Μεγάλες αλλαγές στα δικαστήρια

Νέα δεδομένα στα δικαστικά πράγματα επιδιώκει να δημιουργήσει η κυβέρνηση με την πρόσληψη σαράντα δικαστών εντός του 2019 που θα εκδικάσουν χιλιάδες υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον των επαρχιακών δικαστηρίων και να μετριάσουν τις πολύχρονες καθυστερήσεις που ταλαιπωρούν την κυπριακή δικαιοσύνη.

Η πρόσληψη γίνεται για τους σκοπούς υλοποίησης της μεταρρύθμισης στη δομή και λειτουργία των δικαστηρίων, δηλώνει στην StockWatch ο πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Μύρων Νικολάτος. 

Σύμφωνα με τον κ. Νικολάτο οι νέοι δικαστές θα στελεχώσουν τα νέα δικαστήρια, όπως είναι το εφετείο, το εμπορικό δικαστήριο καθώς και το διοικητικό δικαστήριο διεθνούς δικαιοδοσίας.  

Ο υπουργός δικαιοσύνης Ιωνάς Νικολάου θεωρεί απόλυτα αναγκαία την ενίσχυση της δικαστικής εξουσίας σε ανθρώπινο δυναμικό λόγω κυρίως των μεγάλων καθυστερήσεων που σημειώνονται στην εκδίκαση χιλιάδων υποθέσεων.

Η δικαστική εξουσία υποστηρίζει ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται σε ανεπαρκή στελέχωση της.

Οι καθυστερήσεις αυτές, που είναι σημείο αρνητικής αναφοράς σε διάφορες εκθέσεις για την Κύπρο, καθιστούν λιγότερο αποτελεσματικό το σύστημα απονομής δικαιοσύνης.

«Το δικαστικό σύστημα θα καταρρεύσει αν δεν προχωρήσει η διαδικασία πρόσληψης 40 δικαστών» αναφέρει στην StockWatch ο αρμόδιος υπουργός, ευελπιστώντας ότι η βουλή θα δει τάχιστα το ζήτημα.

Ο Ιωνάς Νικολάου σημειώνει ότι οι εν λόγω θέσεις έχουν περιληφθεί στον προϋπολογισμό για το 2019, αλλά δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να κατατεθεί τον ερχόμενο Νοέμβριο στη βουλή έκτακτος προϋπολογισμός σε σχέση με την πρόσληψη των 40 δικαστών δεδομένου ότι, όπως επεσήμανε, «το θέμα είναι εξαιρετικά επείγον».

Με την κατάθεση του έκτακτου προϋπολογισμού, πρόσθεσε, θα κερδίσουμε χρόνο στην προκήρυξη των θέσεων ώστε εντός του 2019 να ολοκληρωθεί η ενίσχυση της οργανικής δομής του δικαστικού σώματος.

Σημειώνεται ότι το 2017 ενώπιον των επαρχιακών δικαστηρίων εκκρεμούσαν περίπου 43.600 αστικές υποθέσεις.

Πέραν του 60% των εν λόγω υποθέσεων εκκρεμούσαν πέραν των δύο ετών ενώ περίπου 11.200 υποθέσεις εκκρεμούσαν για δύο χρόνια.

Ο υπουργός δικαιοσύνης ανέφερε ότι 26 από τους 40 δικαστές θα αναλάβουν την εκδίκαση υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον επαρχιακών δικαστηρίων.

Άλλοι έξι δικαστές, είπε, θα αναλάβουν υποθέσεις που έχουν να κάνουν με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, άλλοι πέντε θα στελεχώσουν το εμπορικό δικαστήριο ενώ οι υπόλοιποι τρεις δικαστές θα στελεχώσουν το διοικητικό δικαστήριο διεθνούς δικαιοδοσίας.  

Οι διαδικασίες πρόσληψης των δικαστών και ο ΠτΔ 

Σε ότι αφορά τη διαδικασία πρόσληψης δικαστών ο πρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου εξηγεί ότι οι δικαστές των πρωτόδικων δικαστηρίων διορίζονται από το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο, το οποίον απαρτίζεται από τον πρόεδρο και τα μέλη του ανωτάτου δικαστηρίου, κατόπιν υποβολής αιτήσεων, ετοιμασίας σχετικής έκθεσης και συνεντεύξεων ενώπιον του συμβουλίου.

Ο κ. Νικολάτος σημειώνει ότι οι δικαστές του ανωτάτου δικαστηρίου διορίζονται από τον πρόεδρο της δημοκρατίας, ο οποίος, κατά κανόνα, «ακολουθεί τη σχετική σύσταση του ανωτάτου δικαστηρίου».

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο πρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου τόνισε ότι η εκτελεστική εξουσία δεν έχει οποιανδήποτε ανάμειξη στη διαδικασία πρόσληψης δικαστών  και προσθέτει: 

«Ο διορισμός του προέδρου και των μελών του ανωτάτου δικαστηρίου από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, που είναι ο άμεσα εκλελεγμένος από το λαό, αρχηγός του κράτους, γίνεται ώστε οι προαναφερόμενοι ανώτατοι αξιωματούχοι να έχουν την απαραίτητη δημοκρατική νομιμοποίηση και αυτό είναι επιβεβλημένο σε μια δημοκρατία».

Η επιλογή και η διασφάλιση ανεξαρτησίας δικαστών

Σε ότι αφορά τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας, ο κ. Νικολάτος επισημαίνει ότι αυτή διασφαλίζεται από τον κανόνα πρακτικής που ακολουθείται σύμφωνα με τον οποίο ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ζητά και, κατά κανόνα, ακολουθεί, τη σύσταση του ανωτάτου δικαστηρίου.

Σε σχέση με τα βασικά κριτήρια επιλογής των δικαστών, ο πρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου, αναφέρεται «στο άμεμπτο ήθος και επάρκεια».

«Ο χαρακτήρας και το ήθος του δικαστή», τονίζει, «είναι καθοριστικά για το διορισμό του».

Διευκρινίζει ότι στο  χαρακτήρα και το ήθος περιλαμβάνονται η εντιμότητα, η αμεροληψία και η ανεξαρτησία από έξωθεν παρεμβάσεις.   

«Το δικαστικό θάρρος, η ευγένεια και η σεμνότητα είναι επίσης σημαντικά στοιχεία του χαρακτήρα και της κουλτούρας ενός καλού δικαστή», παρατηρεί ο κ. Νικολάτος.

Ο υπουργός δικαιοσύνης χαρακτήρισε την  επικείμενη πρόσληψη των 40 δικαστών «ως τη μεγαλύτερη επένδυση που έγινε ποτέ στη δικαστική εξουσία».

Παρατήρησε ότι ανεξάρτητα από το κόστος που θα συνεπάγεται η πρόσληψη των δικαστών, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη είπε, «το τεράστιο όφελος που θα έχει η κοινωνία και ο πολίτης από το κράτος δικαίου».

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, πρόσθεσε ο υπουργός δικαιοσύνης, ξεκινούν οι εργασίες της διαρρύθμισης του Φιλοξενία για τη χρήση του ως δικαστικού μεγάρου.

Παράλληλα με τις διαδικασίες πρόσληψης των δικαστών θα τρέξει και η διαδικασία πρόσληψης εισαγγελέων στη νομική υπηρεσία, αίτημα το οποίο έθεσε κατ’ επανάληψη ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, για ενίσχυση της υπηρεσίας του λόγω φόρτου εργασίας εξαιτίας πολλών υποθέσεων, ερευνών και γνωματεύσεων. 

Ο γενικός εισαγγελέας είχε τονίσει ότι εγκυμονούν κίνδυνοι για το κύρος της νομικής υπηρεσίας αλλά και για το κράτος η μη επαρκής στελέχωση της.