You are here

Καμπανάκι ΕΚΤ για φούσκα στα ακίνητα

11/10/2022 07:01

Τον κίνδυνο νέας φούσκας στην αγορά ακινήτων, υπογραμμίζει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) δημοσίευσε χθες σημείωμα για τα ανοίγματα των τραπεζών της ΕΕ στα ακίνητα.

Οι τράπεζες της ΕΕ ανέφεραν περισσότερα από €4,1 τρισ. δάνεια και προκαταβολές που εξασφαλίστηκαν από ακίνητα. Αυτό αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του συνόλου των δανείων προς νοικοκυριά και μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις.

Σημειώνεται ότι η ζήτηση για στέγαση είναι ισχυρή τα τελευταία χρόνια. Η υψηλή ζήτηση για στέγαση αντανακλούσε το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων σε συνδυασμό με την αλλαγή των προτιμήσεων λόγω της πανδημίας του Covid.

Οι ισχυρές θέσεις κεφαλαίου και ρευστότητας των τραπεζών της ΕΕ τους επέτρεψαν να ικανοποιήσουν, σε μεγάλο βαθμό, αυτή τη ζήτηση, επεκτείνοντας την έκθεσή τους σε στεγαστικά δάνεια.

Ταυτόχρονα, η προσφορά κατοικιών δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στη ζήτηση λόγω έλλειψης στεγαστικών επενδύσεων τα προηγούμενα χρόνια, περιορισμών στην κατασκευή καθώς και διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας που προκλήθηκαν από την πανδημία. Ως αποτέλεσμα, σε πολλές χώρες της ΕΕ, οι τιμές των κατοικιών κατέγραψαν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που προκάλεσαν ανησυχίες για υπερθέρμανση των αγορών.

Όπως αναφέρεται, το μακροοικονομικό περιβάλλον έχει επιδεινωθεί απότομα και η πιθανότητα ύφεσης έχει αυξηθεί. Οι υψηλές πληθωριστικές πιέσεις και οι επακόλουθες αυξήσεις στα επιτόκια έχουν οδηγήσει σε αύξηση του κόστους ζωής χωρίς αντίστοιχες αυξήσεις στα εισοδήματα. Αυτή είναι μια πρόκληση, ιδιαίτερα για νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και υψηλό χρέος.

«Δεδομένης της σημαντικότητας του χαρτοφυλακίου στεγαστικών δανείων για τις τράπεζες της ΕΕ, μια απότομη πτώση των τιμών των κατοικιών σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων αθέτησης υποχρεώσεων θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει πρόκληση για τις τράπεζες της ΕΕ», τονίζεται.

Το μείγμα της αυξημένης γεωπολιτικής αβεβαιότητας, των υψηλών τιμών της ενέργειας και των αυξανόμενων ρυθμών αναμένεται να επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη. Αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αγορές κατοικιών προκαλώντας ακόμη και απότομη μείωση των τιμών των κατοικιών.

Η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η ενεργειακή κρίση επιβαρύνουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Αν και τα ποσοστά απασχόλησης εξακολουθούν να είναι υψηλά, η ζήτηση για στέγαση και αγορές ακινήτων θα μπορούσε να επηρεαστεί από αυτές τις εξελίξεις.

Σχεδόν το ένα τρίτο των δανείων των τραπεζών της ΕΕ αφορά στεγαστικά δάνεια. Τα τελευταία χρόνια, οι τράπεζες έχουν αυξήσει σημαντικά την έκθεσή τους σε αυτόν τον τομέα. Αν και υπάρχουν κάποιες πρώιμες ενδείξεις επιδείνωσης της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων στα χαρτοφυλάκια στεγαστικών δανείων, τέτοιοι κίνδυνοι δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί.

Υπάρχουν παράγοντες που μπορεί να αντισταθμίσουν τον αρνητικό αντίκτυπο στα χαρτοφυλάκια των τραπεζικών στεγαστικών δανείων σε περίπτωση απότομης πτώσης των τιμών των κατοικιών.

Οι τράπεζες έχουν εφαρμόσει πιο συνετά πρότυπα χορήγησης δανείων και αυστηρότερη διαχείριση κινδύνων, χάρη στις βελτιώσεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο και σε πολλά μακροπροληπτικά μέτρα που εφαρμόζονται στις αγορές ακινήτων για κατοικίες. Οι τράπεζες αναφέρουν σήμερα χαμηλότερους δείκτες δανείων προς αξία σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Τέλος, ορισμένοι δανειολήπτες έχουν κλειδώσει σταθερά επιτόκια για μεγαλύτερες περιόδους, γεγονός που τους προστατεύει από την τρέχουσα αύξηση των επιτοκίων.

«Το τρέχον επίπεδο των καθοδικών κινδύνων που απορρέουν από την έκθεση σε ακίνητα κατοικιών αυξάνεται. Οι εποπτικές αρχές και οι τράπεζες θα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην αγορά και στα χαρτοφυλάκια στεγαστικών δανείων. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να εντοπίζονται έγκαιρα τα δάνεια που είναι απίθανο να αποπληρωθούν, να αναγνωρίζονται έγκαιρα και να γίνεται επαρκής πρόβλεψη για ζημιές δανείων», σημειώνεται.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, μεταξύ του τέταρτου τριμήνου του 2019 και του πρώτου τριμήνου του 2022, η αύξηση των τιμών κατοικιών στην Κύπρο είναι η μικρότερη στο σύνολο των χωρών της ΕΕ. Την ίδια ώρα, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών στην Κύπρο ως ποσοστό επί των συνολικών εισοδημάτων, είναι το χαμηλότερο στην ΕΕ μαζί με την Ελλάδα.

Της Γεωργίας Χαννή