Ελεγκτής: Παράνομη η απόφαση υπουργικού για οίκο Freshfields

Παραβίαση της νομοθεσίας και μη τήρηση των αρχών διαφάνειας και χρηστής διοίκησης διαπιστώνει μεταξύ άλλων, η ελεγκτική υπηρεσία σε σχέση με την απόφαση του υπουργικού συμβουλίου για απευθείας ανάθεση υπηρεσιών και δαπάνη ύψους €400 χιλ. προς τον νομικό οίκο Freshfields Bruckhaus Designer.

Η απόφαση του υπουργικού τίθεται σήμερα στο μικροσκόπιο της επιτροπής ελέγχου της βουλής κατόπιν εισήγησης βουλευτών του ΑΚΕΛ, μετά και την ολοκλήρωση σχετικής έκθεσης του γενικού ελεγκτή με την οποία καλείται ο γενικός εισαγγελέας να προβεί σε γνωμάτευση σχετικά με την ανάγκη διερεύνησης του ενδεχομένου να προκύπτουν ποινικά αδικήματα ή άλλες ευθύνες.

Στη συνεδρίαση έχουν κληθεί να παραστούν ο γενικός εισαγγελέας, ο υπουργός οικονομικών και ο γενικός ελεγκτής.

Δεν λήφθηκε έγκριση γενικού εισαγγελέα

Στην έκθεση του γενικού ελεγκτή καταγράφεται η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την ανάθεση του συμβολαίου των νομικών υπηρεσιών στον εν λόγω οίκο. Η δαπάνη αφορούσε την αγορά νομικών υπηρεσιών σε σχέση με την πώληση της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας στην Ελληνική Τράπεζα.

Συγκεκριμένα, σημειώνεται ότι στις 12 Μαρτίου 2018 ο γενικός διευθυντής του υπουργείου οικονομικών με επιστολή του προς τον γενικό εισαγγελέα της Δημοκρατίας ανέφερε ότι στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού τομέα, παρίσταται ανάγκη μίσθωσης νομικών υπηρεσιών για εξειδικευμένα θέματα και πως γι’ αυτό το σκοπό υπάρχει πρόθεση του υπουργείου οικονομικών να προβεί σε μίσθωση υπηρεσιών από εξειδικευμένο ιδιωτικό οίκο.

Εντούτοις, την επόμενη μέρα, το υπουργείο απέστειλε πρόταση στο υπουργικό κάνοντας αναφορά σε αγορά/μίσθωση συμβουλευτικών, νομικών και επενδυτικών υπηρεσιών για την ετοιμασία πλάνου δράσεων και την εκπόνηση σεναρίων/εισηγήσεων αναφορικά με την εξεύρεση επενδυτή για την απόκτηση της ιδιοκτησιακής δομής της ΣΚΤ.

Στην πρόταση αναφερόταν επίσης, ότι επειδή οι εν λόγω υπηρεσίες πρέπει να παρασχεθούν άμεσα και επειδή το θέμα είναι ευαίσθητο αφού σχετίζεται με τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, δεν επιτρέπεται η προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού και ως εκ τούτου η διαδικασία μίσθωσης υπηρεσιών θα πρέπει να προχωρήσει με απευθείας ανάθεση.

Όπως αναφερόταν, λόγω της απόρρητης φύσης της σύμβασης και των στενών χρονικών προθεσμιών, καταλληλότεροι/προτιμητέοι για ν’ αναλάβουν την εργασία είναι οι σύμβουλοι που ήδη παρείχαν υπηρεσίες στην ΣΚΤ σε σχετικούς τομείς, χωρίς να γίνεται ονομαστική αναφορά.

Ο γενικός ελεγκτής επισημαίνει ότι μετά από ενημέρωση του γενικού εισαγγελέα που είναι ο νομικός σύμβουλος του προέδρου της Δημοκρατίας και των υπουργών, δεν λήφθηκε οποιαδήποτε έγκριση, όπως προβλέπει σχετική εγκύκλιος και προχώρησε στην υποβολή της πρότασης στο υπουργικό χωρίς προηγουμένως να λάβει τις απόψεις και θέσεις του γενικού λογιστηρίου στη βάση διαφορετικής εγκυκλίου.

Το υπουργικό, στην απόφασή του ημερομηνίας 14 Μαρτίου 2018, αναφέρει ότι ο περί ρύθμισης της διαδικασίας σύναψης δημοσίων νόμος δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση της εν λόγω μίσθωσης υπηρεσιών, κάτι το οποίο η ελεγκτική υπηρεσία σημειώνει ότι δεν είναι νόμιμο.

«Η δικαιολογία που χρησιμοποίησε το υπουργικό, ότι δηλαδή τα συμφέροντα της Δημοκρατίας δεν μπορούσαν να διασφαλιστούν με λιγότερο δραστικά μέτρα, ήταν εσφαλμένη και αβάσιμη», αναφέρεται και προστίθεται ότι θα μπορούσαν να τεθούν απαιτήσεις στον οίκο για τήρηση της εμπιστευτικότητας, όπως και έγινε και πως υπήρχαν ηπιότερα μέτρα που θα μπορούσαν να ακολουθηθούν.

«Θεωρούμε προφανές ότι ο τρόπος χειρισμού του θέματος από το υπουργείο οικονομικών και το υπουργικό συμβούλιο, δεν ήταν συμβατός, όχι μόνο με τη νομοθεσία, αλλά ούτε και την υποχρέωση για τήρηση/εφαρμογή των αρχών της χρηστής διοίκησης, της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της καλύτερης διαχείρισης των πόρων του δημοσίου, αφού είχε ως αποτέλεσμα την απευθείας ανάθεση χωρίς καμία ανταγωνιστική διαδικασία, σε ένα και μοναδικό συγκεκριμένο νομικό οίκο, αποκλείοντας από τη διαδικασία άλλους τυχόν ενδιαφερόμενους νομικούς οίκους, με ενδεχομένως καλύτερη οικονομική προσφορά», αναφέρεται στα συμπεράσματα της ελεγκτικής υπηρεσίας.

Στο μικροσκόπιο και η διαδικασία για τη διαμόρφωση του «Εστία»

Προστίθεται ότι αν και ο οίκος δεν κατονομάζεται στην πρόταση του ΥΠΟΙΚ προς το υπουργικό, σε εσωτερικό σημείωμα προς τον ΥΠΟΙΚ, στις 26 Μαρτίου 2018, αναφέρεται πως βολιδοσκοπήθηκε ο νομικός οίκος Freshfields και ότι η επιλογή του κρίνεται προτιμητέα με βάση την εμπειρία σε θέματα κρατικών ενισχύσεων και την εμπλοκή της στην παροχή άλλων συμβουλευτικών υπηρεσιών προς το ΥΠΟΙΚ στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του «Εστία».

Στην έκθεση της ελεγκτικής υπηρεσίας σημειώνεται ότι η υπηρεσία θα εξετάσει ακόμα, κατά πόσο το υπουργείο οικονομικών τήρησε τις νενομισμένες διαδικασίες και έλαβε την εκ των προτέρων έγκριση του γενικού εισαγγελέα, προτού αναθέσει στον συγκεκριμένο οίκο την παροχή των υπηρεσιών προς το υπουργείο στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του σχεδίου «Εστία».

Ως εκ τούτου, καλείται το υπουργείο να διαβιβάσει όλα τα σχετικά στοιχεία στην ελεγκτική υπηρεσία ενώ σημειώνεται πως «θεωρούμε προφανές ότι η έγκριση του γενικού εισαγγελέα δεν είχε δοθεί ούτε και γι’ αυτή τη σύμβαση».

Η εν λόγω αναφορά, βασίζεται στην επιστολή του γενικού εισαγγελέα ημερομηνίας 4 Ιουλίου 2018 προς τη βουλή, σύμφωνα με την οποία το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος οίκος είχε αναλάβει τη διαιτησία στο Παρίσι εναντίον της Δημοκρατίας, θεωρήθηκε από τη νομική υπηρεσία ως λόγος για τη μη ανάθεση σε αυτόν, άλλων συμβουλευτικών υπηρεσιών.

«Εκ παραδρομής» το αίτημα αποδέσμευσης κονδυλίου για Freshfields

Η επιστολή του γενικού εισαγγελέα προέκυψε κατόπιν συζητήσεων στη βουλή σχετικά με την υποβολή κατεπείγοντος αιτήματος στην επιτροπή οικονομικών, για αποδέσμευση κονδυλίου €391,6 χιλ. για κάλυψη νομικών και επενδυτικών υπηρεσιών του οίκου από τα τέλη Μαρτίου μέχρι τα τέλη Μαΐου.

Σε εσωτερικό σημείωμα του υπουργείου οικονομικών, σύμφωνα με την ελεγκτική υπηρεσία, αναφέρεται ότι οι απαιτήσεις του οίκου ανέρχονται στις €900 χιλ. με επιφύλαξη για τυχόν μελλοντικές ανάγκες που τυχόν να προκύψουν και πως για το ποσό των €392,6 χιλ. εκ παραδρομής ζητήθηκε αποδέσμευση κονδυλίου από την επιτροπή οικονομικών ενώ, στη συνέχεια το υπουργείο οικονομικών θα απευθυνόταν στη ΣΚΤ για καταβολή των απαιτούμενων πιστώσεων.

Το αίτημα για αποδέσμευση κονδυλίου αποσύρθηκε από το υπουργείο οικονομικών στις 7 Σεπτεμβρίου 2018.

Ζητείται γνωμάτευση εισαγγελέα

Καταλήγοντας, ο γενικός εισαγγελέας σημειώνει ότι η ανάθεση και υπογραφή της σύμβασης του υπουργείου οικονομικών με τον οίκο Freshfields έγινε χωρίς την προηγούμενη διασφάλιση των αναγκαίων πιστώσεων, κατά παράβαση του νόμου περί λογιστικής και δημοσιονομικής διαχείρισης και χρηματοοικονομικού ελέγχου της Δημοκρατίας.

«Έχουμε την άποψη ότι το γεγονός πως η σχετική δαπάνη θα καλυπτόταν από τη ΣΚΤ, δεν αίρει την παρανομία», σημειώνεται.

Η έκθεση του γενικού ελεγκτή κοινοποιήθηκε στον γενικό εισαγγελέα με την παράκληση αφού ακούσει τυχόν απαντήσεις και επιχειρήματα εκ μέρους του υπουργείου οικονομικών, να γνωματεύσει επί των νομικών ζητημάτων που εγείρονται και να αποφανθεί κατά πόσο υπάρχει ανάγκη διερεύνησης του ενδεχομένου διάπραξης ποινικού αδικήματος ή αναζήτησης αστικής ή άλλης ευθύνης από τον υπουργό οικονομικών ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο.