Π. Μάρκου: Το τέλος της πανδημίας φέρνει συγχωνεύσεις και εξαγορές

Οι πολιτογραφήσεις ήταν ένα πολύ μικρό, αν όχι αμελητέο, μέρος του τομέα παροχής υπηρεσιών γι’ αυτό ανάλογα αμελητέος είναι και ο επηρεασμός του τομέα από την κατάργηση του προγράμματος παραχώρησης διαβατηρίων. Σύμφωνα με τον Πιερή Μάρκου που αναλαμβάνει καθήκοντα Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή της Deloitte στην Κύπρο από την 1^η Ιουνίου 2021, «ο τομέας παροχής υπηρεσιών βασίζεται στην ελκυστικότητα της Κύπρου ως επενδυτικός προορισμός για εταιρείες και High Net Worth Individuals».

Σίγουρα, προσθέτει, «τα όσα έχουν λεχθεί και κυκλοφορήσει σε σχέση με τις κακές πρακτικές σε μεμονωμένες περιπτώσεις πολιτογραφήσεων, έχουν πλήξει τόσο τον τομέα υπηρεσιών όσο και την εικόνα της Κύπρου διεθνώς. Ωστόσο, θεωρώ ότι με σωστές κινήσεις και στρατηγικές πρωτοβουλίες που θα αφορούν τον τομέα των υπηρεσιών και των ξένων επενδύσεων, η Κύπρος θα βρεθεί και πάλι στις επιλογές των ξένων επενδυτών».

Αναφορικά με την πανδημία αναφέρει ότι όλη αυτή την περίοδο «παρατηρήθηκε αυξημένη ανάγκη για την προώθηση νέων εταιρικών πρακτικών και διαδικασιών, καθώς και την εφαρμογή νέων μοντέλων λειτουργίας, με σκοπό την εναρμόνιση τους στα νέα δεδομένα της αγοράς.

Η περίοδος αυτή φαίνεται να ήταν χρόνος περισυλλογής για τις εταιρείες, οι οποίες εστίασαν την προσοχή τους στη διαχείριση της κρίσης».

Σημειώνει τέλος ότι, μετά τον πλήρη έλεγχο της πανδημίας και με βάση τα νέα δεδομένα που έχουν ήδη δημιουργηθεί στο «επιχειρείν» και στην οικονομία, αναμένεται σημαντική αύξηση στις συγχωνεύσεις και εξαγορές ανά το παγκόσμιο.

Ερ.: Ποια η κατάσταση στον τομέα παροχής υπηρεσιών, σχεδόν έξι μήνες μετά την κατάργηση του σχεδίου πολιτογράφησης;

Απ.: Κατ’ αρχήν να πούμε ότι ο τομέας των υπηρεσιών δεν στηριζόταν ποτέ αποκλειστικά στις πολιτογραφήσεις και στο Πρόγραμμα Επενδύσεων. Αυτή η εντύπωση, εάν υπάρχει, είναι εντελώς λανθασμένη. Οι πολιτογραφήσεις ήταν ένα πολύ μικρό, αν όχι αμελητέο, μέρος του τομέα παροχής υπηρεσιών.

Ο τομέας παροχής υπηρεσιών βασίζεται κυρίως στην αξιοποίηση των πολλών συγκριτικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η Κύπρος και που λειτουργούν ως μαγνήτης για προσέλκυση είτε ξένων επενδύσεων, είτε τουριστών, είτε αλλοδαπών επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου δεν θα έλεγα ότι η κατάργηση του σχεδίου πολιτογράφησης επηρεάζει άμεσα τον τομέα παροχής υπηρεσιών της Κύπρου. Αντίθετα, θα έλεγα ότι ο τομέας παροχής υπηρεσιών βασίζεται στην ελκυστικότητα της Κύπρου ως επενδυτικός προορισμός για εταιρείες και High Net Worth Individuals που ενδιαφέρονται για επενδύσεις ή έχουν δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή.

Ακόμα, σημειώνω ότι η Κύπρος στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ψήφισε νομοθεσίες που πρόσφεραν ελκυστικά φορολογικά και άλλα κίνητρα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Είναι σε αυτή τη βάση, που ο τομέας παροχής υπηρεσιών έχει οικοδομήσει την περαιτέρω πορεία του, βελτιώνοντας κατά καιρούς τις σχετικές νομοθεσίες και πρακτικές, έτσι ώστε να είναι ευέλικτος στις σύγχρονες απαιτήσεις των επενδυτών.

Σίγουρα, τα όσα έχουν λεχθεί και κυκλοφορήσει σε σχέση με τις κακές πρακτικές σε μεμονωμένες περιπτώσεις πολιτογραφήσεων, έχουν πλήξει τόσο τον τομέα υπηρεσιών όσο και την εικόνα της Κύπρου διεθνώς. Ωστόσο, θεωρώ ότι με σωστές κινήσεις και στρατηγικές πρωτοβουλίες που θα αφορούν τον τομέα των υπηρεσιών και των ξένων επενδύσεων, η Κύπρος θα βρεθεί και πάλι στις επιλογές των ξένων επενδυτών. 

Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία της κυβέρνησης να προωθήσει τον θεσμό της Οικονομικής Διπλωματίας πιστεύω θα βοηθήσει όχι μόνο τις επενδύσεις, αλλά και ευρύτερα την κυπριακή οικονομία.

Διαχείριση της κρίσης

Ερ.: Που βρίσκει τον τομέα, η μετά την πανδημία εποχή;

Απ.: Η πανδημία έχει επηρεάσει ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία, και αναπόφευκτα επηρέασε και την Κύπρο. Ο τομέας παροχής υπηρεσιών βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δραστηριότητες των ξένων επενδυτών (συμπεριλαμβανομένων εξαγορών, συγχωνεύσεων και επεκτάσεις των δραστηριοτήτων τους), και στην εξυπηρέτηση των αναγκών τους. Θα έλεγα ότι, εφόσον υπάρχουν μειωμένες δραστηριότητες, τότε αναπόφευκτα είναι και μειωμένες οι ευκαιρίες για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Ωστόσο, η συνεχής εξυπηρέτηση των πελατών δεν έχει επηρεαστεί τόσο πολύ, αφού οι καθημερινές ανάγκες των οργανισμών σε θέματα συμμόρφωσης και λειτουργίας συνεχίζουν να υπάρχουν. Άρα, οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών συνεχίζουν κανονικά τις δραστηριότητες τους και καλύπτουν τις καθημερινές ανάγκες των πελατών τους.

Μάλιστα πολλές εταιρείες κατά τη διάρκεια της πανδημίας χρειάστηκαν τις συμβουλές των επαγγελματιών παροχής υπηρεσιών για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε αυξημένη ανάγκη για την προώθηση νέων εταιρικών πρακτικών και διαδικασιών, καθώς και την εφαρμογή νέων μοντέλων λειτουργίας, με σκοπό την εναρμόνιση τους στα νέα δεδομένα της αγοράς.

Ερ.: Η πανδημία συνέβαλε στο να προχωρήσουν περισσότερες εξαγορές και συγχωνεύσεις;

Απ.: Όπως γνωρίζετε για να γίνουν συμφωνίες εξαγορών και συγχωνεύσεων απαιτείται ένα ομαλό και σταθερό οικονομικό περιβάλλον, κάτι που απουσιάζει διεθνώς τον τελευταίο χρόνο λόγω της πανδημίας. Επίσης, για να γίνουν τέτοιες συμφωνίες απαιτείται η κατ’ ιδίαν επαφή των ενδιαφερομένων για συζήτηση όλων των λεπτομερειών. Οι περιορισμοί στα ταξίδια και στις κατ’ ιδίαν επαφές, σίγουρα εμπόδισε την προώθηση συμφωνιών για εξαγορές και συγχωνεύσεις.

Η περίοδος αυτή φαίνεται να ήταν χρόνος περισυλλογής για τις εταιρείες, οι οποίες εστίασαν την προσοχή τους στη διαχείριση της κρίσης. Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε μια αυξητική τάση στην αξία των συμφωνιών που καταγράφεται, και είναι πιθανό να συνεχιστεί αφού πλέων οι επιχειρήσεις προετοιμάζονται για βελτίωση της οικονομικής τους δραστηριότητας και επανακαθορίζουν το μέλλον τους για τη μετά-COVID-19 εποχή.

Μετά τον πλήρη έλεγχο της πανδημίας και με βάση τα νέα δεδομένα που έχουν ήδη δημιουργηθεί στο «επιχειρείν» και στην οικονομία, αναμένουμε σημαντική αύξηση στις συγχωνεύσεις και εξαγορές ανά το παγκόσμιο.

Περιφερειακές ομαδοποιήσεις στην Deloitte

Ερ.: Οδεύει προς περιφερειακή συγχώνευση η Deloitte Κύπρου;

Απ.: Ο παγκόσμιος οργανισμός της Deloitte έχει ξεκινήσει εδώ και μερικά χρόνια μία διαδικασία αναδιοργάνωσης, με κύριο στόχο τη μεγιστοποίηση της ποιότητας και την τυποποίηση των υπηρεσιών προς τους πελάτες μας, όπου και αν αυτές προσφέρονται, σε όποια χώρα και αν λειτουργεί η Deloitte.

Η Deloitte στην Κύπρο εντάχθηκε από την 1^η Ιουνίου 2020, μαζί με ακόμη 14 χώρες της Μέσης Ανατολής, στην Deloitte North South Europe (NSE), στην οποία ήδη συμμετέχουν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία, οι Σκανδιναβικές Χώρες, το Βέλγιο, η Ελβετία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Μάλτα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο εκάστοτε Διευθύνων Σύμβουλος της Deloitte στην Κύπρο θα συμμετέχει στη διευθυντική περιφερειακή ομάδα της Μέσης Ανατολής.

Η Deloitte αναγνωρίζει τη σημασία της τοπικής διοίκησης και αυτονομίας. Γι’ αυτό, σε αντίθεση με άλλους οργανισμούς που διατηρούν όλες τις εξουσίες στο κέντρο, η Deloitte ακολουθεί ένα μοντέλο “Connected + Autonomy”, δηλαδή διαμόρφωση στρατηγικής από το κέντρο, υλοποίηση και καθημερινές αποφάσεις από τις διοικήσεις των χωρών, επιτυγχάνοντας αφενός αυτονομία αλλά και ευελιξία εκεί και όπου χρειάζεται, και ταυτόχρονα διαφυλάσσοντας την ποιότητα στο υψηλότερο επίπεδο.

Ως μέρος αυτής της διευρυμένης περιφέρειας, μας δίνεται η ευκαιρία να επεκταθούμε και να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σε αυτή την ευρεία αγορά, μεταφέροντας τις γνώσεις και εμπειρίες μας σε τομείς που θα ήταν αδύνατον να έχουμε στη μικρή μας Κύπρο. Η λειτουργία μας ως ένας πλέον οργανισμός θα γίνει πιο εύκολη, τόσο για μας όσο και για τους πελάτες μας.

Η εμπειρία και η τεχνογνωσία χιλιάδων συναδέλφων ανά το παγκόσμιο γίνεται τώρα πιο προσιτή, κάτι που θα ευνοήσει και τους πελάτες μας, αφού έχουμε πλέον πρόσβαση σε μια μεγαλύτερη ποικιλία δεξιοτήτων και εμπειρογνωμοσύνης, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μας, την παροχή περισσότερων ευκαιριών για τους ανθρώπους μας και την καλύτερη υποστήριξη της κοινωνίας στην οποία λειτουργούμε.

Πολλές οι προκλήσεις

Ερ.: Ποιές προκλήσεις θα αντιμετωπίσει ο επόμενος CEO της εταιρείας από τον ερχόμενο Ιούνιο;

Απ.: Ειδικότερα καθώς η αγορά βρίσκεται υπό διαμόρφωση παγκοσμίως και υπάρχουν καθημερινές αναταραχές, ο κυριότερος μας στόχος είναι να δημιουργήσουμε μία ευέλικτη εταιρεία, που προσαρμόζεται άμεσα στις ανάγκες τις αγοράς και των πελατών μας. Για να δημιουργήσουμε κάτι που πραγματικά να προσδίδει αξία στους πελάτες, τους ανθρώπους μας, την αγορά και την κοινωνία μας, πρέπει να συνεργαστούμε με το δίκτυο της Deloitte της περιφέρειάς μας για να ανασχηματιστούμε με αυτό τον κοινό μας στόχο. Ο ρόλος της Deloitte στην Κύπρο γίνεται ακόμη πιο σημαντικός στο νέο μας περιφερειακό περιβάλλον, γι’ αυτό θα δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στην επέκταση των υπηρεσιών μας και στη δημιουργία νέων ευκαιριών για τους ανθρώπους μας.

Μεγάλης σημασίας είναι και τα νέα δεδομένα στο χώρο εργασίας που εξελίσσονται ραγδαία, και ειδικότερα το μέλλον της εργασίας (Future of Work). Στόχος μας είναι να βελτιώνουμε συνεχώς το εργασιακό μας περιβάλλον για να παραμείνουμε εργοδότης προτίμησης για τα καλύτερα ταλέντα και να αναλαμβάνουμε κάθε επιβαλλόμενη πρωτοβουλία για να διατηρήσουμε αυτό τον τίτλο.

Για να διατηρήσουμε την ποιότητα των υπηρεσιών μας μέσα από όλες αυτές τις εξελίξεις, θα πρέπει να δώσουμε την απαιτούμενη σημασία στη μεταφορά γνώσεων και εμπειριών από την παλιά γενιά στη νέα. Εξίσου σημαντική είναι και η συνεχής αναβάθμισή των υπηρεσιών μας, και η καθημερινή εξέλιξη και αναβάθμιση στη χρήση της νέας τεχνολογίας.

Επίσης, φιλοδοξούμε να συνεχίσουμε τον πρωταγωνιστικό μας ρόλο στα οικονομικά δρώμενα του τόπου μας, με στόχο τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ανάδειξη της χώρας μας ως ελκυστικού προορισμού για ξένες επενδύσεις.

Τέλος, η Deloitte θα συνεχίσει τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στα θέματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, στηρίζοντας ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και νέες καινοτόμες, φιλόδοξες πρωτοβουλίες που συμβάλουν στην εξέλιξη της οικονομίας μας, στον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και στην αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

Who is who

Ο Πιερής Μάρκου αναλαμβάνει καθήκοντα Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή της Deloitte στην Κύπρο από την 1^η Ιουνίου 2021. Ο κ. Μάρκου έχει 25ετή πορεία με την Deloitte και έγινε συνέταιρος το 2000. Ηγείται του Τμήματος Παροχής Φορολογικών Υπηρεσιών της εταιρείας. Είναι μέλος του Institute of Chartered Accountants in England and Wales και μέλος του Chartered Institute of Taxation. Είναι επίσης αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ).