Ευαγόρου: «Μπαλώματα» το πάγωμα θέσεων και απολαβών

• Πετυχεμένο το μοντέλο «κράτος – επιχειρηματίας», εκτιμά ο Σταύρος Ευαγόρου

• Ο φετινός ρυθμός ανάπτυξης θα ανέλθει στο 3,5% και θα βοηθήσει στη Σύγκλιση

• Ανεξαργύρωτο χαρτί η ένταξη στην ΕΕ

Το μοντέλο «κράτος – επιχειρηματίας» είναι επιτυχημένο και το γεγονός αυτό καταδεικνύει η επιτυχής παρουσία των ημικρατικών οργανισμών ΑΤΗΚ και ΑΗΚ, εκτιμά ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Σταύρος Ευαγόρου. Πρόσθεσε, ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τη στιγμή αυτή οι Κυπριακές Αερογραμμές, δεν αναιρούν τον πιο πάνω ισχυρισμό, υπογραμμίζοντας ότι σημαντικό ρόλο στην επιτυχία των ημικρατικών οργανισμών έχει διαδραματίσει το γεγονός ότι αυτοί δεν είναι μετοχοποιημένοι, σε αντίθεση με τις Κυπριακές Αερογραμμές.

Σε ό,τι αφορά το Πρόγραμμα Σύγκλισης και τη δημοσιονομική εξυγίανση, είπε ότι κατά καιρούς, το ΑΚΕΛ έχει ετοιμάσει προτάσεις που αφορούν την ανάπτυξη της οικονομίας, την πάταξη της φοροδιαφυγής, την είσπραξη καθυστερημένων φόρων και άλλα μέτρα για συγκράτηση των δαπανών και αύξηση των εσόδων του κράτους. Παράλληλα, εξέφρασε την αντίθεσή του στο ισοπεδωτικό πάγωμα των αυξήσεων στις απολαβές των δημοσίων υπαλλήλων όπως και στο μορατόριουμ στις προσλήψεις στην κρατική μηχανή, υποδεικνύοντας τα περιθώρια εκσυγχρονισμού της κρατικής μηχανής. Τα μέτρα αυτά, χαρακτήρισε ως «μπαλώματα».

Στα πλαίσια του περιορισμού του λειτουργικού κόστους της κρατικής μηχανής, εισηγήθηκε τη διεξαγωγή διαλόγου με την ΠΑΣΥΔΥ και άλλες συντεχνίες που θα έχουν ημερομηνία λήξης και υποχρεωτική κατάληξη. Επίσης, τάχθηκε υπέρ των μετατάξεων, της εναλλαξιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, όπως και τη διεξαγωγή μελετών για «συγχώνευση τμημάτων αλλά και κατάργηση τμημάτων του κρατικού τομέα, για τα οποία η ζωή απέδειξε ότι δεν χρειάζονται».

Ερ.: Ποια συμπεράσματα έχουν προκύψει από τη μελέτη που διεξήγαγε το ΑΚΕΛ για την κυπριακή οικονομία, και πως προτίθεστε να «εμβολιάσετε» την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης;

Απ.: Οι αρχές, στις οποίες εδράζεται η οικονομική φιλοσοφία του ΑΚΕΛ, δεν έχουν διαφοροποιηθεί διαχρονικά. Εκείνο όμως που διαφοροποιείται, «φρεσκάρεται και ξεσκονίζεται» είναι οι τακτικές. Διαχρονικά, το ΑΚΕΛ τάσσεται υπέρ του μεικτού μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης που είναι διακηρυγμένη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Συνεπώς, δεν είναι τυχαίο γεγονός ότι οι θέσεις του ΑΚΕΛ στα πλείστα σημεία που έχουν σχέση με την οικονομική πολιτική συμπίπτουν με τις θέσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, όπως για παράδειγμα, η αντίθεση στις αποκρατικοποιήσεις.

Το ΑΚΕΛ, από της ιδρύσεώς του αγωνίζεται, από τη μια για τη μεγιστοποίηση των ρυθμών ανάπτυξης, δηλαδή αύξηση του εθνικού εισοδήματος, όπως και παράλληλα, μέσα από τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας για τη σωστή κατανομή και ανακατανομή του εθνικού εισοδήματος, όσο και των φορολογιών ανάλογα, πάντοτε με τα εισοδήματα του κάθ’ ενός. Ασφαλώς, τα δεδομένα έχουν αλλάξει άρδην. Από τη μια η ένταξη στην ΕΕ έφερε δραστικές και ραγδαίες αλλαγές τόσο στη ζωή της Κύπρου, γνωρίζοντας ποια είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Είχαμε επίγνωση των αλλαγών αλλά και των αρνητικών επιπτώσεων στον κοινωνικό τομέα, τις οποίες ζει σήμερα ο κυπριακός λαός. Αλλά ήταν το τίμημα που έπρεπε κατά την άποψή μας να πληρώσουμε, προκειμένου η Κύπρος να ενταχθεί στην ΕΕ για να αξιοποιήσει, για την επίλυση του Κυπριακού, το χαρτί της Ευρωπαϊκής Ένωσης...

Τουρισμός και καζίνο

Ερ.: Το οποίο, όμως, έμεινε ανεξαργύρωτο...

Απ.: ...όπως άλλωστε είχα πρόθεση να προσθέσω. Επιπλέον όμως πρέπει να πω ότι μαζί με τις αλλαγές που έφερε η ένταξη αλλά και η ενταξιακή πορεία, το μοντέλο ανάπτυξης που υιοθετήθηκε από το 1974 και εντεύθεν, θεωρούμε ότι έχει φάει τα ψωμιά του. Κατά συνέπεια, εκείνο που σήμερα το ΑΚΕΛ κρίνει, είναι ότι η κυπριακή οικονομία χρειάζεται επανατοποθέτηση. Χρειάζεται αλλαγή προσανατολισμών, χρειάζεται αλλαγή πλεύσης. Χρειάζεται επανάσταση. Και επειδή το ΑΚΕΛ είναι επαναστατικό κόμμα, συλλαμβάνει τα μηνύματα των καιρών, και είναι για αυτό το λόγο που όταν μιλούμε για επανατοποθέτηση, δεν μιλούμε αόριστα. Επανατοποθέτηση για μας σημαίνει αλλαγή πλεύσης και ριζικές, επαναστατικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Επιτρέψετέ μου να σας εξηγήσω τι εννοώ με αυτό. Η Κύπρος στηρίζει το Ακαθάριστο Εθνικό της Εισόδημα κατά περίπου 22% στον τουρισμό και συναφείς κλάδους. Ο τουρισμός μας έχει εξαντλήσει τις μέρες του ως προς το μοντέλο που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα. Η συνταγή «ήλιος και θάλασσα» δεν πουλά πλέον. Το τουριστικό μας προϊόν δεν έχει ούτε ταυτότητα ούτε χαρακτήρα. Η προσπάθειά μας να ανταγωνιστούμε την Αίγυπτο ή την Τουρκία, και άλλους προορισμούς τιμολογιακά, είναι απέλπιδα. Εκεί, όμως που μπορούμε να ανταγωνιστούμε, είναι στο επίπεδο και την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουμε, το οποίο μπορούμε να εξυψώσουμε ακόμα περισσότερο, ούτως ώστε το κυπριακό τουριστικό προϊόν να ανταποκρίνεται στην τιμή, στην οποία προσφέρεται. Το ΑΚΕΛ ήταν το πρώτο που μίλησε για επανατοποθέτηση, δημιουργία ταυτότητας και χαρακτήρα στο τουριστικό μας προϊόν, μέσα από μελέτη που είχαμε διεξαγάγει και υιοθετήθηκε από τα σώματα του κόμματος. Ένα μεγάλο κομμάτι της μελέτης αυτής, είδαμε να υιοθετείται στο Στρατηγικό Σχέδιο για τον τουρισμό. Το Στρατηγικό Σχέδιο όπως είχε γίνει από την προηγούμενη κυβέρνηση και τον ΚΟΤ και άλλους φορείς, και στη συνέχεια όπως εκσυγχρονίστηκε και φρεσκαρίστηκε από τη σημερινή κυβέρνηση, επί υπουργίας Λιλλήκα, κάνει μεν βήματα προς τα μπρος αλλά πρέπει να γίνουν ακόμα πιο πολλά. Ο τουρισμός δεν χρειάζεται αλλαγές. Χρειάζεται τομές. Υπάρχουν δεκάδες κατηγορίες τουριστικών προϊόντων στα οποία η Κύπρος μπορεί να στραφεί, και να αναπτύξει υποδομή. Το κράτος, μαζί με τον ΚΟΤ και τον ιδιωτικό τομέα, μπορούν να συνεργαστούν στη κατεύθυνση αυτή, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη. Διαφορετικά θα αποτύχουν και θα έρθουμε δεύτεροι.

Ερ.: Περιλαμβάνουν οι τομές που πρέπει να γίνουν στον τουρισμό και τη δημιουργία καζίνο;

Απ.: Μα καζίνο είχαμε! Είχαμε το χρηματιστήριο... Όμως, απαντώντας στην ουσία της ερώτησης πρέπει να πω ότι η δημιουργία καζίνο, έχει την ακόλουθη ιδιαιτερότητα: Κανένας, ούτε το ΑΚΕΛ, δεν έχει αμφισβητήσει τα οικονομικά οφέλη από τη δημιουργία καζίνο. Το ΑΚΕΛ δεν είπε «δεν θα υπάρξει οικονομικό όφελος από τη δημιουργία του» ή «δεν θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας» ή πιθανόν, εκεί που θα γίνει, «ανάπτυξη του περιρρέοντος περιβάλλοντος».

Εκείνο που το ΑΚΕΛ αμφισβήτησε και για τούτο τοποθετείται ενάντια στη δημιουργία καζίνο, είναι η κοινωνική διάσταση της λειτουργίας του και οι έγνοιες και οι ανησυχίες που δημιουργούνται σε μας από τη λειτουργία του μεγαλύτερου, σε μέγεθος, επίσημου τζόγου.

Γνωρίζοντας τη ροπή των Κυπρίων προς τα τυχερά παιγνίδια, μέσα από κοινωνιολογικές αναλύσεις που έγιναν, γνωρίζοντας την ίδια στιγμή την κρίση θεσμών και αξιών όπως και πολύ περισσότερο τις τραγικές συνέπειες της λειτουργίας του Χρηματιστηρίου, που στην ουσία, όπως είπα αρχικά, ήταν το πρώτο καζίνο που δημιουργήθηκε στην Κύπρο, αντιλαμβάνεστε ότι δημιουργούνται έντονοι ενδοιασμοί και επιφυλάξεις στο κόμμα μου.

Ερ.: Προφανώς ο ερχόμενος εκ των τάξεων του ΑΚΕΛ – Νέων Δυνάμεων Υπουργός Γιώργος Λιλλήκας δεν συμμερίζεται την άποψη αυτή, κρίνοντας από τις σχετικές του πρωτοβουλίες...

Απ.: Να σας πω. Όταν καταρτιζόταν το προεκλογικό πρόγραμμα του Τάσσου Παπαδόπουλου, δηλαδή το σημερινό πρόγραμμα της κυβέρνησης του, δεν μπορούσε να προβλεφθούν όλες οι πτυχές της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής του τόπου. Επομένως, δεν μπορούσε να σταθεί στο κατά πόσο θα δημιουργηθεί ή δεν θα δημιουργηθεί καζίνο στην Κύπρο.

Υπάρχουν δυνάμεις συνεργαζόμενες που υποστηρίζουν την ιδέα αυτή. Ο διάλογος και η ανταλλαγή απόψεων δεν βλάπτει κανένα. Σεβαστή η θέση του υπουργού, που για να είμαστε δίκαιοι, δεν επιχείρησε να επιβάλει τη δημιουργία καζίνο στον οποιοδήποτε. Σεβαστή είναι όμως και η άποψη του κόμματος. Τελεία.

Σύγκλιση: Ευεργετική συνεισφορά της ανάπτυξης

Ερ.: Εκτιμάτε ότι συντρέχουν κίνδυνοι για την επιτυχία του Προγράμματος Σύγκλισης, από την κάτω από την αναμενόμενη, όπως προδιαγράφεται, συμβολή του τουρισμού στην ανάπτυξη;

Απ.: Οι επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας, δεν ήταν οι αναμενόμενες την περσινή χρονιά, λόγω εσωτερικών και εξωτερικών συγκυριών, όπως ήταν ο πόλεμος στο Ιράκ, τα προβλήματα στη Μέση Ανατολή, τιμές καυσίμων διεθνώς, οι κλυδωνισμοί που προκάλεσε η ένταξη όπως και η κόπωση της κυπριακής οικονομίας, σε ένα μεγάλο βαθμό η οικονομική πολιτική της παλιάς κυβέρνησης με την επιμονή της στο ίδιο μοντέλο ανάπτυξης, όπως και η χαμηλή ανάπτυξη στις χώρες της Ευρώπης.

Μιας και η ανάπτυξη τη μια χρονιά ήταν χαμηλή, μια μικρή βελτίωση την επόμενη, οδηγεί σε ψηλότερο ρυθμό. Έτσι σήμερα μιλούμε για ένα ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 3,5%. Ως τμήμα μελετών του ΑΚΕΛ, πρέπει να σας πω, έχουμε καταφέρει να είμαστε πάντοτε ακριβείς στις προβλέψεις μας. Πριν προχωρήσουμε να κάνουμε μια πρόβλεψη, συνεκτιμούμε τις επιδόσεις των διαφόρων τομέων της οικονομίας, όπως γεωργική παραγωγή μέχρι σήμερα, τουριστική ανάπτυξη και κρατήσεις μέχρι σήμερα, βιομηχανική παραγωγή, υπηρεσίες, κλπ, όπως και τις ανακοινώσεις για τα αποτελέσματα των 100 πιο μεγάλων εισηγμένων εταιρειών, όπου και βλέπω ότι το 50% έως 60% δείχνει κερδοφορία. Επίσης, ορισμένα προβλήματα των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών δείχνουν να ξεπερνιούνται. Αυτό είναι θετικό.

Κατά συνέπεια, οι στόχοι που τίθενται από πλευράς κυβέρνησης ως προς αυτό το μέρος, δηλαδή να έχει περισσότερα έσοδα, απόρροια των ψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης, θα επιτευχθεί. Πιθανόν όμως, κάποιοι άλλοι στόχοι της κυβέρνησης, να εισπράξει για παράδειγμα όσα προσδοκεί από τη ρύθμιση των κρυφών λογαριασμών με τη φορολογική αμνηστία, ή και πιθανόν από τη διεκδίκηση ανείσπρακτων φόρων, να μην επιτευχθούν σε τόσο μεγάλο βαθμό.

Το ΑΚΕΛ έχει ετοιμάσει προτάσεις που βρίσκονται ενώπιον των σωμάτων του κόμματος και σύντομα θα εξαγγελθούν. Οι προτάσεις του ΑΚΕΛ αφορούν ενότητες, όπως την ενότητα που έχει σχέση με την οικονομία την ίδια για να έχουμε ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ή την ενότητα για πάταξη της φοροδιαφυγής, την απόδοση των φόρων και την είσπραξη των καθυστερημένων φορολογιών, η ενότητα που έχει σχέση με τα διάφορα τέλη, ενώ η τελευταία ενότητα αφορά τη μεγιστοποίηση των εσόδων και τη μείωση των δαπανών, είτε λειτουργικές, που υπάρχουν περαιτέρω δυνατότητες, όπως για υπερωρίες, κλπ.

Μια συγκεκριμένη ενότητα αφορά τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας μηχανής. Δεν αρκεί να επιβάλλω μορατόριουμ στις προσλήψεις. Το μέτρο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν μερικές εκατοντάδες κενές θέσεις. Άρα κάτι δεν πάει καλά. Άρα, πρακτικά πλέον, εμείς έχουμε ζητήσει ένα διαρκή διάλογο που πρέπει να ξεκινήσει με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης και να υπάρξει κατάληξη με την ΠΑΣΥΔΥ, αλλά και τις συντεχνίες των ωρομίσθιων εργαζομένων. Πρέπει να αποφασιστούν ορισμένα πράγματα. Οι μετατάξεις και η εναλλαξιμότητα δημοσίων υπαλλήλων δεν πρέπει να μείνουν στα χαρτιά, όπως επίσης και οι μελέτες για συγχώνευση τμημάτων αλλά και κατάργηση τμημάτων του κρατικού τομέα, για τα οποία η ζωή απέδειξε ότι δεν χρειάζονται. Επίσης πρέπει να προχωρήσουμε στην υλοποίηση άλλων μέτρων που έχουν σχέση με τον χαρακτήρα και τη δομή της κυβέρνησης. Για παράδειγμα, το Τμήμα Αρχαιοτήτων πρέπει να μετακινηθεί από το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων και να υπαχθεί στις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας. Παράλληλα, το Τεχνικό Τμήμα του Υπουργείου Παιδείας που κτίζει σχολεία και απασχολεί αρχιτέκτονες και πολιτικούς μηχανικούς και χωρομέτρες, πρέπει να υπαχθεί στο Υπουργείο Συγκοινωνιών. Και είπα μόνο δύο παραδείγματα, ενώ θα μπορούσα να πω πολλά. Πολλά εκατομμύρια, εκατοντάδες εκατομμύρια θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν με τον τρόπο αυτό.

Πολλές φορές κάποιοι, αυτόματα, αν θέλετε στα τυφλά, λένε: «Έχουμε πρόβλημα. Για τρία χρόνια θα παγώσουν οι μισθοί». Ας πούμε, εντάξει, πως έγινε. Και μετά τα τρία χρόνια τι γίνεται; Που είναι οι διαχρονικές λύσεις; Που είναι οι λύσεις που είναι και μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες που μπορούν να δημιουργήσουν νέες βάσεις για την οικονομία; Αυτά είναι μπαλώματα.

Το κρατικό μισθολόγιο και δημόσια υπηρεσία

Ερ.: Οι λύσεις που προτείνετε θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει τη διόγκωση του κρατικού μισθολογίου φέτος κατά 18% σε σχέση με το 2003;

Απ.: Δεν είναι εύκολο να πούμε ότι έχει διογκωθεί, γιατί πρέπει να δούμε την κατάσταση διαχρονικά, δηλαδή πως ήταν το 2001, το 2002, το 2003, που λόγω αυξήσεων, ΑΤΑ και προσαυξήσεων, αυξήθηκε κατά μέσό όρο 6% έως 7%. Ξαφνικά, βλέπουμε να εκτοξεύεται στο 30%. Αλλά γιατί; Ο προϋπολογισμός του 2003 και του 2004 επιβαρύνθηκαν από όλες οι αναδρομικές αυξήσεις που δόθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση. Το κόστος των προεκλογικών παροχών, καταβάλλεται στα πρώτα χρόνια αυτής της διακυβέρνησης. Αναμένεται όμως, ότι από του χρόνου, μέσα στον επόμενο προϋπολογισμό, η αύξηση θα είναι πιο κάτω από την καθιερωμένη που είναι στα 7% περίπου, δηλαδή θα κυμανθεί γύρω στα 4% με 5%.

Ερ.: Δεν θα μπορούσε η υπέρμετρη διόγκωση του κρατικού μισθολογίου να είχε αποφευχθεί, αν η Βουλή είχε εγκρίνει τη συμφωνία της προηγούμενης κυβέρνησης με την ΠΑΣΥΔΥ για μείωση των κλιμάκων εισδοχής στο δημόσιο, ώστε να επέλθει ομαλοποίηση των όρων εργασίας μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα;

Απ.: Όμως η προηγούμενη κυβέρνηση στο θέμα του κρατικού μισθολογίου, ευνόησε περισσότερο τους υψηλόμισθους μέσα από το κρατικό μισθολόγιο. Το ΑΚΕΛ, φιλοσοφικά μέσα από τις θέσεις αρχών του, θα έβλεπε με ευχαρίστηση τις απολαβές των κατωτέρων μισθολογικών στρωμάτων να αυξάνονται με μεγαλύτερη ταχύτητα απ ό,τι οι απολαβές των ψηλότερα μισθολογικά στρωμάτων που εισπράττουν £2,5 και £3 και £4 χιλιάδες το μήνα. Αυτό είναι η κοινωνική δικαιοσύνη. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν δεχθήκαμε να μειωθούν οι κλίμακες εισδοχής ισοπεδωτικά και στα τυφλά, δηλαδή όχι μόνο για τους υψηλόβαθμους διευθυντές, χρησιμοποιώντας και το επιχείρημα ότι διευθυντές σε ανάλογες θέσεις στον ιδιωτικό τομέα παίρνουν ψηλότερους μισθούς. Αυτό είναι βλακεία αλλά και προσβολή στην αντίληψη τη δική μας, αλλά και πρόκληση για τον υπόλοιπο κόσμο.

Θες να προτείνεις μια ισοζυγισμένη πρόταση; Τότε πρέπει να πεις ότι «δεν είναι όλοι υψηλόμισθοι». Το 65% που φθάνουν μέχρι την κλίμακα Α7, δεν θεωρούνται υψηλόμισθοι. Μετά από 20 χρόνια υπηρεσία, οι απολαβές ανέρχονται σε περίπου £700 με £800 το μήνα. Αν θες να ξεκινήσεις, μπορείς να ξεκινήσεις από κει και πέρα.

Ερ.: Μου επιτρέπεται όμως να παρατηρήσω ότι οι αυξήσεις που έλαβαν οι δημόσιοι υπάλληλοι την περίοδο 1980 μέχρι 2002 ήταν ψηλότερες από το μέσο όρο της οικονομίας...

Απ.: Κοιτάξετε. Εμείς εκπροσωπούμε τον πολιτικό χώρο και κόσμο που θέλει να περνά καλά, που θέλει να έχει και κεκτημένα και δικαιώματα, και όχι τη σχολή που θέλει να στρέψει τη μια μερίδα των εργαζομένων κατά της άλλης. Αυτό γίνεται είτε σκόπιμα ή από λανθασμένη ανάλυση από ορισμένους και προκαλεί ζημιά. Το εργατικό κόμμα, που αποτελείται και από εκείνους που εργάζονται στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, πρέπει να το χαρακτηρίζει μια ενότητα, και ενότητα στόχων. Προσπάθεια μας είναι να ενισχύσουμε μέσα από την αύξηση της παραγωγικότητας στον ιδιωτικό τομέα και τις απολαβές και τα κεκτημένα, και για το σκοπό αυτό διεξάγονται πραγματικές μάχες και αγώνες. Στην περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων, η ύπαρξη ενός συνδικαλιστικού φορέα όπως και η δύναμη και το εκτόπισμά του, καθιστούσε πιο εύκολη τη διεκδίκηση...

Ερ.: ...Και η φύση της εργοδοτικής πλευράς...

Απ.: Δεν αμφιβάλλω, ότι κατά καιρούς υπήρξαν και προεκλογικές σκοπιμότητες που οδήγησαν σε παραχωρήσεις.

Ερ.: Πως μπορείτε να εγγυηθείτε ότι η ευημερία των δημοσίων υπαλλήλων δεν θα είναι εις βάρος των φορολογουμένων;

Απ.: Κοιτάξετε. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εργαζόμενοι. Και εκείνα που εξασφάλισαν, δεν τα έκλεψαν αλλά τα διεκδίκησαν μέσα από συλλογικές διαπραγματεύσεις. Οι ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι «Ευαγγέλιο» για το ΑΚΕΛ. Αγωνίστηκε γι’ αυτές. Έχυσε αίμα για να κερδίσει το τι κερδίσθηκε. Κατά συνέπεια, στη διαπραγμάτευση θα πρέπει να λύονται τα προβλήματα μεταξύ της συντεχνίας των δημοσίων υπαλλήλων και του κράτους.

Ερ.: Δεσμεύεστε, ως μέλος της κυβέρνησης, από το Πρόγραμμα Σύγκλισης;

Απ.: Έχουμε παρέμβει στο Πρόγραμμα Σύγκλισης. Μη ξεχνάτε ότι αρχικά προτάθηκαν μέτρα τα οποία διαφωνήσαμε και εν συνεχεία αφαιρέθηκαν, προς τιμήν του Υπουργού Οικονομικών. Προτάθηκαν μέτρα από το ΑΚΕΛ που υιοθετήθηκαν -και υπάρχει δέσμευση της κυβέρνησης να τα εφαρμόσει- για τη φορολογία του πλούτου και της χλιδής και της πολυτέλειας. Υπάρχουν δυσκολίες αλλά βρισκόμαστε δίπλα από την κυβέρνηση.

Όχι στις αποκρατικοποιήσεις

Ερ.: Περιλαμβάνουν οι αλλαγές στην τακτική του ΑΚΕΛ για τις οποίες μιλήσατε προηγουμένως, αλλαγή στάσης στο θέμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των προβληματικών Κυπριακών Αερογραμμών;

Απ.: Οι Κυπριακές Αερογραμμές είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Το ΑΚΕΛ έχει πολύ ψηλά την εταιρεία και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην ανάπτυξη του τόπου, όπως και έχουν ήδη διαδραματίσει, βάζοντας την Κύπρο στον διεθνή χάρτη και αφαιρώντας την από την απομόνωση.

Μην ξεχνάτε την πολιτική σημασία των Κυπριακών Αερογραμμών, όπως καταδείχθηκε στον πρώτο πόλεμο στο Ιράκ, όταν ήταν η μοναδική εταιρεία που διενεργούσε δρομολόγια προς και από την Κύπρο, σώζοντας, ότι μπορούσε να περισωθεί από τον τουρισμό. Την ίδια στιγμή, η εταιρεία έχει και οικονομική σημασία, μιας και μεταφέρει εκατομμύρια επιβάτες, και διαδραματίζει κοινωνικό ρόλο, απασχολώντας 2 χιλιάδες εργαζόμενους.

Με την απελευθέρωση των αιθέρων, η εταιρεία όμως, εισήλθε σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, που ήταν άγνωστο και έγιναν κάποιες μελέτες.

Γνωρίζοντας για τον ανταγωνισμό που θα καλούνταν να αντιμετωπίσουν με την απελευθέρωση, η εταιρεία θα έπρεπε να ήταν όσο πιο πολύ δυνατή. Αντί αυτού, το προηγούμενο διοικητικό συμβούλιο και κυβέρνηση φρόντισαν να φορτώσουν την εταιρεία με ένα πρόσθετο κόστος, της τάξης των £300 εκ. με «ευφάνταστες» αλλαγές στο στόλο. Για πολιτικούς λόγους, επέλεξαν δύο τύπους αεροσκαφών, Airbus και Boeing. Για τους δικούς τους λόγους πούλησαν αεροπλάνα που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για ακόμα μερικά χρόνια και είχαν ήδη αποσβεσθεί, και συνεπώς, η λειτουργία τους για ακόμα μερικά χρόνια θα απέφερε καθαρό κέρδος. Τα πούλησαν χωρίς προσφορές, εισπράττοντας τα μισά απ’ ό,τι θα έπαιρναν, όπως είχαν πει προηγουμένως στη Βουλή.

Υπάρχουν σαφείς πολιτικές ευθύνες και δεν ξέρω αν υπάρχουν και άλλου είδους ευθύνες για λανθασμένες αποφάσεις και επιλογές που οδήγησαν στην καταβαράθρωση της εταιρείας. Και είμαι στο θέμα αυτό αμείλικτος.

Ερ.: Για να πούμε και του «στραβού το δίκαιο» ορισμένες συμφωνίες είχαν κλείσει πριν την 11η Σεπτεμβρίου και δέσμευαν την εταιρεία...

Απ.: Δηλαδή έπρεπε να έρθει η 11η του Σεπτέμβρη για να προβλεφθεί ότι άμα έχεις δύο είδη αεροσκαφών πρέπει να προμηθευτείς μια έξτρα μηχανή αξίας £10 εκ. που «κάθεται»;

Ερ.: Αυτό δεν θα μπορούσε να το είχε διαπιστώσει ο κοινοβουλευτικός έλεγχος; Και πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως τέτοια ευέλικτα μοντέλα όπως στην περίπτωση των Κυπριακών Αερογραμμών, μπορούν να λειτουργούν και στην περίπτωση της ΑΗΚ και ΑΤΗΚ:

Απ.: Κατ’ αρχήν πρέπει να δούμε ότι στην περίπτωση των Κυπριακών Αερογραμμών υπάρχει μια ιδιομορφία. Είναι μια δημόσια εταιρεία ιδιωτικού δικαίου, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο. Η Βουλή ασκεί έλεγχο, δικαιωματικά, μόνο στο μερίδιο που ανήκει στο κράτος, το οποίο κατέχει την πλειοψηφία. Την ίδια στιγμή δεν μπορεί να πάρει μια απόφαση η Βουλή των Αντιπροσώπων ή να υποδείξει συγκεκριμένη απόφαση. Την ευθύνη για τις αποφάσεις φέρει το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας που είναι υπόλογο στους μετόχους. Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι υπουργοί της τότε κυβέρνησης, Τάκης Κληρίδης (σ.σ. Υπ. Οικονομικών) και Αβέρωφ Νεοφύτου (σ.σ. Υπ. Συγκοινωνιών) έδωσαν το πράσινο φως για να προχωρήσει σε αυτές τις ενέργειες, παρά τις προειδοποιήσεις τότε του ΑΚΕΛ. Και παρά την έντονη διαφωνία που διατύπωσαν μηχανικοί που είχα για το σκοπό αυτό διαβουλευθεί. Εντούτοις, το έπραξαν. Όμως γιατί;

Διέπραξαν σοβαρά λάθη, όπως ήταν η δημιουργία της Hellas Jet. Προσέλαβαν 180 άτομα που δεν μπορούσαν όμως να εργαστούν μιας και δεν είχαν εξασφαλιστεί τα σλοτ στα αεροδρόμια που ήθελαν να εξυπηρετήσουν με αποτέλεσμα να καταγράφονται ζημιές ύψους £1 εκ. μηνιαίως χωρίς να κάνουν μια πτήση. Όταν είχε δημιουργηθεί η Eurocypria, στη δημιουργία της οποίας είχα συμμετάσχει προσωπικά, η εταιρεία είχε 3 αεροσκάφη, και ο αριθμός των εργαζομένων δεν ξεπερνούσε τα 80 άτομα και καλύπταμε κάποιες έκτακτες ανάγκες το καλοκαίρι. Πως μπορεί να συγκριθεί το ένα με το άλλο;

Ερ.: Μήπως αυτό συνηγορεί υπέρ της αναθεώρησης του μοντέλου κράτους επιχειρηματία;

Απ.: Απολύτως όχι! Το μοντέλο κράτος – επιχειρηματίας στην Κύπρο έχει πετύχει απόλυτα...

Ερ.: Υπό μονοπωλιακές συνθήκες...

Απ.: Δοκιμάζουμε τώρα υπό συνθήκες ελεύθερες. Η ΑΤΗΚ διαπρέπει και διέπρεπε διότι προσφέρει ψηλού επιπέδου υπηρεσίες και στο σημερινό και στο χθεσινό περιβάλλον. Έχει υποδομή που δημιουργήθηκε με συνεισφορές του κυπριακού λαού, διαθέτει τεχνολογία και τεχνογνωσία και παρέχει τις υπηρεσίες της σε προσιτές τιμές σε σύγκριση με την Ευρώπη. Και θα συνεχίσει να είναι η πιο ανταγωνιστική εταιρεία και για τούτο δεν είναι ανάγκη να την ξεπουλήσουμε στον ιδιωτικό τομέα. Απορώ γιατί δε ζητούν να ιδιωτικοποιηθεί το ΡΙΚ ή το ΣΕΚΕΠ...

Το ΑΚΕΛ τάσσεται κατά της οποιασδήποτε μετοχοποίησης και αποκρατικοποίησης του ημικρατικού τομέα. Μιλούμε για την ΑΗΚ, ΑΤΗΚ και Αρχή Λιμένων. Συναινέσαμε στην αλλαγή της δομής και της μορφής των οργανισμών αυτών, όπως και συναινέσαμε και στηρίξαμε τη δημιουργία θυγατρικών εταιρειών ιδιωτικού δικαίου που μπορούν να συνεργαστούν με ιδιωτικούς φορείς και συνεργάζονται. Στο εξωτερικό ιδιωτικοποιήθηκαν τομείς που συνεχώς χρειάζονταν ενέσεις από τα κρατικά ταμεία. Και τα ξεπούλησαν στον ιδιωτικό τομέα. Αλλά τους πουλάς μια φορά και δεν έχεις έσοδα μετά. Προτιμούμε να έχουν έσοδα και ένα μέρος τους να διοχετεύεται στο κρατικό ταμείο.

Ερ.: Αλλάζει την κατάσταση η υποχρέωση να καταβάλλουν μέρισμα;

Απ.: Καθόλου. Εξάλλου, οι προτάσεις του ΑΚΕΛ προβλέπουν ότι ναι μεν θα διοχετεύονται χρήματα στο δημόσιο ταμείο, αλλά αφού ικανοποιηθούν οι εσωτερικές ανάγκες των ημικρατικών οργανισμών σε επενδυτικές δραστηριότητες. Ένα άλλο στοιχείο που συνηγορεί κατά της μετοχοποίησης είναι το ότι οι Κυπριακές Αερογραμμές αντιμετωπίζουν προβλήματα και είναι μετοχοποιημένες αλλά από την άλλη, η ΑΤΗΚ δεν είναι μετοχοποιημένη και δεν αντιμετωπίζει προβλήματα.

Φοροδιαφυγή: Καλής και κακής μορφής

Ερ.: Ποια συγκεκριμένα μέτρα εισηγείται το κόμμα σας για την αποφυγή της φοροδιαφυγής;

Απ.: Με τη μείωση των φορολογικών φακέλων με τη μείωση του αφορολόγητου ορίου, το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων έχει πλέον όλη την ευχέρεια να προχωρεί σε αύξηση των επιτόπου ελέγχων στις κεφαλαιουχικές καταστάσεις, να ενοποιήσει και να ομοιοποιήσει τις ταμειακές μηχανές κ.ά. Το ΤΕΠ γνωρίζει μάλιστα που πρέπει να στραφεί. Γνωρίζουμε άλλωστε ποιοι φοροδιαφεύγουν. Είναι οι εταιρείες και ένα μεγάλο κομμάτι των αυτοτελών εργαζομένων, ιδιαίτερα των εύπορων, όπως είναι οι γιατροί, δικηγόροι...

Ερ.: ...τεχνίτες...

Απ.: Αν ένας εργολάβος φοροδιαφεύγει, είναι ένα πράγμα και πρέπει να τιμωρηθεί. Αλλά αν ένας κτίστης, ο οποίος έχει εισόδημα £150 την εβδομάδα και καταφέρνει να έχει πρόσθετες £50 εισόδημα από εργασία το Σαββατοκύριακο, τις οποίες δεν δηλώνει, ας το κάνει. Τα χρήματα αυτά θα δαπανηθούν στην κατανάλωση. Δεν είναι εκεί που έχει το πρόβλημα η κυπριακή οικονομία. Ο κτίστης, τα χρήματα αυτά δεν θα τα διοχετεύσει σε κρυφούς λογαριασμούς.

Ευρώπη κατά Κεϋνενσιανισμού

Ερ.: Δηλώσατε μετά την έκδοση της ακυρωτικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την «έκπτωση» που εξασφάλισαν Γαλλία και Γερμανία από το ΕΚΟΦΙΝ σε ό,τι αφορά τη συμμόρφωσή τους με το Σύμφωνο Σταθερότητα, ότι επιβάλλεται με τον τρόπο αυτό η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική. Ποια πλαίσια έχει το ΑΚΕΛ να ασκεί την επιρροή του στην χάραξη και άσκηση οικονομικής πολιτικής εντός της ΕΕ;

Απ.: Το ΑΚΕΛ έχει ενταχθεί στη συγκροτημένη ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο που έχει τις δικές της θέσεις για ζητήματα κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής, και αντίληψή μας είναι ότι η Ευρώπη σήμερα κυβερνάται και καθοδηγείται από τη φιλοσοφία της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής.

Αλλά, υπάρχουν και αγκυλώσεις. Φρονούμε ότι στην οικονομική πολιτική, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει οδηγηθεί στο δογματισμό. Είναι πολύ δογματική και άκαμπτη η οικονομική της πολιτική. Αν για παράδειγμα, η οικονομία της Γαλλίας, χρειάζεται σήμερα διοχέτευση επενδύσεων, οι οποίες θα απαιτήσουν από το κράτος να στηρίξει για να αναθερμάνει την οικονομία για να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη για τα επόμενα 10 χρόνια, και αυτό προϋποθέτει τη διεύρυνση του ελλείμματος από το 2,9% στο 4% επί του ΑΕΠ για ένα πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, π.χ. για 3 χρόνια, η ΕΕ δεν το επιτρέπει, με αποτέλεσμα να «πνίγει» την οικονομία. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται στρεβλώσεις στις οικονομίες με το δόγμα της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Σαν ΑΚΕΛ τασσόμαστε υπέρ της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Λιγότερο χρέος, σημαίνει περισσότερα κονδύλια και για την κοινωνική και για την αναπτυξιακή πολιτική. Αλλά, όμως να μην ξεχνάμε ότι αυτά συμπεριφέρονται όπως την περίπτωση «της κότας και του αβγού».

Υπάρχουν δύσκολες περίοδοι για μια οικονομία, με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, όπως αυτή που διανύουμε τα τελευταία χρόνια. Αν δηλαδή έχουμε ως οικονομία ανάγκη την επέκταση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 3% επί του ΑΕΠ στο 5%, για να δώσουμε ώθηση στην οικονομία, γιατί να μην το πράξω; Αλλά έστω κι αν η οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό 5%, και διαπιστώσουμε ελλείψεις στον κοινωνικό τομέα. Γιατί να μη διευρύνουμε το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 3,5% επί του ΑΕΠ από 2%; Σε τέτοιες περιπτώσεις η ΕΕ βάζει θηλιά στο λαιμό.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι η οικονομική πολιτική δεν είναι αυτοσκοπός. Η οικονομική πολιτική δεν ασκείται για την οικονομία, αλλά για τον άνθρωπο.

Ερ.: Και η ΟΝΕ στοχεύει στον άνθρωπο με την εξασφάλιση της αγοραστικής δύναμης δια της σταθερότητας τιμών, όπως και η ΑΤΑ που έχουμε στην Κύπρο που διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον...

Απ.: Τόσο η αριστερή πολιτική, όσο και η φιλελεύθερη σκέψη αποδέχονται το θεώρημα ότι η ανάπτυξη μπορεί να στηριχθεί πάνω στο χαμηλό εργατικό κόστος. Η οικονομία που στηρίζει, έστω και πρόσκαιρα, την ανάπτυξή της πάνω στο χαμηλό εργατικό κόστος είναι καταδικασμένη να καταστραφεί.
Αντίθετα, απαιτούνται σωστές οικονομικές δομές και βάσεις, για να αποκτήσεις τις σωστές δομές και στην υγεία, και στην παιδεία αλλά και στην ανάπτυξη, τότε οι επιτυχίες σου έρχονται μέσα από την αύξηση της παραγωγικότητας. Αυτό το έχουν επισημάνει και νομπελίστες οικονομολόγοι, και πολλές άλλες σχολές σκέψεις. Ανάλογα, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι αντί της αύξησης του εργατικού κόστους ευθύνεται η επιθυμία των επιχειρηματιών να αυξήσουν τα κέρδη τους, αυξάνοντας τις τιμές των προϊόντων τους. Η ΑΤΑ παραμένει «ιερή αγελάδα» για το ΑΚΕΛ.

Του Στέλιου Ορφανίδη