Συμφωνία ΕΕ και ΕΚ για απομάκρυνση αερίων του θερμοκηπίου

Σε προκαταρκτική συμφωνία όσον αφορά τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για απομάκρυνση αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα μέσω μέτρων στον τομέα της χρήσης γης, της αλλαγής χρήσης γης και της δασοκομίας (LULUCF), κατέληξαν αργά το βράδυ της Πέμπτης οι αντιπροσωπείες του Συμβουλίου της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η συμφωνία αφορά τον ορισμό ενός πανευρωπαϊκού στόχου για απορρόφηση 310 εκατ. τόνων ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα μέχρι το 2030, μέσω αλλαγών στον τομέα LULUCF ο οποίος καλύπτει τη χρήση του εδάφους, των δέντρων, των φυτών, της βιομάζας και της ξυλείας τόσο όσον αφορά την εκπομπή όσο και την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Οι ευρωπαϊκοί στόχοι θα πρέπει να επιτευχθούν μέσω της σταδιακής αύξησης των απορροφήσεων και τη μείωση των εκπομπών.

«Η συμφωνία θα συμβάλει στην καλύτερη προστασία και διαχείριση της γης και των δασών σε ολόκληρη την ΕΕ», ανέφερε ο Τσέχος Υπουργός Περιβάλλοντος Μάριαν Τζουρέτσκα εκ μέρους της Τσεχικής Προεδρίας του Συμβουλίου, προσθέτοντας πως η συμφωνία διασφαλίζει επίσης «ότι οι διαφορετικές συνθήκες σε κάθε κράτος μέλος λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό περαιτέρω φιλοδοξιών για την επίτευξη των στόχων του 2030».

Από την πλευρά του ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ευρωβουλευτής Βίλλε Νίνιστο (Πράσινοι, Φινλανδία) ανέφερε πως «σήμερα συμφωνήσαμε για ένα σημαντικό νομοθέτημα για να διασφαλίσουμε πως ο τομέας της χρήσης γης θα συνεισφέρει στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Πλέον έχουμε έναν πιο φιλόδοξο στόχο και διασφαλίσεις όπως καλύτερες προϋποθέσεις για συλλογή δεδομένων και ενημέρωσης, και περισσότερη διαφάνεια καθώς και ανασκόπηση μέχρι το 2025».

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι νέοι στόχοι θα αυξήσουν κατά 15% τις «καταβόθρες άνθρακα», δηλαδή τους τρόπους με τους οποίους τα αέρια του θερμοκηπίου θα αφαιρούνται από την ατμόσφαιρα, μέχρι το 2030.

Η πρόταση, η οποία θα πρέπει τώρα να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, εντάσσεται στο πλαίσιο του πακέτου νομοθεσιών FitFor55 για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 55% μέχρι το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, και για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.

Πρόκειται για τον τρίτο φάκελο του πακέτου FitFor55 που εγκρίνεται, μετά τις πρόσφατες συμφωνίες για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από αυτοκίνητα και ημιφορτηγά, και για τη μείωση των εκπομπών από τομείς όπως η στέγαση και οι οδικές μεταφορές, η γεωργία και τα απόβλητα.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συμβουλίου για την προκαταρκτική συμφωνία, οι κανόνες που ισχύουν σήμερα βάσει των οποίων οι εκπομπές δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις απορροφήσεις (γνωστό ως «no debit rule») θα συνεχίσει να ισχύει μέχρι το 2025, ενώ από το 2026 μέχρι το 2030 οι απορροφήσεις θα πρέπει να υπερβαίνουν τις εκπομπές και το κάθε κράτος μέλος να εργάζεται προς ένα δεσμευτικό εθνικό στόχο για το 2030.

Η συμφωνία διατηρεί την κατανομή των στόχων μεταξύ των κρατών μελών που είχε προτείνει η Κομισιόν.

Παράλληλα με τους εθνικούς τους στόχους, τα κράτη μέλη θα δεσμευτούν να πετύχουν συγκεκριμένο σύνολο απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου που θα υπολογίζεται αρθροιστικά μεταξύ 2026 και 2029, στη βάση των ενδεικτικών ετήσιων απορροφήσεων και εκπομπών.

Διατηρείται επίσης η δυνατότητα των κρατών μελών να πωλούν και να αγοράζουν «δικαιώματα απορρόφησης» και να αξιοποιούν τις πλεονάζουσες ετήσιες κατανομές εκπομπών, όπως προβλέπεται στον σχετικό κανονισμό.

Ακόμα, παραμένει η πρόβλεψη για μηχανισμό ευελιξίας για στήριξη των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίτευξη των στόχων λόγω φυσικών διαταραχών και καταστροφών, όπως πυρκαγιές και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δεδομένου πως η ΕΕ πετυχαίνει τους στόχους της για το 2030.

Με τη συμφωνία αυστηροποιούνται τα κριτήρια για τη χρήση του μηχανισμού, ο οποίος θα έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια και θα προϋποθέτει κατάθεση αποδεικτικών στοιχειών.

Περαιτέρω, συμφωνήθηκε η εισαγωγή ενός μηχανισμού διακυβέρνησης ο οποίος περιλαμβάνει τα μέτρα που θα λαμβάνονται αν ένα κράτος μέλος δεν πετυχαίνει τους εθνικούς του στόχους την περίοδο 2026 - 2030.