Ε. Ηλία: Με ακίνητα €9,1 δισ. το κράτος

Ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης ακινήτων στην Δημοκρατία φαίνεται να είναι το κράτος, καθώς η έκταση της γης που έχει στην κατοχή του, ανέρχεται στα 839 εκατ. τετραγωνικά μέτρα περίπου, ενώ η αξία της γης, με βάση τη γενική εκτίμηση του Κτηματολογίου, σε τιμές 1.1.2021, ξεπερνά το €9.1 δισ.

Σε συνέντευξη στην StockWatch, ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ) Ελίκκος Ηλία, το οποίο διαχειρίζεται την κρατική περιουσία, αναφέρεται στην συνολική έκταση της κρατικής γης, η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τεμάχια γης, δημόσιους χώρους πρασίνου και χώρους κοινωνικού/ κοινοτικού εξοπλισμού.

Σύμφωνα με το κ. Ηλία στα 839 εκατ. τετραγωνικά μέτρα κρατικής γης δεν περιλαμβάνονται τα ακίνητα που κατέχει η Δημοκρατία στην κατεχόμενη Κύπρο και τις Βρετανικές Βάσεις, αλλά ούτε οι δημόσιοι δρόμοι τα ποτάμια, οι λίμνες, κτλ.

Ο κ. Ηλία διευκρίνισε ότι η αξία Γενικής Εκτίμησης δεν αντιπροσωπεύει την αγοραία αξία της κρατικής γης, ενώ ανέφερε πως όπου απαιτείται γίνεται ειδική εκτίμηση για τον υπολογισμό της.

Εξηγεί επίσης, ότι πέραν του κτηματολογίου, η κρατική ιδιοκτησία τυγχάνει διαχείρισης και από άλλα Υπουργεία/ Τμήματα/ Υπηρεσίες/ Αρχές, σύμφωνα με σχετική νομοθεσία. 

Οι βιομηχανικές περιοχές, για παράδειγμα, τυγχάνουν διαχείρισης από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, κάποιες βιοτεχνικές περιοχές, από τον οικείο Έπαρχο (για πρόσφυγες βιοτέχνες), Κοινοτικά Συμβούλια, Δήμους και κάποιες από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, οι κτηνοτροφικές περιοχές από το Τμήμα Γεωργίας και η δασική γη, από το Τμήμα Δασών.

Επίσης, οι συνοικισμοί προσφύγων και αυτοστεγάσεων, από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, ο διαχωρισμός οικοπέδων για φτωχές οικογένειες, από τον οικείο Έπαρχο, οι αιτήσεις για παραχώρηση προνομίου λατομείου, από την Υπηρεσία Μεταλλείων, οι κυβερνητικές κατοικίες / κυβερνητικά κτίρια, από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, και η κρατική γη χαρακτηρισμένη ως «Αρχαίο Μνημείο», ότι τυγχάνει διαχείρισης από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

Ερωτηθείς για τα ετήσια έσοδα του κράτους από την ενοικίαση κρατικής γης, είπε ότι κυμαίνονται περίπου στα €3 εκατ., ετησίως.

Αναφορικά με την διαδικασία αγοράς ή ενοικίασης κτιρίων από το δημόσιο, ο κ. Ηλίας είπε ότι καθορίζεται σε επίπεδο Υπουργείων και γίνεται με πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. 

Πρόσθεσε ότι αφού εκδηλωθεί το σχετικό ενδιαφέρον, αξιολογείται από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες η καταλληλόλητα των κτιρίων, ενώ στην συνέχεια μετά την επιλογή οποιουδήποτε κτιρίου διενεργείται εκτίμηση από το ΤΚΧ και διαπραγμάτευση για να συμφωνηθεί η αξία ή το ενοίκιο του κτιρίου.

Ο κ. Ηλία δήλωσε επίσης, ότι στο πλαίσιο της βέλτιστης διαχείρισης των θεμάτων στέγασης των Κρατικών Υπηρεσιών, εξετάζεται ο καθορισμός ενός ενιαίου και σαφώς προσδιορισμένου πλαισίου διαχείρισης των αναγκών στέγασης, που να καλύπτει τόσο τα κρατικά ακίνητα, όσο και τα ενοικιαζόμενα.

Στόχος όπως είπε, είναι η ετοιμασία και εφαρμογή μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού και κοινής πολιτικής με σκοπό την επίτευξη εξοικονομήσεων και τη διασφάλιση των κρατικών συμφερόντων.

Της Ελένης Χαραλάμπους

Η συνέντευξη       

Ερ.-Ποιος είναι ο αριθμός πωλήσεων ακινήτων που έγιναν το 2022 και ποια η συνολική αξία τους, περιλαμβανομένων αυτών που δεν έχουν τίτλο ιδιοκτησίας και που δεν έτυχαν μεταβίβασης;

Απ.-Το 2022 πωλήθηκαν 20,799 ακίνητα αξίας πέραν των €4 δισ.  Ταυτόχρονα, κατατέθηκαν 13.409 Πωλητήρια Έγγραφα (Συμβάσεις Πώλησης Ακινήτων), η αξία των οποίων ξεπερνά τα €7 δισ.

Ερ.- Οι πωλήσεις ακινήτων σε αλλοδαπούς κατά το 2022 αυξήθηκαν κατά 50% περίπου, όπως και σε ευρωπαίους πολίτες. Από που προέρχονται κυρίως οι αγοραστές; Για τι είδους και ποιας αξίας ακίνητα μιλάμε;

Απ.- Η πλειοψηφία των αγοραστών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέρχεται από την Ελλάδα, τη Ρουμανία και τη Γερμανία.

Για τους μη-ευρωπαίους πολίτες, η πλειοψηφία των αγοραστών προέρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο, το Λίβανο, το Ισραήλ, τη Ρωσία, την Κίνα, την Ουκρανία και τη Συρία.

Το είδος των ακινήτων που αγοράζονται περιλαμβάνει κυρίως διαμερίσματα, κατοικίες και οικόπεδα. Η συνολική αξία των ακινήτων που έχουν μεταβιβασθεί το έτος 2022 σε μη-κύπριους αγοραστές, ανέρχεται στο ποσό των €826.535.405.

Ερ.- Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για τις αγοραπωλησίες ακινήτων το 2023;

Απ.- Πιστεύω ότι η  αγορά ακινήτων θα συνεχίσει το 2023 με τους ρυθμούς του 2022.  Η αγορά αυτή εξακολουθεί να είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Τα νέα ζευγάρια προτιμούν να έχουν ιδιόκτητη στέγη, παρά να ενοικιάζουν. Πολλοί κύπριοι προτιμούν να επενδύουν σε ακίνητα.

Η Κύπρος αποτελεί έναν ελκυστικό προορισμό για ξένους αγοραστές και επενδυτές. Είμαστε από τις ελάχιστες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου που δεν επιβάλλει φόρους ακίνητης ιδιοκτησίας ενώ επιβάλλονται ελάχιστοι δημοτικοί και κοινοτικοί φόροι στα ακίνητα. 

Αντέξαμε στην κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος της Ουκρανίας, ενώ οι απώλειες που παρουσιάστηκαν από Ρώσους αγοραστές φαίνεται να αναπληρώνονται από Ουκρανούς και άλλους ξένους αγοραστές.

Εκτιμώ ότι θα αντέξουμε και στην αύξηση των δανειστικών επιτοκίων που παρατηρήθηκαν. Η Κύπρος παραμένει ασφαλής προορισμός για επενδύσεις, ενώ διατηρεί χαμηλά επίπεδα εγκληματικότητας.

Η αξιοπιστία και εγκυρότητα του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, το οποίο προστατεύει τα δικαιώματα των προσώπων επί των ακινήτων, συμβάλλει τα μέγιστα στη διατήρηση των υψηλών δεικτών της αγοράς ακινήτων.

Ερ.-  Πόσες και ποιας αξίας είναι οι πωλήσεις ακινήτων που έγιναν και εμπίπτουν στον νόμο που ψήφισε η Βουλή για την καταβολή προσφυγόσημου;

Απ.-Σχετικά με το θέμα αυτό, έχουμε στείλει στο Τμήμα Φορολογίας καταλόγους με τις πωλήσεις ακινήτων που έγιναν την περίοδο από τις 22/2/2021 έως τις 18/11/2022, προκειμένου να προχωρήσει στην είσπραξη του τέλους. Το συνολικό ποσό των πωλήσεων που εμπίπτει στην καταβολή προσφυγόσημου, θα υπολογιστεί από το Τμήμα Φορολογίας.

Ερ.- Αναμένεται νέα επικαιροποίηση της αξίας των 2 εκατομμυρίων ακινήτων, παγκύπρια το 2023;

Απ.-Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία η επόμενη γενική εκτίμηση θα γίνει σε αξίες 1.1.2024. Η εκτίμηση αυτή, αν γίνει, θα ανακοινωθεί περί τα μέσα του 2025.  Θεωρώ ότι το χρονικό διάστημα της επανάληψης της γενικής εκτίμησης ανά τριετία είναι σύντομο και οι αυξομειώσεις που καταγράφονται στις αξίες των ακινήτων εντός της χρονικής αυτής περιόδου, δυνατό να μην είναι σημαντικές.

Επιπρόσθετα, η διεξαγωγή γενικής εκτίμησης, συνεπάγεται ένα σημαντικό διοικητικό κόστος για το ΤΚΧ, με συνεπακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις στις υπόλοιπες εργασίες του.  Για το σκοπό αυτό θα εισηγηθούμε την τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε να παρέχεται η ευχέρεια στο Υπουργικό Συμβούλιο, να διατάζει τη διενέργεια γενικής εκτίμησης των ακινήτων, σε περιόδους που να μην ξεπερνούν τα πέντε έτη από την ημερομηνία της τελευταίας γενικής εκτίμησης, αντί ανά τρία χρόνια που ισχύει σήμερα.

Ερ.- Πώς γίνεται η εκτίμηση των ακινήτων και γιατί βλέπουμε άλλες τιμές στην αγορά και άλλες στις εκτιμήσεις σας;

Απ.-Η εκτίμηση της αγοραίας αξίας ενός ακινήτου διενεργείται λαμβάνοντας υπόψη τα φυσικά και νομικά χαρακτηριστικά του καθώς και τις προοπτικές αξιοποίησής του. Είναι όμως διαφορετική από την αξία γενικής εκτίμησης.  Για τον καθορισμό της αγοραίας αξίας ενός ακινήτου διεξάγεται έρευνα αγοράς, επιτόπια έρευνα και χρησιμοποιούνται συγκριτικές πωλήσεις παρόμοιων ακινήτων πλησίον της περιοχής σε συγκεκριμένη ημερομηνία. 

Η διαδικασία εκτίμησης της αγοραίας αξίας είναι εξειδικευμένη και είναι διαφορετική από τη διαδικασία διενέργειας γενικής εκτίμησης. Για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας χρειάζονται λεπτομερείς πληροφορίες του ακινήτου. 

Η διενέργεια γενικής εκτίμησης είναι εξ ορισμού της γενική και δεν αντιπροσωπεύει την αγοραία αξία ενός ακινήτου. Χρησιμοποιείται μόνο για σκοπούς επιβολής φορολογίας ακίνητης ιδιοκτησίας. 

Ο ορισμός της γενικής ή αυτοματοποιημένης μαζικής εκτίμησης, με βάση τα διεθνή εκτιμητικά πρότυπα, είναι «η διαδικασία εκτίμησης ομάδας ακινήτων σε συγκεκριμένη ημερομηνία χρησιμοποιώντας, κοινά δεδομένα, τυποποιημένες μεθόδους και στατιστικούς ελέγχους».  Η γενική εκτίμηση χρησιμοποιείται για σκοπούς φορολογίας, ενώ η αγοραία αξία χρησιμοποιείται για σκοπούς αγοραπωλησιών, ενοικιάσεων και απαλλοτριώσεων ακινήτων.

Ερ.-  Πώς προχωρά η ετοιμασία δεικτών τιμών ακινήτων και ενοικίων, σε συνεργασία με το Τμήμα Στατιστικής και την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου;

Απ.-Το Τμήμα παρέχει σε συνεχή βάση πληροφορίες πωλήσεων στη Στατιστική Υπηρεσία, η οποία, αφού επεξεργάζεται τα στοιχεία, εκδίδει σε τριμηνιαία βάση το «Δείκτη Τιμών Κατοικιών» από το 2010, ως η απαίτηση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. 

Η Κεντρική Τράπεζα (ΚΤ) εκδίδει το δικό της «Δείκτη Τιμών Κατοικίων» σε τριμηνιαία βάση σε συνεργασία με τις εμπορικές τράπεζες, με στοιχεία από εκτιμήσεις ακινήτων για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. 

Από το  έτος 2021 το ΤΚΧ παρέχει τις πληροφορίες πωλήσεων και πωλητηρίων εγγράφων στην ΚΤ, οι οποίες τυγχάνουν επεξεργασίας και αξιολόγησης με σκοπό τον εμπλουτισμό και βελτίωση του  υφιστάμενου δείκτη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει αναγκαιότητα δημιουργίας «Δεικτών Τιμών Ακινήτων», πέραν των κατοικιών, δηλαδή για τη γη καθώς και για εμπορικά ακίνητα, το ΤΚΧ έχει ζητήσει τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ετοιμασία μελέτης σχετικά με τη δημιουργία τέτοιων δεικτών, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2023. Μετά την ολοκλήρωσή της, θα αξιολογηθεί το ενδεχόμενο κατάρτισης κοινών τομεακών ή άλλων δεικτών τιμών ακινήτων και ενοικίων που να εξυπηρετούν και τους τρεις οργανισμούς.  Οι δείκτες τιμών ακινήτων αποτελούν πυλώνα διαφάνειας της κτηματαγοράς και των επενδύσεων σε αυτή, καθώς επίσης και σημαντικό εργαλείο παρακολούθησης της χρηματοπιστωτικής επάρκειας του τραπεζικού συστήματος και των προοπτικών της κυπριακής οικονομίας.  

Ερ.- Βελτίωση της ενημέρωσης, αλλά και της εξυπηρέτησης των πολιτών, τι έγινε προς αυτή την κατεύθυνση;

Απ.-Καταβάλλουμε μια τεράστια προσπάθεια βελτίωσης της εξυπηρέτησης του κοινού. Γνωρίζουμε ότι η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης σε αιτήματα των πολιτών και της πολιτείας, αποτελεί ένα στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε. Στα πολλά αρνητικά της πανδημίας, δημιουργήσαμε τη διαδικασία των ραντεβού η οποία αγκαλιάστηκε με επιτυχία από όλους και βελτίωσε σημαντικά την ποιότητα εξυπηρέτησης.

Ταυτόχρονα δημιουργήσαμε τον παγκύπριο τηλεφωνικό αριθμό 17100, προκειμένου να μπορούν οι πολίτες να εξυπηρετούνται τηλεφωνικά, ενώ ενθαρρύνουμε την υποβολή ερωτημάτων μέσω της Πύλης Κτηματολογίου με εύκολο τρόπο. Πολλοί συμπολίτες μας προτιμούν αυτή τη μέθοδο και ανταποκρινόμαστε σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Παράλληλα απλοποιούμε συστηματικά τα έντυπα των αιτήσεων και εκδίδουμε ενημερωτικά φυλλάδια τα οποία αποσκοπούν στην καλύτερη ενημέρωση και την καταπολέμηση του «κτηματολογικού αλφαβητισμού».

Ερ.- Τί είναι το ηλεκτρονικό κτηματολόγιο και ποιες υπηρεσίες παρέχει σε πολίτες και επαγγελματίες;

Απ.-Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι η χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, για τη βελτίωση των δραστηριοτήτων των οργανισμών του δημόσιου τομέα. Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης σε ένα κράτος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη και του ηλεκτρονικού κτηματολογίου. 

Με την εφαρμογή του ηλεκτρονικού κτηματολογίου επιτυγχάνεται:

• η απλοποίηση ή βελτίωση των διαδικασιών και η δραστική μείωση της γραφειοκρατίας και η αύξηση της διαφάνειας,
• η άρση των γεωγραφικών περιορισμών στις συναλλαγές,
• η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής παροχής υπηρεσιών σε καθημερινό διευρυνόμενο  τρόπο επικοινωνίας
• η πολλαπλή εκμετάλλευση των χωρικών δεδομένων με την εντατική ή επαναληπτική  χρήση των διαθέσιμων πληροφοριών,
• η ενημέρωση των πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο,
• η αυτοματοποίηση των μεταβολών των εμπράγματων δικαιωμάτων.

Μέσω της Πύλης Κτηματολογίου διαθέτουμε πληθώρα δεδομένων και πληροφοριών, δωρεάν και ανοικτά σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα παρέχουμε εξειδικευμένα δεδομένα/ υπηρεσίες σε επαγγελματίες, όπως εκτιμητές, τοπογράφους και κτηματομεσίτες.  Υπάρχει επίσης πρόσβαση στα δεδομένα μας μέσω της Κυβερνητικής Αποθήκης Πληροφοριών σε άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες. Ταυτόχρονα αυξάνουμε διαρκώς τον αριθμό των ηλεκτρονικών αιτήσεων του ΤΚΧ.

Το Τμήμα είναι από τις πρώτες υπηρεσίες που ξεκίνησαν να μηχανογραφούνται το 1999. Η ολοκληρωμένη εφαρμογή του ηλεκτρονικού κτηματολογίου δεν απέχει πολύ και εξαρτάται από τη συνολική προσπάθεια που καταβάλλεται και από τις υπόλοιπες υπηρεσίες του Κράτους, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Ερ.- Ποιος είναι ο αριθμός των κλήσεων που δέχθηκε η παγκύπρια τηλεφωνική γραμμή 17100, κατά τους πρώτους 7 μήνες λειτουργίας της. Πόσες ήταν οι συνολικές επισκέψεις στην Πύλη Κτηματολογίου, το 2022;

Απ.-Ο συνολικός αριθμός των κλήσεων που δέχτηκε ο αριθμός τηλεξυπηρέτησης 17100, από την έναρξη λειτουργίας του μέχρι σήμερα  (1.5.2022 μέχρι τις 20.1.2023), ανέρχεται στις 34.500.  Ο συνολικός αριθμός επισκέψεων στην Πύλη του Κτηματολογίου το έτος 2022, ανήλθε στα 10.239.059.

Συνολικά επίσης υποβληθήκαν μέσω της πύλης του Κτηματολογίου 196,487 αιτήσεις.

Ερ.- Τι αφορά η εκστρατεία για μείωση του αριθμού των ψευδοταυτοτήτων;

Απ.-Το πρόβλημα αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι ένα ακίνητο δεν είναι καταχωρισμένο στα μητρώα του Κτηματολογίου με τον αριθμό ταυτότητας του ιδιοκτήτη και αυτό μπορεί να συμβεί επειδή το ΤΚΧ, ως το αρχαιότερο Τμήμα της Κύπρου, λειτουργεί από το 1858, πολλά δηλαδή χρόνια προτού οι ιδιοκτήτες αποκτήσουν τον δικό τους αριθμό ταυτότητας, ως πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το ΤΚΧ, μέχρι το 1999 που εφάρμοσε το μηχανογραφημένο του σύστημα, μπορούσε να αποδεκτεί δικαιοπραξίες χωρίς την υποχρεωτική καταχώρηση του αριθμού ταυτότητας.

 Προκειμένου να λειτουργήσει το μηχανογραφημένο σύστημα και εκεί που δεν υπήρχε ταυτότητα, καταχωρείτο για τον ιδιοκτήτη ενός ακίνητου, ένας τυχαίος ακέραιος αριθμός και αυτός είναι ο κύριος λόγος που δημιουργήθηκε το πρόβλημα με τις ψευδοταυτότητες.

Για αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού έχουμε κυκλοφορήσει ενημερωτικό φυλλάδιο στο οποίο αναφέρονται οι τρόποι με τους οποίος μπορεί ένας ιδιοκτήτης να ελέγξει κατά πόσο είναι καταχωρισμένη η ταυτότητά του και εάν δεν συμβαίνει αυτό, με ποιους τρόπους να ζητήσει να διορθωθεί. Καλώ τους πολίτες να  διαβάσουν το φυλλάδιο και να μας ενημερώσουν στην περίπτωση που χρειάζεται να γίνει διόρθωση.

Ερ.- Πώς προχωράτε σε ότι αφορά τον επανακαθορισμό της διαδικασίας αγοράς ή ενοικίασης κτιρίων από το δημόσιο;

Απ.-Η διαδικασία αγοράς ή ενοικίασης κτιρίων καθορίζεται σε επίπεδο Υπουργείων και γίνεται με πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.  Αφού εκδηλωθεί το σχετικό ενδιαφέρον, αξιολογείται από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες η καταλληλόλητα των κτιρίων.  Με την επιλογή οποιουδήποτε κτιρίου διενεργείται εκτίμηση από το ΤΚΧ και διαπραγμάτευση για να συμφωνηθεί η αξία ή το ενοίκιο του κτιρίου.

 Στα πλαίσια της βέλτιστης διαχείρισης των θεμάτων στέγασης των Κρατικών Υπηρεσιών, εξετάζεται ο καθορισμός ενός ενιαίου και σαφώς προσδιορισμένου πλαισίου διαχείρισης των αναγκών στέγασης, που να καλύπτει τόσο τα κρατικά ακίνητα όσο και τα ενοικιαζόμενα.

Στόχος είναι η ετοιμασία και εφαρμογή μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού και κοινής πολιτικής με σκοπό την επίτευξη εξοικονομήσεων και τη διασφάλιση των κρατικών συμφερόντων.»

Ερ.- Η κρατική γη βρίσκεται στην δική σας διαχείριση, έχετε εκτιμήσεις σε πόση ανέρχεται, τι περιλαμβάνει και ποια η αξία της;

Απ.-Το ΤΚΧ διαχειρίζεται ακίνητη ιδιοκτησία της Δημοκρατίας σύμφωνα με τους περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμούς ΚΔΠ173/1989 έως 2017, που εκδόθηκαν/εκδίδονται σύμφωνα με το άρθρο 18 του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, Κεφ. 224.  Πέραν όμως από το ΤΚΧ, η κρατική ιδιοκτησία τυγχάνει διαχείρισης και από άλλα Υπουργεία/ Τμήματα/ Υπηρεσίες/ Αρχές, σύμφωνα με σχετική νομοθεσία. 

Οι βιομηχανικές περιοχές, για παράδειγμα, τυγχάνουν διαχείρισης από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, κάποιες βιοτεχνικές περιοχές, από τον οικείο Έπαρχο (πρόσφυγες βιοτέχνες), Κοινοτικά Συμβούλια, Δήμους και κάποιες από το ΤΚΧ, οι κτηνοτροφικές περιοχές από το Τμήμα Γεωργίας, η δασική γη, από το Τμήμα Δασών, οι συνοικισμοί προσφύγων και αυτοστεγάσεων, από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, ο διαχωρισμός οικοπέδων για φτωχές οικογένειες, από τον οικείο Έπαρχο, οι αιτήσεις για παραχώρηση προνομίου λατομείου, από την Υπηρεσία Μεταλλείων, οι κυβερνητικές κατοικίες / κυβερνητικά κτίρια, από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, και η κρατική γη χαρακτηρισμένη ως «Αρχαίο Μνημείο», τυγχάνει διαχείρισης από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

Η έκταση της κρατικής γης παγκύπρια εξαιρουμένης της κατεχόμενης Κύπρου, των Βρετανικών Βάσεων, δημοσίων δρόμων, ποταμών, λιμνών κλπ ανέρχεται περίπου στα 839.000.000 τετραγωνικά μέτρα.  Η κρατική ιδιοκτησία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τεμάχια γης, δημόσιους χώρους πρασίνου, χώρους κοινωνικού/ κοινοτικού εξοπλισμού κλπ.  Η αξία της κρατικής γης με βάση τη Γενική Εκτίμηση σε τιμές 1.1.2021, για τα πιο πάνω, ανέρχεται περίπου στα €9.100.000.000.  Σημειώνεται ότι η αξία Γενικής Εκτίμησης δεν αντιπροσωπεύει την αγοραία αξία της κρατικής γης και όπου απαιτείται γίνεται ειδική εκτίμηση για τον υπολογισμό της.

Ερ.- Ποια είναι τα ετήσια έσοδα του κράτους από την ενοικίαση κρατικής γης;

Απ.-Τα έσοδα από την ενοικίαση/ μίσθωση/ παραχώρηση άδειας χρήσης της κρατικής γης που διαχειρίζεται το ΤΚΧ, κυμαίνονται περίπου στα €3.000.000, ετησίως.