο εγγύς μέλλον. Επιστρέφοντας στο δολάριο, θα έλεγα ότι δεν είναι πολύ πιθανό να συνεχίσει να πέφτει επί μακρόν. Αυτή η φάση της «αναδιάταξης» των διεθνών νομισματικών ισορροπιών πλησιάζει προς το τέλος της και το δολάριο μάλλον θα εισέλθει τώρα σε μια περίοδο σταθεροποίησης.
Η αμερικανική οικονομία παρουσιάζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, που δεν συνοδεύονται όμως από τη δημιουργία των αναμενόμενων νέων θέσεων εργασίας. Πού αποδίδετε αυτό το φαινόμενο;
Σαφώς πρόκειται για μείζον θέμα στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή. Δεν είναι ασυνήθιστο να παρατηρείται «υστέρηση» στην αγορά εργασίας στην αρχή του αναπτυξιακού κύκλου μιας οικονομίας. Στις ΗΠΑ, όμως, η ανάκαμψη έχει αρχίσει εδώ και ένα χρόνο και θα περίμενε κανείς καλύτερες επιδόσεις στον τομέα της απασχόλησης από αυτές που βλέπουμε. Η ανεργία είναι η «αχίλλειος πτέρνα» του κ. Μπους. Ο γιος ενός προέδρου που κέρδισε έναν πόλεμο στο Ιράκ και έχασε τις εκλογές λόγω της οικονομίας, σίγουρα δεν θα θέλει να δει την ιστορία να επαναλαμβάνεται και γιʼ αυτό θα κάνει ό,τι μπορεί για να τονώσει την αγορά εργασίας μέχρι τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Τόσο η νομισματική όσο και η δημοσιονομική πολιτική είναι επεκτατική στις ΗΠΑ, ο κ. Μπους έχει χρησιμοποιήσει το «βαρύ πυροβολικό». Υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να δούμε κάποια βελτίωση. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα είναι αρκετή για διασφαλίσει την επανεκλογή του.
Πώς εκτιμάτε τις προοπτικές του ελληνικού Χρηματιστηρίου;
Τo πρόβλημα της Σοφοκλέους για μας είναι ότι από μια μεγάλη αναδυόμενη αγορά της Ευρώπης μετατράπηκε σε μια πολύ μικρή ανεπτυγμένη αγορά. Οι περισσότερες ελληνικές μετοχές έχουν πολύ μικρή κεφαλαιοποίηση για τα δεδομένα των «ώριμων» ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων, με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλή ορατότητα. Έτσι, ακόμα και αν ορισμένες εξ αυτών μας τραβούν το ενδιαφέρον ή έχουν ελκυστικά θεμελιώδη μεγέθη, είναι δύσκολο για μας να «χτίσουμε» θέσεις. Επειδή η εμπορευσιμότητα είναι χαμηλή και οι κεφαλαιοποιήσεις είναι μικρές, εάν το απόλυτο ποσό που θέλουμε να επενδύσουμε σε μια μετοχή είναι αναλογικά πολύ υψηλό σε σχέση με την κεφαλαιοποίηση της εταιρείας, δεν μας επιτρέπεται να προχωρήσουμε, γιατί υπάρχει κίνδυνος να «παγιδευτούμε» και να μην μπορούμε να βγούμε από τη μετοχή.
Ιστορικά η οικονομία της Ευρώπης μένει πίσω στα πρώτα στάδια της διεθνούς οικονομικής ανάκαμψης. Είναι οικονομία... «παλαιάς κοπής»
Η ευρωπαϊκή οικονομία έχει διαρθρωτικά προβλήματα που δεν μπορούν να λυθούν σε αυτό τον οικονομικό κύκλο, ίσως ούτε και στον επόμενο
Η πτώση του αμερικανικού νομίσματος αποτελεί μάλλον καλό νέο, διότι αποτελεί προϋπόθεση για εξισορρόπηση των παγκόσμιων δημοσιονομικών ανισορροπιών
Ο γιος ενός προέδρου που κέρδισε έναν πόλεμο στο Ιράκ και έχασε τις εκλογές λόγω της οικονομίας, σίγουρα δεν θα θέλει να δει την ιστορία να επαναλαμβάνεται.
Τα ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια έχουν ενισχυθεί σημαντικά φέτος και πέρυσι. Αντιθέτως, η οικονομία δεν έχει ανακάμψει στον ίδιο βαθμό σε σύγκριση με την αμερικανική και την ιαπωνική. Στην ερώτηση «Αυτό είναι φυσιολογικό ή θα πρέπει να ανησυχήσουμε;» θα απαντούσαμε ότι ιστορικά η οικονομία της Ευρώπης μένει πίσω στα πρώτα στάδια της διεθνούς οικονομικής ανάκαμψης. Είναι μια «παλαιάς κοπής οικονομία», υπό την έννοια ότι δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των νέων τεχνολογιών (που έδωσαν σημαντική ώθηση στην οικονομία των ΗΠΑ). Επομένως δεν είναι έκπληξη που η Ευρώπη έχει μείνει πίσω σε αυτή τη φάση. Βεβαίως, εγείρεται το ερώτημα εάν μπορεί να κάνει το άλμα προς τα μπρος, αν μπορεί να γίνει πιο ευέλικτη. Υπάρχουν διαρθρωτικής φύσης προβλήματα που, κατά την άποψή μας, δεν μπορούν να λυθούν σε αυτό τον οικονομικό κύκλο, ίσως ούτε και στον επόμενο. Η οικονομία της Ευρώπης πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη, αλλά το γεγονός ότι είναι «δύσκαμπτη» δεν σημαίνει ότι δεν θα ανακάμψει καθόλου στην παρούσα φάση. Οι δείκτες επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στέλνουν ενθαρρυντικά μηνύματα. Ένας από τους παράγοντες που λειτουργούσε ανασταλτικά μέχρι τώρα ήταν η ισχύς του ευρώ. Αν υποθέσουμε ότι το ράλι του νομίσματος πλησιάζει προς το τέλος του, η ανάπτυξη θα αποκτούσε επιπλέον ώθηση....
Άρα πιστεύετε ότι το «ράλι» του ευρώ πλησιάζει στο τέλος του ;
Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Αν ήξερα την απάντηση δεν θα ήμουν εδώ! Θεωρούμε ότι το δολάριο είχε πολύ καλούς λόγους για να υποχωρήσει από τα ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα που βρισκόταν, καθώς η προσοχή των επενδυτών επικεντρώθηκε στα «δίδυμα» ελλείμματα των ΗΠΑ (σ.σ. δημοσιονομικό και εμπορικό ισοζύγιο). Η αμερικανική οικονομία χρειάζεται να «ρουφά» τεράστια ποσά από τις χρηματαγορές σε καθημερινή βάση για να κλείσει τη «μαύρη τρύπα» στο εμπορικό ισοζύγιο. Αυτό ήταν σχετικά εύκολο όσο οι αγορές είχαν εμπιστοσύνη στις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας μακροπρόθεσμα. Αυτό που άλλαξε τους τελευταίους μήνες ήταν ότι, καθώς εμφανίστηκε ένα τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα ως... συνοδεία του εμπορικού, οι επενδυτές άρχισαν να αμφισβητούν τη βιωσιμότητα και την ποιότητα της οικονομίας, κάτι που οδήγησε σε μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων στις ΗΠΑ και των εισροών ξένων επενδυτικών κεφαλαίων σε αμερικανικές μετοχές. Αυτό άφησε μόνο μια πηγή χρηματοδότησης για το εμπορικό έλλειμμα, δηλαδή τις τοποθετήσεις σε αμερικανικά ομόλογα από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών που είχαν πλεονασματικά εμπορικά ισοζύγια με τις ΗΠΑ. Ξαφνικά, έμεινε ένας μόνο αγοραστής, κάτι που οι υπόλοιποι «παίκτες» της αγοράς είδαν ως ευκαιρία για να οδηγήσουν το δολάριο σε χαμηλότερα επίπεδα. Αυτό αποτελεί μάλλον καλό νέο, γιατί μια από τις προϋποθέσεις για εξισορρόπηση των παγκόσμιων δημοσιονομικών ανισορροπιών είναι ένα αδύναμο δολάριο. Για να έχουμε όμως ουσιαστική πρόοδο, απαραίτητη είναι και η αλλαγή του νομισματικού «στάτους κβο» στην Άπω Ανατολή, δηλαδή η ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος, του γιουάν. Επειδή όμως πρόκειται για ιδιαίτερα πολύπλοκο θέμα με πολιτικές προεκτάσεις, δεν νομίζουμε ότι θα συμβεί στο εγγύς μέλλον. Επιστρέφοντας στο δολάριο, θα έλεγα ότι δεν είναι πολύ πιθανό να συνεχίσει να πέφτει επί μακρόν. Αυτή η φάση της «αναδιάταξης» των διεθνών νομισματικών ισορροπιών πλησιάζει προς το τέλος της και το δολάριο μάλλον θα εισέλθει τώρα σε μια περίοδο σταθεροποίησης.
Η αμερικανική οικονομία παρουσιάζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, που δεν συνοδεύονται όμως από τη δημιουργία των αναμενόμενων νέων θέσεων εργασίας. Πού αποδίδετε αυτό το φαινόμενο;
Σαφώς πρόκειται για μείζον θέμα στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή. Δεν είναι ασυνήθιστο να παρατηρείται «υστέρηση» στην αγορά εργασίας στην αρχή του αναπτυξιακού κύκλου μιας οικονομίας. Στις ΗΠΑ, όμως, η ανάκαμψη έχει αρχίσει εδώ και ένα χρόνο και θα περίμενε κανείς καλύτερες επιδόσεις στον τομέα της απασχόλησης από αυτές που βλέπουμε. Η ανεργία είναι η «αχίλλειος πτέρνα» του κ. Μπους. Ο γιος ενός προέδρου που κέρδισε έναν πόλεμο στο Ιράκ και έχασε τις εκλογές λόγω της οικονομίας, σίγουρα δεν θα θέλει να δει την ιστορία να επαναλαμβάνεται και γιʼ αυτό θα κάνει ό,τι μπορεί για να τονώσει την αγορά εργασίας μέχρι τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Τόσο η νομισματική όσο και η δημοσιονομική πολιτική είναι επεκτατική στις ΗΠΑ, ο κ. Μπους έχει χρησιμοποιήσει το «βαρύ πυροβολικό». Υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να δούμε κάποια βελτίωση. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα είναι αρκετή για διασφαλίσει την επανεκλογή του.
Πώς εκτιμάτε τις προοπτικές του ελληνικού Χρηματιστηρίου;
Τo πρόβλημα της Σοφοκλέους για μας είναι ότι από μια μεγάλη αναδυόμενη αγορά της Ευρώπης μετατράπηκε σε μια πολύ μικρή ανεπτυγμένη αγορά. Οι περισσότερες ελληνικές μετοχές έχουν πολύ μικρή κεφαλαιοποίηση για τα δεδομένα των «ώριμων» ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων, με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλή ορατότητα. Έτσι, ακόμα και αν ορισμένες εξ αυτών μας τραβούν το ενδιαφέρον ή έχουν ελκυστικά θεμελιώδη μεγέθη, είναι δύσκολο για μας να «χτίσουμε» θέσεις. Επειδή η εμπορευσιμότητα είναι χαμηλή και οι κεφαλαιοποιήσεις είναι μικρές, εάν το απόλυτο ποσό που θέλουμε να επενδύσουμε σε μια μετοχή είναι αναλογικά πολύ υψηλό σε σχέση με την κεφαλαιοποίηση της εταιρείας, δεν μας επιτρέπεται να προχωρήσουμε, γιατί υπάρχει κίνδυνος να «παγιδευτούμε» και να μην μπορούμε να βγούμε από τη μετοχή.
Ιστορικά η οικονομία της Ευρώπης μένει πίσω στα πρώτα στάδια της διεθνούς οικονομικής ανάκαμψης. Είναι οικονομία... «παλαιάς κοπής»
Η ευρωπαϊκή οικονομία έχει διαρθρωτικά προβλήματα που δεν μπορούν να λυθούν σε αυτό τον οικονομικό κύκλο, ίσως ούτε και στον επόμενο
Η πτώση του αμερικανικού νομίσματος αποτελεί μάλλον καλό νέο, διότι αποτελεί προϋπόθεση για εξισορρόπηση των παγκόσμιων δημοσιονομικών ανισορροπιών
Ο γιος ενός προέδρου που κέρδισε έναν πόλεμο στο Ιράκ και έχασε τις εκλογές λόγω της οικονομίας, σίγουρα δεν θα θέλει να δει την ιστορία να επαναλαμβάνεται.
Ειδήσεις Σχετικών Θεμάτων
