Παράθυρο για θεσμικές αλλαγές στην ελεγκτική υπηρεσία

Οι προτάσεις νόμου του ΑΚΕΛ που αποτέλεσαν χθες αντικείμενο συζήτησης ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής νομικών σε σχέση με τον περιορισμό της θητείας του γενικού εισαγγελέα και του γενικού ελεγκτή, αλλά και της θέσπισης ειδικών κριτηρίων για το διορισμό των κρατικών αξιωματούχων, φαίνεται να ανοίγουν παράθυρο για ενδεχόμενες θεσμικές αλλαγές, ειδικότερα στην ελεγκτική υπηρεσία

Τις τελευταίες μέρες γίνεται συζήτηση σε σχέση με το «μονοκρατικό καθεστώς» που διέπει τη θέση του γενικού ελεγκτή της Δημοκρατίας, η ανεξαρτησία του οποίου είναι κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα.

Αφορμή των συζητήσεων αποτέλεσε πρόσφατο δημοσίευμα στο Φιλελεύθερο, στο οποίο προβαλλόταν ο ισχυρισμός ότι δρομολογείται διαδικασία παύσης του γενικού ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη, χωρίς να συγκεκριμενοποιείται ποιοι και γιατί θέλουν «το κεφάλι του επί πίνακι», όπως χαρακτηριστικά ήταν και ο τίτλος του σχετικού ρεπορτάζ.

Ο γενικός ελεγκτής δεν θέλησε να σχολιάσει το σχετικό δημοσίευμα.

Οι πληροφορίες που έχει συγκεντρώσει η StockWatch φέρουν την εκτελεστική εξουσία να προβληματίζεται από το ότι εκ του Συντάγματος, ο γενικός ελεγκτής έχει «υπερεξουσίες».

Είναι και κάποιο άλλοι που υποστηρίζουν ότι «η θωρακισμένη» νομικά ανεξαρτησία του γενικού ελεγκτή τον οδηγεί πολλές φορές να περνά τις λεγόμενες, κόκκινές γραμμές.

Το προεδρικό βρέθηκε κατά καιρούς αντιμέτωπο με τον γενικό ελεγκτή ειδικότερα με αφορμή τη μετωπική σύγκρουση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη με τον τέως υπουργό εσωτερικών Σωκράτη Χάσικο καθώς και με άλλους ανεξάρτητους αξιωματούχους όπως την επίτροπο προσωπικών δεδομένων, την επίτροπο διοικήσεως και την τέως επίτροπο για την προστασία του παιδιού.

Πρόσφατη αντιπαράθεση θέσεων μεταξύ κυβέρνησης και γενικού ελεγκτή, προέκυψε με αφορμή την έκθεση του για την προεδρία.

Είναι διάχυτη η άποψη όλων ότι υποβόσκει γενικά κάποια δυσανασχέτηση από πλευράς εκτελεστικής εξουσίας έναντι του γενικού ελεγκτή.

Ωστόσο, ο κ. Αναστασιάδης, έχοντας στο ιστορικό του ως πρόεδρος, καταγεγραμμένες συγκρούσεις με ανεξάρτητους αξιωματούχους (γενικό εισαγγελέα, διοικητές ΚΤ) δεν επιθυμεί να εμπλακεί ευθέως σε μία τέτοια διαδικασία.

Άλλωστε συνεργάτες του προέδρου τόνισαν στη StockWatch ότι ο ΠτΔ είναι πλέον κατηγορηματικός πάνω σε αυτό το θέμα, ότι δηλαδή δεν θέλει να έχει πλέον συγκρούσεις με ανεξάρτητους θεσμούς.

Την ίδια ώρα, όμως, στελέχη αρμοδίων οργάνων του ΔΗΣΥ ανέφεραν στη StockWatch ότι κατά καιρούς απασχόλησε το κόμμα «η συμπεριφορά Οδυσσέα».

Έγιναν σκέψεις, είπαν, να προωθηθεί μέσω πρότασης νόμου, η υιοθέτηση της πρακτικής του ελεγκτικού συνεδρίου, την οποία τα πλείστα κράτη μέλη της ΕΕ εφαρμόζουν επί σειρά ετών στις ελεγκτικές τους υπηρεσίες.

Το ελεγκτικό συνέδριο, όπως εφαρμόζεται στις πλείστες των κρατών μελών της ΕΕ, αποτελείται κατά βάση από πέντε ανώτερα τεχνοκρατικά στελέχη της υπηρεσίας με βασικούς όρους εντολής, τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας του θεσμού και της αξιολόγησης των αποφάσεων και των εκθέσεων που ετοιμάζονται από την υπηρεσία.

Το ελεγκτικό συνέδριο, όπως τόνισαν στη StockWatch γνώστες των σχετικών διαδικασιών στην ΕΕ, θα αποτελεί μία επιπρόσθετη ασφαλιστική δικλείδα, εντός της ελεγκτικής υπηρεσίας, για να αποφεύγονται οποιεσδήποτε σκιές σε ότι αφορά την αντικειμενικότητα των εκθέσεων της.

Οι όροι εντολής του εκάστοτε γενικού ελεγκτή και η ανεξαρτησία του δεν πρόκειται, όπως τόνισαν να διασαλευτούν καθώς, αυτοί απορρέουν από σχετικές πρόνοιες του Συντάγματος.

Σημειώνουν ότι στην ΕΕ επικρατούν δύο συστήματα ελεγκτικής υπηρεσίας. Το συλλογικό και το μονοκρατικό. Η πλειονότητα των κρατών εφαρμόζει το συλλογικό σύστημα με την παρουσία ελεγκτικού συνεδρίου.

Επισημαίνεται ότι το κυπριακό Σύνταγμα δεν προβλέπει τη σύσταση ελεγκτικού συνεδρίου.

Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου αναφέρθηκε εκτενώς στον γενικό ελεγκτή όταν ήταν καλεσμένος σε εκπομπή του ΡΙΚ τον περασμένο Μάρτιο.

Προχώρησε ωστόσο και ένα βήμα παρακάτω θέτοντας το ερώτημα:

«Ποιος ελέγχει τους ανεξάρτητους αξιωματούχους;».

«Μπορεί σήμερα να έχουμε έναν εξαιρετικό γενικό εισαγγελέα αύριο όμως μπορεί να μην έχουμε εξαιρετικό εισαγγελέα, το ίδιο ισχύει και με τον γενικό ελεγκτή» και πρόσθεσε:.

«Θεωρώ ότι ο γενικός ελεγκτής κάνει σωστά τη δουλειά του, αλλά την ίδια ώρα μπορεί να υπάρχουν πολλοί που λένε ότι βάζει τροχοπέδη σε όλα τα ζητήματα και σε όλες τις αποφάσεις του κράτους. Δεν μπορεί ένας ανεξάρτητος αξιωματούχος του κράτους να μειοδοτεί», παρατήρησε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ.

Σημειώνεται ότι σε πρόσφατη έρευνα αξιοπιστίας των θεσμών που δημοσιοποίησε η StockWatch, ο γενικός ελεγκτής έλαβε τη δεύτερη θέση μετά το Πανεπιστήμιο Κύπρου σε ότι αφορά τη μέτρηση αξιοπιστίας του θεσμού.

Οι προτάσεις νόμου του ΑΚΕΛ, ανεξάρτητα αν πίσω από τις γραμμές φαίνεται μία προσπάθεια να αναχαιτιστεί το ενδεχόμενο να διοριστεί γενικός εισαγγελέας της Δημοκρατίας ο τέως υπουργός δικαιοσύνης Ιωνάς Νικολάου, ωστόσο, ανοίγει διάπλατα την προοπτική να εκσυγχρονιστεί η λειτουργία όλων των ανεξάρτητων θεσμών.

«Είναι επιτακτική ανάγκη να θεσπιστούν αλλαγές εκσυγχρονισμού των ανεξάρτητων θεσμών, τόσο στη χρονική διάρκεια της θητείας των διοριζόμενων αξιωματούχων, όσο και στα κριτήρια επιλογής τους», δήλωσε στη StockWatch ο βουλευτής του ΑΚΕΛ και νομικός Άριστος Δαμιανού.

Χθες ο ΔΗΣΥ τοποθετήθηκε αρνητικά στην πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ, η οποία στηρίχθηκε στην πολιτική ουδετερότητα των αξιωματούχων.

Επισημαίνεται ότι η οποιαδήποτε αλλαγή της λειτουργικής δομής των ανεξάρτητων θεσμών που είναι πέραν των προνοιών του Συντάγματος, θα πρέπει να περάσει με ενισχυμένη πλειοψηφία από τη βουλή.

Από την άλλη, η νομική υπηρεσία θα εξετάσει τη συνταγματικότητα των ενδεχόμενων αλλαγών από την πλειοψηφία της βουλής, όπως διεμήνυσε χθες ο γενικός εισαγγελέας.