Θέλει ρόλο πρωταγωνιστή στον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό η ΚΤ

Την προθυμία της Κεντρικής Τράπεζας να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, όχι μόνο στο συντονισμό και την προετοιμασία της Εθνικής Στρατηγικής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, αλλά και στο στάδιο της εφαρμογής της, εξέφρασε ο διοικητής της ΚΤ Κωνσταντίνος Ηροδότου.

Ο κ. Ηροδότου, σε ομιλία του σε διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε το Cyprus Economic Society, σταχυολόγησε τις προκλήσεις που αναμένεται να παρουσιαστούν στην πορεία προς εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό.

Παράλληλα, διαβεβαίωσε και δεσμεύτηκε, ότι η Κεντρική Τράπεζα θα ενισχύσει τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό στην κυπριακή κοινωνία, επισημαίνοντας ότι η σχετική πρόταση αναμένεται να ετοιμαστεί από την αρμόδια ad hoc επιτροπή μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Προκλήσεις στην πορεία εφαρμογής της στρατηγικής

Ο κ. Ηροδότου σημείωσε ότι κάθε μεγάλη αλλαγή στην κοινωνία απαιτεί τολμηρές αποφάσεις.

«Μπορεί να υπάρχουν εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου να εφαρμοστεί πλήρως η Εθνική Στρατηγική στην Κύπρο και θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να δούμε τον αναμενόμενο αντίκτυπο στην κοινωνία», είπε.

«Αυτά τα εμπόδια μπορεί να σχετίζονται με αντικρουόμενες απόψεις ορισμένων ενδιαφερομένων, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν προσεκτικά και κατάλληλα. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες είναι η εξασφάλιση αξιόπιστων και μακροπρόθεσμων πηγών χρηματοδότησης, καθώς το εκτιμώμενο κόστος για μια τέτοια προσπάθεια προβλέπεται να είναι υψηλό», σημείωσε.

Πρόσθεσε ότι η ενεργός συμμετοχή της πολιτείας και των τοπικών αρχών, ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ιδιωτικών, μη κερδοσκοπικών και δημόσιων οργανισμών σε αυτήν την προσπάθεια είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της.

Η συμμετοχή ιδιωτικών και μη κερδοσκοπικών φορέων στην εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής θα υποστηριχθεί περαιτέρω με την ανάπτυξη κώδικα δεοντολογίας και προηγούμενης συμφωνίας σε συγκεκριμένα πρωτόκολλα, ανέφερε.

Επεσήμανε ότι προβλέπεται ένας κώδικας δεοντολογίας που θα παρέχει ένα ενιαίο πλαίσιο για τη συνεισφορά των ενδιαφερομένων μερών, προκειμένου να επιτευχθούν οι καθορισμένοι κοινοί στόχοι.

«Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τον οικονομικό γραμματισμό μέσω προσαρμοσμένων εκστρατειών είναι εξίσου σημαντική, καθώς θα διευκολύνει τη δεκτικότητα και τη χρησιμότητα μιας Εθνικής Στρατηγικής για χρηματοοικονομική εκπαίδευση», τόνισε.

Ο διοικητής της ΚΤ επεσήμανε ότι μια πρόκληση που αναμένεται να παρουσιαστεί, είναι η σωστή δομή διακυβέρνησης για τον φορέα που θα αναλάβει την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τον οικονομικό αλφαβητισμό.

«Διεθνείς οργανισμοί όπως η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν διατυπώσει  την άποψη ότι οι εθνικές στρατηγικές πρέπει να ξεκινήσουν, να αναπτύξουν και να παρακολουθούνται από μια αξιόπιστη και αμερόληπτη αρχή με τεχνογνωσία χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης και κατάλληλη ευελιξία και πόρους. Σε πολλές περιπτώσεις θεωρείται ότι οι Κεντρικές Τράπεζες μπορούν να παίξουν έναν τέτοιο ρόλο», σημείωσε ο διοικητής της ΚΤ.

Παράλληλα, υπογράμμισε το προσωπικό του ενδιαφέρον και τη δέσμευση να βοηθήσει τον ρόλο της Επιτροπής στην επίτευξη των στόχων της. 

«Η ενίσχυση της οικονομικής παιδείας του πληθυσμού είναι ένας φιλόδοξος αλλά αναγκαίος στόχος. Μέσα από τις ενέργειες της ΚΤ τα τελευταία χρόνια και τον συντονιστικό της ρόλο στην Επιτροπή, δείξαμε ότι θεωρούμε το ζήτημα ύψιστης σημασίας. Επιπλέον, σύμφωνα με τις συστάσεις διεθνών φορέων όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, θα ήθελα επίσης να εκφράσω την προθυμία της ΚΤ να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο στάδιο εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής», κατέληξε.

Τι δείχνουν οι μελέτες για χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό

Σύμφωνα με σχετικό ορισμό του ΟΟΣΑ, οικονομικός αλφαβητισμός είναι η ικανότητα ενός ατόμου να συνδυάζει κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες, ορθολογική συμπεριφορά και στάσεις απαραίτητες για τη λήψη ορθών οικονομικών και χρηματοοικονομικών αποφάσεων και τελικά την επίτευξη της ατομικής χρηματοοικονομικής ευημερίας. 

Ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι καθώς περισσότερα άτομα λειτουργούν με σύνεση και κατανοούν τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου χρήσης των υπηρεσιών και των προϊόντων του κατάλληλα και αποτελεσματικά, το ευρύτερο οικονομικό σύστημα και η κοινωνία συνολικά, ωφελούνται. 

Σημείωσε ότι η ad hoc Επιτροπή Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, με τη βοήθεια του προσωπικού της ΚΤ, πραγματοποίησε οικονομετρική ανάλυση των αποτελεσμάτων έρευνας δειγματοληψίας της ΚΤ, προκειμένου να εκτιμήσει αντιπροσωπευτικά το επίπεδο οικονομικής παιδείας στην Κύπρο, καθώς και να εντοπίσει τις ομάδες που βρίσκονται σε μεγαλύτερη και πιο επείγουσα ανάγκη οικονομικής εκπαίδευσης. 

Η ΚΤ είχε πραγματοποιήσει δειγματοληπτική έρευνα το 2018 για να προσδιορίσει καλύτερα την έκταση του προβλήματος χρηματοοικονομικής παιδείας, καλύπτοντας όλες τις ομάδες του πληθυσμού σε εθνικό επίπεδο. 

Ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι η έρευνα της ΚΤ επιβεβαίωσε το μάλλον ανησυχητικό αποτέλεσμα ότι η οικονομική γνώση μεταξύ των νέων ηλικίας 18-29 ετών γενικά είναι μάλλον χαμηλή. Συγκεκριμένα, βαθμολογούνται με 4,4 από 7 σε σύγκριση με 5,3 από 7 για την ηλικιακή ομάδα 40-49 ετών. Τα οικονομετρικά στοιχεία δείχνουν επίσης ότι είναι 3,2 φορές λιγότερο πιθανό να επιτύχουν την ελάχιστη βαθμολογία 5 στα 7 στις ερωτήσεις γνώσης από την ηλικιακή ομάδα 40-49 ετών.

Ρόλος στα σχολεία για χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό

«Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, είναι ζωτικής σημασίας για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να παρέμβουν και να διασφαλίσουν ότι ο χρηματοοικονομικός γραμματισμός διδάσκεται ως μάθημα στο σχολικό πρόγραμμα από νωρίς όταν τα παιδιά είναι ενεργά, με έντονη μάθηση και πιο πρόθυμα να εκπαιδευτούν για νέες έννοιες», τόνισε.

Πρόσθεσε ότι τα σχολεία ως περιβάλλον ευνοϊκό για τη μάθηση, παίζουν έναν ουσιαστικό, αν όχι τον σημαντικότερο ρόλο, στη διαμόρφωση μιας Εθνικής Στρατηγικής προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του οικονομικού αναλφαβητισμού νωρίς στη ζωή ενός ατόμου.

Η ad hoc Επιτροπή βρίσκεται επί του παρόντος στη διαδικασία σύνταξης της πρότασης Εθνικής Στρατηγικής με στόχο την προώθηση της χρηματοοικονομικής παιδείας για το σύνολο του πληθυσμού, καθώς και για συγκεκριμένες ομάδες -στόχους. 

«Το αρχικό σχέδιο αναμένεται να είναι έτοιμο προς το τέλος του έτους, ενώ η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει την πλήρη πρόταση στο υπουργικό για έγκριση σύντομα στη συνέχεια», σύμφωνα με τον κ. Ηροδότου.