Ανεπαρκής κρατικός έλεγχος για εκατομμύρια από Hermes

Ανεπαρκής φαίνεται να είναι ο οικονομικός έλεγχος που διενεργούν οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους σε ότι αφορά την πιστή εφαρμογή της συμφωνίας παραχώρησης των αεροδρομίων στη Hermes Airports.

Η συμφωνία που συνομολογήθηκε μεταξύ των δύο μερών τον Μάιο του 2006 αφορά στην ανάπτυξη και διαχείριση των αερολιμένων Λάρνακας και Πάφου.

Σε προκαταρκτικό οικονομικό έλεγχο που έκανε η ελεγκτική υπηρεσία σε σχέση με το εισπρακτέο τέλος παραχώρησης (concession fee) που απολαμβάνει το κράτος από τη Ηermes Airport, προκύπτουν κενά και σε ότι αφορά τον οικονομικό  αλλά και τον νομικό έλεγχο των όρων της συμφωνίας.

Οι διαπιστώσεις και επισημάνσεις της ελεγκτικής υπηρεσίας καταγράφονται σε εκτενή επιστολή της στις 27 Φεβρουαρίου προς τον γενικό διευθυντή του υπουργείου μεταφορών Σταύρο Μιχαήλ.

Στην επιστολή τονίζεται μεταξύ άλλων ότι οι νομικές ερμηνείες που δίδονται μονομερώς, κατά τον ισχυρισμό της ελεγκτικής υπηρεσίας, από τον διαχειριστή των αερολιμένων είναι σε βάρος των συμφερόντων του κράτους.

Διαπιστώνει ότι απουσιάζουν αυθεντικά έγγραφα που έχουν σχέση με συμπληρωματικές συμφωνίες που έγιναν κατά καιρούς μεταξύ των δύο μερών, δηλαδή του υπουργείου μεταφορών και της Ηermes Airport.

Με βάση τη σχετική συμφωνία η Κυπριακή Δημοκρατία λαμβάνει ανά τριμηνία από την Ηermes Airport σταθερό ποσό ύψους €875 χιλ. ή €3,5 εκ. ετησίως, ποσό το οποίο αναπροσαρμόζεται κάθε δύο έτη βάσει του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή.

Επιπρόσθετα το κράτος λαμβάνει και μεταβλητό ποσό ύψους 33% επί των ακαθάριστων εσόδων του διαχειριστή.

Το ποσό αυτό αφορά αεροναυτικά και εμπορικά έσοδα και αναπροσαρμογή στο τέλος παραχώρησης στο οποίο περιλαμβάνεται η μείωση του επιτοκίου αναφοράς.

Η ελεγκτική υπηρεσία θεωρεί ότι το τέλος παραχώρησης που λαμβάνει το κράτος από τον διαχειριστή των αερολιμένων δεν συνάδει με τους όρους της σχετικής συμφωνίας.

Σημειώνεται ότι κατά την περίοδο που διενεργήθηκε ο οικονομικός έλεγχος παρατηρήθηκε ότι ο διαχειριστής έχει αφαιρέσει κόστος διαιτησίας (υπό μορφή έκπτωσης) για το οποίο η ελεγκτική υπηρεσία εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για την αποδοχή και τον τρόπο χειρισμού του κόστους αυτού.

Η ελεγκτική υπηρεσία επισημαίνει ότι ο αναθέτων φορέας, δηλαδή το υπουργείο μεταφορών, δεν παρακολουθεί και δεν επιθεωρεί τα αποτελέσματα των μετρήσεων απόδοσης, ώστε να επιβεβαιώνονται ότι ο διαχειριστής έχει επιτύχει τα προαπαιτούμενα ελεγχόμενα πρότυπα απόδοσης για να δικαιούται την ανάλογη έκπτωση.

Αναφορικά με το ποσό αποζημίωσης σε σχέση με το παράνομο αεροδρόμιο  Τύμπου, το γραφείο του γενικού ελεγκτή  διαπιστώνει ότι για την τριετία 2015- 2017 τα δύο  μέρη μέχρι σήμερα δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία και το θέμα εκκρεμεί ενώπιον της κεντρικής επιτροπής αλλαγών και απαιτήσεων ΚΕΑΑ.

Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, ο διαχειριστής έχει προχωρήσει μονομερώς σε αποκοπή του ποσού ύψους €10,443,851 για το έτος 2016, ποσό το οποίο η υπηρεσία θεωρεί ότι δεν δικαιούται.

Εκπρόσωπος του υπουργείου μεταφορών με σχετική του επιστολή προς την Hermes Airport γνωστοποίησε ότι διαφωνεί με τη μονομερή αυτή ενέργεια του διαχειριστή.

Επί του πιο πάνω θέματος εκκρεμεί εξέταση από τη γενική διεύθυνση ανταγωνισμού της ΕΕ για να διαπιστωθεί κατά πόσο η παροχή κινήτρων σε αεροπορικές εταιρείες αποτελούσε ή όχι κρατική ενίσχυση.

Στον οικονομικό έλεγχο διαπιστώνεται επίσης ότι το υπουργείο μεταφορών αποδέχτηκε μονομερή συμψηφισμό του διαχειριστή σε ότι αφορά τα κίνητρα που είχε παραχωρήσει η κυβέρνηση για προσέλκυση τουριστών στην Κύπρο εν μέσω της οικονομικής κρίσης.

Το εν λόγω σχέδιο κινήτρων αποφασίστηκε στο πλαίσιο εμπορικής συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης και της Hermes Airport η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 11 Μαρτίου 2015 και έληξε στις 31 Δεκεμβρίου του 2017.

Με βάση τον συμψηφισμό που έκανε ο διαχειριστής απέκοψε από το τέλος παραχώρησης ποσό €6,8 εκ. Ο αρμόδιος φορέας αποδέχτηκε τον συμψηφισμό του ιδιώτη διαχειριστή  χωρίς να επιβεβαιώσει το ποσό.

Η ελεγκτική υπηρεσία επισημαίνει ακόμη ότι προκύπτει και πρόβλημα σε ότι αφορά την υποχρέωση του διαχειριστή να παρέχει στο κράτος profit share, ποσοστό επί των διαθέσιμων ταμειακών υπολοίπων.

Κατά το 2017 δεν υποβλήθηκαν οι σχετικές προαναφερόμενες καταστάσεις και ως εκ τούτου δεν διενεργήθηκε οποιοσδήποτε έλεγχος παρακολούθησης του ποσού αυτού.

Σημειώνεται ότι ο διαχειριστής δεν έχει καταβάλει το οποιοδήποτε ποσό στο κράτος μέσω της διαδικασίας μηχανισμού διαμοιρασμού κερδών μέχρι το έτος 2017.

Η ελεγκτική υπηρεσία διαπιστώνει ότι η παρακολούθηση που διενεργείται για τον έλεγχο των εσόδων από την ομάδα έργου παραχώρησης δεν κρίνεται ικανοποιητική.

Δεν γίνεται, σημειώνεται, επαρκής έλεγχος των καταθέσεων από πλευράς του διαχειριστή, δεν εξασφαλίζονται επιστολές διαβεβαιώσεων από τραπεζικά ιδρύματα που να επιβεβαιώνουν την πληρότητα των τραπεζικών λογαριασμών.

Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας παραχώρησης έπρεπε να υποβάλλονται εντός καθορισμένου χρονικού πλαισίου συμφιλιωτικές καταστάσεις, ώστε να ελέγχονται από την αρμόδια υπηρεσία.

Η Hermes Airport με επιστολή της τον Απρίλιο του 2018 ισχυρίστηκε ότι έκανε υπερπληρωμές στο μεταβλητό τέλος παραχώρησης μέσω υπερεκτιμημένων αεροναυτικών εσόδων επί σειρά ετών, γεγονός το οποίο είχε ως αποτέλεσμα σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της, να καταβληθούν υπέρ πληρωμές προς την ΚΔ ύψους €15,1 εκ.

Στην επιστολή της η ελεγκτική υπηρεσία επισημαίνει ότι ο ισχυρισμός της εταιρείας περί λάθους ενισχύει τις επισημάνσεις της υπηρεσίας για παρακολούθηση των προνοιών της συμφωνίας παραχώρησης και διεξοδικού ελέγχου των οικονομικών υποχρεώσεων της εταιρείας προς το κράτος.

Η ελεγκτική υπηρεσία εισηγείται την ενδυνάμωση της υφιστάμενης υποδομής του γενικού λογιστηρίου για να υπάρχει, όπως τονίζει, επαρκής έλεγχος των χρηματοοικονομικών θεμάτων και των λογιστικών λογαριασμών που αφορούν στη συμφωνία παραχώρησης.

Η ελεγκτική υπηρεσία συστήνει όπως εφαρμοστεί πλήρως η πρόνοια της υπουργικής απόφασης του 2007 ώστε να εξασφαλίζονται νομικές γνωματεύσεις σε σχέση με τις κατά καιρούς διαφωνίες που προκύπτουν σε θέματα ερμηνειών προνοιών της συμφωνίας παραχώρησης, για να διασφαλίζονται με αυτόν τον τρόπο τα συμφέροντα του κράτους.