12/02/2020 06:59
Σοβαρές αδυναμίες που σχετίζονται με τις πολιτογραφήσεις επενδυτών εντοπίζει μεταξύ άλλων η επιτροπή Moneyval του Συμβουλίου της Ευρώπης στην έκθεση της για την Κύπρο, επισημαίνονταςότι η διοχέτευση επενδύσεων στον τομέα ακινήτων μέσω της έκδοσης διαβατηρίων δημιουργεί αυξημένους κινδύνους για ξέπλυμα χρήματος.
Η έκθεση της επιτροπής αριθμεί 250 σελίδες και αναφέρεται στην κατάσταση που επικρατεί στην Κύπρο σε σχέση με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας καθώς και στο εύρος της αποτελεσματικότητας που έχουν τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνουν οι κυπριακές αρχές και τα αρμόδια εποπτικά όργανα.
Αρκετές από τις διαπιστώσεις της Moneyval είναι θετικές ως προς τα μέτρα που λαμβάνει η Κυπριακή Δημοκρατία για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Στις πλείστες από τις κατηγορίες η Κύπρος αξιολογείται ως «συμμορφούμενη» ή «συμμορφούμενη σε μεγάλο βαθμό».
Ωστόσο, η επιτροπή του συμβουλίου της Ευρώπης, σημειώνει «σημαντικά μειονεκτήματα» στον τρόπο που η Κύπρος διαχειρίζεται ζητήματα που άπτονται του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Στα θετικά της έκθεσης είναι ότι σημειώνει σε αρκετά σημεία τη μεγάλη βελτίωση που έχει γίνει στις τράπεζες στο θέμα του ξεπλύματος χρήματος, με αυστηρότερη εποπτεία αλλά και αναγνώριση από τις ίδιες τις τράπεζες, ιδίως τις μεγάλες, των κινδύνων που ελλοχεύουν.
Σκιά λόγω διαβατηρίων
Στα αρνητικά είναι η διασύνδεση του Κυπριακού Προγράμματος Επενδύσεων με σημαντικούς κινδύνους για ξέπλυμα χρήματος.
Αυτός ο κίνδυνος, σημειώνει, έχει αυξηθεί ανησυχητικά από τότε που θεσπίστηκε το πρόγραμμα επενδύσεων για απόκτηση κυπριακής ιθαγένειας.
Φωτογραφίζοντας τις αρμόδιες κυπριακές αρχές, επισημαίνει ότι οι κίνδυνοι δεν έχουν αξιολογηθεί ανάλογα και ούτε έχουν σταθμιστεί οι επιπτώσεις αφού, τα προληπτικά μέτρα που έχουν ληφθεί και το εποπτικό πλαίσιο, όπως τονίζεται, παρουσιάζουν σοβαρές αδυναμίες
«Το ρίσκο του τομέα ακινήτων έχει αυξηθεί θεαματικά από τότε που έχει καταστεί η προτιμώμενη επιλογή επενδύσεων για απόκτηση ιθαγένειας μέσω του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος», αναφέρει η έκθεση.
Επίσης, αναφέρει ότι «τα ρίσκα που σχετίζονται με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα δεν έχουν αξιολογηθεί συνολικά».
Το βάρος της αξιολόγησης πέφτει στην έκθεση στους πάροχους παρεμφερών υπηρεσιών, αντί στις τράπεζες. Η έκθεση αναφέρει την ανεπάρκεια των ελέγχων που κάνουν οι πάροχοι τέτοιων υπηρεσιών και σημειώνει ότι, δεδομένου του ρόλου τους στο σύστημα (gatekeepers) αλλά και της θέσης της Κύπρου ως χρηματοοικονομικό κέντρο, η άνιση κατανόηση των κινδύνων είναι «μεγάλη αδυναμία».
Η Moneyval συνιστά να ενισχυθεί σημαντικά η εποπτεία του τομέα των ακινήτων και να ληφθούν προληπτικά μέτρα για να αυξηθεί το επίπεδο συμμόρφωσης από τους παράγοντες της συγκεκριμένης αγοράς.
Θετική για τις τράπεζες
Ενδιαφέρουσες και ενθαρρυντικές είναι οι διαπιστώσεις για τα μέτρα που έλαβαν και λαμβάνουν, κατά του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και η εγχώρια εποπτική αρχή (ΚΤ), στο χρονικό διάστημα από την τελευταία έκθεση της επιτροπής μέχρι το 2018.
«Ο τραπεζικός τομέας», υπογραμμίζεται, «έχει γίνει πιο αποτελεσματικός ως προς το μετριασμό των κινδύνων και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις όλο και πιο υγιείς εποπτικές πρακτικές της ΚΤ».
Αντίθετα, η επιτροπή δεν περιλαμβάνει στο πλαίσιο αυτό άλλους εμπλεκόμενους φορείς.
Σημειώνεται ότι η μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών της αστυνομίας μπορεί να υποστηρίξει τις επιχειρησιακές ανάγκες των αρμοδίων αρχών μέσω των λειτουργιών ανάλυσης και διάδοσης.
Η επιτροπή επαινεί τον χρηματοπιστωτικό τομέα για τα μέτρα που λαμβάνουν και επισημαίνει ότι οι εγχώριες τράπεζες έχουν εντοπίσει αρκετές περιπτώσεις διακίνησης ύποπτων κεφαλαίων οι οποίες τέθηκαν ενώπιον των διωκτικών αρχών.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, κατά την εξεταζόμενη από την επιτροπή περίοδο, η Κύπρος έχει παγώσει €115 εκ. και έχει κατασχέσει περίπου €13 εκ.
«Η κατάσχεση αυτού του ποσού είναι ενθαρρυντική αλλά εξακολουθεί να υπάρχουν αδυναμίες ως προς τη δήμευση και κατάσχεση εσόδων που έχουν προέλθει από εγκληματικές ενέργειες στο εξωτερικό», παρατηρεί η επιτροπή.
Η Moneyval επικρίνει σε κάποιο βαθμό τις διωκτικές αρχές ότι ενώ έχουν στοιχειοθετήσει υποθέσεις οικονομικού εγκλήματος δεν έχουν ακόμη καταδικαστεί πρόσωπα τα οποία είχαν εμπλοκή.
Η Κύπρος, όπως αναφέρεται, έχει αναπτύξει μηχανισμούς οι οποίοι είναι ικανοί να παρέχουν εποικοδομητική και έγκαιρη βοήθεια σε άλλες χώρες, τόσο σε επίσημη όσο και ανεπίσημη βάση. Σημειώνει, παράλληλα, ότι όλες οι έρευνες που κάνει η Κύπρος είναι μετά από καταγγελίες στο εξωτερικό, αντί να είναι αυτόματες.
Η επιτροπή διαπιστώνει αδυναμίες στην εφαρμογή των προληπτικών μέτρων για να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια των νομικών προσώπων ενώ εντοπίζει επίσης αδυναμίες και στην εφαρμογή των προληπτικών μέτρων στον τομέα των εμπιστευμάτων και της παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών
Με βάση την αξιολόγηση της Moneyval, η Κύπρος χαρακτηρίζεται «συμμορφούμενη» στα 16 από το σύνολο των 40 σημείων, «συμμορφούμενη σε μεγάλο βαθμό» στα 22 σημεία και μόνο σε δύο μόνο σημεία χαρακτηρίζεται «ως μερικώς συμμορφούμενη».
Είναι σημαντικό ότι η Κύπρος σε κανένα από τα 40 σημεία δεν έχει κριθεί ως «μη συμμορφούμενη».
Σημειώνεται ότι η Moneyval, κάλεσε τις κυπριακές αρχές όπως υποβάλουν έκθεση προόδου στο πλαίσιο της πρώτης ολομέλειας της επιτροπής το 2021.