18/09/2002 16:15
Ελλειμματικός κατά £679,3 εκατ. θα είναι ο προϋπολογισμός του κράτους για το 2003, τον οποίο ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο. Ο προϋπολογισμός προβλέπει συνολικές δαπάνες και πληρωμές ύψους £3.068,7 δις και συνολικά έσοδα £2.389,4 δις. Οι καθαρές δαπάνες και πληρωμές θα ανέλθουν σε £2.544,1 δις και τα καθαρά έσοδα στο £1.853,8 δις.
Μιλώντας μετά το πέρας της συνεδρίας του υπουργικού συμβουλίου ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών, Τάκης Κληρίδης, σημείωσε ότι το 2003 είναι μια ιδιαίτερη χρονιά αν ληφθεί υπόψη ότι σημαδεύτηκε από τρία σημαντικά γεγονότα που αφορούν στην ψήφιση της φορολογικής μεταρρύθμισης, στο αναθεωρημένο προενταξιακό πρόγραμμα και στις επιπτώσεις που άφησε πίσω της η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου. Τα δύο πρώτα, δηλαδή η φορολογική μεταρρύθμιση και το αναθεωρημένο προενταξιακό πρόγραμμα, φέρνουν την Κύπρο στο τελικό βήμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αναφερόμενος στο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας ο κ. Κληρίδης παρατήρησε ότι υπολογίζεται προκαταρκτικά να κυμανθεί στο 2,5% - 3%, ο οποίος είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό ανάπτυξης της Ευρώπης, ακόμη και από το ρυθμό ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Με βάση τον προϋπολογισμό του 2003, που έχει εγκρίνει το υπουργικό συμβούλιο, εύκολα μπορεί να εκτιμήσει κάποιος ότι ικανοποιούμε τους στόχους που έχει θέσει η Κύπρος για περαιτέρω σύγκλιση της οικονομίας μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση», επεσήμανε ο Τάκης Κληρίδης.
Αναφερόμενος στο δημοσιονομικό έλλειμμα και στο δημόσιο χρέος ο υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι θα σημειωθεί περαιτέρω μείωση και του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. Αναμένεται είπε ότι το δημόσιο χρέος θα μειωθεί από 55,6%, που υπολογίζεται το 2002, σε 54%, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί στο 1,9% το 2003, σε σύγκριση του αναμενόμενου 2,6% του 2002. Σε απόλυτους αριθμούς το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να περιορισθεί στα £132 εκατ. σε σύγκριση με £162 εκατ. το 2002.
Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα ο υπουργός Οικονομικών διαβεβαίωσε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος αναμένεται ότι μέχρι το 2005 θα εξαλειφθεί, ενώ για τις δαπάνες του κρατικού μισθολογίου υποστήριξε ότι καταβάλλεται προσπάθεια για να περιοριστεί η αύξηση του βάσει του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, αλλά και με βάση της συμφωνίας που επιτεύχθηκε μεταξύ της κυβέρνησης και κάποιων συνδικαλιστικών οργανώσεων του κρατικού τομέα για μείωση της κλίμακας των νεοεισερχόμενων στη δημόσια υπηρεσία.
Στη συνέχεια ο Τάκης Κληρίδης εξήγησε τους λόγους για τη σημειωθείσα μικρή αύξηση του ποσοστού της ανεργίας που εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 3,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού έναντι 3% το 2001, λέγοντας ότι ήταν αποτέλεσμα της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας, η οποία επηρέασε και την αγορά εργασίας.
Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται ότι θα κυμανθεί γύρω στο 3%.
Παραθέτουμε αυτούσια την ανακοίνωση του Υπουργείου σχετικά με τον προϋπολογισμό 2003:
Η κυπριακή οικονομία αντιμετώπισε κατά το 2002 μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά, λόγω του δυσμενούς εξωτερικού περιβάλλοντος, που προέκυψε από τις επιπτώσεις των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ και την περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στους κυριότερους οικονομικούς μας εταίρους. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης υπολογίζεται προκαταρκτικά να κυμανθεί στο 2,5% - 3% σε συνέχεια των πολύ ικανοποιητικών ρυθμών διεύρυνσης της οικονομίας τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια. Από τη σκοπιά των συνθηκών ζήτησης, η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα προέλθει αποκλειστικά από την εγχώρια ζήτηση και ειδικότερα από την καταναλωτική και την επενδυτική ζήτηση. Αντίθετα, η εξωτερική ζήτηση αναμένεται ότι θα σημειώσει μικρή μείωση, λόγω της συγκράτησης της τουριστικής κίνησης προς την Κύπρο. Παρά τη σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής της ανάπτυξης, οι επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας εξακολουθούν να συγκρίνονται ευνοϊκά με τις χώρες μέλη της Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα, στην Ε.Ε. προβλέπεται για το 2002 περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης από 1,7% το 2001 σε 1,5% το 2002, κυρίως λόγω της επιφυλακτικότητας που συνέχισε να χαρακτηρίζει τις προσδοκίες των επενδυτών και των καταναλωτών.
Από τομεακής σκοπιάς, η ανάπτυξη υπολογίζεται ότι στηρίχτηκε κυρίως στους τριτογενείς τομείς των υπηρεσιών, εξαιρουμένου του τομέα των ξενοδοχείων και εστιατορίων. Ο τομέας αυτός επηρεάστηκε αρνητικά από τη μείωση της τουριστικής κίνησης προς την Κύπρο, ενώ μικρή μείωση εκτιμάται ότι θα σημειώσει και ο τομέας της μεταποίησης, επηρεαζόμενος από τη συγκράτηση του ρυθμού διεύρυνσης της οικονομίας και της καταναλωτικής ζήτησης. Θετική εξέλιξη αποτελεί η περαιτέρω διεύρυνση της γεωργικής παραγωγής, λόγω κυρίως της σχετικά ικανοποιητικής βροχόπτωσης που επέδρασε θετικά στον όγκο της φυτικής παραγωγής. Παράλληλα, ο τομέας των κατασκευών συνέχισε και το 2002 την πορεία ανάκαμψης, που παρατηρήθηκε τον προηγούμενο χρόνο.
Η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας αντικατοπτρίστηκε και στην αγορά εργασίας με μικρή αύξηση του ποσοστού ανεργίας, που εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 3,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού έναντι 3% το 2001.
Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται ότι θα κυμανθεί γύρω στο 3% για ολόκληρο το 2002, λόγω των επιπτώσεων της αύξησης του συντελεστή του ΦΠΑ από 10% σε 13% και των φόρων κατανάλωσης στα πετρελαιοειδή από την 1η Ιουλίου του 2002. Αντίθετα, η σημαντική μείωση των φόρων κατανάλωσης στα αυτοκίνητα μέχρι 1600 κ.ε. θα περιορίσει την αύξηση του ρυθμού πληθωρισμού, όπως και η ενδεχόμενη πρόσφατη υλοποίηση της απόφασης της ΑΤΗΚ για μείωση των τελών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Υπολογίζεται ότι εξαιρουμένων των επιπτώσεων των προαναφερομένων αυξήσεων και μειώσεων των φόρων κατανάλωσης, ο δομικός πληθωρισμός για το 2002 θα κυμανθεί κάτω του 2,5%.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, εξαιρουμένης της δαπάνης για αγορά αεροσκαφών από τις κυπριακές αερογραμμές, ως ποσοστό του ΑΕΠ, εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε συγκριτικά ψηλά επίπεδα, παρά τη σημαντικά χαμηλότερη επέκταση των εισαγωγών, λόγω της συγκράτησης των εσόδων από τον τουρισμό. Τα συναλλαγματικά επίσημα αποθέματα προβλέπεται να κυμανθούν γύρω στα £1610 εκ. σε σύγκριση με £1558,1 εκ. το 2001 και να προσφέρουν κάλυψη 8,3 μηνών εισαγωγών αγαθών, που θεωρείται πολύ ικανοποιητική με βάση διεθνή δεδομένα.
Η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, παρά το γεγονός ότι οφείλεται αποκλειστικά στο δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον, δεν δικαιολογεί με κανένα τρόπο τον εφησυχασμό. Το συνεχώς διαφοροποιούμενο διεθνές εξωτερικό περιβάλλον, η παγκοσμιοποίηση των οικονομιών και ο εντεινόμενος ανταγωνισμός καθώς και η επικείμενη ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. συνεπάγονται τη δημιουργία νέων προκλήσεων, τις οποίες η Κύπρος καλείται να αντιμετωπίσει με επιτυχία. Οι προσπάθειες για μακροοικονομική σύγκλιση, ολοκλήρωση της πορείας εναρμόνισης με το κοινοτικό κεκτημένο και αναδιάρθρωση της οικονομίας πρέπει να ενταθούν για να είμαστε έτοιμοι για την ένταξη στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.
Σε γενικές γραμμές ο Προϋπολογισμός για το 2003 παρουσιάζει κατά κατηγορία την ακόλουθη εικόνα:
2001 Πραγμ. 2002 Προϋπολ. 2002 Αναθεωρ. Προϋπολ. 2003Προϋπολ.
£ εκ. £ εκ. £ εκ. £ εκ.
Α ΔΑΠΑΝΕΣ/ΠΛΗΡΩΜΕΣ
ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 1.717,1 1.824,5 1.821,5 2.047,9
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 229,5 371,1 249,0 391,2
ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΘΩΡΑΚΙΣΗ 128,1 135,2 135,0 105,0
ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΩΝΔΑΠΑΝΩΝ/ΠΛΗΡΩΜΩΝ 2.074,7 2.330,8 2.205,5 2.544,1
ΔΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΕΣ 238,7 326,0 333,0 446,1
ΔΑΠΑΝΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΣΟΔΑ 50,9 66,1 66,7 75,3
ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΑ-ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ - 3,2 - 3,2
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 2.364,3 2.726,1 2.605,2 3.068,7
Β ΕΣΟΔΑ
ΑΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ 524,0 570,1 535,4 474,2
ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ 708,4 770,5 829,3 1.055,8
ΑΛΛΑ ΕΣΟΔΑ 264,6 260,4 235,7 249,8
ΕΣΟΔΑ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΘΩΡΑΚΙΣΗΣ 168,2 135,2 152,0 74,0
ΚΑΘΑΡΑ ΕΣΟΔΑ 1.665,2 1.736,2 1.752,4 1.853,8
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ 47,7 334,3 674,6 535,6
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 1.712,9 2.070,5 2.427,0 2.389,4
Το σύνολο των καθαρών πληρωμών για το 2003 προϋπολογίζεται να αυξηθεί κατά £338,7 εκ. ή 15,4%, σε σύγκριση με τις αναθεωρημένες καθαρές δαπάνες/πληρωμές για το 2002. Η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη φορολογική μεταρρύθμιση και ιδιαίτερα στην ενσωμάτωση των αντισταθμιστικών κοινωνικών δαπανών στον Προϋπολογισμό του 2003. Ο βαθμός υλοποίησης των Αναπτυξιακών Δαπανών όσον αφορά τις αναθεωρημένες δαπάνες του Προϋπολογισμού του 2002 σε σχέση με τις εγκριμένες δαπάνες του Προϋπολογισμού του ιδίου χρόνου είναι ο δεύτερος παράγοντας που επηρεάζει την αύξηση του συνόλου των καθαρών πληρωμών. Με την αφαίρεση των Αναπτυξιακών Δαπανών τόσο για το 2002 όσο και το 2003 η αύξηση σε απόλυτους αριθμούς του Προϋπολογισμού του 2003, περιορίζεται στα £196,5 εκ., δηλαδή 7,5%. Ανάλυση των αυξήσεων κατά κατηγορία, σε απόλυτους αριθμούς, φαίνεται πιο κάτω:
£ εκ. % στο
αύξηση σύνολο
(α) Επενδύσεις και άλλες
κεφαλαιουχικές δαπάνες 142,2 42,0
(β) Δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας 122,5 36,2
(γ) Δαπάνες προσωπικού 64,8 19,1
(δ) Χορηγίες/Άμυνα/Διαφώτιση 40,5 12,0
(ε) Δαπάνες συντήρησης και λειτουργίας 17,5 5,2
(ζ) Διάφορα -48,8 -14,5
------- -------
338,7 100,0
==== =====
Οι Αναπτυξιακές Δαπάνες για το 2003 ανέρχονται σε £375,1 εκ. σε σύγκριση με τις αναθεωρημένες δαπάνες ύψους £247,7 εκ. το 2002.
Κατά την ετοιμασία του Αναπτυξιακού Προγράμματος για το 2003 δόθηκε ιδιαίτερη σημασία σε νέα/συνεχιζόμενα μεγάλα έργα υποδομής, ιδιαίτερα στους τομείς της οδικής και πολεοδομικής ανάπτυξης, της υδατικής και αγροτικής ανάπτυξης καθώς και στους τομείς της Παιδείας και Υγείας που καλύπτουν το 22,0%, 13,6% και 20,8% (περιλαμβανομένων αποζημιώσεων για απαλλοτριώσεις) των συνολικών αναπτυξιακών δαπανών αντίστοιχα. Περιλήφθηκαν επίσης πολλά άλλα έργα και υπηρεσίες, αναγκαία για τη στήριξη της αναπτυξιακής πορείας της κυπριακής οικονομίας, καθώς και πρόνοια για συνέχιση ερευνητικών προγραμμάτων και παροχής υπηρεσιών. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και φέτος σε διάφορα κονδύλια για την προώθηση της εναρμόνισης με το Κοινοτικό Κεκτημένο και τη συμμετοχή της Κύπρου σε αναπτυξιακά προγράμματα της Ε.Ε., καθώς και την κατάρτιση του προσωπικού της Δημόσιας Υπηρεσίας.
Από τις πιο πάνω Αναπτυξιακές Δαπάνες ποσό ύψους £50,6 εκ. θα διατεθεί για την προώθηση και περαιτέρω εφαρμογή του προγράμματος για την Ανάπτυξη του Οδικού Δικτύου, £24,6 εκ. για την Υδατική Ανάπτυξη, £32,1 εκ. για Πολεοδομικά Σχέδια, £36,4 εκ. για την Παιδεία, £16,0 εκ. για το Πανεπιστήμιο Κύπρου, £7,1 εκ. για τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, £26,6 εκ. για την Αγροτική Ανάπτυξη, £24,3 εκ. για το στεγαστικό πρόγραμμα των Κυβερνητικών Υπηρεσιών, £25,2 εκ. για την Ανάπτυξη της Δημόσιας Υγείας και £13,7 εκ. για προώθηση του τομέα της Βιομηχανίας και των Εξαγωγών. Περιλαμβάνονται, επίσης, πρόνοιες για την αγορά σύγχρονου εξοπλισμού για τις ανάγκες των διάφορων Τμημάτων και Υπηρεσιών. Στα πιο πάνω ποσά περιλαμβάνονται, όπου απαιτούνται, και αποζημιώσεις για απαλλοτριώσεις. Επίσης ποσό £54,3 εκ. θα δαπανηθεί για σκοπούς εναρμόνισης, από τα οποία £37,0 εκ. για δαπάνες που αφορούν αγορά εξοπλισμού, βελτίωση κτιριακών εγκαταστάσεων και άλλων μέτρων ενίσχυσης των απαραίτητων δομών για εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου. Ποσά επίσης ύψους £14,3 εκ. (μέρος της δαπάνης θα απαιτηθεί από την Ε.Ε.) και £3,0 εκ θα διατεθούν για την συμμετοχή της Κύπρου σε προγράμματα της Ε.Ε. και για εξασφάλιση της απαραίτητης τεχνικής βοήθειας αντίστοιχα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στις Αναπτυξιακές Δαπάνες περιλαμβάνονται πρόνοιες για νέα/συνεχιζόμενα μεγάλα έργα, όπως η αναβάθμιση του δρόμου Δεκέλειας-Αμμοχώστου, ο νέος δρόμος Κοκκινοτριμιθιάς – Αστρομερίτη, ο νότιος παρακαμπτήριος Λευκωσίας και η Λεωφόρος Αρχαγγέλου, η βελτίωση των Κυκλοτερών Κόμβων του Παρακαμπτηρίου Λεμεσού, ο Τουριστικός Παραλιακός Δρόμος Λεμεσού, οι Λεωφόροι Λάρνακας-Κοφίνου, Στρατηγού Τιμάγια και ο Παραλιακός στη Λάρνακα, τα μεγάλα υδρευτικά και αρδευτικά έργα των Κοιλάδων Διαρίζου και ΄Εζουσας και Δυτικής Μεσαορίας, καθώς και η αφαλάτωση για τη Λεμεσό, το Νέο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και το Νέο Νοσοκομείο Αμμοχώστου, τα νέα κεντρικά Κυβερνητικά Κτίρια στη Λευκωσία, το Δικαστικό Μέγαρο Λευκωσίας, τα Επαρχιακά Κυβερνητικά Κτίρια στην Πάφο, οι επεκτάσεις των Επαρχιακού Δικαστηρίων Λεμεσού και Λάρνακας, το κτίριο της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθώς και η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου Κουρίου. Επισημαίνονται επίσης οι σημαντικές πρόνοιες για αναδιάρθρωση της γεωργίας, προώθηση της τεχνολογικής αναβάθμισης του τομέα της μεταποίησης και σχεδίων εφαρμογής της νέας βιομηχανικής πολιτικής, όπως και η εκτέλεση έργων υποδομής που θα υποβοηθήσουν την τουριστική δραστηριότητα.
Από την ενοποιημένη κατάσταση των εσόδων και δαπανών του Προϋπολογισμού, καθώς και ορισμένων άλλων υποχρεώσεων του Κράτους, προκύπτει προκαταρκτικά ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες για το 2003 θα ανέλθουν στα £966,1 εκ. ή 14,2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (Α.Ε.Π.) από τα £850,8 εκ. ή 13,7% το 2002. Σύμφωνα με τις προβλέψεις για τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους προκύπτει πλεόνασμα χρηματοδοτικών πόρων της τάξης των £565,0 εκ. περίπου για το 2003 σε σύγκριση με το αναμενόμενο πλεόνασμα της τάξης των £579,9 εκ. για το 2002. Παράλληλα, το συνολικό δημόσιο χρέος θα διευρυνθεί κατά £453,1 εκ. και θα φθάσει στο τέλος του 2003 στα £6362,2 εκ. ή στο 93,7% του Α.Ε.Π. από τα £5909,1 εκ. ή στο 94,9 του Α.Ε.Π. που υπολογίζεται να φθάσει το τέλος του 2002. Σύμφωνα όμως με τον ορισμό της Συνθήκης του Μάαστριχτ, το δημόσιο χρέος αναμένεται να σημειώσει οριακή μείωση ως ποσοστό του Α.Ε.Π. έτσι αναμένεται να κυμανθεί στο 54,0% του Α.Ε.Π. από το 55,6% που υπολογίζεται για το 2002. Στα ποσά του συνολικού δημόσιου χρέους περιλαμβάνονται και οι οφειλές προς τα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ενδοκυβερνητικό χρέος) που αναμένονται να ανέλθουν στα £2.694,3 εκ. το 2003 από τα £2.448,0 το 2002. Η αυτοχρηματοδότηση έργων ανάπτυξης του δημόσιου τομέα εντός του 2003 αναμένεται να επιδράσει θετικά στα δημοσιονομικά μεγέθη. Το ύψος της επίδρασης θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των έργων και το μέγεθος της δαπάνης που θα υλοποιηθεί με τη μέθοδο αυτή.
Με βάση τα πιο πάνω, το δημοσιονομικό έλλειμμα προβλέπεται να σημειώσει ελαφρά πτώση ως ποσοστό του Α.Ε.Π. και να περιορισθεί στο 1,9 % σε σύγκριση με 2,6% το 2002, ενώ σε απόλυτους αριθμούς το Δημοσιονομικό Έλλειμμα αναμένεται να περιορισθεί στα £132,0 εκ. σε σύγκριση με £162,0 εκ. το 2002.
Η σημαντική αποκλιμάκωση του δημοσιονομικού ελλείμματος που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια μετά τα ψηλά ελλείμματα τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε ποσοστά κατά την περίοδο 1997-1999 εμπίπτει μέσα στα πλαίσια του Προγράμματος Δημοσιονομικής Εξυγίανσης που υιοθετήθηκε μέσα στο 1999 και αργότερα στο Προενταξιακό Οικονομικό Πρόγραμμα. Η επίτευξη αυτή βασίζεται στη συνεχή προσπάθεια συμπίεσης των δημόσιων καταναλωτικών δαπανών και βελτίωσης της φοροεισπρακτικής ικανότητας των φορολογικών τμημάτων, και παρά το γεγονός ότι η κοινωνική πολιτική του Κράτους συνεχώς εμπλουτίζεται και βελτιώνεται και οι κοινωνικές παροχές σε διάφορα στρώματα του λαού σημειώνουν σημαντικές αυξήσεις.
Αναφέρεται επίσης ότι το πρωτογενές ισοζύγιο θα παρουσιάσει αυξημένο πλεόνασμα ύψους £229,5 εκ. ή 3,4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος από τα £181,2 εκ. ή 2,9% το 2002.
Παραθέτουμε επίσης τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών Τάκη Κληρίδη μετά τη σημερινή συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου υπό την προεδρία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Γλαύκου Κληρίδη, κατά την οποία εγκρίθηκε ο Προϋπολογισμός για το 2003:
Ερώτηση: Ποιά Υπουργεία θα πάρουν τη μερίδα του λέοντος από τον Προϋπολογισμό;
Απάντηση: Τα Υπουργεία, τα οποία έχουν μεγάλη αύξηση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα είναι αυτά που έχουν σχέση με την υγεία, τις κοινωνικές παροχές και την παιδεία, έχοντας υπόψη ότι τα υπόλοιπα Υπουργεία δεν έχουν μεγάλες δαπάνες. Αρα να μην αναμένει κάποιος ότι η αύξηση των δαπανών του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Οικονομικών θα είναι πολύ μεγάλη σε σύγκριση με τα άλλα Υπουργεία.
Ερώτηση: Δεν περιλαμβάνεται και το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο έχει τις δαπάνες για τη διαφώτιση;
Απάντηση: Σαφώς περιλαμβάνεται, όπως και οι νέες θέσεις του Υπουργείου Εξωτερικών για άνοιγμα νέων Πρεσβειών στο εξωτερικό, αλλά οι αναπτυξιακές δαπάνες σε σύγκριση με τις δαπάνες που έχουν άλλα Υπουργεία όπως το Εσωτερικών και το Δημοσίων Εργων είναι πολύ περισσότερες από την αύξηση την οποία μπορεί να έχει ένα Υπουργείο που βασικά έχει μόνο προσωπικό ή δαπάνες όπως τη διαφώτιση που αναφέρατε.
Ερώτηση: Η κριτική που ασκείται στον Προϋπολογισμό όταν κατατίθεται ενώπιον της Νομοθετικής Εξουσίας είναι ένα τρίπτυχο. Είναι το κατά πόσον οι αναπτυξιακές δαπάνες ανταποκρίνονται στις προσδοκίες της κοινωνικής προσφοράς, το δεύτερο είναι οι αυξημένες δαπάνες λόγω του κρατικού μισθολογίου και το τρίτο είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος και εάν έχουν ληφθεί εκείνα τα μέτρα, τα οποία δίνουν την προοπτική εναρμόνισης με τους δείκτες του Μάαστριχτ, καθώς και μιας πιο υγιούς ένταξής μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Πάνω σ΄ αυτά τα τρία σημεία πώς απαντάτε;
Απάντηση: Οσον αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, κάτι το οποίο μπορεί να δει κάποιος τα τελευταία χρόνια, είναι ότι έχουμε μια σταθερή μείωσή τους και ήδη αναφέρθηκα ότι προβλέπεται μέσα από τον Προϋπολογισμό του 2003 πως το δημοσιονομικό έλλειμμα θα πέσει κάτω από το 2%. Ξεπερνούμε ένα ορόσημο που ήταν το 2%, έχοντας υπόψη ότι και ο στόχος μας, μέσα από τη δέσμευσή μας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση, είναι να εξαλειφθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα μέχρι το 2005. Καθοδική πορεία ακολουθεί και το δημόσιο χρέος που τώρα είναι στο 55,5% με περαιτέρω μείωση στο 54% το 2003. Αρα αυτούς τους οικονομικούς δείκτες όχι μόνο τους πληρούμε όσον αφορά τα κριτήρια του Μάαστριχτ αλλά τους βελτιώνουμε έχοντας υπόψη τη δέσμευσή μας προς την Ευρώπη και ότι πλέον η Ευρώπη παρακολουθεί όχι μόνο τις υπό ένταξη χώρες αλλά και τα κράτη μέλη.
Για το δεύτερο σημείο, αναφορικά με τις δαπάνες του μισθολογίου, είναι γεγονός ότι το μισθολόγιο δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να εξαλειφθεί αλλά μπορούμε να περιορίσουμε την αύξησή του - και εκεί στοχεύουμε – με τον περιορισμό του κόστους του σε σύγκριση με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Είναι γενικά παραδεκτό ότι και λόγω της ευρωπαϊκής πορείας χρειάζονται ορισμένοι καινούριοι οργανισμοί ή και δομές που ζητούν δικαιολογημένα επιπρόσθετες θέσεις. Οι θέσεις αυτές ήδη βρίσκονται ενώπιον της Βουλής μέσα από ένα Συμπληρωματικό Προϋπολογισμό. Παρ΄ όλα αυτά, βλέπουμε ότι ο Προϋπολογισμός του 2003 πετυχαίνει τους στόχους τους οποίους έχουμε θέσει. Οι αναπτυξιακές δαπάνες είναι επίσης ένα κριτήριο όπου κάποιος μπορεί να δει τα έργα, τα οποία προγραμματίζονται για την επόμενη χρονιά. Εμάς μας προβληματίζει όχι μόνο η εξαγγελία των έργων, αλλά και το ποσοστό υλοποίησης. Πιστεύουμε ότι το ποσοστό υλοποίησης εφ΄ όσον διατηρείται στο 70% και πλέον είναι μια επιτυχία που δεν μπορεί να ξεπεραστεί κατά πολύ διότι υπάρχουν προβλήματα στις διαδικασίες και στην υλοποίηση έργων. Γι΄ αυτό πάντα προγραμματίζουμε περισσότερα από ό,τι μπορούμε να υλοποιήσουμε. Ο στόχος είναι ο βαθμός υλοποίησης να ξεπερνά πάντα το 70%.
Ερώτηση: Μετά τα τραγικά γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου ακούστηκαν κάποιες φωνές ότι θα πρέπει να σφίξουμε τα ζωνάρια και πολύ ορθά το Υπουργείο Οικονομικών είπε ότι δεν θα σφίξουμε τα ζωνάρια, αλλά είναι εδώ που χρειάζεται να συνεχίσουμε τα αναπτυξιακά έργα για να δώσουμε μια δυναμική στην οικονομία μας για να μην υποστεί περαιτέρω επιπτώσεις. Δεν θα έπρεπε να ληφθεί πιο σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι οι επιπτώσεις από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου δημιουργούν μια ύφεση στην οικονομία μας; Και δεύτερο, ακούσαμε τον Υπουργό Εμπορίου να κάνει αναφορά για ενδεχόμενη κρίση από ένα ενδεχόμενο πόλεμο στο Ιράκ, όλα αυτά δεν θα έπρεπε να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να δώσουμε περισσότερη ώθηση στον τομέα των αναπτυξιακών δαπανών;
Απάντηση: Θα πρέπει να ληφθούν και αυτά υπόψη αλλά και άλλοι παράγοντες. Ο Προϋπολογισμός του κράτους έχει μια δυναμική και μπορεί να επιταχύνει κάποιος τα αναπτυξιακά έργα, αν υπάρχει απόλυτη ανάγκη, στην εξέλιξή τους. Θα πρέπει να πούμε όμως ότι υπάρχουν και έργα για τα οποία υπάρχει η δέσμευση των εργολάβων για υλοποίησή τους σε ένα τακτό χρονικό διάστημα. Αρα δεν είναι τόσο εύκολο να πούμε ότι τα ξεχνάμε όλα και αλλάζουμε πλέον τη ροή των αναπτυξιακών έργων. Εκείνο το οποίο είναι σημαντικό είναι ότι τα έργα που προγραμματίζονται είναι πολύ περισσότερα από αυτά τα οποία είχαμε την προηγούμενη ή την προπροηγούμενη χρονιά και ο βαθμός υλοποίησης, εφ΄ όσον είναι συνέχεια στο μυαλό μας, είναι πολύ σημαντικό να αυξηθεί ούτως ώστε να υλοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό τα αναπτυξιακά έργα και με ένα πιο γρήγορο ρυθμό.
Μιλώντας μετά το πέρας της συνεδρίας του υπουργικού συμβουλίου ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών, Τάκης Κληρίδης, σημείωσε ότι το 2003 είναι μια ιδιαίτερη χρονιά αν ληφθεί υπόψη ότι σημαδεύτηκε από τρία σημαντικά γεγονότα που αφορούν στην ψήφιση της φορολογικής μεταρρύθμισης, στο αναθεωρημένο προενταξιακό πρόγραμμα και στις επιπτώσεις που άφησε πίσω της η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου. Τα δύο πρώτα, δηλαδή η φορολογική μεταρρύθμιση και το αναθεωρημένο προενταξιακό πρόγραμμα, φέρνουν την Κύπρο στο τελικό βήμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αναφερόμενος στο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας ο κ. Κληρίδης παρατήρησε ότι υπολογίζεται προκαταρκτικά να κυμανθεί στο 2,5% - 3%, ο οποίος είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό ανάπτυξης της Ευρώπης, ακόμη και από το ρυθμό ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Με βάση τον προϋπολογισμό του 2003, που έχει εγκρίνει το υπουργικό συμβούλιο, εύκολα μπορεί να εκτιμήσει κάποιος ότι ικανοποιούμε τους στόχους που έχει θέσει η Κύπρος για περαιτέρω σύγκλιση της οικονομίας μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση», επεσήμανε ο Τάκης Κληρίδης.
Αναφερόμενος στο δημοσιονομικό έλλειμμα και στο δημόσιο χρέος ο υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι θα σημειωθεί περαιτέρω μείωση και του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. Αναμένεται είπε ότι το δημόσιο χρέος θα μειωθεί από 55,6%, που υπολογίζεται το 2002, σε 54%, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί στο 1,9% το 2003, σε σύγκριση του αναμενόμενου 2,6% του 2002. Σε απόλυτους αριθμούς το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να περιορισθεί στα £132 εκατ. σε σύγκριση με £162 εκατ. το 2002.
Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα ο υπουργός Οικονομικών διαβεβαίωσε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος αναμένεται ότι μέχρι το 2005 θα εξαλειφθεί, ενώ για τις δαπάνες του κρατικού μισθολογίου υποστήριξε ότι καταβάλλεται προσπάθεια για να περιοριστεί η αύξηση του βάσει του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, αλλά και με βάση της συμφωνίας που επιτεύχθηκε μεταξύ της κυβέρνησης και κάποιων συνδικαλιστικών οργανώσεων του κρατικού τομέα για μείωση της κλίμακας των νεοεισερχόμενων στη δημόσια υπηρεσία.
Στη συνέχεια ο Τάκης Κληρίδης εξήγησε τους λόγους για τη σημειωθείσα μικρή αύξηση του ποσοστού της ανεργίας που εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 3,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού έναντι 3% το 2001, λέγοντας ότι ήταν αποτέλεσμα της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας, η οποία επηρέασε και την αγορά εργασίας.
Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται ότι θα κυμανθεί γύρω στο 3%.
Παραθέτουμε αυτούσια την ανακοίνωση του Υπουργείου σχετικά με τον προϋπολογισμό 2003:
Η κυπριακή οικονομία αντιμετώπισε κατά το 2002 μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά, λόγω του δυσμενούς εξωτερικού περιβάλλοντος, που προέκυψε από τις επιπτώσεις των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ και την περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στους κυριότερους οικονομικούς μας εταίρους. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης υπολογίζεται προκαταρκτικά να κυμανθεί στο 2,5% - 3% σε συνέχεια των πολύ ικανοποιητικών ρυθμών διεύρυνσης της οικονομίας τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια. Από τη σκοπιά των συνθηκών ζήτησης, η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα προέλθει αποκλειστικά από την εγχώρια ζήτηση και ειδικότερα από την καταναλωτική και την επενδυτική ζήτηση. Αντίθετα, η εξωτερική ζήτηση αναμένεται ότι θα σημειώσει μικρή μείωση, λόγω της συγκράτησης της τουριστικής κίνησης προς την Κύπρο. Παρά τη σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής της ανάπτυξης, οι επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας εξακολουθούν να συγκρίνονται ευνοϊκά με τις χώρες μέλη της Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα, στην Ε.Ε. προβλέπεται για το 2002 περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης από 1,7% το 2001 σε 1,5% το 2002, κυρίως λόγω της επιφυλακτικότητας που συνέχισε να χαρακτηρίζει τις προσδοκίες των επενδυτών και των καταναλωτών.
Από τομεακής σκοπιάς, η ανάπτυξη υπολογίζεται ότι στηρίχτηκε κυρίως στους τριτογενείς τομείς των υπηρεσιών, εξαιρουμένου του τομέα των ξενοδοχείων και εστιατορίων. Ο τομέας αυτός επηρεάστηκε αρνητικά από τη μείωση της τουριστικής κίνησης προς την Κύπρο, ενώ μικρή μείωση εκτιμάται ότι θα σημειώσει και ο τομέας της μεταποίησης, επηρεαζόμενος από τη συγκράτηση του ρυθμού διεύρυνσης της οικονομίας και της καταναλωτικής ζήτησης. Θετική εξέλιξη αποτελεί η περαιτέρω διεύρυνση της γεωργικής παραγωγής, λόγω κυρίως της σχετικά ικανοποιητικής βροχόπτωσης που επέδρασε θετικά στον όγκο της φυτικής παραγωγής. Παράλληλα, ο τομέας των κατασκευών συνέχισε και το 2002 την πορεία ανάκαμψης, που παρατηρήθηκε τον προηγούμενο χρόνο.
Η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας αντικατοπτρίστηκε και στην αγορά εργασίας με μικρή αύξηση του ποσοστού ανεργίας, που εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 3,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού έναντι 3% το 2001.
Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται ότι θα κυμανθεί γύρω στο 3% για ολόκληρο το 2002, λόγω των επιπτώσεων της αύξησης του συντελεστή του ΦΠΑ από 10% σε 13% και των φόρων κατανάλωσης στα πετρελαιοειδή από την 1η Ιουλίου του 2002. Αντίθετα, η σημαντική μείωση των φόρων κατανάλωσης στα αυτοκίνητα μέχρι 1600 κ.ε. θα περιορίσει την αύξηση του ρυθμού πληθωρισμού, όπως και η ενδεχόμενη πρόσφατη υλοποίηση της απόφασης της ΑΤΗΚ για μείωση των τελών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Υπολογίζεται ότι εξαιρουμένων των επιπτώσεων των προαναφερομένων αυξήσεων και μειώσεων των φόρων κατανάλωσης, ο δομικός πληθωρισμός για το 2002 θα κυμανθεί κάτω του 2,5%.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, εξαιρουμένης της δαπάνης για αγορά αεροσκαφών από τις κυπριακές αερογραμμές, ως ποσοστό του ΑΕΠ, εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε συγκριτικά ψηλά επίπεδα, παρά τη σημαντικά χαμηλότερη επέκταση των εισαγωγών, λόγω της συγκράτησης των εσόδων από τον τουρισμό. Τα συναλλαγματικά επίσημα αποθέματα προβλέπεται να κυμανθούν γύρω στα £1610 εκ. σε σύγκριση με £1558,1 εκ. το 2001 και να προσφέρουν κάλυψη 8,3 μηνών εισαγωγών αγαθών, που θεωρείται πολύ ικανοποιητική με βάση διεθνή δεδομένα.
Η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, παρά το γεγονός ότι οφείλεται αποκλειστικά στο δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον, δεν δικαιολογεί με κανένα τρόπο τον εφησυχασμό. Το συνεχώς διαφοροποιούμενο διεθνές εξωτερικό περιβάλλον, η παγκοσμιοποίηση των οικονομιών και ο εντεινόμενος ανταγωνισμός καθώς και η επικείμενη ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. συνεπάγονται τη δημιουργία νέων προκλήσεων, τις οποίες η Κύπρος καλείται να αντιμετωπίσει με επιτυχία. Οι προσπάθειες για μακροοικονομική σύγκλιση, ολοκλήρωση της πορείας εναρμόνισης με το κοινοτικό κεκτημένο και αναδιάρθρωση της οικονομίας πρέπει να ενταθούν για να είμαστε έτοιμοι για την ένταξη στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.
Σε γενικές γραμμές ο Προϋπολογισμός για το 2003 παρουσιάζει κατά κατηγορία την ακόλουθη εικόνα:
2001 Πραγμ. 2002 Προϋπολ. 2002 Αναθεωρ. Προϋπολ. 2003Προϋπολ.
£ εκ. £ εκ. £ εκ. £ εκ.
Α ΔΑΠΑΝΕΣ/ΠΛΗΡΩΜΕΣ
ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 1.717,1 1.824,5 1.821,5 2.047,9
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 229,5 371,1 249,0 391,2
ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΘΩΡΑΚΙΣΗ 128,1 135,2 135,0 105,0
ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΩΝΔΑΠΑΝΩΝ/ΠΛΗΡΩΜΩΝ 2.074,7 2.330,8 2.205,5 2.544,1
ΔΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΕΣ 238,7 326,0 333,0 446,1
ΔΑΠΑΝΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΣΟΔΑ 50,9 66,1 66,7 75,3
ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΑ-ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ - 3,2 - 3,2
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 2.364,3 2.726,1 2.605,2 3.068,7
Β ΕΣΟΔΑ
ΑΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ 524,0 570,1 535,4 474,2
ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ 708,4 770,5 829,3 1.055,8
ΑΛΛΑ ΕΣΟΔΑ 264,6 260,4 235,7 249,8
ΕΣΟΔΑ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΘΩΡΑΚΙΣΗΣ 168,2 135,2 152,0 74,0
ΚΑΘΑΡΑ ΕΣΟΔΑ 1.665,2 1.736,2 1.752,4 1.853,8
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ 47,7 334,3 674,6 535,6
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 1.712,9 2.070,5 2.427,0 2.389,4
Το σύνολο των καθαρών πληρωμών για το 2003 προϋπολογίζεται να αυξηθεί κατά £338,7 εκ. ή 15,4%, σε σύγκριση με τις αναθεωρημένες καθαρές δαπάνες/πληρωμές για το 2002. Η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη φορολογική μεταρρύθμιση και ιδιαίτερα στην ενσωμάτωση των αντισταθμιστικών κοινωνικών δαπανών στον Προϋπολογισμό του 2003. Ο βαθμός υλοποίησης των Αναπτυξιακών Δαπανών όσον αφορά τις αναθεωρημένες δαπάνες του Προϋπολογισμού του 2002 σε σχέση με τις εγκριμένες δαπάνες του Προϋπολογισμού του ιδίου χρόνου είναι ο δεύτερος παράγοντας που επηρεάζει την αύξηση του συνόλου των καθαρών πληρωμών. Με την αφαίρεση των Αναπτυξιακών Δαπανών τόσο για το 2002 όσο και το 2003 η αύξηση σε απόλυτους αριθμούς του Προϋπολογισμού του 2003, περιορίζεται στα £196,5 εκ., δηλαδή 7,5%. Ανάλυση των αυξήσεων κατά κατηγορία, σε απόλυτους αριθμούς, φαίνεται πιο κάτω:
£ εκ. % στο
αύξηση σύνολο
(α) Επενδύσεις και άλλες
κεφαλαιουχικές δαπάνες 142,2 42,0
(β) Δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας 122,5 36,2
(γ) Δαπάνες προσωπικού 64,8 19,1
(δ) Χορηγίες/Άμυνα/Διαφώτιση 40,5 12,0
(ε) Δαπάνες συντήρησης και λειτουργίας 17,5 5,2
(ζ) Διάφορα -48,8 -14,5
------- -------
338,7 100,0
==== =====
Οι Αναπτυξιακές Δαπάνες για το 2003 ανέρχονται σε £375,1 εκ. σε σύγκριση με τις αναθεωρημένες δαπάνες ύψους £247,7 εκ. το 2002.
Κατά την ετοιμασία του Αναπτυξιακού Προγράμματος για το 2003 δόθηκε ιδιαίτερη σημασία σε νέα/συνεχιζόμενα μεγάλα έργα υποδομής, ιδιαίτερα στους τομείς της οδικής και πολεοδομικής ανάπτυξης, της υδατικής και αγροτικής ανάπτυξης καθώς και στους τομείς της Παιδείας και Υγείας που καλύπτουν το 22,0%, 13,6% και 20,8% (περιλαμβανομένων αποζημιώσεων για απαλλοτριώσεις) των συνολικών αναπτυξιακών δαπανών αντίστοιχα. Περιλήφθηκαν επίσης πολλά άλλα έργα και υπηρεσίες, αναγκαία για τη στήριξη της αναπτυξιακής πορείας της κυπριακής οικονομίας, καθώς και πρόνοια για συνέχιση ερευνητικών προγραμμάτων και παροχής υπηρεσιών. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και φέτος σε διάφορα κονδύλια για την προώθηση της εναρμόνισης με το Κοινοτικό Κεκτημένο και τη συμμετοχή της Κύπρου σε αναπτυξιακά προγράμματα της Ε.Ε., καθώς και την κατάρτιση του προσωπικού της Δημόσιας Υπηρεσίας.
Από τις πιο πάνω Αναπτυξιακές Δαπάνες ποσό ύψους £50,6 εκ. θα διατεθεί για την προώθηση και περαιτέρω εφαρμογή του προγράμματος για την Ανάπτυξη του Οδικού Δικτύου, £24,6 εκ. για την Υδατική Ανάπτυξη, £32,1 εκ. για Πολεοδομικά Σχέδια, £36,4 εκ. για την Παιδεία, £16,0 εκ. για το Πανεπιστήμιο Κύπρου, £7,1 εκ. για τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, £26,6 εκ. για την Αγροτική Ανάπτυξη, £24,3 εκ. για το στεγαστικό πρόγραμμα των Κυβερνητικών Υπηρεσιών, £25,2 εκ. για την Ανάπτυξη της Δημόσιας Υγείας και £13,7 εκ. για προώθηση του τομέα της Βιομηχανίας και των Εξαγωγών. Περιλαμβάνονται, επίσης, πρόνοιες για την αγορά σύγχρονου εξοπλισμού για τις ανάγκες των διάφορων Τμημάτων και Υπηρεσιών. Στα πιο πάνω ποσά περιλαμβάνονται, όπου απαιτούνται, και αποζημιώσεις για απαλλοτριώσεις. Επίσης ποσό £54,3 εκ. θα δαπανηθεί για σκοπούς εναρμόνισης, από τα οποία £37,0 εκ. για δαπάνες που αφορούν αγορά εξοπλισμού, βελτίωση κτιριακών εγκαταστάσεων και άλλων μέτρων ενίσχυσης των απαραίτητων δομών για εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου. Ποσά επίσης ύψους £14,3 εκ. (μέρος της δαπάνης θα απαιτηθεί από την Ε.Ε.) και £3,0 εκ θα διατεθούν για την συμμετοχή της Κύπρου σε προγράμματα της Ε.Ε. και για εξασφάλιση της απαραίτητης τεχνικής βοήθειας αντίστοιχα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στις Αναπτυξιακές Δαπάνες περιλαμβάνονται πρόνοιες για νέα/συνεχιζόμενα μεγάλα έργα, όπως η αναβάθμιση του δρόμου Δεκέλειας-Αμμοχώστου, ο νέος δρόμος Κοκκινοτριμιθιάς – Αστρομερίτη, ο νότιος παρακαμπτήριος Λευκωσίας και η Λεωφόρος Αρχαγγέλου, η βελτίωση των Κυκλοτερών Κόμβων του Παρακαμπτηρίου Λεμεσού, ο Τουριστικός Παραλιακός Δρόμος Λεμεσού, οι Λεωφόροι Λάρνακας-Κοφίνου, Στρατηγού Τιμάγια και ο Παραλιακός στη Λάρνακα, τα μεγάλα υδρευτικά και αρδευτικά έργα των Κοιλάδων Διαρίζου και ΄Εζουσας και Δυτικής Μεσαορίας, καθώς και η αφαλάτωση για τη Λεμεσό, το Νέο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και το Νέο Νοσοκομείο Αμμοχώστου, τα νέα κεντρικά Κυβερνητικά Κτίρια στη Λευκωσία, το Δικαστικό Μέγαρο Λευκωσίας, τα Επαρχιακά Κυβερνητικά Κτίρια στην Πάφο, οι επεκτάσεις των Επαρχιακού Δικαστηρίων Λεμεσού και Λάρνακας, το κτίριο της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθώς και η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου Κουρίου. Επισημαίνονται επίσης οι σημαντικές πρόνοιες για αναδιάρθρωση της γεωργίας, προώθηση της τεχνολογικής αναβάθμισης του τομέα της μεταποίησης και σχεδίων εφαρμογής της νέας βιομηχανικής πολιτικής, όπως και η εκτέλεση έργων υποδομής που θα υποβοηθήσουν την τουριστική δραστηριότητα.
Από την ενοποιημένη κατάσταση των εσόδων και δαπανών του Προϋπολογισμού, καθώς και ορισμένων άλλων υποχρεώσεων του Κράτους, προκύπτει προκαταρκτικά ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες για το 2003 θα ανέλθουν στα £966,1 εκ. ή 14,2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (Α.Ε.Π.) από τα £850,8 εκ. ή 13,7% το 2002. Σύμφωνα με τις προβλέψεις για τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους προκύπτει πλεόνασμα χρηματοδοτικών πόρων της τάξης των £565,0 εκ. περίπου για το 2003 σε σύγκριση με το αναμενόμενο πλεόνασμα της τάξης των £579,9 εκ. για το 2002. Παράλληλα, το συνολικό δημόσιο χρέος θα διευρυνθεί κατά £453,1 εκ. και θα φθάσει στο τέλος του 2003 στα £6362,2 εκ. ή στο 93,7% του Α.Ε.Π. από τα £5909,1 εκ. ή στο 94,9 του Α.Ε.Π. που υπολογίζεται να φθάσει το τέλος του 2002. Σύμφωνα όμως με τον ορισμό της Συνθήκης του Μάαστριχτ, το δημόσιο χρέος αναμένεται να σημειώσει οριακή μείωση ως ποσοστό του Α.Ε.Π. έτσι αναμένεται να κυμανθεί στο 54,0% του Α.Ε.Π. από το 55,6% που υπολογίζεται για το 2002. Στα ποσά του συνολικού δημόσιου χρέους περιλαμβάνονται και οι οφειλές προς τα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ενδοκυβερνητικό χρέος) που αναμένονται να ανέλθουν στα £2.694,3 εκ. το 2003 από τα £2.448,0 το 2002. Η αυτοχρηματοδότηση έργων ανάπτυξης του δημόσιου τομέα εντός του 2003 αναμένεται να επιδράσει θετικά στα δημοσιονομικά μεγέθη. Το ύψος της επίδρασης θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των έργων και το μέγεθος της δαπάνης που θα υλοποιηθεί με τη μέθοδο αυτή.
Με βάση τα πιο πάνω, το δημοσιονομικό έλλειμμα προβλέπεται να σημειώσει ελαφρά πτώση ως ποσοστό του Α.Ε.Π. και να περιορισθεί στο 1,9 % σε σύγκριση με 2,6% το 2002, ενώ σε απόλυτους αριθμούς το Δημοσιονομικό Έλλειμμα αναμένεται να περιορισθεί στα £132,0 εκ. σε σύγκριση με £162,0 εκ. το 2002.
Η σημαντική αποκλιμάκωση του δημοσιονομικού ελλείμματος που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια μετά τα ψηλά ελλείμματα τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σε ποσοστά κατά την περίοδο 1997-1999 εμπίπτει μέσα στα πλαίσια του Προγράμματος Δημοσιονομικής Εξυγίανσης που υιοθετήθηκε μέσα στο 1999 και αργότερα στο Προενταξιακό Οικονομικό Πρόγραμμα. Η επίτευξη αυτή βασίζεται στη συνεχή προσπάθεια συμπίεσης των δημόσιων καταναλωτικών δαπανών και βελτίωσης της φοροεισπρακτικής ικανότητας των φορολογικών τμημάτων, και παρά το γεγονός ότι η κοινωνική πολιτική του Κράτους συνεχώς εμπλουτίζεται και βελτιώνεται και οι κοινωνικές παροχές σε διάφορα στρώματα του λαού σημειώνουν σημαντικές αυξήσεις.
Αναφέρεται επίσης ότι το πρωτογενές ισοζύγιο θα παρουσιάσει αυξημένο πλεόνασμα ύψους £229,5 εκ. ή 3,4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος από τα £181,2 εκ. ή 2,9% το 2002.
Παραθέτουμε επίσης τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών Τάκη Κληρίδη μετά τη σημερινή συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου υπό την προεδρία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Γλαύκου Κληρίδη, κατά την οποία εγκρίθηκε ο Προϋπολογισμός για το 2003:
Ερώτηση: Ποιά Υπουργεία θα πάρουν τη μερίδα του λέοντος από τον Προϋπολογισμό;
Απάντηση: Τα Υπουργεία, τα οποία έχουν μεγάλη αύξηση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα είναι αυτά που έχουν σχέση με την υγεία, τις κοινωνικές παροχές και την παιδεία, έχοντας υπόψη ότι τα υπόλοιπα Υπουργεία δεν έχουν μεγάλες δαπάνες. Αρα να μην αναμένει κάποιος ότι η αύξηση των δαπανών του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Οικονομικών θα είναι πολύ μεγάλη σε σύγκριση με τα άλλα Υπουργεία.
Ερώτηση: Δεν περιλαμβάνεται και το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο έχει τις δαπάνες για τη διαφώτιση;
Απάντηση: Σαφώς περιλαμβάνεται, όπως και οι νέες θέσεις του Υπουργείου Εξωτερικών για άνοιγμα νέων Πρεσβειών στο εξωτερικό, αλλά οι αναπτυξιακές δαπάνες σε σύγκριση με τις δαπάνες που έχουν άλλα Υπουργεία όπως το Εσωτερικών και το Δημοσίων Εργων είναι πολύ περισσότερες από την αύξηση την οποία μπορεί να έχει ένα Υπουργείο που βασικά έχει μόνο προσωπικό ή δαπάνες όπως τη διαφώτιση που αναφέρατε.
Ερώτηση: Η κριτική που ασκείται στον Προϋπολογισμό όταν κατατίθεται ενώπιον της Νομοθετικής Εξουσίας είναι ένα τρίπτυχο. Είναι το κατά πόσον οι αναπτυξιακές δαπάνες ανταποκρίνονται στις προσδοκίες της κοινωνικής προσφοράς, το δεύτερο είναι οι αυξημένες δαπάνες λόγω του κρατικού μισθολογίου και το τρίτο είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος και εάν έχουν ληφθεί εκείνα τα μέτρα, τα οποία δίνουν την προοπτική εναρμόνισης με τους δείκτες του Μάαστριχτ, καθώς και μιας πιο υγιούς ένταξής μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Πάνω σ΄ αυτά τα τρία σημεία πώς απαντάτε;
Απάντηση: Οσον αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, κάτι το οποίο μπορεί να δει κάποιος τα τελευταία χρόνια, είναι ότι έχουμε μια σταθερή μείωσή τους και ήδη αναφέρθηκα ότι προβλέπεται μέσα από τον Προϋπολογισμό του 2003 πως το δημοσιονομικό έλλειμμα θα πέσει κάτω από το 2%. Ξεπερνούμε ένα ορόσημο που ήταν το 2%, έχοντας υπόψη ότι και ο στόχος μας, μέσα από τη δέσμευσή μας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση, είναι να εξαλειφθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα μέχρι το 2005. Καθοδική πορεία ακολουθεί και το δημόσιο χρέος που τώρα είναι στο 55,5% με περαιτέρω μείωση στο 54% το 2003. Αρα αυτούς τους οικονομικούς δείκτες όχι μόνο τους πληρούμε όσον αφορά τα κριτήρια του Μάαστριχτ αλλά τους βελτιώνουμε έχοντας υπόψη τη δέσμευσή μας προς την Ευρώπη και ότι πλέον η Ευρώπη παρακολουθεί όχι μόνο τις υπό ένταξη χώρες αλλά και τα κράτη μέλη.
Για το δεύτερο σημείο, αναφορικά με τις δαπάνες του μισθολογίου, είναι γεγονός ότι το μισθολόγιο δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να εξαλειφθεί αλλά μπορούμε να περιορίσουμε την αύξησή του - και εκεί στοχεύουμε – με τον περιορισμό του κόστους του σε σύγκριση με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Είναι γενικά παραδεκτό ότι και λόγω της ευρωπαϊκής πορείας χρειάζονται ορισμένοι καινούριοι οργανισμοί ή και δομές που ζητούν δικαιολογημένα επιπρόσθετες θέσεις. Οι θέσεις αυτές ήδη βρίσκονται ενώπιον της Βουλής μέσα από ένα Συμπληρωματικό Προϋπολογισμό. Παρ΄ όλα αυτά, βλέπουμε ότι ο Προϋπολογισμός του 2003 πετυχαίνει τους στόχους τους οποίους έχουμε θέσει. Οι αναπτυξιακές δαπάνες είναι επίσης ένα κριτήριο όπου κάποιος μπορεί να δει τα έργα, τα οποία προγραμματίζονται για την επόμενη χρονιά. Εμάς μας προβληματίζει όχι μόνο η εξαγγελία των έργων, αλλά και το ποσοστό υλοποίησης. Πιστεύουμε ότι το ποσοστό υλοποίησης εφ΄ όσον διατηρείται στο 70% και πλέον είναι μια επιτυχία που δεν μπορεί να ξεπεραστεί κατά πολύ διότι υπάρχουν προβλήματα στις διαδικασίες και στην υλοποίηση έργων. Γι΄ αυτό πάντα προγραμματίζουμε περισσότερα από ό,τι μπορούμε να υλοποιήσουμε. Ο στόχος είναι ο βαθμός υλοποίησης να ξεπερνά πάντα το 70%.
Ερώτηση: Μετά τα τραγικά γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου ακούστηκαν κάποιες φωνές ότι θα πρέπει να σφίξουμε τα ζωνάρια και πολύ ορθά το Υπουργείο Οικονομικών είπε ότι δεν θα σφίξουμε τα ζωνάρια, αλλά είναι εδώ που χρειάζεται να συνεχίσουμε τα αναπτυξιακά έργα για να δώσουμε μια δυναμική στην οικονομία μας για να μην υποστεί περαιτέρω επιπτώσεις. Δεν θα έπρεπε να ληφθεί πιο σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι οι επιπτώσεις από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου δημιουργούν μια ύφεση στην οικονομία μας; Και δεύτερο, ακούσαμε τον Υπουργό Εμπορίου να κάνει αναφορά για ενδεχόμενη κρίση από ένα ενδεχόμενο πόλεμο στο Ιράκ, όλα αυτά δεν θα έπρεπε να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να δώσουμε περισσότερη ώθηση στον τομέα των αναπτυξιακών δαπανών;
Απάντηση: Θα πρέπει να ληφθούν και αυτά υπόψη αλλά και άλλοι παράγοντες. Ο Προϋπολογισμός του κράτους έχει μια δυναμική και μπορεί να επιταχύνει κάποιος τα αναπτυξιακά έργα, αν υπάρχει απόλυτη ανάγκη, στην εξέλιξή τους. Θα πρέπει να πούμε όμως ότι υπάρχουν και έργα για τα οποία υπάρχει η δέσμευση των εργολάβων για υλοποίησή τους σε ένα τακτό χρονικό διάστημα. Αρα δεν είναι τόσο εύκολο να πούμε ότι τα ξεχνάμε όλα και αλλάζουμε πλέον τη ροή των αναπτυξιακών έργων. Εκείνο το οποίο είναι σημαντικό είναι ότι τα έργα που προγραμματίζονται είναι πολύ περισσότερα από αυτά τα οποία είχαμε την προηγούμενη ή την προπροηγούμενη χρονιά και ο βαθμός υλοποίησης, εφ΄ όσον είναι συνέχεια στο μυαλό μας, είναι πολύ σημαντικό να αυξηθεί ούτως ώστε να υλοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό τα αναπτυξιακά έργα και με ένα πιο γρήγορο ρυθμό.
Ειδήσεις Σχετικών Θεμάτων
