Μ. Μενελάου: Να αφουγκραζόμαστε ανάγκες αγοράς εργασίας

Τα πανεπιστήμια πρέπει να αφουγκράζονται τις ανάγκες της τοπικής και διεθνούς αγοράς εργασίας και να τις λαμβάνουν υπόψη στη διαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών τους, αναφέρει ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Μενέλαος Μενελάου.

Σε συνέντευξή του στη StockWatch, σημειώνει ότι, λόγω και των ταχύτατων αλλαγών που συμβαίνουν στην αγορά εργασίας, δεν είναι δυνατόν, ούτε θεμιτό, να προσαρμόζονται τα προγράμματα σπουδών, απόλυτα, στις απαιτήσεις της αγοράς.

Στη συνέντευξή του σημειώνει, ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σοβαρά βήματα μπροστά τόσο από τα δημόσια όσο και από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, με σημαντικές επενδύσεις στην ανάπτυξη του τομέα.

Επισημαίνει ότι, ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αν και γενικά μπορεί να χαρακτηριστεί ως τομέας αργών αλλαγών, καλείται να ανταποκριθεί σε μια ραγδαία μεταβαλλόμενη κοινωνία και τις ανάγκες της.

Στη συνέντευξή του, αναφέρεται ακόμη, στις διεργασίες για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά, τις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία αλλά και τα νέα προγράμματα σπουδών του Πανεπιστημίου. Τα αμέσως επόμενα εξάμηνα, αναμένεται να προσφερθεί το μεταπτυχιακό στην Ειρήνη, τις Συγκρούσεις και τη Δημοκρατία, το διατμηματικό μεταπτυχιακό στα Συμπεριφορικά Οικονομικά και το μεταπτυχιακό στην Τεχνητή Νοημοσύνη.

Η συνέντευξη

Ερ.: Το Σεπτέμβριο ξεκινά ένα νέο ακαδημαϊκό εξάμηνο. Πόσο έτοιμες είναι οι υπηρεσίες του Πανεπιστημίου;

Απ.: Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Πανεπιστημίου, εργάζονται πυρετωδώς καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, ακριβώς για να είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε τους φοιτητές και τις φοιτήτριες μας, όχι το Σεπτέμβριο αλλά εντός καλοκαιριού, αφού ναι μεν 5 Σεπτεμβρίου ξεκινούμε μαθήματα αλλά προηγούνται ενημερώσεις νεοεισερχομένων και διάφορες άλλες ενέργειες και τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Πρέπει να σημειώσω, ότι ένα από τα δυνατά σημεία του Πανεπιστημίου Κύπρου διαχρονικά, είναι η οργάνωση του, η οποία, κτίζοντας πάνω σε τεχνολογικές αναβαθμίσεις αλλά και την εμπειρία μας, θεωρώ πώς αναβαθμίζεται κάθε χρόνο.

Συνεπώς, το Πανεπιστήμιο είναι πανέτοιμο για το νέο εξάμηνο. Την ίδια ώρα, παρακολουθούμε στενά την εξέλιξη της πανδημίας και αναλόγως των αποφάσεων της Πολιτείας, είμαστε έτοιμοι να πάρουμε τις κατάλληλες αποφάσεις. Ευχή όλων μας, είναι φυσικά να ξεκινήσουμε κανονικά.

Ερ.: Ποια προγράμματα σπουδών συγκέντρωσαν φέτος το μεγαλύτερο ενδιαφέρον;

Απ.: Με βάση τα στατιστικά του ΥΠΑΝ, βλέπουμε ότι τις πρώτες 6 θέσεις στις επιλογές των Κύπριων μαθητών και μαθητριών , καταλαμβάνουν κατά σειρά η Ιατρική Σχολή, το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, το Τμήμα Ψυχολογίας, το Τμήμα Πληροφορικής, η Νομική και το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Αυτό είναι ένα σημαντικό στατιστικό για θέματα προγραμματισμού μας, αλλά και ευρύτερα, σε σχέση με τη διασύνδεση αγοράς εργασίας και πανεπιστημίων.

Δείχνει φυσικά, και αυτό το παρατηρούμε όχι με αυταρέσκεια, αλλά με ικανοποίηση, ότι το Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι ψηλά στην εκτίμηση του κόσμου.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι σχεδόν 9 στους 10 φοιτητές/φοιτήτριες που εξασφάλισαν θέση στο Πανεπιστημίου Κύπρου, προχώρησε και με την κράτηση της θέσης, ενώ πάρα πολλοί προχώρησαν με αίτηση είτε για τη 2η κατανομή είτε για τα ειδικά κριτήρια.

Ερ.: Προσφέρετε νέα προγράμματα από το νέο ακαδημαϊκό εξάμηνο; Ποια τα πλάνα για τα προγράμματα σπουδών τα επόμενα έτη;

Απ.: Το Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία αξιολόγησης, των προγραμμάτων σπουδών του, τόσο εσωτερική όσο και εξωτερική, σε μια προσπάθεια συνεχούς ενημέρωσής τους με βάση τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα τους.

Στόχος μας, είναι τα προγράμματα σπουδών μας, είτε προπτυχιακά , είτε μεταπτυχιακά, να έχουν σαφή προσανατολισμό και να προσφέρουν αξία στην κοινωνία και την οικονομία. Μερικά καλά παραδείγματα, είναι το νέο διατμηματικό και διεπιστημονικό μεταπτυχιακό στην Επιστήμη των Δεδομένων, το μεταπτυχιακό στην Ιατρική Ακριβείας, το μεταπτυχιακό στη Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά και Αρχαιολογία Τοπίου.

Τα αμέσως επόμενα εξάμηνα, αναμένεται να προσφέρουμε επίσης, το μεταπτυχιακό στην Ειρήνη, τις Συγκρούσεις και τη Δημοκρατία, το διατμηματικό μεταπτυχιακό στα Συμπεριφορικά Οικονομικά και το μεταπτυχιακό στην Τεχνητή Νοημοσύνη.

Όπως μπορείτε να διακρίνετε, η ανάπτυξη νέων προγραμμάτων, ιδιαίτερα σε μεταπτυχιακό επίπεδο, γίνεται με γνώμονα, τόσο τις διεθνείς και σύγχρονες τάσεις, όσο και με τις τοπικές μας ιδιαιτερότητες και δυνατά σημεία.

Ερ.: Ποιος ο αριθμός των φοιτητών κατά τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά. Είναι αυξημένος σε σχέση με τα προηγούμενα έτη;

Απ.: Ο αριθμός των φοιτητών/φοιτητριών μας, αναμένεται να κυμανθεί στα ίδια επίπεδα με πέρσι, δηλαδή γύρω στις 7000 προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές. Στόχος μας, είναι να αυξήσουμε την παρουσία ξένων φοιτητών, τόσο στα ξενόγλωσσα μεταπτυχιακά προγράμματα, όσο και στα ελληνόφωνα προγράμματα προπτυχιακών σπουδών.

Ερ.: Ποια η διασύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας; Πρέπει τα προγράμματα σπουδών να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες της αγοράς εργασίας;

Απ.: Δεδηλωμένο όραμα του Πανεπιστημίου, είναι η συνεισφορά και η επίδραση στην κοινωνία μέσω της προσφοράς πτυχίων με κύρος , αλλά και σχετικά με την οικονομία, την κοινωνία και τις προκλήσεις της.

Σαφώς και πρέπει να υπάρχει διασύνδεση με την αγορά εργασίας. Αυτό άλλωστε, εξυπηρετούν θεσμοί των Πανεπιστημίων και οντότητές τους, όπως το Κέντρο Σταδιοδρομίας (που περιλαμβάνει το Γραφείο Διασύνδεσης και το Γραφείο Σταδιοδρομίας) και το Κέντρο Επιχειρηματικότητας, όπως επίσης και όλες οι προσπάθειες μεταφοράς τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, από την έρευνα στην αγορά.

Έχοντας πει αυτά, θεωρώ ότι δεν πρέπει να μπαίνει η άμαξα μπροστά από το άλογο. Στη περίπτωση μας, άλογο είναι η δουλειά των πανεπιστημίων, ιδιαίτερα στο κομμάτι της έρευνας, η οποία ξεπερνά τα στενά όρια της Κύπρου και της τοπικής αγοράς.

Συνεπώς, σίγουρα πρέπει τα Πανεπιστήμια να αφουγκράζονται τις ανάγκες της τοπικής και διεθνούς αγοράς εργασίας και να τις λαμβάνουν υπόψη στη διαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών τους. Από την άλλη, λόγω και των ταχύτατων αλλαγών που συμβαίνουν στην αγορά εργασίας, δεν είναι δυνατόν, ούτε θεμιτό, να προσαρμόζονται τα προγράμματα σπουδών, απόλυτα, στις απαιτήσεις της αγοράς.

Στο τέλος της ημέρας, η αγορά εργασίας θέλει ανθρώπους που έμαθαν να μαθαίνουν, έχουν κριτική σκέψη και μια σειρά άλλων κρίσιμων δεξιοτήτων και φυσικά όρεξη για δια βίου μάθηση. Αυτά είναι που στοχεύουμε πρωτίστως.

Ερ.: Ποιο το επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο;

Απ.: Είναι πρόδηλο ότι τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει σοβαρά βήματα μπροστά τόσο από τα Δημόσια όσο και από τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια με σημαντικές επενδύσεις στην ανάπτυξη του τομέα.

Έχουμε ένα ιδιαιτέρως ψηλό ποσοστό αποφοίτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συνεχίζουν με Πανεπιστημιακές σπουδές, ενώ έχουμε ένα σημαντικό αριθμό αναγνωρισμένων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και θεσμούς που διασφαλίζουν την προσφερόμενη ποιότητα.

Απόφοιτοι των κυπριακών πανεπιστημίων (σίγουρα του Πανεπιστημίου Κύπρου) συνεχίζουν με μεταπτυχιακές σπουδές στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.

Αυτό από μόνο του, είναι μια αναγνώριση της καλής δουλειάς που γίνεται. Ο τομέας όμως της τριτοβάθμιας, αν και γενικά μπορεί να χαρακτηριστεί ως τομέας αργών αλλαγών, καλείται να ανταποκριθεί σε μια ραγδαία μεταβαλλόμενη κοινωνία και τις ανάγκες της.

Η τεχνολογική εξέλιξη και η κλιματική κρίση, είναι ίσως τα 2 πλέον σημαντικά ζητήματα μεταξύ άλλων (όπως το μεταναστευτικό και το δημογραφικό), που δρουν ήδη ως δυνάμεις αλλαγής και στα θέματα παιδείας παγκόσμια.

Η τριτοβάθμια εκπαίδευση και στη χώρα μας, καλείται όχι μόνο να προσαρμοστεί αλλά να καθοδηγήσει την κοινωνία, προσφέροντας νέες και δημιουργικές ιδέες και λύσεις σε αυτές τις προκλήσεις.

Ερ.: Η περίοδος της πανδημίας βρήκε τα πλείστα πανεπιστήμια να προσπαθούν να προσαρμοστούν στις συνθήκες της εξ αποστάσεως. Πόσο “εύκολη” ήταν η προσαρμογή στα δεδομένα της πανδημίας ;

Απ.: Ήταν μια δύσκολη σίγουρα περίοδος, όπου το Πανεπιστήμιο κλήθηκε να λάβει σημαντικές αποφάσεις και να δράσει γρήγορα. Από πλευράς τεχνολογικής υποδομής, είμασταν έτοιμοι σε μεγάλο βαθμό. Οι αίθουσες διδασκαλίας, περιλαμβάνουν τον εξοπλισμό που επιτρέπει την εξ αποστάσεως παρακολούθηση, ενώ το Πανεπιστήμιο διαθέτει τις πλατφόρμες, μέσα από τις οποίες μπορεί να διεξαχθεί η διδασκαλία. Θα ήταν υπερβολή όμως, να πούμε ότι ο εξοπλισμός αυτός και οι υποδομές εξισώνουν την εξ αποστάσεως παρακολούθηση με τη φυσική παρουσία.

Οι προκλήσεις για το ακαδημαϊκό προσωπικό και ιδιαίτερα για τη φοιτητική κοινότητα, θεωρώ ότι ήταν σημαντικές, αφού τα μαθήματα ήταν δομημένα για παράδοση με φυσική παρουσία.

Η εξ αποστάσεως διδασκαλία και εκπαίδευση, προϋποθέτει ανάλογο σχεδιασμό εξ αρχής. Ο ανασχεδιασμός και η προσαρμογή , δεν ήταν εφικτή σε όλες τις περιπτώσεις. Επίσης, υπάρχει διαβάθμιση, αναλόγως της φύσης του μαθήματος. Πιο εύκολα μεταφέρεται διαδικτυακά ένα θεωρητικό μάθημα τύπου διάλεξης και δυσκολότερα ένα εργαστηριακό μάθημα.

Επίσης στη συνέχεια, έπρεπε να προσαρμοστούμε σε μια μεικτή κατάσταση, με αρκετούς φοιτητές/τριες να είναι με φυσική παρουσία και άλλους/άλλες από το σπίτι, ενώ λάβαμε μέτρα ούτως ώστε όλοι/όλες να έχουν πρόσβαση σε υπολογιστή.

Έγινε επίσης μια τεράστια προσπάθεια, ως προς την τήρηση των μέτρων και των πρωτοκόλλων, τους ελέγχου safepass σε μια κοινότητα των 10000 ατόμων, την ενημέρωση για τον εμβολιασμό κ.α. και αξίζουν πραγματικά συγχαρητήρια σε όσες και όσους εργάστηκαν για αυτό το κομμάτι, ιδιαίτερα τον Τομέα Ασφάλειας, Υγείας και Περιβάλλοντος, την Υπηρεσία Πληροφορικών Εφαρμογών και την Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας.

Ερ.: Θα συνεχίσετε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση;

Απ.: Η απόφαση για το Σεπτέμβριο, είναι ότι ξεκινάμε μόνο με φυσική παρουσία. Το θέμα της εξ αποστάσεως, είναι κάτι που μελλοντικά μπορεί να αξιολογήσει το Πανεπιστήμιο, πέραν και ανεξάρτητα από την πανδημία.

Ερ.: Πόσο σημαντική είναι η διά βίου μάθηση, η απόκτηση ή και εξέλιξη γνώσεων στη σημερινή εποχή με τις ραγδαίες αλλαγές στον τρόπο ζωής;

Απ.: Έχω αναφέρει και προηγουμένως, ότι η διάθεση για μάθηση, δια βίου, είναι πολύ σημαντική στη σημερινή αγορά εργασίας.

Οι αλλαγές σε κοινωνικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό, τεχνολογικό πεδίο, είναι πράγματι ραγδαίες και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η γνώση που αποκτήθηκε σε ένα πτυχίο ή ένα μεταπτυχιακό, να κριθεί ως επαρκής, για να μπορέσει κάποιος/α να ανταπεξέλθει επιτυχώς στις σύγχρονες προκλήσεις.

Το Πανεπιστήμιο, θα σε μάθει να μαθαίνεις. Εξαρτάται από εσένα , αν το θα αξιοποιήσεις. Προσωπικά, θεωρώ ότι δεν θα έχουμε επιλογή. Αλλιώς θα μας προσπεράσει η ζωή.

Το Πανεπιστήμιο Κύπρου υποστηρίζει τη δια βίου μάθηση. Πέραν των προγραμμάτων σπουδών του, προσφέρει τη δυνατότητα στο κοινό να παρακολουθήσει μαθήματα, μέσω του Προγράμματος Δια Βίου Μάθησης, προσφέρει υποτροφίες στο προσωπικό του για μετεκπαίδευση, συμμετέχει σε θεσμούς όπως τα Ελεύθερα Πανεπιστήμια, διοργανώνει κύκλους δημόσιων διαλέξεων κ.α.

Ερ.: Τα τελευταία χρόνια η Κύπρος εξελίσσεται ραγδαία στον τομέα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Υπάρχουν τα εχέγγυα, ώστε το νησί να καταστεί εκπαιδευτικό κέντρο;

Απ.: Η σύντομη απάντηση είνα0,ι ναι υπάρχουν. Αλλά απαιτείται σοβαρότητα, όραμα και μεθοδικότητα. Τι σημαίνει εκπαιδευτικό κέντρο; Σημαίνει σημαντικό ερευνητικό έργο, συνεργασίες με διεθνή δίκτυα και πανεπιστήμια εγνωσμένου κύρους στο εξωτερικό, υποδομές και φυσικά προσέλκυση ξένων φοιτητών και φοιτητριών.

Σε όλους αυτούς τους άξονες, έχουν γίνει σημαντικά βήματα, έως άλματα. Ήδη, διαθέτουμε αναγνωρισμένα διεθνώς Πανεπιστήμια τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, με υψηλού επιπέδου προγράμματα σπουδών, ερευνητικό προσωπικό με διεθνείς επιτυχίες και αναγνώριση και μεγάλο ποσοστό απορρόφησης ευρωπαϊκών και άλλων κονδυλίων.

Η γεωγραφική θέση μας και οι καλές σχέσεις που έχουμε με λαούς και κυβερνήσεις της ευρύτερης περιοχής, αλλά και άλλες γεωπολιτικές εξελίξεις, δημιουργούν συνθήκες πρόσφορες για προσέλκυση ξένων φοιτητών/τριών αλλά και ευρύτερα ανάπτυξη ακαδημαϊκών συνεργασιών.

Μια σημαντική απόφαση όμως, παραμένει σε εκκρεμότητα εδώ και 5 χρόνια. Αυτή αφορά στο πάγιο αίτημα των δημόσιων Πανεπιστημίων για προσφορά ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων. Το θέμα βρίσκεται στη Βουλή, η οποία καλείται να λάβει αποφάσεις.

Ερ.: Γιατί να επιλέξει κάποιος το Πανεπιστήμιο Κύπρου;

Απ.: Το Πανεπιστήμιο Κύπρου, είναι το 1 δημόσιο Πανεπιστήμιο της Κύπρου και παραμένει πρώτο στη συνείδηση της κοινωνίας. Η αξιοπιστία και η αναγνωσιμότητα του σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, καταγράφεται από πολλές έρευνες και διεθνείς κατατάξεις κύρους. Τέτοιες είναι των TIMES (στα κορυφαία 401-500), QS (473) και της λίστας της Σαγκάης (601-700) αλλά και η έρευνα της Stockwatch για τους θεσμούς της κυπριακής κοινωνίας.

Επίσης είναι γενικά αποδεκτό, ότι η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού είναι κορυφαία, αφού πολλοί ακαδημαϊκοί και ερευνητές μας, διακρίνονται διεθνώς για το έργο τους, ενώ ως Πανεπιστήμιο κατατασσόμαστε διαχρονικά πρώτο στις προτιμήσεις των καλύτερων μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Η Πανεπιστημιούπολη και γενικά οι υποδομές μας, είναι σημείο αναφοράς για την Κύπρο και διεθνώς.

Αξίζει να σημειώσουμε τη Βιβλιοθήκη μας, το Αθλητικό Κέντρο, το Κέντρο Κοινωνικών Δραστηριοτήτων, την Πολυτεχνική Σχολή κ.α.

Επίσης ερχόμενος/η κάποιος/α στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, αποκτά αυτόματα πρόσβαση και σε διεθνή δίκτυα έρευνας και διδασκαλίας.

Είμαστε ιδρυτικό μέλος της Συμμαχίας Νέων Πανεπιστημίων για το Μέλλον της Ευρώπης (Young Universities for the Future of Europe),  ενώ συμμετέχουμε δυναμικά στα προγράμματα κινητικότητας Erasmus+ που δίνουν την ευκαιρία στους φοιτητές μας να περάσουν μέρος των σπουδών τους και στο εξωτερικό.

Θεωρώ ότι το Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι αρκετό μεγάλο για να προσφέρει στον καθένα και στη κάθε μια τις ευκαιρίες να πετύχει τους στόχους του/της.

Την ίδια ώρα, είναι αρκετά ανθρώπινο για να νοιάζεται σε ατομικό επίπεδο για τους/τις φοιτητές/τριες του. Υπάρχει ένα πλέγμα υποστηρικτικών υπηρεσιών στη διάθεση της φοιτητικής κοινότητας, όχι μόνο για τη βοηθήσει να πετάξει, αλλά και για να τη στηρίξει εκεί και όταν χρειαστεί.

Τέλος αναφέρουμε τη ζωντανή κοινότητα 30000 σχεδόν αποφοίτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, με την οποία το Πανεπιστήμιο διατηρεί και επιδιώκει περαιτέρω ανάπτυξη μιας δια βίου σχέσης.