Κρυφό bail-out δύο τραπεζών με «δεδομένη» την ΕΕ

Με έμμεσο bail-out των δύο συστημικών τραπεζών που ξεπερνά το μισό δισεκατομμύριο ευρώ αντιστοιχεί το πρόγραμμα Εστία που ετοίμασαν οι κυπριακές αρχές σε συνεργασία με τις τράπεζες.

Κυβέρνηση και τράπεζες θεωρούν δεδομένη την έγκριση του σχεδίου από τη γενική διεύθυνση ανταγωνισμού της Κομισιόν.  Γι’ αυτό και οι τράπεζες ξεκίνησαν ήδη να ενημερώνουν τους πελάτες του για τις πρόνοιες του.

Το σχέδιο προνοεί την πληρωμή του ενός τρίτου της δόσης μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων ύψους €3,5 δισ. για πρώτη κατοικία από τους φορολογούμενους, με ετήσιο κόστος κοντά στα €30 εκ.

Τουλάχιστον €1,2 δισ. αφορά την Τρ. Κύπρου και την Ελληνική, τα €2 δισ. είναι τα δάνεια που θα μεταφερθούν στον κρατικό φορέα από τον Συνεργατισμό και τα υπόλοιπα αφορούν μικρότερες τράπεζες.

Σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε η StockWatch, οι δύο μεγάλες τράπεζες έχουν προβλέψεις κάτω του 50% στα στεγαστικά τους δάνεια, που περιλαμβάνουν και τα δάνεια που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα Εστία.

Με βάση την πρακτική που ακολούθησε ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός στην περίπτωση του Συνεργατισμού, τα δάνεια αυτά θα μηδενίζονταν στην επόμενη επιτόπια επιθεώρηση των ευρωπαίων εποπτών.  Δηλαδή, οι δύο κυπριακές τράπεζες θα έπρεπε να αναγνωρίσουν πρόσθετες προβλέψεις ώστε να ληφθεί υπόψιν ότι τα δάνεια αυτά δεν μπορούν να εισπραχθούν – όπως απέδειξε το ιστορικό εισπράξεων της τελευταίας πενταετίας.

Με βάση υπολογισμούς της StockWatch, μια τέτοια εξέλιξη θα ανάγκαζε την Τρ. Κύπρου να κάνει προβλέψεις €580 εκ. για τα €950 εκ. που θα βάλει στο Εστία, αφού το ποσοστό κάλυψης του συνόλου των στεγαστικών δανείων της είναι μόλις 39%. 

Η Ελληνική θα έπρεπε να κάνει πρόσθετες προβλέψεις €130 εκ. για τα €250 εκ. που θα εντάξει στο Εστία, με το υφιστάμενο ποσοστό κάλυψης να είναι περίπου στο μισό.

Με το σχέδιο Εστία, αυτά τα δάνεια θα πληρώνονται εν μέρει από τους φορολογούμενους και οι τράπεζες θα μπορέσουν, έτσι, να πείσουν τους επόπτες να μην τα μηδενίσουν – όπως έκαναν στον Συνεργατισμό.

Ο περίεργος ρόλος των Βρυξελλών

Το σχέδιο αποτελεί έμμεση στήριξη των τραπεζών αλλά φαίνεται να βρίσκει πρόσφορο έδαφος στις Βρυξέλλες, που δεν σταματούν να τονίζουν ότι το σχέδιο αφορά άτομα, όχι τράπεζες.

Η γενική διεύθυνση ανταγωνισμού της Κομισιόν παρά το γεγονός ότι δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη την αξιολόγηση του Εστία και ειδικότερα ως προς το μείζον κομμάτι της δομής του, κατά πόσο δηλαδή αποτελεί κρατική ενίσχυση ή όχι, φαίνεται να δίνει θετικές ενδείξεις στις κυπριακές αρχές σε σχέση με την έγκριση του.

Τουλάχιστον αυτό αφήνει να διαρρεύσει το υπουργείο οικονομικών αλλά και οι ίδιες οι τράπεζες που άρχισαν ήδη να το προωθούν, παρά το ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη επίσημη έγκριση από τις Βρυξέλλες.

Η κυβέρνηση αποφάσισε να μην νομοθετηθεί αυτοτελώς το σχέδιο αλλά να περάσει ως μέρος του προϋπολογισμού, ώστε να αποφύγει δύσκολες συζητήσεις του σχεδίου στη βουλή για τα €800 εκ. που θα κοστίσει στο δημόσιο.

Η StockWatch ρώτησε γραπτώς τη γενική διεύθυνση ανταγωνισμού της Κομισιόν κατά πόσο το εν λόγω πρόγραμμα αποτελεί κρατική ενίσχυση για τις δύο εγχώριες συστημικές τράπεζες, κάτι το οποίο υποστηρίζουν όλοι σχεδόν οι οικονομολόγοι.

Η λακωνική απάντηση που δόθηκε από τις Βρυξέλλες είναι ότι «η Κομισιόν συνεχίζει την εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων με τις κυπριακές αρχές».

Η κυβέρνηση δια του υπουργού οικονομικών φρόντισε εκ προοιμίου να διασκεδάσει τους ισχυρισμούς για στήριξη των δύο εγχώριων συστημικών τραπεζών διαβεβαιώνοντας ότι η ΕΕ δεν πρόκειται να εγκρίνει το σχέδιο Εστία εάν μέσα από τις πρόνοιες του προκύπτει ενίσχυση των τραπεζών.

Με πίεση των Βρυξελλών, η κυβέρνηση αναθεώρησε το σχέδιο ώστε να περιλαμβάνει εισοδηματικά κριτήρια.

Τα κριτήρια περιλαμβάνουν όμως πέραν του 80% των νοικοκυριών, καθιστώντας το σχέδιο μορφή καθολικής στήριξης ασυνεπών χρεωστών για μεγάλα δάνεια μέχρι €350 χιλ.

Η Κομισιόν είχε υποστηρίξει με τις οδηγίες που εξέδωσε τα τελευταία χρόνια ότι θα επιχειρήσει να σπάσει των φαύλων κύκλο μεταξύ τραπεζών και κράτους, δηλαδή της στήριξης τραπεζών από τους φορολογούμενους.  Ερωτηθείσα σχετικά από τη StockWatch πως το σχέδιο είναι συμβατό με αυτή την αρχή, η ΓΔ Ανταγωνισμού απέφυγε να τοποθετηθεί.

Τι θα γινόταν χωρίς το Εστία

Χωρίς το σχέδιο Εστία, οι δύο μεγάλες τράπεζες θα οδηγούνταν με μαθηματική ακρίβεια στην αναγνώριση πρόσθετων προβλέψεων πέραν του €0,5 δισ., για να καλύψουν τα ΜΕΔ για πρώτη κατοικία.

Σε αυτή την περίπτωση, θα έπρεπε να βρουν νέα κεφάλαια και θα μπορούσαν να τα αντλήσουν από ιδιώτες ή από τους φορολογούμενους.

Η διαφορά με το Εστία είναι ότι σε περίπτωση που οι φορολογούμενοι καλούνταν να κεφαλαιοποιήσουν τις τράπεζες, θα λάμβαναν ουσιαστικό ποσοστό μετοχών, και αναλόγως της τιμής αγοράς, θα είχαν όφελος από πιθανή άνοδο των τιμών μετοχών τα επόμενα χρόνια.  Πιθανόν να εκτόπιζαν επίσης τους υφιστάμενους μετόχους και, ενδεχομένως, τις διοικήσεις τους.

Με το Εστία, οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώνουν για τα περιουσιακά στοιχεία των ασυνεπών γειτόνων τους, χωρίς αυτοί να έχουν κανένα όφελος.

Η ΚΤ σε ανύποπτο χρόνο εξέφρασε προς την κυβέρνηση την αντίθεση της ως προς τα αρχικά κριτήρια που είχαν τεθεί.  Η διοικήτρια της ΚΤ Χρυστάλλα Γιωρκάτζη δήλωσε την περασμένη βδομάδα ότι τα κριτήρια του Εστία ευνοούν και προνομιούχους, αντί τις ευάλωτες ομάδες, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση.

Οι εκπρόσωποι των τραπεζών, και κυρίως της Τρ. Κύπρου, είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαβουλεύσεις με αντίστοιχους του υπουργείου οικονομικών για καταρτισμό των κριτηρίων του Εστία, κάτι που ενόχλησε τόσο τους επόπτες όσο και ανεξάρτητες αρχές όπως το γραφείο του εγχώριου εφόρου ενισχύσεων που δεν συμμετείχε στις συζητήσεις.

Οι εκπρόσωποι των τραπεζών είχαν κατά κόρον εκφράσει, στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων με το υπουργείο οικονομικών, ανησυχίες ότι η Φρανκφούρτη θα μηδένιζε τις εξασφαλίσεις των κόκκινων τους δανείων όπως είχε πράξει και με την πρώην ΣΚΤ.