You are here

Β. Σιαρλή: Αργεί η μείωση των επιτοκίων

05/08/2009 07:23
Η έκδοση καλυμμένων ομολόγων που προκρίνει η κυβέρνηση για τόνωση της ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα δεν είναι πανάκεια, αναφέρει σε συνέντευξη του στη StockWatch ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εμπορικών Τραπεζών και Ανώτερος Γενικός Διευθυντής του Συγκροτήματος της Τρ. Κύπρου, Βάσος Σιαρλή. Εν αναμονή της αυριανής σύσκεψης αρμοδίων φορέων που θα συζητήσουν το θέμα της τραπεζικής ρευστότητας, ο κ. Σιαρλή αναφέρει πως η πρόταση του υπουργείου Οικονομικών για έκδοση καλυμμένων ομολόγων δεν θα καλύψει τις άμεσες ανάγκες των τραπεζών για φθηνό ρευστό, καθυστερώντας περαιτέρω μειώσεις στα δανειστικά επιτόκια. Στη συνέντευξη, ο κ. Σιαρλή συγκρίνει τις δύο λύσεις που υπάρχουν στο τραπέζι για έκδοση ομολόγων και εξηγεί τα πλεονεκτήματα των ειδικών ομολόγων. Μιλά επίσης για την πορεία της οικονομίας και τις τραπεζικές επισφάλειες και προτείνει μέτρα για βελτίωση των εσόδων του κράτους.

Της Ηρώς Ευθυμίου

Ερ: Μεγάλες τράπεζες λένε ότι έχουν ρευστότητα. Εντούτοις, τα τελευταία στοιχεία της ΚΤ δείχνουν ότι το πρόβλημα οξύνεται, αντί να αμβλύνεται. Το σχόλιό σας.

Απ.:
Η λέξη ρευστότητα εύκολα μπορεί να παρεξηγηθεί και έχει παρεξηγηθεί ανάλογα με το πώς χρησιμοποιείται.

Υπάρχει ο ορισμός όπως τον αντιλαμβάνεται ο τραπεζίτης, ο κεντρικός τραπεζίτης, ο απλός πολίτης και όπως τον αντιλαμβάνεται ο οικονομολόγος.

Όταν εμείς οι τραπεζίτες λέμε ότι υπάρχει ρευστότητα εννοούμε ότι υπάρχει αρκετή προληπτική ρευστότητα ή ρευστότητα στην αγορά υπό την έννοια του ότι τα liquid assets μιας τράπεζας είναι ικανοποιητικά ακόμη και αν λάβει υπόψη την προληπτική ρευστότητα.

Ερ: Δηλαδή;

Απ.:
Οι κυπριακές τράπεζες διαθέτουν δισεκατομμύρια ξένων καταθέσεων τις οποίες κρατούν σε ρευστό ή ομόλογα. Επομένως οι κυπριακές τράπεζες στους ισολογισμούς τους έχουν μια τεράστια ρευστότητα η οποία είναι και προληπτική βάσει των κανονισμών της Κεντρικής Τράπεζας που τις υποχρεώνει να κρατούν αυτά τα ποσά σε καταθέσεις.

Αν, υποθετικά, υπήρχαν μαζικές αναλήψεις καταθέσεων οι κυπριακές τράπεζες δεν έχουν κανένα πρόβλημα λόγω ακριβώς του ότι διαθέτουν αυτή την τεράστια ρευστότητα, την οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν σε τέτοιες καταστάσεις.

Άρα οι κυπριακές τράπεζες – όχι μόνο η Τρ. Κύπρου, αλλά και οι υπόλοιπες – διαθέτουν επαρκή ρευστότητα κυρίως λόγω των τεράστιων ποσών που διαθέτουν σε ξένες καταθέσεις και λόγω των κανονισμών της ΚΤ που τις υποχρεώνει να τις διατηρούν σε ρευστό, κάτι που δεν γίνεται στο εξωτερικό.

Ερ: Η εισήγηση σας σαν Σύνδεσμος ήταν για την έκδοση τριετών ομολόγων. Ο κ. υπουργός είπε πρόσφατα ότι αυτά τα ομόλογα ενδεχομένως να δώσουν €800 εκ. στο σύστημα. Δηλαδή τόσος θόρυβος γίνεται για €800 εκ.;

Απ.:
Φυσικά μόλις πριν λίγες μέρες το είπε αυτό ο υπουργός Οικονομικών…

Αν μας το έλεγε νωρίτερα θα είμαστε σε θέση να το συζητήσουμε και είμαι σίγουρος ότι μπορούσε να βρούμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Ένα από τα επιχειρήματα που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε είναι ότι στην Ελλάδα έχουν πάρει τα ειδικά αυτά χρεόγραφα αλλά έχουν πάρει και άλλα €30 δισ. υπό μορφή covered bonds.

Κατά συνέπεια μια μικρή Κύπρος θα μπορούσε εύκολα να αντλήσει όχι μόνο το €1,7 δισ. των κρατικών καταθέσεων που πρέπει να αναπληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους, αλλά ίσως και περισσότερα. Αυτή είναι η άποψη μας και είμαστε έτοιμοι να τη συζητήσουμε.

Κάθε θέμα το οποίο προκύπτει χρήζει συζήτησης. Για παράδειγμα λέχθηκε ότι δεν μπορούμε να πάρουμε αυτά τα χρεόγραφα γιατί χρειαζόμαστε τη διευκρίνιση της Eurostat κατά πόσο εμπίπτουν στον υπολογισμό του δημοσίου χρέους ή όχι.

Το θέμα αυτό έχει ξεκαθαρίσει από τις 15 Ιουλίου όταν η Eurostat αποφάσισε ότι δεν εμπίπτουν στο δημόσιο χρέος.

Επομένως βλέπουμε ότι υπάρχουν θέματα τα οποία εάν υπάρχει καλή πρόθεση είμαστε διατεθειμένοι να τα συζητήσουμε και να τα λύσουμε.

Ερ: Δηλαδή το επιχείρημα ότι από τα τριετή ομόλογα θα δώσουν μόνο €800 εκ. ρευστότητα δεν έχει ξαναλεχθεί; Δεν το συζητήσατε με το υπουργείο Οικονομικών ούτε ως Σύνδεσμος;

Απ.:
Ούτε στην Τράπεζα Κύπρου αλλά ούτε και στο Σύνδεσμο Τραπεζών έχει λεχθεί οτιδήποτε.

Επαναλαμβάνω όμως ότι είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε το θέμα.

Η Κύπρος δεν έχει επωφεληθεί ούτε από τα covered bonds, ούτε από τις τιτλοποιήσεις, ενώ κατά την άποψη μας υπήρχε ευκαιρία ώστε να αποταθεί και να πάρει το €1,7 δισ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε ακριβώς αυτά τα τρία εργαλεία, το securitization, τα covered bonds και τα ειδικά χρεόγραφα ώστε να βοηθήσει τις χώρες μέλη της να υπερπηδήσουν το πρόβλημα της κρίσης. Eπομένως εάν η Κύπρος δεν έχει καταφέρει λόγω έλλειψης νομοθεσίας να πάρει το επιπρόσθετο ρευστό πιστεύουμε ότι με θέληση μπορεί να λυθεί το πρόβλημα.

Ερ: Συμφωνείτε με την εκτίμηση ότι τα καλυμμένα ομόλογα θα προσθέσουν €4 δισ. στη ρευστότητα του συστήματος;

Απ.:
Χαιρετίζουμε την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει με τα καλυμμένα ομόλογα. Πρόκειται για μια θετική εξέλιξη την οποία ζητούσαμε εδώ και πάρα πολύ καιρό. Επομένως εκτιμούμε ότι μπορεί να συνδράμει όπως και σε άλλες χώρες στην επίλυση του προβλήματος της ρευστότητας με απώτερο σκοπό την επίλυση του προβλήματος της κρίσης.

Δυστυχώς όμως φοβόμαστε ότι η έκδοση των καλυμμένων ομολόγων λόγω του συστήματος που διαθέτουμε στην Κύπρο – λόγω του ότι οποιαδήποτε απόφαση θα πρέπει να τύχει επεξεργασίας από το υπουργείο Οικονομικών, στη συνέχεια από την ΚΤ, τη Γενική Εισαγγελία, το Υπουργικό Συμβούλιο και τη βουλή – πιθανόν να μην είναι εφικτή μέχρι το τέλος του χρόνου οπότε και θα αντιμετωπίσουμε το μέγα πρόβλημα ρευστότητας στο τέλος του χρόνου.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν θα είναι για το καλό ούτε των τραπεζών ούτε και του κράτους.

Αντίθετα, η διαφορά με τα τριετή ομόλογα είναι ότι η προεργασία που πρέπει να γίνει είναι πολύ πιο απλή και είναι σχεδόν έτοιμη και σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε θα μπορούσαν τα τριετή ομόλογα να οδηγηθούν στη βουλή μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη.

Η δική μας άποψη είναι ότι παράλληλα με τη διαδικασία προετοιμασίας για την έκδοση covered bonds θα πρέπει να προχωρεί και η διαδικασία για την έκδοση τριετών ομολόγων τα οποία η κυβέρνηση να κρατά ως ασφαλιστική δικλίδα. Να τα χρησιμοποιήσει μόνο στην περίπτωση που η διαδικασία των covered bonds δεν υλοποιηθεί έγκαιρα.

Ερ: Εσείς ως Σύνδεσμος πόσα χρήματα πιστεύετε ότι θα πρέπει να εισέλθουν στο σύστημα είτε μέσω τιτλοποιήσεων, είτε ειδικών τριετών ομολόγων, είτε καλυμμένων ώστε να μπορέσετε να δανείζετε με τους όρους που θα έπρεπε;

Απ.:
Για να ξεπεράσουμε την κρίση ανώδυνα πρέπει να μειωθούν τα δανειστικά επιτόκια. Αυτός είναι και ο λόγος που η Τρ. Κύπρου πήρε με κάποιο ρίσκο την πρωτοβουλία και μείωσε τρεις φορές τα επιτόκια, ενώ πρόθεση μας είναι να συνεχίσουμε.

Το πρώτο κομμάτι που πρέπει να καλυφτεί, όπως εξήγησα ήδη, είναι το €1,7 δισ. των κρατικών καταθέσεων που λήγουν στο τέλος του χρόνου. Εάν η κυβέρνηση αποσύρει αυτή τη ρευστότητα αντιλαμβάνεστε το μέγεθος του προβλήματος που θα δημιουργηθεί.

Ερ: Τα €2,7 δισ. της κυβέρνησης τα οποία πήρανε και οι τράπεζες και τα συνεργατικά ιδρύματα φαίνεται ότι δεν έλυσαν το πρόβλημα.

Απ.:
Να διευκρινίσω ότι δεν έχουμε πάρει €2,7 δισ. Το ποσό ήταν €1,7 δισ. διότι ένα μεγάλο ποσό από αυτά τα χρήματα μπήκαν προσωρινά από μία εβδομάδα μέχρι δέκα ημέρες και μετά αποσύρθηκαν. Δεν ήταν ρευστότητα που μπήκε μέσα στην οικονομία. Το €1,7 δισ. μπήκε βραχυπρόθεσμα μέσα στην οικονομία γι’ αυτό και δεν μπορούν ουσιαστικά οι τράπεζες να δανείσουν και αν το έχουν δανείσει εξ ανάγκης θα βρεθούν σε δύσκολη θέση.

Ερ: Έχετε πάρει ένα ποσό και δεν είδαμε αποτελέσματα. Επομένως γιατί να πιστέψουμε ότι αν γίνει αυτό το 2010 θα υπάρχουν αποτελέσματα;

Απ.:
Πως μπορεί να βοηθήσει αυτό το ποσό όταν μπαίνει για περιορισμένο χρονικό διάστημα; Εάν έμπαιναν €2,8 δισ. για τρία χρόνια οπωσδήποτε βοηθά την οικονομία.

Ερ: Μήπως αυτές είναι πρόσκαιρες λύσεις και το πρόβλημα ρευστότητας είναι βαθύτερο από ότι νομίζουμε;

Απ.:
Αισθάνομαι και είμαι αισιόδοξος ότι τα πράγματα πάνε πολύ καλά. Υπάρχουν όμως δύο πράγματα που μας ανησυχούν. Η ρευστότητα την οποία πανεύκολα μπορούμε να λύσουμε έτσι ώστε να διατηρήσουμε τις θετικές εντυπώσεις που είναι απαραίτητες για την εμπιστοσύνη που τρέφουν οι ξένοι προς τις κυπριακές τράπεζες.

Και το δεύτερο είναι ότι θα πρέπει να εξασφαλίσουμε και διασφαλίσουμε – όπως έκαναν όλοι οι ανταγωνιστές μας, ιδιαίτερα οι ελληνικές τράπεζες – φθηνό χρήμα διότι θα βοηθήσει στην ευρωστία των τραπεζών ώστε να ανταπεξέλθουμε ανώδυνα από την κρίση.

Ερ: Οι τράπεζες πήραν €2,7 δισ. από την κυβέρνηση αλλά δεν μείωσαν παρά ελάχιστο τα επιτόκια δανεισμού. Γιατί να αποκλείσουμε ότι θα κάνουν το ίδιο και το 2010;

Απ.:
Εάν υπήρχε βεβαιότητα ότι θα εκδοθούν τα τριετή ομόλογα τα οποία πιστεύουμε ότι μπορούν να εκδοθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα τότε θα λέγαμε ότι θα μειωθούν αμέσως τα επιτόκια.

Με τα καλυμμένα ομόλογα και τις τιτλοποιήσεις, για τα οποία κατά την άποψη μας χρειάζεται τεράστιος όγκος προεργασίας, είναι δύσκολο να πούμε ότι θα μειωθούν αμέσως τα επιτόκια. Εάν όμως είχαμε διαβεβαίωση ότι θα εκδοθούν σίγουρα τα τριετή ομόλογα, όλες οι τράπεζες θα προχωρούσαν αμέσως στη μείωση των επιτοκίων. Εμείς ως Τρ. Κύπρου πιστεύω προσωπικά ότι θα κάναμε την κίνηση για άμεση μείωση των επιτοκίων μόνο με την ανακοίνωση.

Ερ: Υπάρχει η εντύπωση ότι οι τραπεζίτες συνεχώς ζητούν αλλά δεν δίνουν. Ζητήσατε φθηνότερα καταθετικά επιτόκια και από την αρχή του χρόνου μειώθηκαν. Μετά ζητήσατε επιπλέον ρευστότητα και η κυβέρνηση σας την έδωσε. Εντούτοις τα δανειστικά επιτόκια παραμένουν ψηλά. Άρα πως μπορεί να ξέρουμε ότι αυτή τη φορά θα πάρετε τη ρευστότητα και θα μειωθούν τα επιτόκια;

Απ.:
Υπό τις σημερινές συνθήκες οι κυπριακές τράπεζες προσφέρουν στεγαστικό δάνειο με ένα ΣΕΠΕ από 3,5-3,8% σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη των οποίων είναι πολύ πιο ακριβά τα επιτόκια.

Οι μοναδικοί όμως που συνεχίζουν να προσφέρουν δάνεια με ψηλά επιτόκια είναι ο συνεργατισμός, αλλάζοντας έτσι την εικόνα της Κύπρου στο σύνολο, διότι οι στατιστικές που βγαίνουν λαμβάνουν υπόψη και τα συνεργατικά και τις τράπεζες.

Από την άλλη δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι σύμφωνα με το σύστημα που επικρατεί στην Κύπρο το 65% των καταθέσεων είναι με προθεσμία, ενώ στην Αγγλία συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Επομένως οι τράπεζες στην Κύπρο σηκώνουν το κόστος του ψηλού καταθετικού επιτοκίου για 12 μήνες.

Επισφάλειες

Ερ: Η Τρ. της Ελλάδας ενεθάρρυνε τις ελληνικές τράπεζες να κάνουν σχετικά μεγάλες προβλέψεις για επισφάλειες τόσο το 2008 όσο και φέτος. Τα επίπεδα επισφαλειών των κυπριακών τραπεζών είναι πολύ χαμηλότερα. Πως εξηγείτε τη διαφορά;

Απ.:
Στην Κύπρο όπως όλοι γνωρίζετε εργαζόμαστε με εξασφαλίσεις. Γι’ αυτό πολλές φορές πολλοί παραπονιούνται ότι τους έδεσαν οι τράπεζες χειροπόδαρα με υποθήκες. Έτσι λειτουργεί όμως το σύστημα.

Επιπλέον στην Κύπρο το σύστημα δεν επιτρέπει τη γρήγορη εκποίηση υποθηκών. Χρειάζονται πέριξ των 15-20 χρόνων για να ολοκληρωθεί μια εκποίηση και όταν ακόμη υπάρχει συνεργασία με τον πελάτη 8 χρόνια. Για το λόγο αυτό οι τράπεζες ζητούν εξασφαλίσεις οι οποίες προσπαθούν να είναι μάλιστα εκποιήσιμες.

Από την άλλη οι επιχειρήσεις διαθέτουν πιστεύουμε αρκετά δικά τους κεφάλαια για να μπορέσουν να αντισταθούν για κάποια χρονική περίοδο στην κρίση. Οι τράπεζες επίσης τους προσφέρουν κάποια ρύθμιση έτσι ώστε να υπάρχει ομαλότερη αντιμετώπιση των εξελίξεων λόγω της κρίσης.

Όσον αφορά το στεγαστικό, οι Κύπριοι ουδέποτε είχαν σοβαρό πρόβλημα με την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων τους. Οι εκποιήσεις σε σπίτια είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Μέσα σε 24 χρόνια κάναμε τρεις εκποιήσεις από τις οποίες οι δυο ήταν με τη συγκατάθεση των πελατών μέσω κτηματολογίου. Πρέπει όμως να παραδεχθούμε ότι λόγω της κρίσης αναμένουμε αύξηση των προβλέψεων για επισφάλειες.

Ερ: Τι θεωρείτε ως φυσιολογικό επίπεδο προβλέψεων σε μια επιδεινούμενη οικονομία όπως τη δική μας;

Απ.:
Σίγουρα δεν θα είναι στα επίπεδα που είδαμε στο εξωτερικό αλλά θα είναι αρκετά αυξημένα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια σε όλα τα είδη δανείων. Λιγότερο βέβαια στα στεγαστικά δάνεια από Κυπρίους. Για τους ξένους δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ακόμη.

Ερ: Δεν ξεκίνησαν δηλαδή τα προβλήματα με τους ξένους λόγω της κρίσης που υπάρχει στη χώρα τους;

Απ.:
Ξεκίνησαν αλλά σε μικρό βαθμό και μπορώ να πω ότι με ικανοποιεί το ότι δεν υπήρξε ιδιαίτερο πρόβλημα παρότι το αναμέναμε και το αναμένουμε.

Οικονομία

Ερ: Αναμένετε ότι το 2010 θα είναι έτος βελτίωσης των οικονομικών συνθηκών;

Απ.:
Σε κάποιο βαθμό αναμένω ότι θα επιδεινωθεί η κατάσταση. Αυτό όμως εξαρτάται και από εμάς τους ιδίους τι μέτρα μπορεί να πάρουμε για να αντιμετωπίσουμε την κρίση.

Επειδή είμαστε μια μικρή οικονομία έχουμε τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε καταστάσεις πολύ πιο εύκολα από άλλες χώρες. Εκείνο το οποίο συνταράζει τους ξένους είναι η ανεργία, κάτι το οποίο καταφέραμε μέχρι σήμερα να διατηρήσουμε υπό έλεγχο.

Αν η κυβέρνηση επίσης προχωρήσει σε μέτρα για βελτίωση της οικονομίας και διασφάλισης της ανάπτυξης, αν και όχι στα επίπεδα που είχαμε τα τελευταία 3 χρόνια λόγω της κρίσης, θα έχουμε καλύτερους οικονομικούς δείκτες τουλάχιστον από τους εταίρους μας της ΕΕ. Πιστεύω ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Ερ: Πιστεύετε δηλαδή ότι υπήρχαν πράγματα που μπορούσαν να γίνουν και δεν έγιναν;

Απ.:
Στο κομματάκι που αφορά την αύξηση των εισοδημάτων όπως για παράδειγμα τη δεύτερη φορολογική αμνηστία και πολεοδομική αμνηστία. Από αυτές τις δύο ενέργειες μπορεί να εισρεύσουν πολλά έσοδα στα ταμεία του κράτους. Ένας άλλος τρόπος είναι να μειώσουμε το κόστος του χρήματος. Εάν για παράδειγμα επερχόταν μια μείωση της τάξης του 1% ή 2% θα είχαμε δραματικά θετικά αποτελέσματα στην οικονομία.

Ερ: Οι τραπεζίτες είναι ικανοποιημένοι με την οικονομική πολιτική του κράτους;

Απ.:
Εμείς θα στηρίξουμε την οικονομία και την κυβέρνηση, θα συνεργαστούμε διότι έχουμε εισηγήσεις και θα τις υποβάλλουμε.