ΕΥ: Ανεκτέλεστα εντάλματα για πρόστιμα εκατομμυρίων

Στο μεγάλο αριθμό ανεκτέλεστων δικαστικών ενταλμάτων προστίμων αναφέρεται σε έκθεσή της η ελεγκτική υπηρεσία επισημαίνοντας ότι μέρος τους αφορά και πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα (ΠΕΠ).

Τα οφειλόμενα ποσά ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια.

Όπως αναφέρεται, η διαχρονική συσσώρευση μεγάλου αριθμού ανεκτέλεστων ενταλμάτων έχει απασχολήσει την Υπηρεσία επανειλημμένα, λόγω του ότι αφενός, σημαντικά ανείσπρακτα ποσά αφορούν σε οφειλές προς το ευρύτερο δημόσιο και αφετέρου η μη εκτέλεσή τους συνεπάγεται τη μη απονομή δικαιοσύνης, αφού αυτά αφορούν σε ποινές που επιβλήθηκαν από το Δικαστήριο.

Όπως διαφαίνεται, παρά τη μείωση στον ρυθμό αύξησης των ανεκτέλεστων ενταλμάτων, αυτά συνεχίζουν να αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο, τόσο σε αριθμό όσο και σε συνολικό οφειλόμενο ποσό. Παράλληλα, διαπιστώνεται ότι το ανείσπρακτο ποσό που αφορά σε έσοδα του Δημοσίου, έχει υπερδιπλασιαστεί κατά τα τελευταία 10 έτη.

Βασικός στόχος του ελέγχου είναι να εξακριβωθεί κατά πόσο οι ελεγχόμενοι φορείς, μετά την πάροδο τριών περίπου ετών από τη δημοσίευση της προηγούμενής έκθεσης, έχουν λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσουν δεόντως τα προβλήματα που αναδείχθηκαν από τον προηγούμενο διαχειριστικό έλεγχο ενταλμάτων προστίμου και να βελτιώσουν την κατάσταση.

Επίσης, ο έλεγχος στοχεύει στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της διαδικασίας εκτέλεσης των ενταλμάτων που εκδίδονται από τα Δικαστήρια με τον πιο οικονομικό τρόπο και στην υποβολή νέων εισηγήσεων/συστάσεων, οι οποίες θα αποσκοπούν στη βελτίωση της κατάστασης.

Ο έλεγχος χωρίστηκε στις ακόλουθες τρεις ενότητες.

Στην 1^η Ενότητα, η υπηρεσία αξιολόγησε τις διαδικασίες διαχείρισης των χρηματικών ποινών και ενταλμάτων από τη Δικαστική Υπηρεσία. Η Δικαστική Υπηρεσία έχει τη δυνατότητα, και κατ’ επέκταση την ευθύνη, μείωσης των προστίμων που δεν εκτελούνται με άμεση είσπραξη, ώστε να περιοριστούν οι περιπτώσεις για τις οποίες καθίσταται αναγκαία η έκδοση ενταλμάτων, που θα προωθηθούν για είσπραξη στην Αστυνομία.

Επίσης, ως το αρμόδιο όργανο που εκδίδει τα εντάλματα, έχει την ευθύνη παράδοσής τους στην Αστυνομία για εκτέλεση και παρακολούθηση της πορείας τους, καθώς και υλοποίησης μιας σειράς ενεργειών μετά την επιστροφή τους, είτε εκτελεσμένων είτε ανεκτέλεστων, από την Αστυνομία.

Χρονοβόρες διαδικασίες και σοβαρές αδυναμίες

Λόγω της απουσίας μηχανογράφησης στα Δικαστήρια, οι διαδικασίες που εφαρμόζονται είναι απαρχαιωμένες, χρονοβόρες και επιρρεπείς σε λάθη.

Κατά τον έλεγχο, δεν διαπιστώθηκε σοβαρή διαφοροποίηση ως προς τα ευρήματα του προηγούμενου ελέγχου.

Επιγραμματικά αναφέρονται ορισμένες σοβαρές αδυναμίες:

-Αρκετές υποθέσεις καταχωρίζονται με ελλιπή στοιχεία του κατηγορούμενου, με αποτέλεσμα να προκύπτουν δυσκολίες στον μετέπειτα εντοπισμό του.

-Μη αποτελεσματική εφαρμογή μέτρων, από τα Δικαστήρια, για είσπραξη του επιδικασμένου ποσού πριν την έκδοση εντάλματος.

-Μη ικανοποιητικοί μηχανισμοί ελέγχου, από τα Δικαστήρια, για διασφάλιση της ορθότητας όλων των ενταλμάτων που εκδίδονται.

-Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι όλα τα εντάλματα έχουν παραδοθεί και παραληφθεί από την Αστυνομία για εκτέλεση.

-Ορισμένα Επαρχιακά Δικαστήρια δεν λαμβάνουν τις ενδεδειγμένες ενέργειες για τον κατάλληλο χειρισμό ενταλμάτων που εκδόθηκαν εναντίον εταιρειών που τελούν υπό εκκαθάριση και ατόμων που απεβίωσαν.

«Θεωρούμε ότι η μηχανογράφηση των Δικαστηρίων και των διαδικασιών έκδοσης και παρακολούθησης των ενταλμάτων, εάν εφαρμοστεί σωστά, θα επιλύσει τα πλείστα από τα προβλήματα και αδυναμίες που εντοπίζονται στα Δικαστήρια», τονίζεται.

Διαδικασίες εκτέλεσης ενταλμάτων

Στη 2^η Ενότητα, η υπηρεσία αξιολόγησε τις διαδικασίες διαχείρισης και εκτέλεσης των ενταλμάτων από τους Ουλαμούς Εκτέλεσης Ενταλμάτων (ΟΥΛΕΕ), ως τα κατεξοχήν αρμόδια όργανα για την εκτέλεσή τους, και το Τμήμα Πληροφορικής της Αστυνομίας, το οποίο είναι υπεύθυνο για την εύρυθμη λειτουργία του μηχανογραφικού συστήματος ενταλμάτων, καθώς επίσης για την επιμόρφωση των αρμόδιων Αστυνομικών.

Το μηχανογραφημένο σύστημα ενταλμάτων προστίμου της Αστυνομίας, αποτέλεσε τη σημαντικότερη πηγή πληροφόρησης για την εκτέλεση του διαχειριστικού ελέγχου. Από το σύστημα αυτό εξήχθησαν, τον Δεκέμβριο του 2020, οι ακόλουθες πληροφορίες σε σχέση με τα εντάλματα που εκκρεμούσαν στην Αστυνομία για εκτέλεση:

Αφορούν σε εντάλματα εναντίον νομικών προσώπων κυρίως σε σχέση με οφειλές προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Αποτελούν ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα, αφού αυτά πρέπει να εκτελεστούν με κατάσχεση κινητής περιουσίας, πράγμα για το οποίο η Αστυνομία δηλώνει αδυναμία εκτέλεσης. Η Υπηρεσία θεωρεί ότι η Αστυνομία, σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, πρέπει να επιλύσουν όσα προβλήματα υπάρχουν και να προβούν στη δημιουργία Τμήματος Κατασχέσεων. Εάν το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δημιουργεί προβλήματα στην εκτέλεση των ενταλμάτων αυτών, να διενεργηθούν συσκέψεις με τους εμπλεκόμενους φορείς και να μελετηθούν τρόποι επίλυσής τους.

Ανώνυμα εντάλματα €22,7 εκατ.

Εντάλματα συνολικής αξίας €22,7 εκ., ήταν καταχωρισμένα στο σύστημα με ελλιπή στοιχεία, δηλαδή χωρίς να καταγράφονται πλήρως τα στοιχεία του οφειλέτη (αρ. ταυτότητας, αρ. αλλοδαπού, αρ. εταιρείας). Συνήθως η Αστυνομία δεν προβαίνει σε οποιεσδήποτε ενέργειες για εκτέλεσή τους. Η υπηρεσία εισηγήθηκε όπως η Αστυνομία επιχειρεί την είσπραξη όλων των ενταλμάτων, με όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα, και να εξευρεθούν τρόποι, σε συνεργασία με τα Δικαστήρια, για εξεύρεση των οφειλετών ενταλμάτων με ανακριβή/ελλιπή στοιχεία.

Συνολικής αξίας €4,6 εκ., εκδόθηκαν κατά τα έτη 1980-1999. Μετά από προηγούμενες συστάσεις μας, διενεργήθηκε εκστρατεία και έγιναν προσπάθειες για διευθέτησή τους. Παρόλα αυτά, σε σχέση με το 2017, ο αριθμός των ανεκτέλεστων ενταλμάτων μειώθηκε μόνο κατά 491 εντάλματα, κάτι που είναι ενδεικτικό του βαθμού δυσκολίας της εκτέλεσης ενταλμάτων που αφήνονται ανεκτέλεστα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Εντάλματα συνολικής αξίας €254.580, αφορούν σε πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, στενά συγγενικά τους πρόσωπα ή εταιρείες που σχετίζονται άμεσα με αυτούς. Όπως σε όλες τις περιπτώσεις, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί κατά πόσο έγιναν ενέργειες από την Αστυνομία για την είσπραξή τους.

Συνολικής αξίας €237.582, αφορούν σε άτομα τα οποία σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης, όπως Μέλη της Αστυνομίας, των Δικαστηρίων, της Νομικής Υπηρεσίας και δεσμοφύλακες, οι οποίοι είναι εύκολο να εντοπιστούν. Μόνο για τέσσερα από αυτά τα εντάλματα, διενεργούνται αποκοπές μέσω του συστήματος μισθοδοσίας του Γενικού Λογιστηρίου.

Το μηχανογραφικό σύστημα της Αστυνομίας δεν συμφιλιώνεται με το μηχανογραφικό σύστημα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με αποτέλεσμα να προκύπτει αδικαιολόγητη διαφορά 8.149 ενταλμάτων, αξίας €17 εκ. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκαν επίσης διαφορές στο εισπρακτέο ποσό πολλών ενταλμάτων.

Η ενδεδειγμένη διαδικασία παράδοσης και παραλαβής των ενταλμάτων από την Αστυνομία και τα Δικαστήρια δεν ακολουθείται πιστά, με αποτέλεσμα να καθίσταται αναξιόπιστη και να μην μπορούν να αποδοθούν ευθύνες σε περίπτωση απώλειας ενός εντάλματος. Το γεγονός αυτό πρέπει να προβληματίσει την Αστυνομία και να μελετηθούν τρόποι αντιμετώπισής του.

Δεν μπορεί να τεκμηριωθεί πάντοτε κατά πόσο καταβάλλονται όλες οι απαραίτητες προσπάθειες για εκτέλεση των ενταλμάτων, τα οποία παραμένουν ανεκτέλεστα στην Αστυνομία, εφόσον στις πλείστες περιπτώσεις δεν καταγράφονται οι ενέργειες των Αστυνομικών για είσπραξη των οφειλόμενων ποσών.

Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί με ακρίβεια κατά πόσο έχουν επανενεργοποιηθεί όλα τα εντάλματα που έχουν εκτελεστεί με φυλάκιση του οφειλέτη ή έχει αλλάξει διεύθυνση διαμονής ο οφειλέτης.

Διαπιστώθηκαν αδυναμίες ως προς την παρακολούθηση των ενταλμάτων μέσω του μηχανογραφικού συστήματος και υποβλήθηκαν συγκεκριμένες εισηγήσεις για περαιτέρω βελτίωση του.

Στην 3^η ενότητα η υπηρεσία αξιολόγησε τους μηχανισμούς αυτούς και υποβάλαμε εισηγήσεις για εφαρμογή νέων. Τα κυριότερα ευρήματά μας είναι:Πέραν της αναζήτησης των οφειλετών για είσπραξη των οφειλομένων από τους ΟΥΛΕΕ, έχουν τεθεί σε εφαρμογή επιπρόσθετοι μηχανισμοί, οι οποίοι αποσκοπούν στον εντοπισμό οφειλετών μέσω άλλων ελέγχων που διεξάγει η Αστυνομία, καθώς και η είσπραξη ενταλμάτων που αφορούν σε δημοσίους υπαλλήλους απευθείας από το Γενικό Λογιστήριο, μέσω αποκοπής δόσης από τη μισθοδοσία τους, καθώς και συμψηφισμό οφειλών πολιτών προς το Κράτος, όταν αυτοί αιτούνται πληρωμή για την παροχή υπηρεσιών ή αγαθών σε κάποιο κυβερνητικό Τμήμα.

-Μη ικανοποιητικός έλεγχος στα σημεία εισόδου/εξόδου της Δημοκρατίας, στα Γραφεία Εξυπηρέτησης του Πολίτη της Αστυνομίας και στο πλαίσιο τροχονομικών ελέγχων.

-Μη ικανοποιητική εκμετάλλευση της δυνατότητας αποκοπής των οφειλόμενων ποσών από το Γενικό Λογιστήριο.

-Δεν φαίνεται να έχει μελετηθεί η εγκατάσταση περαιτέρω μηχανισμών σε άλλους τομείς της Δημόσιας Υπηρεσίας, παρά τις συγκεκριμένες συστάσεις μας στον προηγούμενο έλεγχο. Η υπηρεσία θεωρεί ότι οι εναλλακτικοί μηχανισμοί μπορεί να αποτελέσουν την πλέον αποδοτική, αποτελεσματική και οικονομική λύση στην εκτέλεση των ενταλμάτων προστίμου και παράλληλα, θα μπορέσουν οι ΟΥΛΕΕ να επικεντρωθούν στην εκτέλεση ενταλμάτων που αφορούν σε πιο δύσκολες υποθέσεις.