You are here

Α. Μιχαηλίδης: Έσοδα €2,3 δισ. από συμφωνία με Hermes

20/06/2008 08:13
Έσοδα που πλησιάζουν τα €100 εκ. ετησίως αναμένεται να έχει το κράτος από την συμφωνία του με την κοινοπραξία Hermes, που θα διαχειρίζεται τα αεροδρόμια τα επόμενα 25 χρόνια. Ο εγκέφαλος της συμφωνίας, διευθυντής του Τμήματος Δημοσίων Έργων Αλέκος Μιχαηλίδης, αποκαλύπτει στη StockWatch τις διάφορες πτυχές της συμφωνίες. Σταχυολογεί τις υποχρεώσεις της διαχειρίστριας εταιρείας, για το πολυσυζητημένο θέμα των αυξημένων τελών, για την ποιότητα των υπηρεσιών και για τα οικονομικά οφέλη που θα αποκομίσει το κράτος μέσω της συμφωνίας.

Ερ.: Kύριε Μιχαηλίδη, το αεροδρόμιο Λάρνακας είχε μεγαλύτερες καθυστερήσεις το 2007 σε σχέση με το 2006 και με το 2005. Τελικά, το κράτος ήταν καλύτερος διαχειριστής από ότι είναι σήμερα η κοινοπραξία Hermes;

Απ.:
Οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται δεν σημαίνει ότι κατ’ ανάγκη ότι οφείλονται στη διαχείριση των αερολιμένων. Πολλές φορές οφείλονται στον πύργο ελέγχου ή άλλους λόγους. Πάντως ένα είναι το σίγουρο, αυτοί που διαχειρίζονται σήμερα τους αερολιμένες είναι ειδικοί αφού διαχειρίζονται άλλους 20 αερολιμένες σε όλο τον κόσμο.

Ερ.: Τα στοιχεία είναι όμως καταπελτικά: Η Λάρνακα, που είναι ένα από τα ακριβότερα αεροδρόμια στη νότια Ευρώπη, καταγράφει τις μεγαλύτερες καθυστερήσεις σε όλη την Ευρώπη. Δηλαδή, πληρώνουμε περισσότερα για χειρότερες υπηρεσίες;

Απ.:
Κατ’ αρχήν πρέπει να γνωρίζετε ότι το αεροδρόμιο Λάρνακας δεν είναι ο πιο ακριβός αερολιμένας. Η Μάλτα έχει διπλάσια σχεδόν τέλη από την Κύπρο, όπως και το Ελευθέριος Βενιζέλος.

Ωστόσο, δεν ισχυρίζομαι ότι η Λάρνακα είναι από τους πιο φθηνούς προορισμούς σήμερα. Σίγουρα η ανάπτυξη των αερολιμένων με τη μέθοδο ΒΟΤ αναγκαστικά έφερε κάποιες διαφοροποιήσεις στα τέλη.

Η μεγάλη όμως διαφοροποίηση έγινε το 2001 με απόφαση της Βουλής. Με βάση νομοθεσία που ενέκρινε το Νομοθετικό Σώμα τότε θα επιβάλλονταν τρεις αυξήσεις την 1η Απριλίου 2002, την 1η Νοεμβρίου 2004 και την 1η Νοεμβρίου 2007. Αυτές είναι οι αυξήσεις που έκαναν τη διαφορά, και όχι τα πρόσθετα τέλη που έχει επιβάλει η Hermes. Πρόκειται για τέσσερα διαφορετικά τέλη η αύξηση των οποίων κυμαίνεται στα €5,4 περίπου ανά επιβάτη.

Υποχρεωμένη η εταιρεία να παρέχει ποιότητα

Ερ.: Με βάση τη συμφωνία που καταρτίσατε κ. Μιχαηλίδη, τι υποχρεώσεις έχει η Hermes για την ποιότητα των υπηρεσιών που πρέπει να παρέχει;

Απ.:
Η ίδια η συμφωνία περιλαμβάνει τα αποκαλούμενα «κριτήρια αποδοτικότητας» του διαχειριστή. Δηλαδή εάν ο διαχειριστής δεν τηρεί τους όρους συμφωνίας βάσει των κριτηρίων που έχουν οριστεί συγκεντρώνει πόντους, με βάση τους οποίους πέραν ενός ορίου μπορεί να επιβληθεί ακόμη και χρηματικό πρόστιμο. Στην ακραία περίπτωση ο ιδιοκτήτης, που στην προκειμένη περίπτωση είναι το κράτος, μπορεί να τερματίσει τη συμφωνία.

Ερ.: Ποιος θα ελέγχει τους βαθμούς ποινής και πότε θα μπει το μέτρο αυτό σε εφαρμογή;

Απ.:
Ο έλεγχος ανήκει στην κυβέρνηση που είναι και ο ιδιοκτήτης. Το μέτρο θα εφαρμοστεί όταν ολοκληρωθούν τα έργα στους αερολιμένες. Δηλαδή στο αεροδρόμιο Πάφου το Νοέμβριο του 2008 και της Λάρνακας το Νοέμβριο του 2009.

Καμία περαιτέρω αύξηση των τελών

Ερ.: Τι προβλέπει η συμφωνία για τα τέλη των αεροδρομίων τα επόμενα χρόνια. Θα αυξηθούν;

Απ.:
Όχι, η συμφωνία δεν περιλαμβάνει άλλες αυξήσεις τελών εκτός και εάν δώσει τη συγκατάθεση της η κυβέρνηση. Οι μόνες αυξήσεις που μπορούν να επιβληθούν είναι οι πληθωριστικές. Κάθε δύο χρόνια θα γίνεται αναπροσαρμογή των τελών με τον πληθωρισμό.

Ερ.: Από τη συμφωνία, η Hermes αναμένεται να έχει ακάθαρτα έσοδα €200 εκ. ετησίως. Τι ποσοστό των εσόδων είναι υπόχρεα να επαναεπενδύει για την υποδομή των αεροδρομίων;

Απ.:
Η ευθύνη για την υποδομή των αεροδρομίων ανήκει εξ’ ολοκλήρου στην κοινοπραξίας Hermes. Τα τερματικά κτίρια χρηματοδοτούνται από την Hermes 100%. Για παράδειγμα εάν χρειαστεί να μεγαλώσει ο αερολιμένας της Λάρνακας μετά από κάποια χρόνια ως αποτέλεσμα της αύξησης της επιβατικής κίνησης, κάτι που περιλαμβάνεται και στη δεύτερη φάση ανάπτυξης, τότε το έργο θα αναλάβει η Hermes. Ανεξάρτητα τούτου όμως στη συμφωνία υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια για το πότε θα πρέπει να αρχίσει η εταιρεία να μελετά τη δεύτερη φάση, άρα υπάρχει πρόνοια στη συμφωνία για νέες επενδύσεις. Υπάρχει όμως και πρόνοια που προβλέπει τη συντήρηση των μηχανημάτων των αερολιμένων από την εταιρεία.

Ερ.: Μέχρι πότε πρέπει να επαναεπενδύει; Δηλαδή, γιατί να επενδύει όταν πλησιάζει το τέλος της 25ετούς περιόδου διαχείρισης των αεροδρομίων;

Απ.:
Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες οι οποίες επιβάλλουν κοινές επιθεωρήσεις έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι πριν τη λήξη του συμβολαίου, η εταιρεία θα πρέπει να διατηρεί τόσο τα αεροδρόμια όσο και τα μηχανήματα σε καλή κατάσταση και λειτουργικά. Η Hermes δεν θα αφήσει πίσω της ένα αχούρι. Επιπλέον παρέχεται το δικαίωμα στην κυβέρνηση να ελέγχει το οικονομικό μοντέλο το οποίο κλειδώθηκε κατά τη συμφωνία. Μέσα σε αυτό περιλαμβάνονται όλα τα έξοδα και έσοδα της εταιρείας ενώ καταγράφεται και το πρόγραμμα ανάπτυξης των αερολιμένων.

Αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ενδεχόμενη μείωση των τελών

Ερ.: Το κράτος αναμένει να λαμβάνει ετησίως γύρω στα €50 εκ. από τη συμφωνία με τη Hermes, δηλαδή το ένα τρίτο των ακάθαρτων εσόδων. Γιατί δεν μειώνει το ποσοστό που λαμβάνει για να μειωθούν και τα τέλη;

Απ.:
Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με πολιτική απόφαση και μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να υπάρχει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Πρέπει να γνωρίζετε όμως ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση, η κυβέρνηση πριν αποφασίσει να προχωρήσει σε ένα τέτοιο βήμα θα πρέπει να διεξάγει έρευνα ώστε να διαφανεί εάν όντως μπορεί να μειώσει τα τέλη διότι για να προχωρήσει σε ένα τέτοιο εγχείρημα θα πρέπει να μειώσει και τα εισοδήματα της.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ενώ στο παρελθόν η κυβέρνηση προχώρησε σε μείωση των τελών με στόχο την προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού τουριστών διαφάνηκε ότι δεν απέδωσε το μέτρο διότι μειωνότανε συνεχώς η αεροπορική κίνηση αντί να αυξάνεται.

Να σημειώσουμε επίσης ότι από την 11η Σεπτεμβρίου 2001 που πραγματοποιήθηκε η επίθεση στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης η αεροπορική κίνηση μειωνόταν χρόνο με το χρόνο μέχρι και το 2006. Ωστόσο το 2007 παρά το ότι ήταν και η χρονιά που επιβλήθηκαν όλα τα πρόσθετα τέλη από τη Hermes, δηλαδή ήταν η χρονιά που είχαμε τα ψηλότερα τέλη ήταν και η χρονιά που διαφάνηκε η αυξητική τάση της επιβατικής κίνησης.

Ερ.: Η συμφωνία απαγορεύει τη μείωση του ποσοστού του κράτους;

Απ.:
Η ίδια η εταιρεία δεν θα μπορούσε να προχωρήσει μονομερώς στη μείωση του ποσοστού της κυβέρνησης. Ωστόσο η ίδια η συμφωνία δεν απαγορεύει στη μια ή την άλλη πλευρά να ζητήσει διαφοροποιήσει κάποιου σημείου. Επαναλαμβάνω όμως ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση διότι υπάρχει το ρίσκο να ανοίξουν μετά και άλλα κεφάλαια.

Ερ.: Πάντως, παραμένει ερώτημα γιατί το κράτος επέλεξε να μην επενδύσει το ίδιο για εκσυγχρονισμό των αεροδρομίων και να απολαμβάνει το ίδιο τα €200 εκ. ετησίως.

Απ.:
Η διαχείριση των αερολιμένων είναι μια εξειδικευμένη εργασία και όπως αποδείχθηκε στην πράξη οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν μπορούν να είναι διαχειριστές αερολιμένων διότι δεν είναι επιχειρηματίες.

Μετά, τα πάντα στη δημόσια υπηρεσία προσκρούουν στις πολύπλοκες διαδικασίες και γραφειοκρατία, ενώ όταν διαχειρίζεσαι αερολιμένες πρέπει τα πάντα να γίνονται σε χρόνο ρεκόρ.

Άλλωστε όπως αποδείχθηκε στην πράξη σε όσους αερολιμένες έχει τη διαχείριση η κυβέρνηση δεν έχει κέρδη. Στην Κύπρο, όταν η διαχείριση των αερολιμένων ήταν στα χέρια της κυβέρνησης δεν είχε κέρδη ήταν στα ίσα της.

Το ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να είναι καλός διαχειριστής μεγάλων έργων φάνηκε και στο ξενοδοχείο Φιλοξενία και το Συνεδριακό Κέντρο.

Ερ.: Γιατί δεν δίνεται τη συμφωνία αυτή στη δημοσιότητα για να μπορεί να την αξιολογήσει ο καθένας;

Απ.:
Διότι καμία συμφωνία ή συμβόλαιο του κράτους δεν δίνεται στη δημοσιότητα υπάρχουν μέσα εμπιστευτικές πληροφορίες πράγματα που αφορούν τον κάθε προσφοροδότη.

Η οικονομική πτυχή της συμφωνίας έχει δοθεί στη δημοσιότητα. Η κυβέρνηση εισπράττει ένα σταθερό ποσό ύψους €3,5 εκ. ετησίως καθώς επίσης ανά τριμηνία εισπράττει το 33% επί των ακαθάριστων εσόδων της κοινοπραξίας. Το 2007 η κυβέρνηση εισέπραξε €43εκ., το 2006 €26 εκ. για έξι μήνες περίπου και το πρώτο τρίμηνο του 2008 έκλεισε με €9 εκ., ενώ αναμένεται αύξηση χρόνο με το χρόνο.

Εκτός όμως από αυτά η κυβέρνηση έχει και έσοδα από το λεγόμενο μηχανισμό διαχωρισμών κερδών. Στην πράξη αυτό μεταφράζεται ως εξής: Εάν η απόδοση του μετοχικού κεφαλαίου είναι κάτω από 12% δεν μπαίνει σε εφαρμογή ο μηχανισμός διαχωρισμών κερδών έτσι η κυβέρνηση δεν λαμβάνει οποιοδήποτε ποσοστό, εάν όμως είναι μεταξύ 12 - 15% λαμβάνει 35% των κερδών, εάν είναι 15 - 20% η κυβέρνηση λαμβάνει το 57,5% και εάν είναι πάνω από 20% παίρνει 80% των κερδών.

Συνολικά η κυβέρνηση στα 25 χρόνια της συμφωνίας αναμένεται να εισπράξει €2,3 δισ. συν €130 εκ. επιπρόσθετα οφέλη.

Ερ.: Υπάρχει περιθώριο επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας;

Απ.:
Δεν υπάρχει πρόνοια που να απαγορεύει στην κυβέρνηση να ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας ή και το αντίθετο. Σε ένα τέτοιο όμως ενδεχόμενο όπως σας έχω αναφέρει ήδη θα πρέπει να γνωρίζουν και οι δύο πλευρές ότι θα τεθούν πάρα πολλά πράγματα και από τους μεν και από τους δε, ενώ θα μπουν στη μέση και οι ίδιες οι τράπεζες που χρηματοδοτούν το έργο. Οι τράπεζες θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ασκούν αυστηρό έλεγχο στα έσοδα και έξοδα της εταιρείας. Πέραν της επαναδιαπραγμάτευσης διαφορές μπορεί να προκύψουν και η μέθοδος που προτείνεται είναι είτε φιλικός διακανονισμός είτε η διαδικασία της διαιτησίας.