You are here

Είκοσι έργα που καίνε την Κύπρο για το περιβάλλον

06/12/2019 07:26

Πολυτελείς κατοικίες, δρόμοι, φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, ξενοδοχεία, μαρίνα και γήπεδα γκολφ «παρελαύνουν» στην προειδοποιητική επιστολή που έστειλε η Κομισιόν στην Κύπρο για συστημικές παραβιάσεις περιβαλλοντικών νομοθεσιών σε προστατευόμενες περιοχές.

Συνολικά, η επιστολή εντοπίζει 20 έργα για τα οποία η Κύπρος δεν έχει κάνει ενδελεχή αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων πριν προωθηθούν.  Η λίστα, λέει η Κομισιόν, είναι μη εξαντλητική και περιλαμβάνει παραδείγματα της πλήρους απαξίωσης περιβαλλοντικών θεσμών και νόμων από την κυπριακή πολιτεία.

Η παρέμβαση της Επιτροπής προκύπτει με σημαντική καθυστέρηση που δημιουργεί ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών διαδικασιών, αφού αρκετές από τις καταγγελίες έγιναν πριν εννέα χρόνια, πριν καν ξεκινήσουν κάποια από τα έργα – που σήμερα ολοκληρώθηκαν.

«Οι καταγγελίες αυτές ανέδειξαν τις δυσμενείς επιπτώσεις που θα έχουν ορισμένα έργα σε τόπους που έχουν χαρακτηριστεί βάσει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (ως τόποι κοινοτικής σημασίας – ΤΚΣ) και βάσει της οδηγίας 2009/147/ΕΚ περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών 3 (ως ζώνες ειδικής προστασίας) – ΖΕΠ», αναφέρεται.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι η Κύπρος γενικά και κατ’ εξακολούθηση δεν διασφάλισε ότι οι αρχές της υποβάλλουν σχέδια ή έργα σε δέουσα εκτίμηση, όταν το προτεινόμενο έργο ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τόπο, και δεν διασφάλισε ότι τα σχέδια ή τα έργα εγκρίνονται μόνον αφού οι αρχές βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψουν την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται.

«Η παρούσα υπόθεση δεν περιορίζεται σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, αλλά αφορά διαρθρωτική, γενική και κατ’ εξακολούθηση παράβαση, η οποία συνίσταται σε σημαντικό αριθμό περιπτώσεων σε ολόκληρο το έδαφος της Κύπρου, στις οποίες οι αρχές παρέβησαν τις υποχρεώσεις τους βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους επί μεγάλο χρονικό διάστημα», αναφέρει η επιστολή της Κομισιόν.

«Η Επιτροπή εκτιμά ότι η Κύπρος γενικά και κατ’ εξακολούθηση δεν διασφάλισε ότι οι αρχές της υποβάλλουν σχέδια ή έργα σε δέουσα εκτίμηση, όταν το προτεινόμενο έργο ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τόπο και δεν διασφάλισε ότι τα σχέδια ή τα έργα εγκρίνονται μόνον αφού οι αρχές βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψουν την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται», τονίζει.

Η Επιτροπή χωρίζει τα έργα σε τρεις κατηγορίες: 8 προχώρησαν χωρίς βεβαίωση ότι δεν θα επηρεάσουν δυσμενώς περιοχές Natura, άλλα 7 προχώρησαν παρά τη διαπίστωση αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενώ σε άλλα 5 έργα η αξιολόγηση ήταν ανεπαρκής.

8 έργα χωρίς βεβαίωση

Η ΕΕ κάνει αναφορά σε 8 έργα τα οποία εγκρίθηκαν παρότι οι αρχές δεν βεβαιώθηκαν ότι αυτά δεν θα παραβλάψουν την ακεραιότητα των τόπων Natura 2000.

Πρόκειται για την κατασκευή γέφυρας και οδού πρόσβασης κατά μήκος του Ξερού Ποταμού από την Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου, η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ξερός Ποταμός, έργο αιολικού πάρκου 49,5 MW από τη Stivo Ltd, το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ποταμός Παναγίας Στάζουσας, κατασκευή 6 εξοχικών κατοικιών με κολυμβητικές δεξαμενές και εγκατάστασης επεξεργασίας αστικών λυμάτων από την εταιρεία Zelima Holdings Limited, η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ακάμας και η κατασκευή 9 εξοχικών κατοικιών με κολυμβητικές δεξαμενές από την εταιρεία Celicandia Ltd (θυγατρική της Korantina Homes Ltd), η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ακάμας.

Επίσης, η κατασκευή μονοπατιού καθώς και πεζοδρόμου και ποδηλατοδρόμου από τον Δήμο Πόλης Χρυσοχούς, η οποία επηρεάζει τους τόπους Natura 2000 Περιοχή Σκούλλη, έργο συγκροτήματος κατοικιών από την A. Panareti Public Ltd, το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Κοιλάδα Λιμνάτη, επέκταση του οδικού δικτύου από την Aristo Developers Ltd, η οποία επηρεάζει τους τόπους Natura 2000 Χα-Ποτάμι και έγκριση του τοπικού σχεδίου Μαραθάσας, το οποίο επηρεάζει πέντε τόπους Natura 2000: Δάσος Πάφου CY2000006 (ΖΕΠ από τον Δεκέμβριο του 2005), Περιοχή Πλατύ CY2000007 (ΤΚΣ από τον Μάρτιο του 2008), Κοιλάδα των Κέδρων Κάμπος CY2000008 (ΤΚΣ από τον Μάρτιο του 2008), Γκρεμοί Χανουτάρη CY4000017 (ΖΕΠ από τον Οκτώβριο του 2007) και Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους CY5000005 (ΖΕΠ από τον Δεκέμβριο του 2005 και ΤΚΣ από τον Μάρτιο του 2008).

7 έργα που εντοπίστηκαν επιπτώσεις

Η ΕΕ κάνει αναφορά σε 7 έργα τα οποία εγκρίθηκαν παρότι είχαν προσδιοριστεί σημαντικές επιπτώσεις.  Πρόκειται για φωτοβολταϊκό πάρκο 2,6 MW από τη Denman Energy το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Αλυκές Λάρνακας, ηλιοθερμικό πάρκο ισχύος 50 MW από την Alpha Mediterranean Enterprises Ltd, το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Κοιλάδα Λιμνάτη, κατασκευή γέφυρας και οδού, η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Κοιλάδα Έζουσας CY4000021 (ΖΕΠ από τον Οκτώβριο του 2007) και Επισκοπή Μωρού Νερού.

Επίσης, η κατασκευή 20 εξοχικών κατοικιών με κολυμβητικές δεξαμενές και εγκατάστασης επεξεργασίας αστικών λυμάτων από την εταιρεία Celicandia & Gracetop Ltd (θυγατρική της Korantina Homes Ltd), η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ακάμας, αιολικό πάρκο 21,6 MW από την A.P. Energy Ltd, το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ποταμός Πεντάσχοινος, έργο τουριστικού θερέτρου από την Korantina Homes Ltd (ξενοδοχείο πέντε αστέρων, 168 δωματίων, με σταθμό βιολογικού καθαρισμού των αστικών λυμάτων και 48 βίλες με κολυμβητικές δεξαμενές και σύστημα βιολογικού καθαρισμού), το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ακάμας και κατασκευή γηπέδου γκολφ και άλλων σχετικών υποδομών (600 οικίες, οδικό δίκτυο, αγωγοί μεταφοράς νερού κ.λπ.) από την Pafilia Property Developers Ltd, η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Κοιλάδα Έζουσας CY4000021.

Ανεπαρκής εκτίμηση για πέντε έργα

Η ΕΕ αναφέρεται και σε 5 έργα που εγκρίθηκαν με ανεπαρκή εκτίμηση σωρευτικών επιπτώσεων.

Πρόκειται για έργα που αφορούν την επέκταση λατομείου από τη Γεννάδιος Θεολόγου, η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Ακάμας (ΖΕΠ από τον Δεκέμβριο του 2009 - CY4000023 και προτεινόμενος ΤΚΣ από τον Φεβρουάριο του 2010 - CY4000010), «Suncity Spa Resort and Residencies», έργο τουριστικού θερέτρου (ξενοδοχείο 5 αστέρων δυναμικότητας 203 δωματίων, με 44 τουριστικές κατοικίες, και τουριστικό θέρετρο με 11 βίλες), το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι, έργο ορυχείου χαλκού από την Hellenic Copper Mines Ltd, το οποίο επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Κοιλάδα των Κέδρων – Κάμπος, κατασκευή 7 φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής δυναμικότητας 45,211 MW από την GP Rodik Services Ltd, η οποία επηρεάζει τον τόπο Natura 2000 Περιοχή Κόσιη – Παλλουρόκαμπος και κατασκευή μαρίνας και τουριστικού συγκροτήματος στην Αγία Νάπα που επηρεάζει την περιοχή Natura 2000 Αγία Θέκλα – Λιοπέτρι.

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι της άποψης ότι καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία γενικά και κατ’ εξακολούθηση δεν διασφαλίζει ότι οι αρχές της υποβάλλουν σχέδια ή έργα μη άμεσα συνδεόμενα ή αναγκαία για τη διαχείριση του τόπου, τα οποία όμως είναι δυνατόν να επηρεάζουν σημαντικά τον εν λόγω τόπο, είτε καθαυτά είτε σε συνδυασμό με άλλα σχέδια ή έργα, σε δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεών τους στον τόπο, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησης του τόπου και, με κριτήριο τα συμπεράσματα της εκτίμησης των επιπτώσεων για τον τόπο, συμφωνούν σε σχέδια ή έργα μόνον αφού βεβαιωθούν ότι αυτά δεν παραβλάπτουν την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται, η Κυπριακή Δημοκρατία παρέβη το άρθρο 6 παράγραφος 3 σε συνδυασμό με το άρθρο 7 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ», τονίζεται.

Η Επιτροπή καλεί την κυβέρνηση να της υποβάλει τις παρατηρήσεις της εντός προθεσμίας δύο μηνών από την παραλαβή της επιστολής.

Η Επιτροπή παρατηρεί επίσης ότι λαμβάνοντας υπόψη την έκταση του κράτους μέλους ο αριθμός έργων που περιλαμβάνονται στην προειδοποιητική επιστολή ως παραδείγματα μη ορθής εφαρμογής του Άρθρου 6(3) είναι ήδη σημαντικός.

Επιπλέον, η Επιτροπή παρατηρεί επίσης ότι η μη ορθή εφαρμογή του Άρθρου 6(3) δεν περιορίζεται σε ορισμένες κατηγορίες έργων. Οι υποχρεώσεις του Άρθρου 6(3) έχουν αγνοηθεί για μεγάλη ποικιλία έργων όπως έργα δημόσιων υποδομών (π.χ. δρόμοι και γέφυρες), ενεργειακά έργα (π.χ. αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά πάρκα), τουριστικές εγκαταστάσεις (π.χ. παραθεριστικές κατοικίες, συγκροτήματα κατοικιών και σχετικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυμάτων, πεζοπορικά μονοπάτια, γήπεδα γκολφ) και διάφορα άλλα (έγκριση τοπικών σχεδίων, επέκταση λατομείων, μεταλλεία χαλκού). Αυτό τονίζει περαιτέρω τον οριζόντιο χαρακτήρα του προβλήματος της μη ορθής εφαρμογής του Άρθρου 6(3) στην Κύπρο.

Βάσει της μη εξαντλητικής σειράς έργων, που καταδεικνύουν την ύπαρξη πολυάριθμων παραδειγμάτων όπου το Άρθρο 6(3) της οδηγίας 92/43/EΟΚ, δεν έχει εφαρμοστεί κατά τρόπο ορθό για ειδικούς και παρόμοιους λόγους (π.χ. έλλειψη εκτίμησης συσσωρευτικών επιπτώσεων, έγκριση έργων παρόλο που έχουν εντοπιστεί σημαντικές επιπτώσεις κλπ.) σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου και για παρατεταμένη χρονική περίοδο (από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση) η επιτροπή θεωρεί ότι η Κύπρος έχει γενικά και συστηματικά παραλείψει να διασφαλίσει ότι οι αρχές της τηρούν τις απαιτήσεις του Άρθρου 6 (3).

Της Γεωργίας Χαννή