Μηνύματα από Βρυξέλλες για το €1,25 δισ. στην οικονομία

Τα δικά της μηνύματα άρχισε να στέλνει η Κομισιόν για τα Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που καταθέτουν τα κράτη μέλη, απαιτώντας «πράσινη» και ψηφιακή ανάκαμψη από την πανδημία, την ίδια στιγμή που τα κράτη μέλη στέλνουν συμβατικά σχέδια που δείχνουν να αποκλίνουν από τις προσδοκίες των Βρυξελλών.

Σύμφωνα με τους FinancialTimes, η Κομισιόν εξέφρασε ήδη προβληματισμό για ορισμένα από τα προκαταρκτικά σχέδια, όπως αυτό της Ρουμανίας που θα επενδύσει σε δρόμους και της Ουγγαρίας, η οποία θα διοχετεύσει μεγάλο μέρος των πόρων στην εκπαίδευση.

Χθες κατέθεσαν και επίσημα τα σχέδια τους η Ελλάδα και η Γερμανία και οι πλείστες χώρες αναμένεται να το κάνουν το προσεχές διάστημα.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen φρόντισε να στείλει προχθές τα δικά της μηνύματα τονίζοντας ότι η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα προγράμματα που θα σταλούν στη βάση των φιλόδοξων στόχων για πράσινη και ψηφιακή ανάπτυξη.

Παρά τα μηνύματα που άρχισαν να καταφθάνουν από τις Βρυξέλλες, οι κυπριακές αρχές παραμένουν αισιόδοξες ότι το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης θα γίνει αποδεκτό από την Κομισιόν και ότι η Κύπρος θα μπορέσει να απορροφήσει το €1,25 δισ. που υπολογίζεται ότι της αναλογεί.

Το ποσό αυτό θα διοχετευτεί, σε χρονικό ορίζοντα πέντε ετών, σε ουσιώδεις τομείς της οικονομίας και υπηρεσίες, με στόχο να ανατραπούν οι αρνητικές επιπτώσεις από την πανδημική κρίση και να αναθερμανθούν η ανάπτυξη, οι επενδύσεις και η αγορά εργασίας.

Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο, το οποίο περιστρέφεται σε πέντε βασικούς πυλώνες.

Προβλέπει επενδύσεις δεκάδων και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στη δημόσια υγεία, στην πράσινη οικονομία, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της πραγματικής οικονομίας, στην ψηφιακή μετάβαση και στην απασχόληση.

Η έγκριση του σχεδίου από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κομισιόν, συνεπάγεται προώθηση και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, τα νομοσχέδια των οποίων θα πρέπει να ψηφιστούν από την κυπριακή βουλή.

Τα νομοσχέδια αυτά αφορούν στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, στη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και στην καταπολέμηση της διαφθοράς.

Σημειώνεται ότι τα νομοσχέδια για τις μεταρρυθμίσεις, εκκρεμούν στη βουλή από την πρώτη θητεία της διακυβέρνησης Αναστασιάδη και προσκρούουν σε διαφωνίες της πλειοψηφίας της βουλής με τη φιλοσοφία τους.  Αυτό σημαίνει ότι, στο βαθμό που η απορρόφηση των χρημάτων εξαρτάται από την προώθηση των εν λόγων μεταρρυθμίσεων, είναι πιθανό – ενόψει και των προεδρικών εκλογών του 2023 – η Κύπρος να μην είναι σε θέση να προωθήσει έγκαιρα τις απαραίτητες ρυθμίσεις για να λάβει τα χρήματα.

«Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις αποτελούν προαπαίτουμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να αντληθούν οι πόροι από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κομισιόν» σημειώνει στη StockWatch o Θεοδόσης Τσιόλας, γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων .

Ο κ. Τσιόλας ευελπιστεί ότι τα επίμαχα αυτά νομοσχέδια θα ψηφιστούν από την ολομέλεια της βουλής καθώς, όπως εξήγησε, στο πλαίσιο του διαλόγου που προηγήθηκε με τα κοινοβουλευτικά κόμματα, εκπρόσωποι τους έχουν διαβεβαιώσει ότι επί της αρχής συμφωνούν και προτίθενται να τα ψηφίσουν.

Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι όλα τα κόμματα επιφυλάσσονται να δουν πρώτα το τελικό περιεχόμενο του ΣΑΑ, πριν να προχωρήσουν στην ψήφιση των επίμαχων ν/σ.

«Θεωρώ ότι ήταν εξαιρετική και αποδοτική η συνεργασία που είχαμε σε αυτό το επίπεδο με όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα καθώς και με όλους τους κοινωνικούς εταίρους και αρμόδιους φορείς», παρατήρησε ο κ. Τσιόλας.

Σημείωσε ότι εισηγήσεις και προτάσεις που κατατέθηκαν, τόσο από πλευράς κομμάτων, όσο και από τους κοινωνικούς εταίρους, υιοθετήθηκαν εμβολιάζοντας με αυτό τον τρόπο, όπως είπε, το τελικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».

Στην περίπτωση που η βουλή καταψηφίσει τα ν/σ για τις μεταρρυθμίσεις, η ΕΕ θα φρενάρει το ΣΑΑ.

Οι άξονες πολιτικής και κατανομής του ΣΑΑ

Οι άξονες πολιτικής και η κατανομή των πόρων όπως προβλέπονται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συνοψίζονται ως εξής:

Ποσό ύψους €74,1 εκ. θα διοχετευτεί στον τομέα της δημόσιας υγείας ώστε, να καταστεί το σύστημα υγείας πιο ανθεκτικό ενισχύοντας την πολιτική προστασία.

Ως προς την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, το σχέδιο προβλέπει παροχή ποσού €445,7 εκ. από τα οποίο:

€169 εκ. θα διατεθούν για σκοπούς διαφοροποίησης της οικονομίας, €88,9 εκ. για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος και της καταπολέμησης της διαφθοράς.

Ποσό €78,8 εκ. θα πάει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και ποσό €64 εκ. για την προώθηση της έρευνας και καινοτομίας.

Επίσης, €44,5 εκ. θα επενδυθούν για τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας.

Σε ότι αφορά την πράσινη οικονομία το σχέδιο προβλέπει χορηγία της τάξης των €469 εκ., ποσό το οποίο θα διατεθεί ως εξής:

€307, 6 εκ. για την κλιματική ουδετερότητα, την ενεργειακή απόδοση και τη διείσδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

€81,1 εκ. για τις βιώσιμες μεταφορές και €80,2 εκ. για την έξυπνη και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Ως προς την ψηφιακή εποχή, το ΣΑΑ προβλέπει χορηγία ύψους €89,3 εκ. εκ των οποίων €53 εκ. θα πάνε για την αναβάθμιση των υποδομών για σκοπούς συνδεσιμότητας και €36,3 εκ. για την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Σε ότι αφορά την απασχόληση και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, θα διατεθεί ποσό ύψους €168,5 εκ. από το οποίο €94 εκ. θα επενδυθούν για τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος, για την αναβάθμιση και ενίσχυση των δεξιοτήτων.

Ποσό €74,5 εκ, θα δοθεί στην αγορά εργασίας όπως επίσης στην κοινωνική ευημερία και ενσωμάτωση.

Σημειώνεται ότι ο η ΕΕ θα διαθέσει μέχρι και €672, 5 δισ. για τη στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων για όλα τα κράτη μέλη.

Σε εξέλιξη οι διαδικασίες για την άντληση των πόρων

Το πρώτο σκέλος του ΣΑΑ έχει σταλεί στο Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τον περασμένο Ιανουάριο και το δεύτερο έχει αποσταλεί πριν από λίγες μέρες.

Όπως είπε ο κ. Τσιόλας, το σχέδιο αναμένεται να αξιολογηθεί και να εγκριθεί τέλος Ιουνίου από τη Κομισιόν.

Γύρω στα τέλη Ιουλίου, αναμένεται να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο επίσης θα πρέπει να ανάψει πράσινο φως για να αντληθούν οι σχετικοί πόροι.

«Οι μέχρι σήμερα διαπραγματεύσεις με τους δύο θεσμούς της ΕΕ βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο και οι ενδείξεις που έχουμε είναι πολύ ενθαρρυντικές ως προς την τελική έγκριση του σχεδίου», ανέφερε ο κ. Τσιόλας. 

Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών από τα δύο θεσμικά όργανα της ΕΕ, η Κύπρος αναμένεται να λάβει ως προχρηματοδότηση, ποσό €156 εκ. που αντιστοιχεί στο 13% του συνόλου της χρηματοδότησης που ανέρχεται στο €1,25 δισ.

Από το ποσό αυτό, το €1,05 δισ. θα είναι χορηγίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ποσό €200 εκ. θα παραχωρηθεί στις κυπριακές αρχές ως χαμηλότοκο δάνειο.

Σύμφωνα με τον κ. Τσιόλα, η υλοποίηση του ΣΑΑ, αναμένεται να ξεκινήσει ευθύς μετά την έγκριση του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Οι Βρυξέλλες, με βάση τους κανονισμούς, θα δώσουν στις κυπριακές αρχές χρονικό περιθώριο δύο χρόνων (μέχρι το 2023) για να υλοποιήσει όλες τις προαναφερόμενες μεταρρυθμίσεις.

Επιπρόσθετα, η ΕΕ απαιτεί και «δευτερεύουσες» μεταρρυθμίσεις όπως είναι η μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού για να ενθαρρύνεται η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η μεταρρύθμιση του τομέα καυσαερίων.

Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης προγραμματίζεται να δώσει εκτενείς λεπτομέρειες επί του ΣΑΑ τις προσεχείς βδομάδες, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου.