Καρότο €1,25 δισ. από τις Βρυξέλλες για μεταρρυθμίσεις

Το υπουργικό συμβούλιο, που συνέρχεται σήμερα, αναμένεται να εγκρίνει το τελικό κείμενο προτάσεων που έχει καταθέσει το υπουργείο οικονομικών και αφορά στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ).

Από το Σχέδιο η Κύπρος θα μπορέσει να απορροφήσει €1,25 δισ. σε χρονικό ορίζοντα έξι ετών (2021 -2026) κυρίως, για ανάκαμψη της οικονομίας από τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που προκαλεί η πανδημική κρίση. 

Το προσχέδιο του κειμένου, όπως επίσης και το προσχέδιο του αναλυτικού πίνακα, που επισυνάπτεται, έχουν γίνει καταρχήν αποδεκτά από τις Βρυξέλλες, με «ουρά» που αφορά στην εφαρμογή βασικών μεταρρυθμίσεων, η ψήφιση των οποίων, εκκρεμεί στη βουλή από την πρώτη θητεία της διακυβέρνησης Αναστασιάδη.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι, προς το παρόν, δεν υπάρχει «μαστίγιο» από τις Βρυξέλλες για αλλαγή του φορολογικού καθεστώτος.

Οι μεταρρυθμίσεις αφορούν στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, στη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και στην καταπολέμηση της διαφθοράς.

Διαβεβαιώσεις από κόμματα και κυβέρνηση

Όπως δήλωσε στη StockWatch ανώτατη αρμόδια πηγή, η κυπριακή κυβέρνηση, έχει δεσμευτεί προς τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι στον χρονικό ορίζοντα που έχει καθορίσει η Κομισιόν, δηλαδή μέχρι το 2023, η πλειονότητα των μεταρρυθμίσεων που είναι προαπαιτούμενο, θα ψηφιστούν από τη νομοθετική εξουσία.

Σημειώνεται ότι τα κοινοβουλευτικά κόμματα, είχαν ανάψει πράσινο φως, ως προς την πρόθεση τους να ψηφίσουν τα σχετικά νομοσχέδια που αφορούν στις μεταρρυθμίσεις, δεδομένου ότι θα τους δοθεί η ευχέρεια να μελετήσουν και το τελικό κείμενο του ΕΣΑΑ, μετά και την έγκριση του από το υπουργικό συμβούλιο.

Ο Θεοδόσης Τσιόλας, γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων σε πρόσφατες δηλώσεις του στη StockWatch, τόνισε ότι στο πλαίσιο του διαλόγου που είχε με τα κοινοβουλευτικά κόμματα, εκπρόσωποι τους διαβεβαίωσαν ότι επί της αρχής του κειμένου του ΕΣΑΑ, συμφωνούν και εξέφρασαν την πρόθεση τους ότι θα προχωρήσουν στην ψήφιση των μεταρρυθμίσεων.

Ο κ. Τσιόλας επιβεβαίωσε ότι η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων αποτελεί προαπαίτουμενο από την Κομισιόν για να αντληθούν οι πόροι από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κομισιόν.

Κατέστησε σαφές ότι απόκλιση από τις κυπριακές αρχές της δέσμευσης αυτής θα σημάνει τη διακοπή των δόσεων.

Προειδοποίηση για αναστολή των πληρωμών

Ενδεικτική της αυστηρότητας που θα επιδείξει η Κομισιόν για όλα τα κράτη μέλη, ως προς την υλοποίηση της δέσμευσης τους για τις μεταρρυθμίσεις αποτελεί  δήλωση κορυφαίου κοινοτικού αξιωματούχου στους FT.

«Η Κομισιόν είναι έτοιμη να παγώσει τις πληρωμές, εάν ένα κράτος μέλος δεν ανταποκριθεί στο σχέδιο του, κυρίως λόγω του βάρους που έχει θέσει η ΕΕ για επίτευξη του ΕΣΑΑ».

Σύμφωνα με τους FT, η Κομισιόν δεν στέκεται μόνο στο θέμα των μεταρρυθμίσεων, αλλά προχωρά και ένα βήμα παρακάτω θέτοντας στο τραπέζι το «ευνοϊκό» φορολογικό σύστημα κάποιων χωρών – μελών, όπως είναι η Κύπρος, η Ιρλανδία, η Ουγγαρία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Ολλανδία. 

Οι FT, επικαλούμενες πηγές της Κομισιόν υποστηρίζουν ότι οι Βρυξέλλες ασκούν στα εν λόγω κράτη, πιέσεις ώστε να περιορίσουν τα φορολογικά τους συστήματα και ότι το επίμαχο αυτό θέμα αναδείχθηκε σε σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης στο πλαίσιο των συζητήσεων για το ΕΣΑΑ.

Στο δημοσίευμα, παρατίθεται και δήλωση του Πάολο Τζεντιλόνι, επιτρόπου της ΕΕ για τις οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις, ο οποίος είχε πει ότι τα εθνικά σχέδια θα πρέπει να ξεπεράσουν τα εθνικά μέτρα που έχουν ως στόχο να διευκολύνουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό. 

Η StockWatch, έθεσε το εν λόγω δημοσίευμα σε ανώτατο στέλεχος της κυβέρνησης που έχει γνώση των συζητήσεων που έχουν γίνει με την Κομισιόν και διαβεβαίωσε ότι στην Κύπρο δεν τέθηκαν τέτοιου είδους πιέσεις και ούτε το θέμα του φορολογικού τέθηκε σε οποιαδήποτε φάση, ως προαπαιτούμενο για να εγκριθεί το εθνικό σχέδιο της Κύπρου.  

Πάντως, η Κομισιόν, μέσω της προέδρου της Επιτροπής Ursula von der Leyen έστειλε το μήνυμα ότι θα λάβει σοβαρά υπόψη της τα προγράμματα των κρατών μελών και θα αξιολογηθούν κυρίως στη βάση των φιλόδοξων στόχων για πράσινη και ψηφιακή ανάπτυξη.  

Η παρουσίαση του ΕΣΑΑ από τον ΠτΔ

Το γεγονός ότι ο ΠτΔ Νίκος Αναστασιάδης θα προβεί τη Δευτέρα, όπως έχει διαρρεύσει, σε παρουσίαση του τελικού κειμένου για το ΕΣΑΑ που θα σταλεί στις Βρυξέλλες, δείχνει καταρχήν ότι η Κομισιόν αποδέχεται το προσχέδιο του κειμένου.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας ο ΠτΔ θα αναπτύξει σε βάθος τα πλεονεκτήματα του μεγαλεπήβολου σχεδίου, το οποίο περιστρέφεται σε πέντε βασικούς πυλώνες.

Προβλέπει επενδύσεις δεκάδων και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στη δημόσια υγεία, στην πράσινη οικονομία, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της πραγματικής οικονομίας.

Οι άξονες πολιτικής και η κατανομή των πόρων όπως προβλέπονται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συνοψίζονται, με βάση το προσχέδιο και τον πίνακα, ως εξής:

Ποσό ύψους €74,1 εκ. θα διοχετευτεί στον τομέα της δημόσιας υγείας ώστε, να καταστεί το σύστημα υγείας πιο ανθεκτικό ενισχύοντας την πολιτική προστασία.

Ως προς την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, το σχέδιο προβλέπει παροχή ποσού €445,7 εκ. από τα οποία:

€169 εκ. θα διατεθούν για σκοπούς διαφοροποίησης της οικονομίας, €88,9 εκ. για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος και της καταπολέμησης της διαφθοράς.

Ποσό €78,8 εκ. θα πάει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και ποσό €64 εκ. για την προώθηση της έρευνας και καινοτομίας.

Επίσης, €44,5 εκ. θα επενδυθούν για τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας.

Σε ότι αφορά την πράσινη οικονομία το σχέδιο προβλέπει χορηγία της τάξης των €469 εκ., ποσό το οποίο θα διατεθεί ως εξής:

€307, 6 εκ. για την κλιματική ουδετερότητα, την ενεργειακή απόδοση και τη διείσδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

€81,1 εκ. για τις βιώσιμες μεταφορές και €80,2 εκ. για την έξυπνη και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Ως προς την ψηφιακή εποχή, το ΣΑΑ προβλέπει χορηγία ύψους €89,3 εκ. εκ των οποίων €53 εκ. θα πάνε για την αναβάθμιση των υποδομών για σκοπούς συνδεσιμότητας και €36,3 εκ. για την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Σε ότι αφορά την απασχόληση και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, θα διατεθεί ποσό ύψους €168,5 εκ. από το οποίο €94 εκ. θα επενδυθούν για τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος, για την αναβάθμιση και ενίσχυση των δεξιοτήτων.

Ποσό €74,5 εκ, θα δοθεί στην αγορά εργασίας όπως επίσης στην κοινωνική ευημερία και ενσωμάτωση.

Σημειώνεται ότι ο η ΕΕ θα διαθέσει μέχρι και €672, 5 δισ. για τη στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων για όλα τα κράτη μέλη.

Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών από τα δύο θεσμικά όργανα της ΕΕ, η Κύπρος αναμένεται να λάβει ως προχρηματοδότηση, ποσό €156 εκ. που αντιστοιχεί στο 13% του συνόλου της χρηματοδότησης που ανέρχεται στο €1,25 δισ.

Από το ποσό αυτό, το €1,05 δισ. θα είναι χορηγίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ποσό €200 εκ. θα παραχωρηθεί στις κυπριακές αρχές ως χαμηλότοκο δάνειο.

Σημειώνεται ότι η ΕΕ θα απαιτήσει και «δευτερεύουσες» μεταρρυθμίσεις όπως είναι η μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού για να ενθαρρύνεται η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η μεταρρύθμιση του τομέα καυσαερίων.