You are here

Γνώριμο αλλά δύσκολο εγχείρημα η παύση του Οδυσσέα

01/12/2020 06:57

Γνώριμο αλλά δύσκολο εγχείρημα ενδέχεται να αποτελέσει για την κυβέρνηση, η προσπάθεια παύσης του γενικού ελεγκτή μέσω προσφυγής στο ανώτατο δικαστήριο για ανάρμοστη συμπεριφορά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη.

Η προσφυγή στο ανώτατο δικαστήριο για την επίλυση της πρωτοφανούς θεσμικής κρίσης που προκύπτει μέσα από τη διαμάχη της κυβέρνησης με το γενικό ελεγκτή, φαίνεται να αποτελεί πλέον μονόδρομο.

Τους τελευταίους μήνες οι δύο πλευρές έχουν συγκρουστεί επανειλημμένως, ωστόσο μετά και την δημοσιοποίηση της τελευταίας έκθεση της ελεγκτικής υπηρεσίας αναφορικά με την πολιτογράφηση στελεχών επιχειρήσεων που σχετίζονται με μεγάλες επενδύσεις στην Κύπρο και την οργίλη αντίδραση της κυβέρνησης, η αντιπαράθεση φαίνεται να οδηγείται στα άκρα.

Λύση φαίνεται ότι θα κληθεί να δώσει το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο, με νομικούς να τονίζουν ότι όλα θα εξαρτηθούν από το υλικό που έχει στα χέρια της η κυβέρνηση.

Σε χθεσινές του δηλώσεις, ο νομικός Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, ανέφερε ότι σε σχέση με τα γεγονότα στα οποία στηρίζεται η κυβέρνηση, με βάση τα όσα έχουν δει μέχρι στιγμής το φως της δημοσιότητας, «δεν θα μπορούσαν να καταλήξω ελαφρά τη καρδία στο ότι τίθεται ζήτημα παύσης».

Ο κ. Αιμιιανίδης σημείωσε ότι θα πρέπει τα γεγονότα να οδηγούν αναντίλεκτα στο συμπέρασμα ότι ανεξάρτητος αξιωματούχος είναι ακατάλληλος για να ασκεί τα καθήκοντα του. Τόνισε ότι η διαδικασία παύσης ανεξάρτητου αξιωματούχου αποτελεί μια πολύ σοβαρή διαδικασία η οποία δεν έγκειται μόνο στο αν κάποιος έχει κάνει λάθος, αλλά θα πρέπει να κριθεί ότι έχει ενεργήσει με τέτοιο τρόπο, που στη συνείδηση ενός αντικειμενικού τρίτου, να κρίνεται ως ακατάλληλος να ασκεί τα καθήκοντά του.

«Αυτό δεν φαίνεται να προκύπτει με βάση τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας», σημείωσε ο κ. Αιμιλιανίδης. «Δεν βλέπω που βασίζεται η κυβέρνηση με βάση τη νομολογία», είπε.

Υπέδειξε παράλληλα, ότι η προσφυγή της εκτελεστικής εξουσίας στο ανώτατο δια παύση ανεξάρτητου αξιωματούχου είναι μοναδικό γεγονός στην ιστορία ενός τόπου, και ότι χρειάζεται πολλή προσοχή και μελέτη για την τεκμηρίωση της υπόθεσης για ανάρμοστη συμπεριφορά.

Γνώριμες θεσμικές… απειλές

Η κυβέρνηση είχε προτάξει το επιχείρημα και στο παρελθόν, για να παύσει τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Πανίκο Δημητριάδη, με αφορμή τη διαχείριση της τραπεζικής κρίσης από μέρους του και της πρόσληψης συγκεκριμένων συμβούλων.  Αργότερα, αναπτύχθηκε παρόμοια επιχειρηματολογία για την αντικαταστάτρια του, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, με αφορμή το συμβόλαιο εργοδότησης της.

Η κυβέρνηση πέτυχε να βάλει αφόρητη θεσμική πίεση στον κ. Δημητριάδη, πείθοντας τη νομική υπηρεσία να εξετάσει για αρκετούς μήνες (με πολλαπλές ανακρίσεις) ποινικά αδικήματα για τον τέως διοικητή, ο οποίος, εν μέσω πιέσεων παραιτήθηκε και αποζημιώθηκε.  Την ίδια μέρα που παραιτήθηκε η νομική υπηρεσία ανακοίνωσε ότι δεν προέκυψε κάτι ποινικά κολάσιμο από τη διερεύνηση της.

Στην περίπτωση της κ. Γιωρκάτζη, μετά τις έντονες πιέσεις που δέχθηκε από την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία, οι τόνοι έπεσαν καθώς φαίνεται να βρέθηκαν ισορροπίες με το πολιτικό σύστημα.

Η κυβέρνηση διαρρέει τα περί παύσης του κ. Μιχαηλίδη εδώ και τουλάχιστον πέντε μήνες και η StockWatch έγραψε αρχικά για το θέμα τον Ιούνιο.

Για αρκετό διάστημα, στο προεδρικό επικράτησαν σοφότερες σκέψεις, αφού ο κ. Μιχαηλίδης χαίρει σχετικά μεγάλης αποδοχής στην κοινή γνώμη και η υπηρεσία του κατατάσσεται στις πιο αξιόπιστες στις μετρήσεις που κάνει δύο φορές τον χρόνο η StockWatch.

Η ζημιά που μπορεί όμως να κάνει στην κυβέρνηση με την επιμονή του στο θέμα των διαβατηρίων ενόψει των βουλευτικών εκλογών αλλά και η εμπλοκή υπουργών στο όλο θέμα, φαίνεται να αποτελούν αρκετά μεγαλύτερη απειλή για την κυβέρνηση, που βλέπει εδώ και αρκετό καιρό την ελεγκτική υπηρεσία να έχει ξεφύγει από τον ρόλο της.

Ο μόνος θεσμικός αξιωματούχος που παύθηκε με τη διαδικασία που έχει υπόψιν της η κυβέρνηση ήταν ο βοηθός γενικός εισαγγελέας Ρίκος Ερωτοκρίτου, όταν πριν μερικά χρόνια είχε καταδικαστεί ποινικά και φυλακίστηκε.

Θέμα τεκμηρίωσης

 «Είναι θέμα μαρτυρικού υλικού», ανέφερε στη StockWatch ο νομικός Μάριος Ηλιάδης, σημειώνοντας ότι το αποδεικτικό υλικό θα πρέπει να αξιολογηθεί και μετά να κριθεί κατά πόσο είναι αποδείξιμο.

Ο νομικός Κώστας Βελάρης, δήλωσε στη StockWatch ότι «είναι θέμα του ανώτατου δικαστικού συμβουλίου να αποφασίσει, ανάλογα με το τι θα του παρουσιάσουν, τι αποτελεί ανάρμοστη συμπεριφορά και τι όχι».

Ενδεικτικές της προεργασίας που πρέπει να κάνει η κυβερνητική πλευρά για την προσφυγή ήταν οι αναφορές του κυβερνητικού εκπροσώπου Κυριάκου Κούσιου στη StockWatch, ότι για να αποφασιστεί προσφυγή στο ανώτατο δικαστήριο, «χρειάζεται μελέτη, στοιχειοθέτηση των τεκμηρίων και απόφαση του υπουργικού συμβουλίου η οποία θα παραπεμφθεί στον γενικό εισαγγελέα».

Να πέσουν οι τόνοι

Πάντως οι νομικοί υποστηρίζουν παράλληλα, την ανάγκη να χαμηλώσουν οι τόνοι, υποδεικνύοντας τις αρνητικές συνέπειες της δημόσιας σύγκρουσης θεσμών.

Ο κ. Ηλιάδης σημείωσε ότι το ζήτημα που προκύπτει μεταξύ κυβέρνησης και γενικού ελεγκτή δεν είναι μόνο νομικό αλλά, «ύψιστα πολιτικό».

Υπέδειξε πως όταν κορυφαίοι αξιωματούχοι διαπληκτίζονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, διασύρεται τόσο η πολιτεία, όσο και η κυπριακή Δημοκρατία και οι πολίτες. Σημείωσε πως εκτίθεται η κυπριακή Δημοκρατία κατά τρόπο που δεν έχει παρατηρηθεί αλλού, ή τουλάχιστον όχι τόσο συχνά, όπως είπε.

Ο κ. Αιμιλιανίδης, χαρακτήρισε την προσφυγή της εκτελεστικής εξουσίας στο ανώτατο για παύση ανεξάρτητου αξιωματούχου ως ακραίο και εξαιρετικά σοβαρό μέτρο, υποδεικνύοντας ότι η μια ή η άλλη πλευρά θα έπρεπε να προσφύγει στο ανώτατο για ξεκαθάρισμα των συνταγματικών αρμοδιοτήτων του γενικού ελεγκτή.

Σημείωσε ότι οι συγκρούσεις θεσμών αν και προκαλούν δυσλειτουργίες είναι αναγκαίες για να λειτουργεί η πολιτεία και ως γενική αρχή τις θεωρεί ωφέλιμες για τη δημοκρατία, ωστόσο, έχει σημασία όπως είπε, το πνεύμα στο οποίο εκτυλίσσονται.

Ο κ. Αιμιλιανίδης εξέφρασε την εκτίμηση ότι η κυβέρνηση αντιδρά επιθετικά πλέον στο θέμα του γενικού ελεγκτή, επισημαίνοντας ότι θα μπορούσαν να πέσουν οι τόνοι και διαπιστώνοντας ότι υπάρχει φανατισμός.

Δεν φοβάται ο γενικός ελεγκτής

Οι κινήσεις της κυβέρνησης δεν φαίνεται να πτοούν το γενικό ελεγκτή. Ο εκπρόσωπος της ελεγκτικής υπηρεσίας παρέπεμψε χθες στην περιγραφή που απέδωσε το ανώτατο δικαστήριο στον όρο της ανάρμοστης συμπεριφοράς, στην περίπτωση της διαδικασίας παύσης του πρώην βοηθού γενικού εισαγγελέα Ρίκκου Ερωτοκρίτου.

Με βάση την περιγραφή πρόκειται για συμπεριφορά τόσο κακή και μεμπτή, που καθιστά το υπόλογο πρόσωπο ανίκανο να συνεχίσει να ασκεί τα καθήκοντα του, ή να δημιουργεί αμφιβολίες σε αντικειμενικούς τρίτους για την ικανότητα του να ασκήσει τα καθήκοντα του. «Για εμάς δεν περιγράφεται σε αυτές τις προτάσεις ο γενικός ελεγκτής», είπε, σημειώνοντας ωστόσο ότι θα το κρίνει το ανώτατο και σε αυτή την περίπτωση και πως «όταν εκτελούμε τα καθήκοντα μας με βάση το Σύνταγμα δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα».

Ο κ. Πετρίδης σημείωσε ότι δεν έχουν προκύψει διαφωνίες ή αναφορές για λάθη σε σχέση με το περιεχόμενο της τελευταίας έκθεσης για τις πολιτογραφήσεις, «παρά μόνο γενικότητες ότι εκφεύγουμε των αρμοδιοτήτων μας».

Σημείωσε ότι οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να απευθυνθούν από κοινού στο ανώτατο για να τελεσιδικήσει το θέμα των αρμοδιοτήτων του γενικού ελεγκτή.

Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι η ελεγκτική υπηρεσία ετοίμασε επιστολή προς την νομική υπηρεσία με πλήρη στοιχεία αναφορικά με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση, ώστε να προβεί στις δικές της ενέργειες.

Ευθύνες στην κυβέρνηση για τη θεσμική κρίση

Ευθύνες στην κυβέρνηση για το ξέσπασμα της νέας θεσμικής κρίσης, επιρρίπτουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τη στιγμή που το κυβερνών κόμμα βλέπει την προσφυγή στο ανώτατο δικαστήριο ως μόνη επιλογή.

«Η νέα θεσμική κρίση που ξέσπασε ανάμεσα στους κυβερνώντες και την Ελεγκτική Υπηρεσία οφείλεται και πάλι στη νοοτροπία που χαρακτηρίζει την κυβέρνηση Αναστασιάδη-Συναγερμού» υποστήριξε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου, προσθέτοντας ότι οι συγκρούσεις των κυβερνώντων με ανεξάρτητους θεσμούς δεν είναι σημερινό φαινόμενο και διαμηνύοντας ότι θα ζητήσει όπως η τελευταία έκθεση της ελεγκτικής υπηρεσίας για τα διαβατήρια συζητηθεί στην επιτροπή ελέγχου της βουλής.

«Δυστυχώς αυτοί που έχουν περιπέσει σε ανάρμοστη συμπεριφορά είναι οι ίδιοι οι κυβερνώντες που αντί να αξιοποιήσουν τα ευρήματα και να τα διερευνήσουν, καταφεύγουν σε εκφοβισμό, προσπάθεια φίμωσης ακόμη και προσπάθεια απομάκρυνσης του Γενικού Ελεγκτή», υποστηρίζει το ΔΗΚΟ αποδίδοντας στην κυβέρνηση φόβο για τον έλεγχο, τη διαφάνεια και για την απώλεια της εξουσίας.

Εκ μέρους της ΕΔΕΚ υποδεικνύεται ότι πρέπει η γενική εισαγγελία και η ελεγκτική υπηρεσία, ως οι ανεξάρτητοι θεσμοί της κυπριακής Δημοκρατίας, να βρουν τρόπο αρμονικής συνεργασίας με κύριο στόχο την καταπολέμηση της διαφθοράς και την κάθαρση που επιβάλλεται να γίνει για όσα σκάνδαλα ταλαιπωρούν την κοινωνία μας.

Το Κίνημα Αλληλεγγύη, υποστηρίζει ότι ο γενικός ελεγκτής ούτε αντιδεοντολογική συμπεριφορά έχει επιδείξει, ούτε έχει παραβιάσει τους όρους της εντολής του, ενώ χαρακτηρίζεται λαθεμένη η οποιαδήποτε προσπάθεια απόλυσης του από τη θέση την οποία κατέχει.

Για ποδηγέτηση ανεξάρτητων θεσμών, υπόσκαψη του κράτους δικαίου και άσκηση προληπτικής τρομοκρατίας εκ μέρους της κυβέρνησης, κάνουν λόγο οι Οικολόγοι. Σημειώνουν ότι «η δρομολογημένη απόπειρα παύσης του γενικού ελεγκτή, εκτός από εξόφθαλμο δείγμα αυταρχισμού, αποτελεί προσπάθεια απόκρυψης στοιχείων και μη ανάληψης ευθυνών στο τεράστιο σκάνδαλο των διαβατηρίων».

Της Μαρίας Χαμπή