Αναπόφευκτη η κρατική στήριξη λόγω Ουκρανίας

Την ανάγκη οικονομικής στήριξης των επιχειρήσεων και της απασχόλησης, τόσο σε εθνικό, όσο και σε επίπεδο ΕΕ, καθώς επίσης και την υποχρέωση των εποπτικών αρχών να στηρίξουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης, εξαιτίας των επιπτώσεων από το Ρωσο -Ουκρανικό πόλεμο, επισημαίνουν με δηλώσεις τους στη StockWatch, τέσσερις γνώστες των οικονομικών δρώμενων.

Πρόκειται για τον Tάκη Κληρίδη πρώην ΥΠΟΙΚ και πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, τον Σταύρο Ζένιο καθηγητή χρηματοοικονομικών και διοικητικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, τον Γιώργο Συρίχα οικονομολόγο του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου  και πρώην εκτελεστικό σύμβουλο της ΚΤ και τον Τάσο Γιασεμίδη οικονομολόγο και διοικητικό σύμβουλο στην KPMG.

Καταθέτουν επίσης, εισηγήσεις για καλύτερη διαχείριση των αρνητικών συνεπειών εξαιτίας και των κυρώσεων,που έχουν επιβάλει οι δυτικοί, καλούν τις κυπριακές αρχές να έχουν λόγο στις κυρώσεις που αποφασίζει η ΕΕ και εξηγούν τι θα πρέπει να πράξει η Κύπρος για να αποφύγει «τιμωρητικές» κυρώσεις εξαιτίας των Ρώσων.

Διάχυτη είναι η διαπίστωση και των τεσσάρων ότι στην Κύπρο οι ανησυχίες εστιάζονται  κυρίως σε τρεις πυλώνες:

-Στον παρατεταμένο πληθωρισμό, στην εκτίναξη του κόστους της ενέργειας και τη σημαντική μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, η οποία ενδεχομένως να οδηγήσει σε περιορισμό της οικονομίας για ανάπτυξη.

-Στις επιπτώσεις που θα έχει ο τομέας των υπηρεσιών εξαιτίας των κυρώσεων κατά του τραπεζικού συστήματος της Μόσχας που επηρεάζει εταιρείες ρωσικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, ή μέρος τους έχει μεταφερθεί στο νησί και αφορούν στον χρηματοικονικό τομέα, καθώς και στους τομείς  των ακινήτων και της ναυτιλίας.

-Στις επιπτώσεις που θα έχει η τουριστική βιομηχανία, το εμπόριο, η γεωργία και μεσοπρόθεσμα ενδεχομένως ο χρηματοπιστωτικός τομέας, ο οποίος όπως επισημαίνουν, στο παρόν στάδιο έχει αντοχές για να διαχειριστεί τις επιπτώσεις.

Εκ των ων ουκ άνευ η κρατική στήριξη

Ο Σταύρος Ζένιος εκτιμά ότι η κρατική στήριξη της οικονομίας αυτή την ώρα, αποτελεί μονόδρομο καθώς, όπως εξηγεί, όταν τα κράτη αντιμετωπίζουν σοβαρή ύφεση ή ένα εξωτερικό σοκ, θα πρέπει να παρεμβαίνουν και να στηρίζουν την οικονομία.

«Αναμένω, κυρίως από την ΕΕ  ότι όπως είχε διαχειριστεί  τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημική κρίση να πράξει το ίδιο και τώρα. Να ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις των κρατών -μελών να λάβουν μέτρα και να στηρίξουν την οικονομία»

Τόνισε ότι  η λήψη μέτρων στήριξης της οικονομίας θα πρέπει να γίνει συλλογικά και σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο.

Υπενθύμισε, ωστόσο, ότι η Κύπρος αυτή στιγμή έχει πολύ ψηλό δημόσιο χρέος. Τα δημόσια οικονομικά του κράτους, πρόσθεσε, είναι περιορισμένα για να στηρίξει την οικονομία του. 

Ο Τάκης Κληρίδης θεωρεί δεδομένη την κρατική στήριξη «όπως είχε γίνει και πολύ σωστά» όπως είπε,, στη διάρκεια της πανδημίας.

«Αποδείχθηκε ότι η κρατική στήριξη και τα μέτρα που λήφθηκαν βοήθησαν την οικονομία και αν δεν ξεσπούσε ο πόλεμος θα είχαν φανεί πιο έντονα τα σημάδια της ανάκαμψης της οικονομίας» παρατήρησε ο πρώην ΥΠΟΙΚ.

«Ακόμη και ο δανεισμός που έκανε το κράτος τη δεδομένη στιγμή ήταν σωστός» παρατήρησε.

Επεσήμανε, ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πως η  οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν έχει κοφτήριο για να τυπώνει λεφτά, κατά την έκφραση του. κατά την  «Για αυτό και θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι και για πιο δύσκολες καταστάσεις»

Ο κ. Κληρίδης αναφέρθηκε και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας των υπηρεσιών.

«Η Ρωσία» , είπε, ήταν και είναι ένας σοβαρός συνεισφορέας στον τομέα των υπηρεσιών και δεν είναι εύκολο να χάσεις ένα μεγάλο ποσοστό των εργασιών από τη Ρωσία.  Διότι σε μία τέτοια περίπτωση θα χαθούν και ευρωπαίοι επενδυτές που συνεργάζονται με τη Ρωσία, διότι ακριβώς η Μόσχα είναι στο μπλόκο των κυρώσεων». 

«Συνεπώς αυτός ο τομέας άρχισε να επηρεάζεται σημαντικά και δεν  είναι ένα πρόβλημα το οποίο  θα λυθεί  σύντομα, διότι εκ των πραγμάτων διαφαίνεται ότι θα έχει μακροπρόθεσμη επίδραση» τόνισε.

Να ετοιμαστούν πλάνα – Αγκάθι ο πληθωρισμός 

Το ΥΠΟΙΚ θα πρέπει να έχει έτοιμα πλάνα για να υπάρξει κρατική στήριξη της οικονομίας, επισημαίνει ο Γιώργος Συρίχας καθώς, οι επιπτώσεις που προκαλεί ο πόλεμος είναι πρωτοφανείς.

«Οι εκατέρωθεν κυρώσεις» πρόσθεσε, «έχουν επιφέρει μεγάλα προβλήματα στην οικονομία».

Ο πληθωρισμός, είπε, αποτελεί αυτή την ώρα ένα μεγάλο αγκάθι και πλήττει σαφώς την οικονομική ανάπτυξη.

Η ακρίβια, τόνισε, πλήττει τα εισοδήματα των εργαζομένων. «Ουσιώδεις τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός, οι κατασκευές, το εμπόριο, είναι στη δίνη πολλών προβλημάτων» παρατήρησε.

Ο Τάσος Γιασεμίδης εκτιμά ότι ο κίνδυνος του στασιμοπληθωρισμού, δηλαδή ψηλά ποσοστά πληθωρισμού σε συνδυασμό με αρνητικές επιδόσεις στην οικονομική ανάπτυξη και αύξηση στην ανεργία,  φαντάζει ακόμη πιο ενισχυμένος.

H Ευρώπη, τόνισε, βρίσκεται ενδεχομένως στη δυσχερέστερη θέση.

«Πέραν του γεγονότος ότι οι εχθροπραξίες γίνονται σε ευρωπαϊκό έδαφος, είναι η περιοχή που αναμένεται να επηρεαστεί πιο πολύ όσον αφορά την οικονομία λαμβάνοντας υπόψη την εγγύτητα προς τη Ρωσία» σημείωσε το μέλος του ΔΣ της KPMG.

Επεσήμανε ότι οι κυρώσεις που επιβάλλονται προκαλούν ασφυξία στη Ρωσία και στο λαό της ωστόσο την ίδια ώρα, όπως σημείωσε, προκαλούν σημαντικά προβλήματα και στις χώρες που τα επιβάλλουν.

Ο κ. Γιασεμίδης ανέφερε ότι πέραν από τον πληθωρισμό που αναμένεται να ενισχυθεί και θα επηρεάσει την κοινωνία οριζόντια στο σύνολο της, προκύπτουν και ζητήματα σε άλλους τομείς όπως ο τουρισμός, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, το λιανεμπόριο  και η βαριά βιομηχανία.

Εξέφρασε την άποψη ότι κύριο «όπλο» στη μείωση του πληθωρισμού, αποτελεί η αύξηση των επιτοκίων και γενικότερα η απόσυρση των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης.

Χρηματοπιστωτικός τομέας επιτόκια χαλαρώσεις

Ο κ. Συρίχας εξέφρασε την άποψη ότι αν παραταθεί ο πόλεμος θα πρέπει οι εποπτικές αρχές στη Φρανκφούρτη και στις Βρυξέλλες να προχωρήσουν σε χαλάρωση των εποπτικών μέτρων, όπως έπραξαν με το ξέσπασμα της πανδημίας.

«Εκτιμώ ότι είναι μονόδρομος  η χαλάρωση των εποπτικών  μέτρων σε αυτή τη τόσο δύσκολη συγκυρία πραγμάτων» παρατήρησε ο πρώην εκτελεστικός σύμβουλος τη ΚΤ.

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας, είπε, θα εξαρτηθεί από την πορεία και αντίδραση της οικονομίας έναντι των επιπτώσεων του πολέμου.

Σημείωσε ότι οι  εγχώριες τράπεζες διαθέτουν επαρκή κεφάλαια και ρευστότητα, «όμως τα ΜΕΔ», τόνισε, «είναι εκεί και δεν είναι προβλέψιμο πόσο θα επηρεαστεί το χαρτοφυλάκιο των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων από τις επιπτώσεις που προκαλούνται σε βασικούς πυλώνες της οικονομίας».

Τα κτυπήματα σε βάρος της οικονομίας, σύμφωνα με τον κ. Συρίχα, «έρχονται δυστυχώς από πολλές κατευθύνσεις  και θα πρέπει να γίνονται σωστές και προσεγμένες κινήσεις σε όλα τα επίπεδα».

Ρευστότητα στην αγορά

Ο Τάσος Γιασεμίδης επισημαίνει ότι οι κεντρικές τράπεζες καλούνται να ισορροπήσουν την προσπάθεια απορρόφησης των αρνητικών συνεπειών από την κατάσταση στην Ουκρανία, ενισχύοντας τη ρευστότητα στις αγορές, και παράλληλα να ληφθούν  μέτρα σε ότι αφορά την τιθάσευση του πληθωρισμού.

«Από τις αποφάσεις φαίνεται να δίνεται προτεραιότητα στο πρώτο αφήνοντας το δεύτερο προς διαχείριση σε μεταγενέστερο στάδιο» σημειώνει το μέλος του ΔΣ της  ,KPMG.

Εκτιμά ότι η Ευρώπη είναι η περιοχή που αναμένεται να επηρεαστεί περισσότερο από την τωρινή κατάσταση.

«Είναι για το λόγο αυτό που φαίνεται να οδηγούν την ΕΚΤ σε μια πιο συντηρητική πολιτική σε σχέση με τη FED όσον αφορά την απόσυρση των μέτρων, η οποία την περασμένη Τετάρτη, μετά από τρία χρόνια ανακοίνωσε την πρώτη αύξηση επιτοκίων, αφήνοντας ξεκάθαρο το ενδεχόμενο περεταίρω αυξήσεων μέσα στο 2022» σημείωσε.

«Γίνεται αντιληπτό ότι την στιγμή ενισχύονται οι απόψεις για ενίσχυση του δολαρίου, εφόσον για τις ΗΠΑ οι αρνητικές συνέπειες του πολέμου, είναι εύκολα διαχειρίσιμες» παρατήρησε.

Κυρώσεις  και προστασία συμφερόντων της Κύπρου

Ο Σ. Ζένιος, αναφέρθηκε και στην ανάγκη η Κυπριακή Δημοκρατία να στήσει ανάστημα ενώπιον των εταίρων και να προασπίσει τα συμφέροντα της.

«Οι πρωτοφανείς δυτικές κυρώσεις, που στόχο έχουν να αποκόψουν τη Ρωσία από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, έχουν στείλει τις αγορές της χώρας σε ελεύθερη πτώση και έχουν περιπλέξει τη διαδικασία της εξυπηρέτησης χρεών»  τόνισε ο καθηγητής  χρηματοοικονομικών

«Πρόκειται», είπε, «για μία προσπάθεια ανασχεδιασμού της παγκόσμιας τάξης και εμείς πρέπει να αποφασίσουμε σε ποια πλευρά ανήκουμε. Και σαφώς η Κύπρος ανήκει στην ΕΕ».

Υπέδειξε ότι θα πρέπει η Λευκωσία να είναι μέρος της  διαδικασίας των θεσμικών οργάνων της Ευρώπης  που σχεδιάζει τις κυρώσεις. 

«Όλοι αναγνωρίζουν ότι οι κυρώσεις έχουν αντίκτυπο στην κυβέρνηση Πούτιν, όμως την ίδια ώρα θα πρέπει να γίνουν κινήσεις για να  μειωθεί ο αντίκτυπος των επιπτώσεων στην ΕΕ.

«Με τη συμμετοχή της Κύπρου στον καθορισμό των κυρώσεων θα δίδει την ευχέρεια στη χώρα μας να έχει παραστάσεις για το εύρος των κυρώσεων και εκεί όπου αυτές θα έχουν περισσότερο αντίκτυπο σε μας, να αξιώνουμε  με ανάλογα επιχειρήματα ειδική στήριξη» υπέδειξε ο κ. Ζένιος.

Τόνισε ότι η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να παρεκκλίνει από τις κυρώσεις που επιβάλλει  η ΕΕ σε βάρος της Μόσχας.

«Χρειάζονται εκ μέρους των κυπριακών αρχών λεπτοί και προσεκτικοί χειρισμοί. Εάν δεν εφαρμόζουμε τις κυρώσεις που έχουν υποβληθεί ή αυτούς που επέρχονται,  μπορεί η Κύπρος να βρεθεί να είναι μέρος των κυρώσεων» υπογράμμισε.

Απεξάρτηση από πετρέλαιο, εναλλακτικές λύσεις

Σε ότι αφορά το μείζον θέμα της απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό πετρέλαιο, ο Τ. Γιασεμίδης, επισημαίνει ότι η Ρωσία αποτελεί ένα από τους ισχυρότερους παίχτες στον τομέα της ενέργειας .

Η Ρωσία, πρόσθεσε, είναι και ένας ισχυρός παίκτης και στις εξαγωγές μετάλλων, που είναι απαραίτητα για τη βαριά βιομηχανία.

«Εκτιμώ ότι η τωρινή κατάσταση με τις κυρώσεις θα επηρεάσει σημαντικά τις χώρες που είναι άμεσα συνδεμένες οικονομικά με αυτή. Ωστόσο, αν κάποιος αναλύσει τις κυρώσεις που επιβάλλονται, υπάρχει μεγάλη προσοχή σε ότι αφορά  τον τομέα της ενέργειας» ανέφερε και πρόσθεσε:

«Δηλώσεις από αξιωματούχους ότι οι ευρωπαϊκές χώρες,  θα απεξαρτητοποιηθούν ενεργειακά από τη Ρωσία, ακούγονται εύηχα. Όμως δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί με τόση ευκολία ότι χτίζονται σταθμοί απουγροποίησης φυσικού αερίου ή δημιουργούνται αγωγοί  από τη μια μέρα στην άλλη», επεσήμανε.

Ως η Κύπρος, είπε ο κ.Γιασεμίδης, θα πρέπει να προχωρήσουμε τάχιστα σε εναλλακτικές πηγές ενέργειες, διότι τα γεγονότα μας προλαβαίνουν με απρόβλεπτες συνέπειες.

Ο  Στ. Ζένιος σημειώνει επί τούτου, ότι η Κύπρος έχει μείνει πολύ πίσω στα θέματα απεξάρτησης από το πετρέλαιο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

«Δυστυχώς αυτά τα προβλήματα δεν τα είχαμε λύσει όταν υπήρξε χρόνος. Και  τώρα, όπως συμβαίνει πάντοτε, έρχεται μία εξωγενής κρίσης, για την οποία,  δεν ευθύνεσαι εσύ, ωστόσο, για το πόσο σοβαρά σε πλήττει είναι δική σου ευθύνη» τόνισε.