You are here

Πέραν των 2,500 μέρες για απονομή δικαιοσύνης

29/03/2019 06:45

Την ευχή όπως ο διάδοχός της, Κωνσταντίνος Ηροδότου να μην περάσει τις δύσκολες στιγμές που πέρασε η ίδια, εξέφρασε η απερχόμενη διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας Χρυστάλλα Γιωρκάτζη.

Από το βήμα της εκδήλωσης την  οποία διοργάνωσε προς τιμή της η  Ένωση Οικονομολόγων Κύπρου (ΕΟΚ) η κ. Γιωρκάτζη ευχήθηκε επιτυχία στον Κωνσταντίνο Ηροδότου.

Αντικείμενο της συζήτησης ήταν το φλέγον θέμα της καθυστέρησης της απονομής δικαιοσύνης στην  Κύπρο.

Στο χαιρετισμό της η κ. Γιωρκάτζη ανέφερε ότι «στον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης που δημοσιεύτηκε το 2018 και αφορά το δικαστικό έτος 2016, η Κύπρος συγκριτικά με τα υπόλοιπα 27 κράτη μέλη κατατάσσεται ανάμεσα στις τελευταίες χώρες».

Τόνισε ότι «σήμερα ο τρόπος εκδίκασης μιας υπόθεση συνδυάζεται ευθέως με την ανάπτυξη και την οικονομική διάσταση της λειτουργίας της δικαιοσύνης, διότι στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αξιολογήσεις, που είναι διαθέσιμες σε εν δυνάμει επενδυτές, η λειτουργία της δικαιοσύνης αποτελεί σημαντικό παράγοντα τον οποίο θα συνυπολογίσουν στην απόφασή τους για το αν θα επενδύσουν ή όχι σε μια χώρα».

Η κ. Γιωρκάτζη ανέφερε επίσης ότι «η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης είναι αποτρεπτικός παράγοντας για ένα επενδυτή διότι εάν για την έκδοση μιας απόφασης απαιτούνται πολλά χρόνια τότε ο επενδυτικός σχεδιασμός καθίσταται αδύνατος και το επενδυτικό ενδιαφέρον μπορεί να χαθεί».

Σύμφωνα με τη διοικήτρια ο μέσος όρος που απαιτείται στην ΕΕ για να υπάρξει τελεσιδικία σε μια υπόθεση είναι οκτώ μήνες, ενώ στην Κύπρο χρειάζονται πέραν των 2,500 ημερών.  Σε ότι αφορά την επίλυση εμπορικών υποθέσεων είπε ότι  στην Κύπρο χρειάζεται ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα που φτάνει τις 1,100 μέρες.

Πιο κάτω και από την Ουγκάντα η Κύπρος

Λαμβάνοντας ακολούθως το λόγο ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης ανέφερε ότι οι πτυχές της απονομής της δικαιοσύνης είναι η ταχύτητα, η ποιότητα και το κόστος.

Τόνισε ότι στην Κύπρο δεν είναι μόνο τα δικαστήρια που απονέμουν δικαιοσύνη υπάρχουν και άλλοι οργανισμοί όπως η Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού (ΕΠΑ), η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (ΕΚ), η προστασία καταναλωτή, ο χρηματοοικονομικός επίτροπος, η επιτροπή προστασίας προσωπικών δεδομένων, η αρχή ραδιοτηλεόρασης και άλλες.

Όπως είπε σύμφωνα  με την έκθεση του 2018 του World Economic Forum η Κύπρος κατατάσσεται 44η στην απονομή της δικαιοσύνης και 73η παγκοσμίως σε ότι αφορά την αποτελεσματικότητα του νομικού πλαισίου για την επίλυση διαφορών, και βρίσκεται πιο κάτω από την Ουγκάντα, το Καζακστάν, την Αίγυπτο και το Πακιστάν ενώ ισοβαθμεί με το Καμερούν και την Τζαμάικα.

«Θετικότερη είναι η αξιολόγηση σε ότι αφορά τη δυνατότητα του πολίτη να προσφύγει στη δικαιοσύνη και να κερδίσει υποθέσεις εναντίον του κράτους, αφού η Κύπρος κατατάσσεται στην 22η θέση», σημείωσε.

Ο κ. Κληρίδης παρέπεμψε και στο μνημόνιο που υπέγραψε η Κύπρος με τους δανειστές της το 2013 στο οποίο περιλαμβανόταν η υποχρέωση εξάλειψης των καθυστερημένων υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων, ενώ η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος αναλήφθηκε και ως δέσμευση από πλευράς της Κύπρου έναντι της Κομισιόν το 2018 και επισημάνθηκε στην πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύθηκε μετά την έκτη αποστολή μεταπρογραμματικής εποπτείας στην Κύπρο, των κλιμακίων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Σχολιάζοντας το οικονομικό και κοινωνικό κόστος, που έχει η καθυστέρηση της απονομής δικαιοσύνης επεσήμανε ότι, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σημασία δεν έχει μόνο το ύψος των δαπανών για τη δικαιοσύνη σε μια χώρα, αλλά και το πώς αξιοποιούνται οι πόροι που δαπανώνται.

Η ενεργός διαχείριση των δικαστικών διαδικασιών από το ίδιο το δικαστήριο, η ποιότητα των κανονισμών, η έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή πολιτικών και ο καθορισμός συγκεκριμένων στόχων για τη μείωση των δικαστικών υποθέσεων είναι, επίσης, παράγοντες που συμβάλουν στην γρηγορότερη απονομή δικαιοσύνης, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, εξήγησε.

Δώδεκα δικαστές ανά 100 κατοίκους

 

Σύμφωνα με τον τέως δικαστή του ανωτάτου δικαστηρίου και διευθυντή μεταρρύθμισης και επιμόρφωσης του ανωτάτου Γεώργιο Ερωτοκρίτου η πολιτεία ανέκαθεν θεωρούσε τα δικαστήρια μη παραγωγικό τομέα με αποτέλεσμα να μην ξοδεύει τα απαιτούμενα κονδύλια για την ενίσχυσή τους.

«Ως εκ τούτου, η Κύπρος κατέχει την τελευταία θέση αφού ξοδεύει το χαμηλότερο ποσοστό ανά κάτοικο για τη λειτουργία των δικαστηρίων».

Ενδεικτικά ανέφερε ότι την ώρα που στο Λουξεμβούργο και το Ηνωμένο Βασίλειο ξοδεύονται €180 ανά κάτοικο για τη λειτουργία των δικαστηρίων στην Κύπρο ξοδεύονται €25 ανά κάτοικο, με αποτέλεσμα να καταλαμβάνει την τελευταία θέση. Κατατάσσεται επίσης τελευταία και σε ότι αφορά το ποσοστό του ΑΕΠ που ξοδεύεται για τη λειτουργία των δικαστηρίων με 0,12%, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 0,32%» ανέφερε.

Επεσήμανε ακόμη ότι σε ότι αφορά το δείκτη του αριθμού δικαστών ανά 100 χιλ. κατοίκους, η Κύπρος διαθέτει 12 δικαστές ανά 100 χιλ. κατοίκους, την ώρα που στην ΕΕ ο μέσος όρος ανέρχεται σε 20 δικαστές ανά 100 χιλ. κατοίκους. Η Κύπρος, διαχρονικά βρίσκεται ανάμεσα στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ στην απόδοση των δικαστηρίων είπε και τόνισε ότι παρά τα πενιχρά μέσα που δίνονται στη δικαστική εξουσία για να επιτελέσει το έργο της, η δικαιοσύνη στάθηκε στο ύψος της κατά περίοδο της τραπεζικής κρίσης, η οποία ανέδειξε τα υπάρχοντα προβλήματα.

Ακολούθως αναφέρθηκε σε μια σειρά έργων που ξεκίνησαν ή προγραμματίζεται να ξεκινήσουν μετά και την έκθεση που ετοιμάστηκε το 2016 από το ανώτατο δικαστήριο για τα λειτουργικά προβλήματα και η οποία υποβλήθηκε στην Κομισιόν μαζί με αίτημα της Κύπρου για τεχνική βοήθεια.

Ο κ. Ερωτοκρίτου είπε πως από τα 18 συνολικά έργα, τέσσερα έχουν ήδη ολοκληρωθεί.

Ανάμεσα στα εν λόγω έργα είναι η σύσταση ανεξάρτητης σχολής δικαστικής επιμόρφωσης και η γενική μεταρρύθμιση των δικαστηρίων στη βάση έκθεσης ξένων εμπειρογνωμόνων που περιλαμβάνει 21 εισηγήσεις.

Άλλο έργο αφορά την αντιμετώπιση των καθυστερημένων υποθέσεων, για την υλοποίηση του οποίου κρίνεται αναγκαίος ο διορισμός 26 νέων δικαστών ενώ υπάρχει προβληματισμός κατά πόσον θα βρεθούν τόσοι ικανοί δικαστές. Διαπιστώνεται δε έλλειψη διαθέσιμων χώρων για στέγαση των νέων δικαστών.

Ανέφερε επίσης ότι το έργο της αναθεώρησης των θεσμών της πολιτικής δικονομίας αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2019.

Λέγοντας αυτά χαρακτήρισε τη δημιουργία δευτεροβάθμιου εφετείου ως «σοβαρότατο» έργο και ανέφερε ότι προκύπτει ανάγκη για διορισμό 16 νέων εφετών, ενώ το δικαστήριο αναμένεται να στεγαστεί προσωρινά στο παλιό κτήριο του ξενοδοχείου «Φιλοξενία», με πιθανό έτος λειτουργίας το 2020.

Για το έργο της δημιουργίας εμπορικών δικαστηρίων, είπε πως θα λειτουργήσει ένα στη Λευκωσία με τρεις δικαστές και ένα στη Λεμεσό με δυο, με πιθανό έτος λειτουργίας το 2020.

Σε ότι αφορά την εισαγωγή συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, που αναμένεται, όπως σημείωσε, να αλλάξει ριζικά τις διαδικασίες στα δικαστήρια εφόσον δεν θα κυκλοφορεί πλέον χαρτί, είπε πως υπάρχουν προβλήματα με τις προσφορές για το έργο.

Τέλος, σημείωσε ως «υψίστης σημασίας» έργο την ίδρυση διοικητικού δικαστηρίου αιτήσεων πολιτικού ασύλου, ενώ για το μεγάλο έργο της οικοδόμησης νέου επαρχιακού δικαστηρίου Λευκωσία που εκκρεμεί εδώ και 30 χρόνια, είπε πως έχουν ήδη γίνει επαφές με την Παγκόσμια Τράπεζα που διεξήγαγε μελέτη για ανάληψη του έργου, το κόστος του οποίου εκτιμάται στα €50 εκ., με τη συμμετοχή του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (public–private partnership).

Ο κ. Ερωτοκρίτου εκτίμησε ότι αν υλοποιηθούν οι εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων το τοπίο στα δικαστήρια θα βελτιωθεί μέχρι το 2022-2023 και σημείωσε ότι η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης πρέπει να ιδωθεί ως εργαλείο ανάπτυξης της οικονομίας και βελτίωσης της θέσης της Κύπρου στο δείκτη που αφορά το κράτος δικαίου (Rule of Law Index).

Της Ηρώς Ευθυμίου