You are here

Γιατί έπεσε το μοιραίο Bell

23/08/2002 19:12
Δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα το πόρισμα της διερευνητικής επιτροπής για τα αίτια που προκάλεσαν στις 10 Ιουλίου και ώρα 4.43 π.μ. την πτώση του ελικοπτέρου ΒΕLL με αποτέλεσμα τον τραγικό θάνατο του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς Ευάγγελου Φλωράκη και τεσσάρων άλλων αξιωματικών.


Τη διερεύνηση του μείζονος αεροπορικού ατυχήματος ανέλαβε επιτροπή, η οποία συγκροτήθηκε σύμφωνα με τις ισχύουσες διαταγές του ΓΕΕΦ και του Υπουργείου Άμυνας.

Όπως ανέφερε σε δημοσιογραφική διάσκεψη ο Υπουργός Άμυνας κ. Σωκράτης Χάσικος το πόρισμα της επιτροπής αποτελείται από 33 σελίδες συνοδευόμενο από όγκο υλικού υποστήριξης.

Σημείωσε δε ότι στη δημοσιότητα δόθηκε η ουσία των αποτελεσμάτων της διερεύνησης στην οποία δεν περιλαμβάνονται τεχνικές λεπτομέρειες και όροι.
Ο κ. Χάσικος ανέφερε παράλληλα ότι η ολική καταστροφή την οποία υπέστησαν τα κύρια συγκροτήματα του ελικοπτέρου ΒΕΙ-ί. 206 λόγω της βίαιης πρόσκρουσης και της πυρκαγιάς που ακολούθησε, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν υπήρχαν μαρτυρίες επιζώντων μεταξύ των επιβαινόντων, αλλά και το γεγονός ότι δεν υπάρχει μαύρο κουτί στο ελικόπτερο περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό τα άμεσα διερευνητικά στοιχεία, καθιστώντας το διερευνητικό έργο εξακρίβωσης της κύριας αιτίας του ατυχήματος αρκετά δύσκολο.

Στη συνέχεια ο Υπουργός Άμυνας διάβασε το περιεχόμενο του πορίσματος, το οποίο έχει ως εξής:
«Η επιτροπή στηριζόμενη κατ'ανάγκη σε έμμεσες αποδείξεις διερεύνησε όλους τους παράγοντες που ενδεχομένως να συνετέλεσαν άμεσα ή έμμεσα στην
πρόκληση του ατυχήματος και εμπίπτουν στις παρακάτω κατηγορίες πιθανών αιτιών:

Ανθρώπινο Σφάλμα Επίβλεψη Πτήσεων Συντήρηση Ε/Π
Αστοχία Υλικού, Μηχανική Βλάβη, Πυρκαγιά στην πτήση
Καιρικές Συνθήκες Φυσικό Περιβάλλον - Ενδεχόμενο Πρόσκρουσης σε καλώδια Εξωγενείς Παράγοντες - Ενδεχόμενο Δολιοφθοράς.

Κατά τη διαδικασία της διερεύνησης:
Λήφθηκαν καταθέσεις από δεκάδες μάρτυρες, πέντε από τους οποίους ήταν αυτόπτες.
Αναλύθηκαν οι μαγνητοφωνημένες συνομιλίες του Ε/Π με τους Πύργους Ελέγχου Λάρνακας και Πάφου και οι βιντεοσκοπημένες εικόνες ραντάρ της Εθνικής Φρουράς και της Πολιτικής Αεροπορίας.

Λήφθηκαν ιατροδικαστικές εκθέσεις.

Λήφθηκε έκθεση πραγματογνωμοσύνης από πυροτεχνουργό
Πραγματοποιήθηκε έλεγχος των εναέριων γραμμών σε συνεργασία με την ΑΗΚ
Πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακοί έλεγχοι σε εξειδικευμένα εργαστήρια της Πολεμικής Αεροπορίας και του Κρατικού Χημείου.

Υπήρξε συνεργασία με εμπειρογνώμονες της Πολεμικής Αεροπορίας και της κατασκευάστριας εταιρείας.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Από την εξέταση όλων των παραπάνω παραγόντων διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:

1. Ο κυβερνήτης του Ε/Π, είχε γενικό σύνολο 2141 ωρών πτήσης εκ των οποίων οι 767 στο Ε/Π ΒELL 206 και χαρακτηρίζεται ως έμπειρος Ιπτάμενος στο συγκεκριμένο τύπο. Βαθμολογήθηκε σε προηγούμενα έντυπα χαρακτηρισμού ιπταμένων με "ΕΞΑΙΡΕΤΟΣ" και στις αξιολογήσεις τακτικής και εξετάσεις εδάφους κρίθηκε "ΕΠΙΤΥΧΩΝ". Από το 1998 εξουσιοδοτήθηκε ως κυβερνήτης μεταφοράς υψηλών προσώπων (VΙΡ). Κατά το παρελθόν δεν είχε εμπλακεί σε ατύχημα εδάφους ή αέρος.

Ο συγκυβερνήτης του Ε/Π, είχε γενικό σύνολο ωρών πτήσης 524 εκ των οποίων οι 278 στον τύπο. Στις αξιολογήσεις τακτικής και εξετάσεις εδάφους κρίθηκε "ΕΠΙΤΥΧΩΝ". Κατά το παρελθόν δεν είχε εμπλακεί σε ατύχημα εδάφους ή αέρος. Και τα δύο μέλη του πληρώματος ήταν διαθέσιμα στο συγκεκριμένο τύπο Ε/Π και η συγκεκριμένη αποστολή ήταν στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους. Η ψυχοσωματική τους κατάσταση ήταν άριστη.

2. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στο χρόνο της αποστολής, σύμφωνα με την έκθεση της μετεωρολογικής υπηρεσίας, ήταν καλές με ορατότητα 10 Χλμ.

3. Από τις απομαγνητοφωνήσεις των συνομιλιών του πληρώματος του Ε/Π με τους πύργους ελέγχου Λάρνακας και Πάφου διαπιστώνεται ότι μέχρι τις 04:35 και σε θέση 10 ΝΜ ανατολικά της Πάφου η πτήση εξελισσόταν ομαλά χωρίς να εμφανίζει οποιοδήποτε πρόβλημα. Στις 04:41 υπάρχει εκπομπή ασυρμάτου στη συχνότητα προσέγγισης Α/Δ Πάφου διαρκείας περίπου 4 δευτερολέπτων χωρίς να διακρίνεται φωνή.

4. Από τις εικόνες των ραντάρ που κατέγραψαν όλη την πτήση του Ε/Π, και ειδικότερα στο ίχνος μεταξύ χωρίων Σουσκιού και Κουκλιών, διαπιστώνεται η εγκυρότητα των αυτοπτών μαρτύρων από τις μαρτυρίες των οποίων το ύψος του Ε/Π μέχρι και 2χλμ προ της πτώσης τοποθετείται τουλάχιστον στα 2000 πόδια. Επίσης από την εικόνα του ραντάρ και σε θέση περίπου 1 χλμ προ της απόσβεσης του ίχνους του Ε/Π παρατηρήθηκε απότομη αύξηση της ταχύτητας που εκτιμάται πέραν των 140 Ναυτικών Μιλίων η οποία ξεπερνά το μέγιστο όριο ταχύτητας του Ε/Π, γεγονός που επιβεβαιώνει την απότομη βύθιση του Ε/Π.

5. Οι καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων οι οποίοι παρακολούθησαν διαδοχικά την πτητική συμπεριφορά του Ε/Π κατά τα τελευταία στάδια της πτήσης του συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι, το Ε/Π είχε φωτιά στον αέρα στην περιοχή της ατράκτου. Η ύπαρξη φωτιάς κατά την πτήση επιβεβαιώνεται και από τις ιατροδικαστικές εκθέσεις σύμφωνα με τις οποίες διαπιστώνεται ότι οι επιβαίνοντες εισέπνευσαν μονοξείδιο του άνθρακα από καπνούς φωτιάς πριν από την πρόσκρουση.

6. Από τις καταθέσεις των μαρτύρων στις οποίες γίνεται αναφορά για απότομη βύθιση του Ε/Π κατά την τελική φάση πριν από την πρόσκρουση και την αυτοψία στον τόπο του ατυχήματος προκύπτει ότι το Ε/Π προσέκρουσε με ταχύτητα περίπου 80-90 κόμβων, γωνία βύθισης 50° - 60° μοίρες, αριστερή κλίση και ολίσθηση.

7. Από τον έλεγχο των μητρώων και των εντύπων συντήρησης του Ε/Π δεν διαπιστώθηκε εκκρεμότητα σε ό,τι αφορά την προγραμματισμένη συντήρηση (Ημερολογιακές και Ωρολογιακές Επιθεωρήσεις) και τις αντικαταστάσεις υλικών με Λήξη Ορίου Λειτουργίας και/ή Λήξη Ορίου Ζωής . Επίσης, κατά το τελευταίο έτος δεν παρουσίασε βλάβες ή επαναλαμβανόμενες σοβαρές παρατηρήσεις στα συστήματα, στα κύρια συγκροτήματα και στον κινητήρα του.

8. Από την εξέταση του κυρίου και ουραίου στροφείου διαπιστώθηκε, ότι δεν προϋπήρξε ανωμαλία στη λειτουργία του κατά την πτήση και ότι αυτά παρέμειναν κανονικά τοποθετημένα επί του Ε/Π και λειτουργούσαν μέχρι τη στιγμή της πρόσκρουσης.

9. Από την κατάσταση που βρέθηκε ο κινητήρας διαπιστώθηκε ότι δεν παρουσίαζε πρόβλημα περιστροφής των κυρίων τμημάτων του, πριν από την πρόσκρουση, δεν εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο εσωτερικό ή εξωτερικό του πριν από την πρόσκρουση και ότι κατά την πρόσκρουση οι στροφές του ήταν μηδενικές ή πλησίον του μηδενός και κατά συνέπεια ο κινητήρας δεν είχε ισχύ.

10. Σύμφωνα με τις καταθέσεις των μαρτύρων και τη διάταξη των επιβαινόντων μετά την πρόσκρουση, το πλήρωμα καθόταν στις προβλεπόμενες θέσεις στο χώρο διακυβέρνησης (κυβερνήτης δεξιά, συγκυβερνήτης αριστερά). Από τη θέση και τη στάση στην οποία βρέθηκαν οι επιβαίνοντες μετά την πρόσκρουση επιβεβαιώνεται η στάση με την οποία το Ε/Π προσέκρουσε στο έδαφος, ήτοι: μεγάλη βύθιση και αριστερή κλίση.

11. Η θέση στην οποία βρέθηκαν τα χειριστήρια και ο διακόπτης καυσίμου, σε περίπτωση που δεν αποτελούν επακόλουθο της πρόσκρουσης , υποδηλούν ότι ο κυβερνήτης προέβει στις αρχικές απαιτούμενες ενέργειες αναγκαστικής προσγείωσης με αυτοπεριστροφή.

12. Στα πρώτα στάδια της διερεύνησης εξετάστηκε η πιθανότητα πρόσκρουσης ή επαφής του Ε/Π κατά την πτήση του σε καλώδια που βρίσκονταν στην ευρεία περιοχή του ατυχήματος, λόγω του ότι βρέθηκαν παράλληλα ίχνη στην άνω επιφάνεια τεμαχίων και των δύο πτερυγίων. Μέσα στα πλαίσια αυτά η επιτροπή αποτάθηκε στην ΑΗΚ για ενδελεχή έρευνα των γραμμών υψηλής και μεσαίας τάσεως της περιοχής. Από την έρευνα που έγινε τόσο από αέρος όσο και από το έδαφος δεν προέκυψε οτιδήποτε που να υποδηλοί ότι οι εναέριες γραμμές ήρθαν σε επαφή με ξένο αντικείμενο, γεγονός που επιβεβαίωσε τον αποκλεισμό του παράγοντα πρόσκρουσης σε καλώδια ως πιθανής αιτίας πρόκλησης του ατυχήματος. Από εργαστηριακή ανάλυση που πραγματοποιήθηκε σε εξειδικευμένο εργαστήριο της Πολεμικής Αεροπορίας διαπιστώθηκε ότι τα παράλληλα ίχνη που παρατηρήθηκαν στα πτερύγια του κυρίως στροφείου ήταν αποτέλεσμα της πρόσκρουσης τους σε αρδευτικό σωλήνα στο χώρο συντριβής του Ε/Π .

13. Ο πυροσβεστήρας του Ε/Π βρέθηκε κενός και χωρίς την περόνη ασφαλείας του, εντός των συντριμμιών του Ε/Π και προωθήθηκε από την επιτροπή για εργαστηριακό έλεγχο. Από τον έλεγχο δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί αν ο πυροσβεστήρας χρησιμοποιήθηκε κατά την πτήση ή κενώθηκε μετά λόγω της υψηλής θερμοκρασίας που αναπτύχθηκε κατά την ανάφλεξη μετά την πρόσκρουση .

14. Δεν ανευρέθηκαν οποιαδήποτε στοιχεία τα οποία να συνηγορούν στην ύπαρξη δολιοφθοράς. Από την έρευνα της επιτροπής προς αυτή την κατεύθυνση διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:

α. Το Ε/Π καθ' όλη τη διάρκεια της στάθμευσης του στο χώρο στάθμευσης της Μοίρας και μέχρι την αποδέσμευση του για πτήση εφρουρείτο από διπλή σκοπιά. Ο χώρος στάθμευσης Ε/Π ήταν φωτιζόμενος με δυνατούς προβολείς και στο χώρο αυτό υπήρχαν 5 σταθμευμένα Ε/Π.

β. Δεν υπήρξε έκρηξη του Ε/Π στον αέρα με διασκορπισμό τμημάτων του, καθ’ ότι δεν ανευρέθηκαν τμήματα του εκτός του σημείου πρόσκρουσης.

γ. Από τον έλεγχο των συντριμμιών που πραγματοποιήθηκε από πυροτεχνουργό και από τη νεκροψία επί των σορών των επιβαινόντων δεν προέκυψαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το Ε/Π πλήγηκε από πυροβόλο όπλο.
δ. Κατά την εργαστηριακή εξέταση για ανίχνευση υπολειμμάτων εκρηκτικής ύλης που πραγματοποιήθηκε από την εγκληματολογική υπηρεσία της Αστυνομίας (δειγματοληψία) σε συνεργασία με το Κρατικό Χημείο (ανάλυση τεκμηρίων) δεν ανιχνεύθηκε εκρηκτική ύλη. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση δειγμάτων από 16 διαφορετικά σημεία του Ε/Π.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Μετά την εξέταση και ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι:
Α. Η αιτία του ατυχήματος είναι η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε κατά την πτήση στο Ε/Π και η οποία είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια ελέγχου του Ε/Π είτε διότι επεκτάθηκε στο χώρο διακυβέρνησης είτε διότι κατέστρεψε τις ράβδους του συστήματος ελέγχου πτήσης. Η αιτία πρόκλησης της πυρκαγιά είναι ανεξακρίβωτη. Ως πλέον πιθανές αιτίες πρόκλησης της πυρκαγιάς μπορεί να είναι:

1. Η διαρροή καυσίμου στο Ε/Π λόγω θραύσης ή αστοχίας υλικού του συστήματος καυσίμου σκάφους (δεξαμενές καυσίμου ή σωληνώσεις) με ταυτόχρονη ύπαρξη πηγής θερμότητας.
2. Βραχυκύκλωμα στο ηλεκτρικό σύστημα του καυσίμου που βρίσκεται εντός των δεξαμενών καυσίμου.
3. Η υπερθέρμανση των τριβέων του συγκροτήματος των ενισχυτικών αντλιών καυσίμου.
Β. Δεν προέκυψαν στοιχεία ανθρώπινου σφάλματος ή εξωγενών παραγόντων (δολιοφθορά) τα οποία να επέδρασαν στην πρόκληση του ατυχήματος.

Στη συνέχεια ο Υπουργός Άμυνας απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων:

Ερώτηση: Η ουσία του πορίσματος είναι ότι η συντριβή του ελικοπτέρου οφείλεται σε πυρκαγιά που ξέσπασε στον αέρα;
Απάντηση: Η ουσία είναι ότι η πτώση και συντριβή του ελικοπτέρου οφείλεται σε πυρκαγιά. Τα αίτια όμως που προκάλεσαν την πυρκαγιά είναι ανεξακρίβωτα.

Ερώτηση: Από τη θέση που βρέθηκαν οι επιβαίνοντες στο ελικόπτερο μετά την πτώση μήπως προκύπτει κάποιο στοιχείο αν κάποιος προσπάθησε να κατασβέσει την πυρκαγιά;
Απάντηση: Όχι. Έγινε ανάλυση των τεκμηρίων, όπως είναι ο πυροσβεστήρας αλλά δυστυχώς δεν μπορεί να εξαχθεί συμπέρασμα κατά τρόπο ασφαλή για το λόγο για τον οποίο η περόνη είχε αφαιρεθεί.

Ερώτηση: Το ενδεχόμενο να προκλήθηκε πυρκαγιά από δολιοφθορά έχει αποκλειστεί;
Απάντηση: Δεν προέκυψαν στοιχεία που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η πυρκαγιά και η πτώση είναι αποτέλεσμα δολιοφθοράς. Δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία.

Ερώτηση: Με αυτό το πόρισμα η έρευνα τερματίζεται;
Απάντηση: Αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι δυνατό μια υπόθεση να μένει επ'αόριστον ανοικτή. Για την ώρα ο φάκελος θεωρείται κλειστός εκτός βεβαίως αν προκύψουν στοιχεία που να δικαιολογούν επανεξέταση του θέματος.

Ερώτηση: Έχουν τερματιστεί οι έρευνες;
Απάντηση: Ναι. Από πλευράς επιτροπής έχουν τερματιστεί όλες οι έρευνες.

Ερώτηση: Είστε ικανοποιημένος από το έργο της διερευνητικής επιτροπής;
Απάντηση: Θεωρώ ότι η επιτροπή επιτέλεσε ένα σοβαρότατο έργο μέσα στα πλαίσια των κανονισμών αλλά και των πάγιων διαταγών που προβλέπονται. Ό,τι μπορούσε να κάνει η επιτροπή το έκανε.

Ερώτηση: Θα αποδοθούν ευθύνες σε οποιονδήποτε;
Απάντηση: Δεν τίθεται θέμα ευθυνών για την ώρα. Αυτό το οποίο υπάρχει είναι ότι μέσα από την έρευνα διαπιστώσαμε κάποιες λειτουργικές και διοικητικές αδυναμίες οι οποίες όμως δεν έχουν απολύτως καμιά σχέση με το ατύχημα.
Μέσω της έρευνας μας δίνεται η δυνατότητα να βελτιώσουμε ακόμα πιο πολύ τον τρόπο που λειτουργούμε.

Ερώτηση: Τα ΒΕLL 206 θα παραμείνουν καθηλωμένα;
Απάντηση: Μέσα από το πόρισμα εξάγονται κάποια άλλα συμπεράσματα και εισηγήσεις που αφορούν τα ελικόπτερα ΒΕLL 206.

Ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς σε συνεργασία με το Διοικητή Αεροπορίας θα υλοποιήσουν αυτές τις εισηγήσεις έτσι ώστε πάρα πολύ σύντομα να μπορούν να πραγματοποιήσουν πτήσεις και τα άλλα ΒΕLL.
Πρέπει πάντως να σημειώσω ότι τα ελικόπτερα ΒΕLL 206 θεωρούνται στατιστικά ως τα ασφαλέστερα ελικόπτερα στον κόσμο.

Ερώτηση: Τα ελικόπτερα ΒΕLL 206 έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν πτήσεις κατά τη διάρκεια της νύκτας; Το θέμα αυτό έχει διερευνηθεί;

Απάντηση: Το εν λόγω θέμα έχει διερευνηθεί καθώς αποτελεί μέρος του πορίσματος. Τα ελικόπτερα ΒΕLL. διαπιστώθηκε ότι έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν πτήσεις κατά τη διάρκεια της νύκτας.

Πηγή ΓΤΠ