You are here

Ουραγός η Κύπρος στα θέματα δικαιοσύνης

25/07/2021 07:00

Στην τελευταία θέση ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ ήταν η Κύπρος το 2017, το 2018 και το 2019, σε ότι αφορά τις συνολικές δαπάνες της γενικής κυβέρνησης στα δικαστήρια τόσο ανά κάτοικο, όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ, αλλά και στον απαιτούμενο χρόνο για απόδοση δικαιοσύνης.

Σύμφωνα με την έκθεση “The 2021 EU Justice Scoreboard”, τα εν λόγω έτη, η γενική κυβέρνηση δαπάνησε λιγότερα από €50 ανά κάτοικο, στο σύστημα δικαιοσύνης, το χαμηλότερο ποσό ανάμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Το ψηλότερο ποσό δαπανήθηκε από το Λουξεμβούργο και ανήλθε στα €225 ανά κάτοικο το 2019.

Σε ότι αφορά τις δαπάνες για τη δικαιοσύνη ως ποσοστό του ΑΕΠ, αυτές περιορίστηκαν κάτω από το 0,2%, τη στιγμή που σε άλλα κράτη της ΕΕ, οι αντίστοιχες δαπάνες έφτασαν μέχρι και το 0,7% του ΑΕΠ το 2019.

Κατά την ίδια περίοδο, στην Κύπρο καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός δικηγόρων ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ. Ο αριθμός τους κυμάνθηκε στους 450 δικηγόρους ανά 100 χιλ. κατοίκους, όσοι περίπου εντοπίζονται και στο Λουξεμβούργο.

Το πιο χρονοβόρο σύστημα επίλυσης υποθέσεων

Η έκθεση παρουσιάζει την Κύπρο ως τη  χώρα με το πιο χρονοβόρο σύστημα επίλυσης πολιτικών, εμπορικών, διοικητικών και άλλων υποθέσεων, τόσο το 2017, όσο και το 2019, με μεγάλη απόσταση από τις υπόλοιπες χώρες. Το 2017 χρειάζονταν πέραν 1100 ημερών για την επίλυση των εν λόγω υποθέσεων στα κυπριακά δικαστήρια, ενώ το 2019 κοντά στις 900 μέρες.

Τα στοιχεία καταδεικνύουν ωστόσο, ότι ο χρόνος επίλυσης υποθέσεων στα πρωτοβάθμια δικαστήρια ήταν μειωμένος το 2018 και το 2019, σε σχέση με το 2017.

Η επίλυση διοικητικών υποθέσεων στο πρωτόδικο δικαστήριο απαιτούσε 500 μέρες το 2019 και λίγο πιο κάτω από τις 500 μέρες το 2018, σε σύγκριση με πέραν των 1000 ημερών το 2012 και πέραν των 2000 ημερών το 2017.

Μεγαλύτερη είναι η καθυστέρηση που παρουσίαζαν οι υποθέσεις σε δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια δικαστήρια. Στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο ο εκτιμώμενος χρόνος επίλυσης διοικητικών υποθέσεων ξεπερνούσε τις 1600 ημέρες το 2019.

Ταυτόχρονα, το 2018 και το 2019 οι υποθέσεις που κατατίθεντο ενώπιον των δικαστηρίων ξεπερνούσαν τον ρυθμό με τον οποίο επιλύονταν υποθέσεις.

Στις καθυστερήσεις στην απόδοση δικαιοσύνης, αναφέρεται και η έκθεση της Κομισιόν “2021 Rule of Law”, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα.

Ενέργειες για το σύστημα δικαιοσύνης

Σε ότι αφορά νομοθετικές και ρυθμιστικές ενέργειες σε σχέση με το σύστημα δικαιοσύνης, που υιοθετήθηκαν ή τέθηκαν υπό διαπραγμάτευση το 2020 στην Κύπρο, αυτές αφορούσαν ειδικότερα, στην διοίκηση των δικαστηρίων, στην εξειδίκευση των δικαστηρίων, στις υπηρεσίες πληροφορικής στο σύστημα δικαιοσύνης, στους δικαστές και άλλα.

Η Κύπρος ήταν παράλληλα ανάμεσα στις χώρες που εφάρμοσαν αλλαγές στις διαδικασίες στο σύστημα δικαιοσύνης, λόγω της πανδημίας. Συγκεκριμένα, αλλαγές έγιναν μεταξύ άλλων, σε διαδικαστικές προθεσμίες, σε ειδικά τμήματα διαδικασιών (π.χ. επείγοντα μέτρα) και σε υποχρεωτικά χρονοδιαγράμματα για υποθέσεις.

Σύμφωνα με την έκθεση, η Κύπρος είναι ανάμεσα στις χώρες στις οποίες παρατηρούνται θετικές εξελίξεις, ωστόσο είναι η μόνη χώρα στην οποία το σύστημα δικαιοσύνης, δεν προβλέπει νομική αρωγή σε υποθέσεις καταναλωτών.

Με βάση στοιχεία του 2020, η Κύπρος ήταν επίσης, η χώρα με τις ψηλότερες χρεώσεις δικαστικών εξόδων ως ποσοστό της αξίας αιτήματος, τόσο για αιτήματα χαμηλής αξίας, όσο και για αιτήματα ψηλότερης αξίας, σε υποθέσεις καταναλωτών.

Στην Κύπρο δεν προσφέρεται κανένας από τους παράγοντες που κατονομάζει η ΕΕ σε ότι αφορά την ύπαρξη συστήματος δικαιοσύνης φιλικού προς τα παιδιά, παρά μόνο το ότι τα παιδιά μπορούν να ακουστούν σε εξειδικευμένο χώρο φιλικό προς αυτά. Άλλοι παράγοντες που δεν πληρούνται αφορούν την κάλυψη αναγκών των παιδιών, την εκπαίδευση δικαστών σε τρόπους επικοινωνίας φιλικούς προς τα παιδιά και βασισμένους στα δικαιώματα των παιδιών, την αποφυγή επαναλαμβανόμενων καταθέσεων παιδιών και την παροχή πληροφοριών για το σύστημα δικαιοσύνης προς τα παιδιά μέσω ειδικά σχεδιασμένης ιστοσελίδας.

Μέχρι το Δεκέμβριο η μεταρρύθμιση

Τα ευρήματα της έκθεσης αποκτούν μεγαλύτερη σημασία, ιδιαίτερα εν μέσω της συζήτησης για την ανάγκη μεταρρύθμισης του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, η οποία αποτελεί ένα από τα προαπαιτούμενα για την Κύπρο, στο πλαίσιο υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, με πόρους του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.

Η συζήτηση της μεταρρύθμισης του τομέα, αναμένεται να ανοίξει ξανά μετά το καλοκαίρι και την επάνοδο της Βουλής στις εργασίες της.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Νίκος Τορναρίτης, δήλωσε πριν από μερικές μέρες, πως τον Σεπτέμβριο, η επιτροπή Νομικών θα αρχίσει ή θα συνεχίσει τη συζήτηση των νομοσχεδίων που έχει ενώπιον της με στόχο να οδηγήσει προς ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής πριν τον Δεκέμβρη συγκεκριμένα νομοσχέδια.
 
Τόνισε ότι για να αρχίσει η εκταμίευση από το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει η Κυπριακή Δημοκρατία να δείξει δείγματα γραφής σε ό,τι αφορά τη μεγάλη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης.

Της Μαρίας Χαμπή