You are here

Ο φαύλος κύκλος της ευρωπαϊκής οικονομίας

05/08/2004 09:04
Αν η σημερινή τηλεδιάσκεψη του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καταλήξει σε απόφαση για μεταβολή των επιτοκίων θα πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις των τελευταίων ετών. Ομόφωνα οι αναλυτές προβλέπουν ότι το βασικό επιτόκιο παρέμβασης στην ευρωζώνη θα παραμείνει στο 2% μέχρι το τέλος του καλοκαιριού και οι περισσότεροι από αυτούς πιστεύουν ότι δεν πρόκειται να μεταβληθεί μέχρι το 2005.

Οι ασκούντες τη νομισματική πολιτική στην ευρωζώνη καλούνται να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και να μην αντιδράσουν στις πληθωριστικές πιέσεις που δημιουργεί η συνεχιζόμενη ανατίμηση των καυσίμων. Οι επιπτώσεις στον τιμάριθμο είναι ήδη αισθητές, με τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή στην ευρωζώνη να «τρέχει» με 2,4% τον Ιούλιο. Οι αναλυτές της ΕΚΤ υποστηρίζουν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις είναι παροδικές, υπό μία υπόθεση: Ότι επιχειρήσεις και εργαζόμενοι δεν θα επιχειρήσουν να προστατέψουν τα έσοδά τους.

Κοινωνικοί εταίροι Οι μεν εργαζόμενοι και να ήθελαν δεν θα μπορούσαν να διατηρήσουν αλώβητη την αγοραστική τους δύναμη, καθώς οι συνθήκες στην αγορά εργασίας κάθε άλλο παρά ευνοϊκές γι’ αυτούς δείχνουν. Οι επιχειρήσεις, όμως, με την παγκόσμια ζήτηση να ενισχύεται, έχουν την επιλογή αύξησης των τιμών. Κάτι που θα έχει άμεση αρνητική επίπτωση στην εσωτερική ζήτηση της ευρωζώνης, καθιστώντας ακόμα πιο «εύθραυστη» την ανάκαμψη.

Η διοίκηση της ΕΚΤ γνωρίζει ότι η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας στηρίζεται τώρα στο μεγαλύτερο μέρος της στην αύξηση των εξαγωγών. Μέχρι να «πάρει μπρος» και η εσωτερική ζήτηση, η ανάκαμψη θα εξαρτάται από τις εξελίξεις στον υπόλοιπο κόσμο και άρα κάθε άλλο παρά βέβαιη θα θεωρείται. Μια αύξηση επιτοκίων σίγουρα δεν θα βοηθούσε στην τόνωση της εσωτερικής ζήτησης στην ευρωζώνη. Αυτό που μπορεί να κάνει η διοίκηση της ΕΚΤ εκτός από... υπομονή είναι να ζητεί από τις κυβερνήσεις την επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών, από τις επιχειρήσεις... αυτοσυγκράτηση στην τιμολογιακή πολιτική τους και από τους καταναλωτές να αυξήσουν τις δαπάνες τους.

Η αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης θα αύξανε κατακόρυφα την αισιοδοξία για την πορεία της ανάκαμψης. Κάτι τέτοιο, όμως, προϋποθέτει τη βελτίωση του κλίματος στην αγορά εργασίας. Όσο η ανεργία παραμένει υψηλή και οι μισθοί καθηλωμένοι, οι εργαζόμενοι - καταναλωτές θα είναι διστακτικοί.

Άρα η «ευθύνη» περνά στις επιχειρήσεις, που θα πρέπει να προχωρήσουν σε επενδύσεις και προσλήψεις. Αυτές όμως περιμένουν πρώτα την τόνωση της καταναλωτικής ζήτησης και ακόμα και αν αυτή συμβεί το πιθανότερο είναι τα επενδυτικά τους σχέδια να αφορούν την Ανατολική Ευρώπη ή την Ασία. Σε αυτό τον φαύλο κύκλο έχει περιέλθει η ευρωπαϊκή οικονομία. Και η ΕΚΤ, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι υπομονή και εκκλήσεις.