You are here

Μ. Κληρίδης: Τέλος εποχής στον Συνεργατισμό

17/05/2018 07:03

Οι εξελίξεις στον Συνεργατισμό σηματοδοτούν το τέλος μιας εποχής, αναφέρει ο πρώην CEO του Μάριος Κληρίδης.  Ο γνωστός οικονομολόγος και τραπεζίτης, που παραιτήθηκε από τον Συνεργατισμό προ τριετίας, εκφράζει την εκτίμηση ότι παρά το πλήγμα από το τέλος του Συνεργατισμού, θα προκύψουν άλλοι οργανισμοί να αναπληρώσουν το κενό που αφήνει.

Ο κ. Κληρίδης αναφέρει ότι ο Συνεργατισμός ήταν έρμαιο των κομμάτων, ακολουθώντας ένα μοντέλο τραπεζικής που στηριζόταν περισσότερο στις εξασφαλίσεις και εγγυήσεις, αντί στη δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων.

Σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Κληρίδης σημειώνει ότι για την οριστική αντιμετώπιση των ΜΕΔ, θα βοηθήσει η ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου αλλά και η σύσταση κακής τράπεζας ή φορέα για τα ΜΕΔ όχι μόνο του συνεργατισμού.

Ο κ. Κληρίδης επισημαίνει τον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα που έχουν συνήθως τα επενδυτικά ταμεία που γυροφέρνουν σήμερα το εγχώριο τραπεζικό σύστημα και καταγράφει τις ανησυχίες του για τις επιδράσεις της πώλησης του Συνεργατισμού στα οικονομικά του κράτους.

Η συνέντευξη

Ερ.: Πόσο διαφορετικά είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Συνεργατισμός από αυτά που αντιμετωπίζουν οι άλλες τράπεζες;

Απ.: Τα προβλήματα του συνεργατισμού σε μεγάλο βαθμό σχετίζονται με το ότι δίνονταν πολλά δάνεια με εξασφάλιση πρώτη κατοικία και τώρα είναι δύσκολο να εκποιηθούν.  Είναι δύσκολο να εισπραχθούν μέσω της διαδικασίας εκποιήσεων. Επίσης, αρκετά από τα δάνεια στο συνεργατισμό δίνονταν πολύ πιο εύκολα με υποθήκες και εγγυητές.

Ερ.: Τι εννοείτε;

Απ.: Δίνονταν εύκολα δάνεια για να βοηθηθεί ο κόσμος, ο αγρότης κλπ. Ο Συνεργατισμός έπασχε επίσης από το γεγονός ότι δεν ήταν αμιγές τραπεζικό ίδρυμα και υπήρχε κατεστημένο ενώ ήταν έρμαιο των κομμάτων.  Τώρα πληρώνουμε τα λάθη από τη μη σωστή εποπτεία.

Ερ.: Είναι ζητήματα διαχείρισης ή νομοθετικού πλαισίου;

Απ.: Είναι ζητήματα τόσο νομοθετικού πλαισίου αλλά και θέματα απροθυμίας του συνεργατισμού να κινηθεί δυναμικά για να εισπραχθούν τα χρήματα.

Ερ.: Στο σύνολο του συστήματος, τα δάνεια για πρώτη κατοικία είναι €4 δισ. από τα €20 δισ. ΜΕΔ.  Επομένως, το μεγάλο πρόβλημα φαίνεται να είναι αλλού…

Απ.: Στο συνολικό τραπεζικό σύστημα, πέραν των δανείων για πρώτη κατοικία, υπάρχουν και αλλού προβλήματα. Υπάρχουν συσσωρευμένα προβληματικά δάνεια με την ΚΤ να αναφέρει ότι περίπου €10 δισ. είναι τερματισμένα.  Προβλήματα έχουν και οι επιχειρήσεις, αλλά το βασικό πρόβλημα είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των ΜΕΔ είναι εισπρακτέο μόνο μέσω της διαδικασίας των εκποιήσεων.

Εάν δεν αρχίσει να κινείται το νομικό σύστημα γρήγορα και το κτηματολόγιο να κινείται με πιο γρήγορους ρυθμούς για την έκδοση των τίτλων ιδιοκτησίας, το πρόβλημα θα μείνει εκεί για χρόνια. 

Και το ερώτημα είναι πόσο καιρό οι επόπτες θα έχουν υπομονή.

Οι τιτλοποιήσεις δανείων και οι πωλήσεις δανείων θα βοηθήσουν αλλά θα πρέπει να ενισχυθεί το νομικό πλαίσιο και μετά να πείσουμε τους ξένους επόπτες ότι δεν μπορούμε να βγάλουμε στο σφυρί δάνεια €10 δισ.

Ερ.: Τι σημαίνει για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα το τέλος της ΣΚΤ;

Απ.: Σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής. Η ΣΚΤ είχε μεγάλο ρόλο στην κυπριακή κοινωνία, βοήθησε από τους εκμεταλλευτές, τους τοκογλύφους. Αποτελεί πλήγμα αλλά συνήθως υπάρχει ελπίδα ότι κάποιος άλλος οργανισμός θα καλύψει το κενό.

 Ερ.: Νομίζετε ότι θα καλυφθεί το κενό που αφήνει;

Απ.: Ναι σίγουρα, το κενό θα καλυφθεί αλλά πρέπει να γίνει με ορθολογιστικό τρόπο. Ο τρόπος δανεισμού θα πρέπει να είναι με βάση την ικανότητα αποπληρωμής και όχι με τις υποθήκες γιατί θα υπάρξουν και πάλι προβλήματα.

Ερ.: Εκτιμάτε ότι οι εν δυνάμει αγοραστές του «καλού» Συνεργατισμού έχουν επιδείξει εκείνα τα χαρακτηριστικά που είναι απαραίτητα για την καλή διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων που θα αποκτήσουν;

Απ.: Αυτά τα επενδυτικά ταμεία προσπαθούν να βγάλουν πολύ εύκολα κέρδος και δεν έχουν μακροπρόθεσμη πολιτική. Δεν έχουμε οποιαδήποτε ένδειξη το τι μπορούν να διαχειριστούν και είναι ερώτημα εάν μπορούν να προσαρμοστούν στα κυπριακά δεδομένα καθώς κάποια κομμάτια δουλεύουν διαφορετικά.

Ερ.: Όπως;

Απ.: Για παράδειγμα εάν θα μπεις πολύ άγρια στην προσπάθεια εύκολου κέρδους, στο τέλος θα είσαι εχθρικός στην κοινωνία. Ελπίζουμε σε κάποια φάση και οι επόπτες να τους σταματήσουν εάν θα κάνουν επικίνδυνες επενδύσεις, ώστε να προστατέψουν τους καταθέτες.

Ερ.: Ποια η λύση για πιο ουσιαστική αντιμετώπιση των ΜΕΔ;

Απ.: Θα πρέπει να ενισχυθεί το νομικό πλαίσιο ενώ θα βοηθήσει και η δημιουργία μίας κακής τράπεζας ή φορέα διαχείρισης προβληματικών στοιχείων όχι μόνο για τον Συνεργατισμό.

Έτσι μπορείς να πάρεις πιο μακροχρόνια προσέγγιση.

Οι ανησυχίες που έχω είναι όταν θα κάνουμε την εξίσωση για το ποια κομμάτια του Συνεργατισμού θα πάνε π.χ. στην Ελληνική Τράπεζα, και δούμε σε ποια τιμή θα γίνει αυτή η εξαγορά, τότε θα δημιουργηθούν και άλλα προβλήματα στο κράτος εάν χρειαστεί να βάλει και άλλα χρήματα πέραν αυτών που ήδη έβαλε.

Ερώτημα είναι εάν αυτά τα επενδυτικά ταμεία θα θέλουν να πάρουν τόσα πολλά κυβερνητικά ομόλογα.

Υπάρχουν €2,5 δισ. ομόλογα που έδωσε το κράτος και ο συνεργατισμός έχει άλλο €1 δισ.

Ένα ερώτημα είναι αν το κράτος θα βάλει και άλλα χρήματα σε περίπτωση που το υγιές χαρτοφυλάκιο θα αγοραστεί σε πιο χαμηλή τιμή από τη λογιστική αξία. Τότε θα δημιουργηθεί τρύπα που θα πρέπει να καλύψει το κράτος.

Ερ.: Τελικά, τι μάθαμε από την τραπεζική κρίση του 2013 και τι άλλαξε;

Απ.: Oρισμένα πράγματα έχουν αλλάξει. Μάθαμε ότι πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί στις δανειοδοτήσεις και να κοιτάζουμε τη δυνατότητα αποπληρωμής αλλά πολλά πρέπει να διορθώσουμε το τραπεζικό σύστημα.

Ερ.: Τι πρέπει να διορθώσουμε;

Απ.: Πρέπει να διορθώσουμε το θέμα της δημοσιοποίησης των λογαριασμών από τις εταιρείες. Στην Κύπρο δημοσιεύουμε λογαριασμούς 18 μήνες μετά τη λήξη του οικονομικού έτους και τα δεδομένα αλλάζουν.

Πρέπει επίσης να διαχειριστούμε με πολλή προσοχή τα θέματα εταιρικής διακυβέρνησης στις τράπεζες, την Κεντρική Τράπεζα και τους διάφορους θεσμούς και πρέπει να δούμε πώς χειριζόμαστε τον υπεράκτιο τομέα που ναι μεν φέρνει χρήματα αλλά θέλει και προσοχή. Έχει κάποιες παρενέργειες που δεν έχουμε λύσει.

Ερ.: Τι εννοείτε;

Απ.: Έρχονται για παράδειγμα ξένες καταθέσεις που είναι δυσανάλογα μεγάλες για το μέγεθος της Κύπρου, εξού και το τραπεζικό σύστημα είναι πολύ μεγάλο.

Οι τράπεζες έχουν αυτές τις καταθέσεις και κάπως πρέπει να τις διοχετεύσουν στην αγορά. Αυτήν την πλεονάζουσα ρευστότητα, οι τράπεζες μπορεί να την σπρώχνουν στους δανειζόμενους.  Έτσι, καταλήγουμε με υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην προσπάθεια να φύγει η ρευστότητα από τις τράπεζες.

Πρέπει να δούμε σοβαρά το λειτουργικό διαχωρισμό των τραπεζών μεταξύ του κομματιού του υπεράκτιου και τοπικού κομματιού ώστε τα προβλήματα του ενός κομματιού να μην επηρεάζουν το άλλο.

Ερ.: Τα επενδυτικά ταμεία αποτελούν ιδανικούς μετόχους για παραδοσιακές τράπεζες;

Απ.: Εξαρτάται τι επενδυτικό ταμείο είναι. Εάν είναι βραχυχρόνιο επενδυτικό ταμείο, δεν είναι ιδανικό. Εάν είναι μακροπρόθεσμο επενδυτικό με πολιτική όχι για γρήγορο κέρδος αλλά για μακροπρόθεσμη απόδοση 10 χρόνων π.χ. είναι κάτι καλό καθώς επέρχεται σταθερότητα, κεφάλαια, εμπειρογνωμοσύνη. Εάν ο μέτοχος είναι δια ζωής, είναι ένα είδος γάμου, πρέπει να διαλέξεις με ποιο τρόπο θέλεις να ζήσεις την υπόλοιπη σου ζωή ή εάν ταιριάζεις στη στρατηγική που θα ακολουθηθεί.

Ερ.: Βλέπετε να επιστρέφει ποτέ στην Κύπρο μια τράπεζα τύπου HSBC;

Απ.: Αναλόγως του περιβάλλοντος που θα έχουμε. Έχουμε μεγάλο αριθμό τραπεζών κλπ. Μακάρι να μπορούσαμε να είχαμε κάποιες ξένες τράπεζες. Για να μπορούν να δουλέψουν, ωστόσο, πρέπει και εκείνες να μπορούν να προσαρμοστούν στο περιβάλλον της χώρας. Η HSBC έλεγε πάντοτε, παγκόσμια τράπεζα με τοπική ιδιομορφία. Μας βολεύει να έχουμε ξένες τράπεζες καθώς τυχόν πρόβλημα που έχει ένα κατάστημα, δεν είναι θέμα να βυθίσει την κυπριακή οικονομία αλλά της μητρικής.

Της Γεωργίας Χαννή